نشریه پژوهش در پزشکی
سال بیست و ششم شماره 2 (پیاپی 102، تابستان 1381)

مطالعه حاضر با هدف مقایسه رشد شیر خوارانی که تا پایان 6 ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشته اند و گروهی پس از سن 4 ماهگی علاوه بر شیر مادر تغذیه تکمیلی دریافت کرده اند، انجام گرفته است.
این مطالعه آینده نگر بین دی ماه 1375 تا دی ماه 1376 بر روی 200 شیر خوار ترم سالم که دارای پرونده بهداشتی در مراکز بهداشتی – درماین شهر مشهد بودند، انجام پذیرفت. یک گروه از این شیر خواران تا 6 ماهگی منحصرا با شیر مادر تغذیه شدند و گروه دوم پس از سن 4 ماهگی تغذیه تکمیلی دریافت نمودند. به مادرانی که تمایل داشتند به شیر خوار خود غذای تکمیلی بدهند، شروع غذای کمکی بر اساس جدول پیشنهادی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آموزش داده می شد. بین وضعیت دموگرافیک. سوابق مامای و شیردهی مادران، نسبت دختر و پسر و نیز میانگین وزن شیرخواران در دو گروه هنگام ورود به مطالعه اختلاف معنی داری وجود نداشت. الگوی تغذیه شیر خواران، وزن و سایر شاخصهای رشد در بدو ورود به مطالعه و در پایان 5 و 6 ماهگی بررسی و ثبت شد.
میانگین وزن شیر خوارانی که تا پایان 6 ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشتند در پایان ماه ششم 763؟ 7719 گرم و میانگین وزن گروهی که پس از سن چهارماهگی تغذیه تکمیلی دریافت کردند 765؟ 7726 گرم بود. بین میانگین وزن و میزان وزن گیری شیر خواران در دو گروه در پایان ماه ششم، اختلاف معنی داری وجود نداشت. میزان ابتلا به عفونتهای تنفسی و اسهال در طی 4 الی 6 ماهی در شیرخوارانی که تا پایان شش ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشته اند 23% و 11% گزارش شد.
نتیجه گیری و توصیه ها: شیر مادر رشد شیر خوار را تامین و وی را در مقابل بیماری های عفونی محافظت می کند. بین سن 4 تا 6 ماهگی هنوز هم تغذیه انحصاری با شیر مادر بر سایر انواع تغذیه برتری دارد.

پرفشاری خون از معضلات جامعه پزشکی است. به نظرمیرسد پر فشاری خون در دوران کودکی. پیشگویی کننده عوارض بعدی ناشی از آن در بزرگسالی است. این مطالعه به منظور تعین حدود طبیعی فشار خون دانش آموزان 17-11 ساله شهر همدان و تعیین ارتباط آن با قد و وزن و همچنین برآورد فراوانی پرفشاری خون در جامعه مورد بررسی انجام شده است.
1495 نفر شامل 732 پسر و 763 دختر، با استفاده از روش های آماری، انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند.
6 پسر(8/0%) و 8 دختر(1%) به پر فشاری خون مبتلا بودند.میانگین و انحراف معیار فشار خون سیستولی و دیاستولی در پسران 11 ساله به ترتیب 5/10؟ 95 و 8؟ 61 میلیمتر جیوه بود. میانگین ها با بالا رفتن سن افزایش نسبتا موزونی داشته و در 17 سالگی به ترتیب به 13؟ 113 و 10؟ 73 میلیمتر جیوه رسید. در مورد دختران 11 ساله این ارقام 12؟ 105 و 9؟ 69 میلمتر جیوه بوده که در 17 سالگی به ترتیب 11؟ 115 و 8؟ 74 میلیمتر جیوه بدست آمد.
نتیجه گیری و توصیه ها: بین فشار خون سیستولی و دیاستولی و قد و وزن در هر دو جنس رابطه ای خطی بدست آمد. استانداردهای بین المللی برای قضاوت در مورد فشار خون نوجوانان ما کاملا معتبر و مکفی است. ترویج اندازه گیری فشار خون در کودکان و نوجوانان ضروری به نظر می رسد.

ویتامین D یکی از مواد اساسی برای سلامت استخوان است. در جوامع مختلف مشاهده شده است که سطح سرمی ویتامین D دارای تغییرات فصلی می باشد، اما این مساله تا کنون در ایران بررسی نشده است.
در این مطالعه درقالب طرح قند و لیپید تهران، تعداد 1172 فرد (682 زن، 490 مرد) 3 تا 69 ساله که در ماه های مختلف سال بررسی شده بودند از نظر سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین D (25-OH-D) وارد شدند. در دی ماه بدلیل مصادف بودن با ماه مبارک رمضان، نمونه گیری و بررسی بیماران انجام نشد. اندازه گیری 25-OH-D با روش سنجش اتصال به پروتئین به ورش RIA صورت گرفت و مقادیر سرمی کمتر از mg/ml 20 به عنوان کمبود ویتامین D در نظر گرفته شدند.
سطح سرمی ویتامین D در جمعیت مورد مطالعه دارای تغییرات ماهیانه مشخصی بوده و شدت و دامنه تغییرات آن در مردان بارزتر از زنان است. حداقل سطح سرمی 25-OH-D در هر دو جنس در ماه های آذر و بهمن (به ترتیب 13؟ 12 و 14؟ 14 نانوگرم در میلی لیتر در زنان و 16؟ 28 و 18؟ 24 نانوگرم در میلی لیتر در مردان) و حداکثر آن در ماه آبان (ng/ml 29؟ 29 در زنان و ng/ml 27؟ 55 در مردان) دیده شد. در تمام ماه های مورد بررسی، بالاترین سطح سرمی افراد مؤنث معادل یا کمتر از پایین ترین سطح سرمی افراد مذکر بود. سطح سرمی افراد مذکر بود. سطح سرمی 25-OH-D مردان در تابستان و زمستان (17؟ 31 و 22؟ 28 نانوگرم در میلی لیتر) به نحو معنی داری پایین تر از بهار و پاییز (27؟ 38 و 29؟ 43 نانوگرم در میلی لیتر) است، اما در زنان اختلاف معنی داری بین سطح سرمی 25-OH-D در سه فصل اول سال دیده نمی شود و فقط میزان 25-OH-D در زمستان به نحو معنی داری کمتر از پاییز است.
نتیجه گیری وتوصیه ها: کمتر بودن شدت تغییرات فصلی در زنان و پایین بودن بسیار بارز سطح ویتامین D در آنان قابل انتساب به الگوی زندگی و پوشش یکنواختی است که درتمام سال توسط آنان استفاده می شود. یافته ها ما نشان دهندۀ ضرورت طرحهای تحقیقاتی و اقدامات پیشگیری در ارتباط با کمبود ویتامین D، به ویژه در فصل زمستان می باشد.

با توجه به اهمیت شب اداری در کودکان و نوجوانان و عدم وجود اطلاعات کافی در مورد اثرات روش های درمانی، این پژوهش به منظور بررسی اثر مداخلات درمانی بر روی وضعیت شب ادراری 94 نفر از دانش آموزان شب ادرار در دبستاهای شهر تهران انجام شد.
جمعیت هدف در این مطالعه تجربی، دانش آموزان دبستانی منطقه 11 و 12 شهر تهران بودند که در فاصله مهرماه 1377 لغایت اردیبهشت ماه 1387 مورد مطالعه قرار گرفتند. ابتدا نمونه های مورد نظر بر اساس شرط ورود به مطالعه و با توجه به معیار تشخیصی DSM-IV انتخاب وبر اساس میزان اطلاعات کسب شده از آگاهی والدین، محتوای الگوی آموزشی بر اساس الگوی مورد نظر (HBM) تهیه گردید و سپس نمونه ها بر اساس نمونه گیری تصادفی به 3 گروه آموزشی،داروئی و توام تقسیم شدند. در این پژوهش گروه شاهد و آزمون یکی بوده و واحدهای مورد پژوهش در 2 مرحله زمانی بصورت بررسی اولیه (قبل از مداخله) و بررسی ثانویه (پس از مداخله) مورد مطالعه قرار گرفتند. طول مدت زمان مداخله برای 3 گروه یکسان بود.
پسران بیش از دختران از این مساله شکایت داشتند. 7/52% افراد اعلام نموده اند که پس از مداخلات انجام گرفته وضعیت ادرار آنان غیر اردای و 3/47% ارادی بوده است. با توجه به معیار در نظر گرفته شده، در مجموع 67% به مداخلات درمانی جواب داده اند که از این تعداد 35% به گروه دارو درمانی، 33% به گروه توام و 32% به گروه آموزشی اختصاص داشتند. تغییر در حجم ادرار در این نمونه گزارش نگردید. احساس پری در مثانه 47% افراد گزارش شده است. مداخلات درمانی در بعد آموزشی نشان داد که 73% افراد آگاهی خوبی نسبت به خشکی بستر پیدا کرده بودند که از این تعداد 41% در گروه آموزشی قرار داشتند.
نتیجه گیری و توصیه ها: یافته های این بررسی شیوع بیشتر شب اداری در پسران و اثرات مفید روش های درمانی در مهار شب ادراری را در دانش آموزان تهرانی نشان میدهد.

هیپربیلی روبینمی در نوزادان بسیار شایع بوده و بسیار از موارد بستری نوزدان در بیمارستان را تشکیل میدهد. از آنجائیکه سپتی سمی یکی از علتهای شناخته شده زردی نوزادی است، بعضی از متخصصین معتقدند که تمام نوزادان مبتلا به هیپربیلی روبینمی باید از نظر عفونت سیستمیک بررسی شوند. این مطالعه با هدف بررسی علتهای زردی در زمان نوزادی و همچنین تعیین معیارهای لازم برای بررسی سپسیس در نوزادن ایکتریک در بیمارستان طالقانی در فاصله سالهای 77-1375 انجام پذیرفت.
112 نوزاد ایکتریک با وزن تولد بالای 2 کیلوگرم و بیلی روبین توتال بالای mg/dl15 در این مطالعه مقطعی وارد شدند. اطلاعات زمینه ای، علائم بالینی و نتایج آزمایشات در فرم مخصوص ثبت شد. در نهایت ارزیابی های آماری روی داده ها صورت گرفت.
علتهای شایع زردی نوزادن در این بررسی، همولیز بخاطر عدم تجانس گروه خون (23نفر) و زردی ناشی از شیر مادر (37نفر) بود در 24 نفر زردی همراه با عفونت سیستمیک بود که د ر23 نفر از آنها علائم کلینیکی سپسیس وجود داشت ولی در یک نوزاد که جز کونژنکتویت هیچکدام از نشانه های کلینیکی عفونت از نداشت، کشت خون مثبت گزارش شد.
نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به نتایج فوق به نظر میرسد نوزادانی که فقط با زردی و بدون هیچ علامت کلینیکی عفونت بستری می شوند، نیازی به انجام آزمایشات جهت بررسی سپسسیس نخواهند داشت. با این حال مطالعات بیشتر در این راستا توصیه می شود.

سلولهایی که واجد نقصان یا فقدان پروتئینهای ملکول سازگاری نسجی کالس یک باشند قادر به معرفی آنتی ژنهای آندوپنوس ویرال یا تومورال به لنفوسیت های سیتوتوکسیک نمی باشند. این نقص می تواند برای پنهان ماندن سلولهای سرطانی فاقد MHC از دید سلولهای ایمنی در بدن میزبان باشد.
از آنتی بادی مونوکلونال((IgG2 6/35 w و رده های سلولی سرطانی مشتق شده از مراحل اولیه ملانومای انسان و نیز مراحل متاستاز همان بیماران سنجش کمی آنتی ژنهای سیستم MHC بر روی سلولها با استفاده از فلوسیتومتری جهت بررسی تغییرات این آنتی ژن در طی پیشرفت سرطان استفاده گردید.
تمامی رده های سلولی مالنومای مطالعه شده واجد ظهور ملکولهای سازگاری نسجی کلاس یک بودند،ولی دو رده از سه رده سلولهای مشتق شده از مرحله متاستاز، مقدار کمتری از این آنتی ژن را برروی خود بروز نمودند. اینترفرونها بطور نسبی قادر به افزایش بروز این آنتی ژنها بر روی سلولهای مطالعه شده بودند ولی تاثیر پذیری کمتر سلولهای متاستاز نسبت به سلولهای اولیه سرطانی مشاهده گردید. چنین خصوصیتی برای TNF-a برروی یک جفت رده سلولی نیز مشخص گردید،ولی TGFB2 قادر به کاهش نسبی ظهور این آنتی ژن بر روی تمامی سلولهای مطالعه شده بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به مطالعات مختلف بر روی سایر انواع متفاوت سرطان،چنین استنباط می گردد که حذف، نقص یا کاهش بروز پروتئینهای کلاس یک سیستم سازگاری نسجی یا هاپلویپهای آنها بعنوان یکی از راه های فرار سلوهای متاستاز از سیستم ایمنی میزبان می باشد. بنابر این تغییرات قابل انجام در جهت ایجاد یا افزایش این آنتی ژنها بر رو سلولهای سرطانی (مثل استفاده از سیتوکاینها) می تواند بعنوان مدلی جهت بررسی راه های درمانی مطرح باشد.

مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری بعنوان یکی از ریسک فاکتورهای بیماری های قلبی – عروقی مطرح می باشد. هدف از این بررسی تعیین ریسک فاکتورهای قلبی –عروقی در روش های پیشگیری از بارداری در سال 1379 در بخشی از زنان تهران بوده است.
در این مطالعه مقطعی از 15005 جمعیت مورد بررسی در طرح ملی آینده نگر قندولیپید تهران، 2480 زن 49-15 ساله همسردار مورد بررسی قرار گرفتند. روش های پیشگیری از بارداری شامل نوع روش (قرص،آی یودی،کاندوم،انزال منقطع، هیچ روش)توسط پرسشنامه اخذ گردید. فشارخون،قد،وزن،غلظت سرمی قند،کلسترول،تری گلیسرید،HDL سرم و قند خون دو ساعته پس از مصرف 75 گرم گلوکز خوراکی اندازه گیری شد.
در زنان مورد بررسی،48% از انزال منقطع، 11% از قرص ضدبارداری،4%از کاندوم و 5% از آی یودی استفاده میکردند. 32% هیچ روشی برای پیشگیری از بارداری نداشتند. کلسترول،تری گلیسرید،HDL، LDL سرم در تمام روش های مورد نظر در محدوده طبیعی قرارداشت. در بین مصرف کنندگان قرص و کسانی که قرص مصرف نمی کردند،تفاوت در قند ناشتا، قندخون دو ساعته و HDL معنی دار بود(1%>p).
نتیجه گیری و توصیه ها: اگر چه اختلاف معنی دار در سطح FBS سرم و قندخون دو ساعته و HDL مشاهده گردید ولی مقادیر فوق در محدوده طبیعی قرار داشتند. یافته های پژوهش نشان داد که مصرف قرص های پیشگیری از بارداری سبب افزایش ریسک فاکتورهای قلبی – عروقی نمی گردد.

از آنجاکه رشد کودکان و نوجوانان معیار مهمی برای ارزیابی وضعیت سلامت آنان میباشد، به منظور بررسی رشد جسمانی و سن بروز مراحل مختلف بلوغ،قد،وزون و سن ظهرو نمو سینه ها، موهای ناحیه زهار و سن شروع اولین قاعدگی در دختران 11 تا 14 ساله در شیراز مورد بررسی قرار گرفت.

در این مطالعه مقطعی، با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 10% از مدارس راهنمائی شیراز و با استفاده از جداول اعداد تصادفی از هر 10 دختر 11 تا 14 ساله، یک نفر جهت بررسی انتخاب شدند.

متوسط قد و وزن دختران در این مطالعه در مقایسه با استاندارد مرکز ملی آمارهای بهداشتی (NCHS) کمتر بود. متوسط سن شروع جوانه پستانها و رشد موهای ناحیه زهار بترتیب 8/1 ± 8/10 و 69/0± 5/11سال بود. سن شروع اولین قاعدگی بطور متوسط 78/0 ±055/12سالگی بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به نتایج حاصله، بنظر میرسد رشد جسمانی دختران در مقطع سنی 11 تا 14 سال در شیراز کمتر از استانداردهای بین المللی است ولی سن شروع بلوغ و سیرآن قابل مقایسه با مقادیر آن در کشورهای دیگر است.

افزایش سریع جمعیت، جلوگیری از بارداری را از اهداف مهم مراکز بهداشتی ساخته است. ارائه روش های متفاوت و متنوع جلوگیری از بارداری، انتخاب روش مناسب توسط افراد با شرایط طبی، اجتماعی و اقتصادی مختلف را ممکن میسازد.
تحقیق حاضر که به بررسی میزان حاملگی ناخواسته با روش های جلوگیری از حاملگی اختصاص دارد، مطالعه ای مقطعی میباشد. این تحقیق روی 1300 خانم باردار که به درمانگاه مامایی جهت ختم حاملگی یا زایمان درماه های بهمن واسفند سال 1374 مراجعه کرده بودند،صورت گرفت. خصوصیات زنان باردار شرکت کننده در این طرح براساس سن فعلی،طول دوره زناشویی،تعداد زایمان و نوع روش جلوگیری از بارداری با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این تحقیق 1300 خانم باردار که در محدوده سنی 44-14 سال قرارداشتند، وارد شدند. درکل،حاملگی ناخواسته 368 مورد (3/28%) دیده شد. حاملگی های ناخواسته با روش انزال منقطع 64 مورد (4/17%)،کاندوم 30 مورد (1/8%)،شیردهی 11 مورد (3%)،قرصهای پروژستینی موسوم به minipill 8 مورد (2/2%)،IUD 5 مورد (3/1%)،روش بستن لوله در زن 4 مورد(1/1%) و روش وازکتومی 1 مورد (3/0% گزارش گردید. از نظر سنی بیشترین حاملگی ناخواسته در گروه سنی 28-18 سال (230 مورد، 5/62%) بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: این بررسی بر لزوم آموزش زوجین و تشویق آنها به استفاده از روش های مؤثر و مطمئن در جلوگیری ازبارداری تاکید مینماید.

فاسیولاهپاتیکا یکی از بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات گیاه خوار است و انسان بطور اتفاقی از طریق مصرف سبزیجات آلوده به متاسرکر به آن مبتلا می شود. این انگل بطور معمول موجب درگیری کبد و مجاری صفراوی می شود، اما ندرتا بصورت اکتوپیک ریه، حفره صفاق، مغز، تیروئید، اپیدیدیم و چشم در جریان فاسیوازیس گرفتار می شوند. بیمار خانم ب – ج 37 ساله به علت تنگی نفس و سرفه های خلط ردا همچنین تب، لرز و تعریق مراجعه نموده است. در گرافی های انجام شده پلورال افیوژن و آمپیم لوکوله و توده ای در ناف ریه مطرح شد. در نمونه BAL، کرم بالغ فاسیولاهپاتیکا تشخیص داده شد. پیشنهاد می شود در بیماران با علائم فوق، علاوه بر بررسی های معمول از نظر فاسیولاهپاتیکا، اسمیر نیز انجام گیرد.

فیبروماتوزیس (دسموئیدتومور) ضایعه ای مهاجم، غیر متاستاز دهنده و متشکل از بافت فیبروز است. شیوع آن در پولیپوز فامیلیال کولون (FAP) 852 بار بیشتر دیده می شود. فیروماتوزیس برخلاف موارد تک گیر که روند محدودتری دارند، در سندرم گاردنر (مجموعه پولیپوزفامیلیال کولون، استئوم، ضایعات و تومورهای بافت نرم مثل دسموئید) سیری مخرب تر، بویژه در محوطه شکم دارد این عارضه معمولا بدنبال اعمال جراحی شکمی ایجاد گردیده و بر خلاف درمان رایج جراحی در سموئیدهای محیطی، در این بیماران اکسیزیون نه تنها بطور کامل میسر نیست، بلکه بسرعت عودکننده و حتی مرگبار میباشد. در خانواده مورد بحث تمامی فرزندان (2نفر) دچار سندرم گاردنر می باشند و دختر خانواده بدنبال عمل جراحی کولکتومی، مبتلا به دسموئید تومور منتشر شکمی گردیده است. اهمیت این موضوع ضمن نادر بودن؛ تظاهر کامل در تمامی فرزندان و عدم پاسخگوئی مناسب دسموئید تومور به جراحی می باشد لذا درمان دیگری غیر از جراحی ساده ضایعه دسموئید، بویژه در زنان دچار سندرم گاردنر پیشنهاد می شود.