نشریه پژوهش در پزشکی
سال بیست و هشتم شماره 1 (پیاپی 109، بهار 1383)

هدف از اجرای واکسیناسیون MR (سرخک و سرخجه) حذف بیماری سرخک و سندرم سرخجه مادر زادی بوده که به مدت سه هفته از تاریخ 15 آذر 1382 اجرا گردید.
سرخک بیماری ویروسی حاد است که توسط ویروسی از خانواده پارامیگزوویریده ایجاد می شود. این بیماری مسری بوده و توزیع جهانی دارد.
سرخجه نیز یک بیماری حاد ویروسی بوده که توسط توگاویروس ایجاد شده و برخلاف بیماری سرخک علایم کلینیکی خفیف و مرگ و میر ناچیز داشته ولی به علت درگیری جنین در حین بارداری اهمیتی فراوان دارد.
بیماری سرخک علیرغم پوشش گسترده واکسیناسیون در جهان هنوز به عنوان یکی از علل مهم مرگ و میربه خصوص در کشورهای در حال توسعه است و میزان مرگ و میر آن 5-1 درصد بوده که حتی در بعضی از این مناطق به 30-10 درصد نیز می رسد.

مقاله اجسام خارجی در مری که توسط همکاران محترم از بخش گوش و حلق و بینی مرکز آموزشی لقمان حکیم گزارش شده است با ارایه آمار قابل توجه می تواند نشان دهنده اشتراک مشکلات در تمام انسانها در دنیا باشد.
یکی از مراجعات اصلی اورژانس این مرکز بلع اجسام خارجی است که به علت وجود بخش گوش و حلق و بینی مجموعه عجیب و نادری از اجسام را در مری و برونشها می توانیم مشاهده کنیم و همکاران در این بخش در تلاش برخورد مناسب می باشند.
اجسام خارجی در مری بدنبال بلع آنها یکی از مشکلات جراحی است بخصوص در مواردی که جسم خارجی نوک تیز و یا به علت اوپاک نبودن در رادیوگرافی ساده با تاخیر و عارضه تشخیص داده شود.

مرور مدون یا نظام مند (systematic review) بازنگری علمی به پژوهشهای موجود می باشد و با بکارگیری روشی معین، منظم، واضح و رده بندی شده نوشته می شود تا خطای آماری و تورش (Bias) را به حداقل برساند. هدف از مرور مدون فراهم آوردن پاسخ شفاف و روشن به یک پرسش علمی است. برای رسیدن به این هدف تلاش می شود که تمام پژوهشهای موجود راجع به موضوع پرسش شناسایی شده و از نظر کیفیت متدولوژی، بر اساس روش های استاندارد ارزیابی شوند. سپس یافته های پژوهشهای قابل قبول جمع بندی شده و نتیجه نهایی استخراج شده، به صورت خلاصه، برای خوانندگان آورده می شود. چنانچه یافته ها از طریق کمی شوند، مقاله مروری را متاآنالیز می نامند.
مقاله مروری غیر مدون یا سنتی بصورت کلی به یک موضوع می پردازد. پژوهشهای موجود راجع به موضوع مورد بحث معرفی و شرح داده می شوند ولی از نظر متدولوژی ارزیابی نمی شوند. خود مقاله هم لزوما متدولوژی شناخته شده را به کار نمی گیرد و فاقد چهارچوب مشخص می باشد. به طور خلاصه مرور سنتی بیشتر نشان دهنده نظر شخصی و تجربه نویسنده مقاله است تا این که بازنگری علمی و پژوهشی می باشد.

شاید در زنان چاق ارتباط توزیع چربی بدن با عوامل خطرساز بیماری های قلبی عروقی متفاوت از سایر زنان باشد. هدف این بررسی ارزیابی ارتباط دور کمر به باسن (WHR) با عوامل خطرساز بیماری های قلبی عروقی در زنان دارای اضافه وزن و چاق و تعیین نقطه ای از WHR است که در آن شانس داشتن عوامل خطرساز بیماری های قلبی عروقی در زنان دارای اضافه وزن و چاق افزایش می یابد.
بدین منظور 2892 زن 78-20 ساله با BMI≥25kg/m2 که در مطالعه قند و لیپید تهران شرکت کرده بودند. وارد این مطالعه شدند. شاخص های تن سنجی اندازه گیری و BMI و WHR محاسبه شدند. فشار خون طبق دستورالعمل استاندارد اندازه گیری شد. افرادی که مقدار فشار خون سیستولیک آنها بزرگتر مساوی 14 و دیاستولیک آنها بزرگتر مساوی 90 میلی متر جیوه بود، به عنوان گروه پر خطر در مورد این دو متغیر در نظر گرفته شدند. شاخص های بیوشیمیایی در حالت ناشتا اندازه گیری شدند. در مورد قند خون افراد با FBS ≥ 110 mg/dl به عنوان گروه پرخطر تعریف شدند. در مورد کلسترول تام، LDL-C و تری گلیسرید سرم مقادیر بزرگتر یا مساوی صدک هفتاد و پنجم NHANES III و در مورد HDL-C مقادیر کمتر از صدک بیست و پنجم NHANES III به عنوان گروه پرخطر تعریف شدند. چارک های WHR محاسبه شد و زنان مورد مطالعه در یکی از گروه های زیر قرار گرفتند: چارک اول ((<0.8، دوم (0.8-<0.84)، چهارم(≥0.9). زنانی که در چارک چهارم WHR بودند سن، BMI و دور کمر بیشتری را نسبت به چارکهای دیگر دارا بودند. درصد کمتری از زنان باBMI≤35 در چارک اول و درصد بیشتری از آنها در چارک چهارم WHR بودند. با افزایش WHR، روند افزایشی معنی داری در شانس داشتن HDL-C پایین، TG بالا، TC/HDL بالا و قند خون بالا مشاهده شد و تعدیل کردن اثر BMI و اثر همزمان تمام عوامل مخدوش کننده (سن، BMI، تحصیلات و سیگار) نتوانست این روند را از بین ببرد. چنین روندی در مورد شاخصهای دیگر وجود نداشت. هیچکدام از چارک های WHR، شانس داشتن LDL بالا و پرفشاری سیستولیک خون را افزایش نداد اما این شانس در چارک های دوم تا چهارم نسبت به چارک اول برای پرفشاری دیاستولیک خون به ترتیب 1.3 و 1.5 و 1.6 برابر بود. تعدیل اثرBMI، ارتباط چارکهای دوم و سوم WHR با فشار خون دیاستولیک را از بین برد. تعدیل همزمان تمام عوامل مخدوش کننده باعث شد که شانس ابتلا به پرفشاری دیاستولیک خون در هیچکدام از چارک های WHR به حد معنی دار نرسد.
نتیجه گیری و توصیه ها: یافته ها نشان می دهند که در زنان دارای اضافه وزن و چاق نیز مثل سایر زنان شانس داشتن عوامل خطرساز بیماری های قلبی عروقی در WHR≥ 0.8 افزایش پیدا می کند.

سرطان پستان شایع ترین سرطان زنان در ایران و جهان و دومین علت مرگ بدلیل بدخیمی ها پس از سرطان ریه است. در این نوع سرطان، پیش آگهی و انتخاب نوع درمان بستگی به عوامل متعددی از جمله درگیری عقده های لنفاوی زیر بغل، گیرنده استروژن و گیرنده پروژسترون دارد. از جمله فاکتورهای مطرح در پیش آگهی، جهش در ژن HER 2 است. در این مطالعه ارتباط بین گیرنده های استروژن - پروژسترون و پروتوانکوژن HER 2 با درگیری عقده های لنفاوی زیربغل در سرطان پستان مورد بررسی قرار گرفت.
این پژوهش یک مطالعه مقطعی می باشد که طی سالهای 82-1380 بر روی 102 بیمار مبتلا به سرطان اولیه پستان مراجعه کننده به بیمارستان شهید مصطفی خمینی تهران انجام شده است. پس از برشهای بافتی لازم و با استفاده از رنگ آمیزی هماتوکسین - ائوزین، اندازه و نوع تومور، درجه بدخیمی و تعداد غدد لنفاوی درگیر تعیین گردید و با استفاده از تکنیک ایمونوهیستوشیمی وضعیت گیرنده استروژن و پروژسترون و انکوژن HER 2 تعیین گردید.
63.7% بیماران HER 2 مثبت و %36.3 بیماران HER2منفی بودند. در این مطالعه ارتباط معنی داری بین HER 2 و تعداد عقده های لنفاوی درگیر بدست آمد (p=0.007). در این مطالعه ارتباط معنی داری بین گیرنده استروژن و پروژسترون و مرحله بیماری با HER 2 مشاهده نشد. (N.S) نتیجه گیری و توصیه ها: شیوع بالای جهش ژنHER 2، توجه خاصی را به این مارکر در تعیین پیش آگهی سرطان پستان در ایران جلب می نماید. بدون شک این مطالعه به تنهایی نمی تواند در مورد نقش این مارکر در تعیین پیش آگهی سرطان پستان نتیجه گیری نماید. برای این مهم به مطالعات کاملتر با تعداد نمونه بیشتر و پیگیری طولانی مدت نیاز می باشد.

مطالعات قبلی نشان می دهد که احتمالا وازوپرسین می تواند نقش مهمی در کنترل دردهای محیطی حاد و مزمن داشته باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر وازوپرسین بر دردهای حاد و مزمن در سه مدل Hot Plate, Tail Flick و تست فرمالین در موش سوری می باشد.
در این مطالعه تجربی از 60 سر (6 گروه ده تایی) موش سوری نر نژاد آلبینو با وزن 25 تا 30 گرم استفاده گردید. به گروه آزمایش دسموپرسین 10 میکروگرم به ازا هر کیلوگرم وزن و به گروه کنترل هم حجم آن سالین، 10 دقیقه قبل از ارزیابی درد بصورت داخل صفاقی تزریق شد.
نتایج نشان داد که وازوپرسین اثر ضد دردی در دردهای حاد و مزمن در هر سه مدل آزمون نسبت به گروه کنترل دارد (p<0.01).
نتیجه گیری و توصیه ها: وازوپرسین نقش مهمی در کاهش علایم دردهای حاد و مزمن محیطی بازی می کند. این ماده ممکن است نقشی به عنوان تنظیم کننده آندوژنی برای کنترل درد داشته باشد.

با توجه به اینکه فارنژیت استرپتوکوکی شایعترین فارنژیت باکتریال حاد محسوب می شود و نظر به عوارض شناخته شده، عدم درمان آن بخصوص در کودکان و نیز عوارض شناخته شده درمان آنتی بیوتیکی در افراد غیر مبتلا و وجود گزارشات مبنی بر قدرت بالای Rapid test در تشخیص سریع این بیماران و کاستی های موجود در تحقیقات قبلی و به منظور بررسی تجربی آن، این تحقیق انجام شد.
تحقیق به روش کارآزمایی بالینی روی تعداد 320 نفر که به طور مستمر با شکایت گلو درد مراجعه کرده بودند، انجام گرفت. از همه بیماران آزمایشRapid test با استفاده از کیت مخصوص انجام و برای تشخیص قطعی آن از کشت با آگار خوندار گوسفند استفاده شد. در پایان ارزش پیش بینی مثبت و منفی این روش تعیین گردید.
از 320 نفر مورد بررسی، 46.8% مرد و 53.2% زن با میانگین سنی 7 ±21 سال بودند. ارزش پیش بینی مثبت 66% و ارزش پیش بینی منفی آن 98.5% بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به عوارض شناخته شده عدم درمان و درمان آنتی بیوتیکی در مبتلایان و غیر مبتلایان بکارگیری روش Rapid test را در بیماران مبتلا به گلو درد توصیه می نماییم.

شیوع بالای هیپوتیروییدی نوزادان در تهران و دماوند قبلا گزارش شده است ولی شدت هیپوتیروییدی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. گزارش حاضر به این موضوع می پردازد.
از اسفند 1376 تا پایان خرداد 1382، 31 نوزاد هیپوتیرویید ترم (≥32 هفته) در برنامه غربالگری هیپوتیروییدی نوزادان شناسایی و در دو گروه دایمی (n=25) و گذرا (n=6) دسته بندی شدند. گروه دایمی به دیس ژنزی (n=18) و دیس هورمونوژنزی (n=7) و گروه دیس ژنزی به دو زیر گروه اکتوپی - هیپوپلازی (n=13) و آتیروییدی (n=5) تقسیم شدند. گروه های مذکور از لحاظ مقادیر تیروکسین سرم و وجود هیپوتیروییدی شدید (T4<42.8 nmol/l) با یکدیگر مقایسه شدند.
میانگین و انحراف معیار تیروکسین سرم در گروه دایمی (38.0±42.2 nmol/l) کمتر از گذرا (p<0.01, 101.9±46.5) بود. غلظت تیروکسین سرم در دیس ژنزی (41.9±47.5 nmol/l) و دیس هورمونوژنزی مشابه (27.8±23.7 nmol/l) و در آتیروییدی (11.1±5.9 nmol/l) پایین تر از هیپوتیروییدی گذرا بود (p<0.05). و 18 (72%) هیپوتیروییدی دایمی، 1 (16.7%) هیپوتیروییدی گذرا، 8 (61.5%) اکتوپی - دیس پلازی، 5 (100%) آتیروییدی و 5 (71.4%) دست هورمونوژنزی، از هیپوتیروییدی شدید رنج می برند. نسبت شانس وقوع هیپوتیروییدی شدید در انواع دایمی 12.9 برابر گذرا بود (فاصله اطمینان (1.27-130.54: %95.
نتیجه گیری و توصیه ها: شیوع بالای هیپوتیروییدی شدید نیاز برای طراحی یک برنامه ملی غربالگری موثر در شروع زود هنگام و با دوز دارویی مناسب را مطرح می نماید.

جسم خارجی مری در بین کودکان و بزرگسالان با بیماری های مری، افراد عقب افتاده ذهنی و یا دارای اختلالات روانی شایع است.
این بررسی بصورت گذشته نگر با جمع آوری داده های موجود در پرونده کلیه بیمارانی که در فاصله سالهای 75-1372 با تشخیص بلع جسم خارجی در بخش های گوش و حلق و بینی بیمارستان های لقمان حکیم و آیت الله طالقانی بستری شده بودند، صورت گرفت.
در این مطالعه پرونده 200 بیمار، 77 کودک و 123 بزرگسال شامل 89 زن (44.5%) و 111 مرد (%55.5) بررسی شد. سن شایع بلع جسم خارجی 6-2 سال بود. شیوع جسم خارجی استخوان، سکه، دندان مصنوعی، اجسام گیاهی و سایر اجسام فلزی و غیر فلزی به ترتیب 33، 45.5، 5 و 8 و 8.5 درصد بود. شکایت بیماران شامل دیسفاژی توام با درد 54.5%، دیسفاژی بدون درد 21%، درد بدون دیسفاژی 8% و بدون درد یا دیسفاژی 16.5% بود. در مطالعه رادیوگرافی نسوج نرم گردن، جسم خارجی را در 84% موارد نشان داد. برای در آوردن جسم خارجی ازوفاگوسکوپ رژید استفاده شد. عوارض در 12% موارد گزارش شد که عبارت بودند از: پارگی مخاط مری 8.5%، خونریزی از حلق و مری 3% و مدیاستینیت 0.5% (بدون مرگ و میر).
نتیجه گیری و توصیه ها: تشخیص به موقع جسم خارجی مری و درآوردن هر چه زودتر آن به منظور پیشگیری از عوارض اهمیت زیادی دارد. توجه دقیق به شرح حال مهمترین و با ارزش ترین عامل در برخورد با اجسام خارجی مری است.

رشد یکی از نمادهای سلامتی و تغذیه مناسب در کودکان می باشد که با دریافت ناکافی انرژی و پروتئین، انواع ویتامین ها و مواد معدنی کند می شود و موجب کاهش رشد طولی و یا کم وزنی در کودکان می گردد.ارزیابی رشد تنها وسیله ای است که بهترین تعریف را از وضع سلامت و تغذیه کودکان به عمل می آورد زیرا اختلال در وضع سلامت و تغذیه روی رشد اثرات نامطلوب برجا می گذارد.
در این مطالعه مقطعی تعداد 300 کودک 36-0 ماهه با نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند.گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه با مصاحبه حضوری از مادران و اندازه گیری وزن و قد کودکان انجام شد.وضع تغذیه کودکان تعیین و تاثیر عوامل مستقل غیر تغذیه ای و تغذیه ای بر وضع تغذیه معین گردید.
نتایج این بررسی نشان داد که به ترتیب 3، 13.3 و 2.7 درصد کودکان 36-0 ماهه به سو تغذیه مجموع زمان حال و گذشته، زمان گذشته و زمان حال مبتلا بودند. بنابراین بیشترین شیوع سو تغذیه کودکان مربوط به سو تغذیه زمان گذشته بوده و از رشد بازداشتگی مشکل عمده این کودکان می باشد، بعد از آن مجموع زمان حال و گذشته و زمان حال مشکل عمده است. وابستگی معنی داری بین سو تغذیه گذشته با سن کودک ((p<0.01، وزن بدو تولد کودک ((p<0.005، سن شروع غذای کمکی ((p<0.03 و شغل پدر ((p<0.04 وجود دارد، همچنین بین سو تغذیه مجموع زمان حال و گذشته کودکان مورد بررسی با سن کودک (p<0.04)، وزن بدو تولد کودک (p<0.0004)، فاصله تولد کودک با تولد قبلی ((p<0.001، مدت زمان تغذیه با شیر مادر (p<0.001)، وابستگی معنی دار وجود داشت. در این بررسی بین سو تغذیه زمان حال و جنس کودک (p<0.005) و مدت زمان تغذیه با شیر مادر (p<0.001) وابستگی معنی دار بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: یافته های این تحقیق نشان دهنده این است که سو تغذیه مزمن مشکل تغذیه ای کودکان این منطقه می باشد و برنامه ریزی صحیح جهت بهبود وضع تغذیه در منطقه ضروری است.

فتق اینگوئینال و بیماری های تناسلی علامت دار از بیماری های شایع جراحی است که در صورت عدم توجه کافی جهت تشخیص و درمان آنها می تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری از قبیل استرانگولاسیون روده، نازایی، مشکلات زناشویی و اختلالات روحی و روانی بعدی گردد.اکثر این بیماری ها در دوران کودکی قابل تشخیص و درمان هستند.
در مطالعه ای مقطعی توصیفی، 3205 دانش آموز پسر مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 81-1380 از نظر فتق اینگوئینال و بیماری های تناسلی علامت دار مورد معاینه قرار گرفتند.
از این تعداد دانش آموز معاینه شده، 231 نفر (6.6%) مبتلا به این بیماری ها بودند. 78 نفر (2.4%) دچار فتق اینگوئینال، 28 نفر (9%) دچار هیدروسل، 75 نفر دچار بیضه نزول نکرده (2%)، 25 نفر (0.8%) دچار هیپوسپادیاس، 2 نفر دچار اپی سپادیاس، 2 نفر دچار واریکوسل و سه نفر دچار میکروپینس بودند. آمبیگوس ژنیتالیا و آپنیا مشاهده نشد. در اکثر موارد والدین از بیمار فرزند خود بی خبر بودند.
نتیجه گیری و توصیه ها: با توجه به شیوع نسبتا بالای این بیماری در جامعه و آگاهی پایین افراد، آموزش کادر بهداشتی - درمانی و عموم مردم و راه اندازی سیستم غربالگری ضروری به نظر می رسد.

سلامت روان لازمه حفظ و دوام عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی افراد جامعه بوده و تامین آن هدف اصلی اجرای برنامه های بهداشت روان در جامعه می باشد. در برنامه ریزی بهداشت روان، داشتن اطلاعات و آمار در زمینه اختلالات روانی الزامی است و پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف تعیین میزان شیوع اختلالات روانی در بین کارورزان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از فروردین تا شهریور 1379 انجام گردید.
این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و با استفاده از 2 پرسشنامه انجام شد. یکی از پرسشنامه ها حاوی اطلاعات دموگرافیک و دومی، پرسشنامه میزان شده سلامت عمومی 28 سوالی (GHO-28) بود. نتایج پژوهش بر مبنای جنس، وضعیت تاهل، محل سکونت قبل از ورود به دانشگاه، وضعیت سکونت فعلی، میزان علاقه مندی به رشته تحصیلی، میزان امیدواری به آینده شغلی، وضعیت اقتصادی، وجود بیماری، اشتغالات دیگر غیر از تحصیل در رشته پزشکی و استفاده از مواد (الکل، حشیش، تریاک) مقایسه گردید.
نتایج نشان داد که بر مبنای نقطه برش 22 و بالاتر برای مردان و 21 و بالاتر برای زنان، 52.1% از کارورزان مشکوک به داشتن اختلال روانی بوده و از سلامت کامل روانی برخوردار نیستند. میزان بالاتر اختلالات در جنس زن، متاهلین، ساکنین منازل استیجاری، بی علاقه گان به رشته تحصیلی، افراد ناامید به آینده شغلی و دارای وضعیت اقتصادی پایین، افرادی که اشتغال دیگر غیر از تحصیل نداشته اند و کارورزان دارای بیماری مشاهده گردید که از این میان در رابطه با جنس مونث، عدم علاقه به رشته تحصیلی، ناامیدی به آینده شغلی، وضعیت اقتصادی پایین و وجود بیماری رابطه معنی دار آماری وجود داشت.
نتیجه گیری و توصیه ها: درصد شیوع اختلالات روانی در جمعیت مورد بررسی بالا است. نتایج پژوهش می تواند به عنوان یک منبع اطلاعاتی و آماری در جهت برنامه ریزی مسولین دانشگاه و خصوصا مرکز مشاوره دانشجویی که دست اندرکار برنامه های بهداشت روان است، مورد استفاده و کاربرد قرار گیرد.

اختلال تکاملی استخوانی شونده و پیشرونده بافت لیفی یکی از بیماری های بافت همبند است. این بیماری نادر از لحاظ تشخیص، سیر، پیش آگهی، تشخیص افتراقی و پرهیز از درمان جراحی (جز در موارد ضروری) اهمیت دارد. این مقاله گزارشی است از یک مورد از این بیماری در دختری 5 ساله. بیماری از دو ماه قبل از مراجعه به درمانگاه بصورت تورم در ناحیه پشت گردن و سپس کتف و شانه راست آغاز شده و منجر به محدودیت حرکت شانه و گردن گردیده است. علایم دیگر این بیماری مانند کوچکی انگشت شست پا و دست، استخوانی شدن قسمت مجاور استخوان در انتهای استخوان ران و افزایش جذب در اسکن استخوانی در این ناحیه مشاهده می گردد.

آنوریسم شریان مزانتریک فوقانی از جمله نادرترین آنوریسم های احشایی است که می تواند به اشکال مختلف تظاهر کند. تعداد موارد گزارش شده جهانی محدود بوده و هر یک در شرایط خاص گزارش شده اند. در این مقاله موردی از این بیماری معرفی می شود که با ایجاد فیستول به ژژنوم باعث ایجاد خونریزی شدید گوارش شده و پس از آنژیوگرافی تحت عمل جراحی قرار گرفته و در پیگیری 18 ماهه هیچ مشکلی نداشته است.

سنگ لوزه بیماری شایعی نیست ولی نادر هم نمی باشد. از علایم این بیماری بوی بد دهان، گلو درد و بندرت آبسه پری تونسیلار می باشد، اما ایجاد آبسه گردنی راجعه در مورد این بیماری تابحال در کتب و مقالات دیده نشده است. مقاله حاضر به معرفی یک مورد از سنگ لوزه در آقایی 39 ساله می پردازد که با تورم و تندرنس سمت راست گردن به صورت راجعه (سه مرتبه در طی 2 سال) مراجعه کرده بود و در بررسی علت ایجاد آبسه گردنی، سنگی بزرگ در لوزه همان سمت کشف شد. با برداشتن لوزه و سنگ آن و تخلیه آبسه گردنی، بیمار بهبودی کامل یافت و تا یکسال پیگیری بیمار، عود آبسه مشاهده نگردید.