فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی
پیاپی 53 (بهار 1389)

مطالعات سال های اخیر درخصوص مدل های تعادل عمومی نشان می دهند که مدل های تعادلی تعیین نرخ ارز حقیقی با در نظر گرفتن هزینه مبادلات، یک فرایند تعدیل غیرخطی را نسبت به برابری قدرت خرید PPP می طلبد. آزمون های هم انباشتگی مرسوم که آثار هزینه مبادلات را در نظر نمی گیرند، اغلب فرضیه PPP بلندمدت را با شکست مواجه می کنند. در این تحقیق با در نظر گرفتن هزینه های مبادله و تعدیل غیرخطی PPP، روند تعدیل انحرافات PPP را بررسی نموده ایم. ابتدا با بهره گیری از دو سری داده های سالانه و ماهانه برای دوره زمانی (2007- 1975) فرضیه فرایند تعدیل خطی انحرافات PPP را در مقابل فرضیه فرایند تعدیل خودرگرسیونی با انتقال ملایم STAR آزمون کردیم که به طور قوی فرض خطی بودن تعدیل رد می شود. سپس، مدل های STAR را با استفاده از الگوریتم نیوتن-رافسون و روش حداکثرسازی تابع حداکثر راستنمایی شرطی تخمین زدیم. فرایند سیستماتیک تخمین غیرخطی، رفتار برگشت به تعادل PPP در بلندمدت را تایید می کند، اگر چه در کوتاه مدت PPP از رفتار گام تصادفی پیروی می کند.

تحقیق حاضر کوششی در جهت بررسی تاثیر رشد مخارج دولتی بر رشد اقتصادی ایران می باشد. در این راستا با بکارگیری دو الگوی مختلف، به بررسی تجربی روابط بلندمدت و کوتاه مدت بین متغیرهای مورد بررسی برای دوره زمانی (1385-1346) و با استفاده از مدل تصحیح خطای بردار (VECM) در اقتصاد ایران پرداخته شده است. نتایج حاصل از بردارهای هم جمعی و الگوی تصحیح خطای برداری نشان می دهند که مخارج کل واقعی دولت و حجم پول در گردش واقعی در بلندمدت تاثیر مثبت و معنا داری بر تولید ناخالص داخلی واقعی دارند، در حالی که مخارج سرمایه گذاری و انتقالی واقعی دولت دارای اثر مثبت و مخارج مصرفی واقعی دولت دارای اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی واقعی در بلندمدت است. همچنین، تغییرات در مخارج کل واقعی دولت در کوتاه مدت دارای اثر مثبت و معنا داری بر تغییرات در تولید ناخالص داخلی واقعی می باشد. در حالی که تغییرات در مخارج مصرفی، سرمایه گذاری و انتقالی واقعی دولت و همچنین تغییرات در حجم پول، در گردش واقعی در کوتاه مدت اثر معناداری بر تغییرات تولید ناخالص داخل واقعی ندارند.

هدف از این تحقیق، بررسی اثر سیاست های پولی و مالی بر متغیرهایی چون صادرات، سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش کشاورزی بود. به این منظور با استفاده از داده های سری زمانی متغیرهای حجم پول، مخارج دولت، صادرات، سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش کشاورزی برای سال های (1350 تا 1385) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، در این مطالعه از رهیافت خودتوضیح برداری (VAR) و تحلیل علیت استفاده شد. نتایج نشان داد که وجود رابطه علی از سوی مخارج دولت به سمت ارزش افزوده می باشد به این معنا که مخارج دولت بر ارزش افزوده بخش کشاورزی در کوتاه مدت تاثیر مثبت دارد. همچنین، رابطه علی بین سیاست پولی و ارزش افزوده بخش کشاورزی تایید شد که بیانگر تاثیر مثبت حجم پول بر ارزش افزوده بخش کشاورزی در کوتاه مدت می باشد. همچنین، سیاست های مالی و پولی انبساطی در بلندمدت تاثیر معناداری بر ارزش افزوده بخش کشاورزی دارد.

گندم به عنوان غذای اصلی اغلب جوامع ازجمله ایران یک کالای استراتژیک و راهبردی بوده و از اهمیت ویژه ای برخورداراست. به همین جهت تلاش دولتمردان، افزایش سطح زیر کشت وتولید آن می باشد. بررسی آمارها نشان می دهد که طی برنامه های توسعه به طور متوسط بیشترین میزان تولید و سطح زیرکشت مربوط به سه سال اول برنامه چهارم بوده وتفاوت آشکاری با برنامه های قبلی نشان می دهد. همچنین در راستای حمایت ازکشاورزان،سهم خرید گندم توسط دولت از 6/36 درصددربرنامه اول توسعه به8/74 درصد در سه سال اول برنامه چهارم رسیده است. به منظورارزیابی تاثیر قیمت های تضمینی بر میزان تولید گندم طی سال های (1386- 1368)، ازرابطه مبادله ومدل تعدیل جزئی نرلاو استفاده شد. نتایج نشان می دهدکه نمی توان تاثیر قیمت های تضمینی گندم را برافزایش مقدار تولید قوی تلقی نمود.

یکی از اهداف مورد نظر در این تحقیق، نشان دادن جایگاه هر یک از شرکت های عمده تولیدکننده پودر شوینده از لحاظ دارا بودن مزیت نسبی می باشد. شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA) در این پژوهش نشان می دهد که ایران در صادرات پودر شوینده طی سال های (2004-2002) از عدم مزیت نسبی صادراتی برخوردار بوده است، اما بتدریج به مزیت تبدیل شده و در سال 2005 این شاخص بزرگتر از واحد شده و سهم صادرات آن از صادرات کالاهای صنعتی کشور در حال افزایش است. از سوی دیگر، با اتکا به آمارهای این صنعت طی سال های (1385-1380) برآوردی صورت گرفته است. با بهره گیری از یک برآورد سیستمی، ارتباط بهره وری نیروی انسانی، هزینه واحد کار و صادرات پودر شوینده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده نقش مثبت و با اهمیت هزینه واحد کار در بهبود بهره وری است. از سوی دیگر، افزایش در بهره وری نیروی انسانی تاثیر مثبت و معناداری بر شدت صادرات دارد. در صورتی که قیمت ها بدون یارانه(واقعی) باشد، تولیدکنندگان از ظرفیت های خالی خود استفاده کرده و تولید افزایش می یابد و این موضوع منجر به افزایش صادرات و بهبود توان رقابتی بنگاه ها خواهد شد.

این مطالعه به مدل سازی تغییرپذیری قیمت نفت خام سبک ایران با استفاده از مدل های واریانس ناهمسانی شرطی خودرگرسیو تعمیم یافته (GARCH) پرداخته است. در این روش ممکن است که واریانس شرطی جمله خطا در طول زمان تغییر نماید. سپس، با استفاده از مدل برآورد شده به بررسی این موضوع که آیا اثرگذاری شوک های قیمتی نفت خام بر بی ثباتی قیمت نفت خام نامتقارن می باشد؟ و نیز این موضوع که آیا آثار شوک های قیمتی نفت خام بر بی ثباتی قیمت نفت خام پایدار می باشد یا خیر پرداخته شده است. داده های مورد استفاده در این مطالعه، سری زمانی ماهانه قیمت نفت خام سبک ایران طی دوره زمانی(2009-1980) می باشد و منبع گردآوری داده های مورد استفاده آژانس بین المللی انرژی (EIA) می باشد. نتایج مطالعه نشان دهنده این است که اثر شوک های قیمتی نفت خام بر بی ثباتی قیمت نفت خام نامتقارن و دارای درجه پایداری بالایی بوده است و شوک های قیمتی منفی نسبت به شوک های قیمتی مثبت دارای اثر بیشتری بر نااطمینانی قیمت نفت خام می باشند.

در این مقاله ابتدا تاریخچه ای از اولین قراردادهای صادرات LNG بیان می شود و سپس برای معرفی روش های قیمت گذاری، اجزایی که قیمت LNG را تشکیل می دهند، معرفی می شوند. قیمت از سه بخش محتوای انرژی، اضافه بها و جبران هزینه های حمل و نقل در قراردادهای تحویل در بندر تشکیل می شود. پس از آن، چهار عامل تعدیل کننده ای که برای قیمت LNG در قراردادهای فوب وجود دارد بررسی می شود. دلایل این تعدیل ها شامل تبخیر LNG در فاصله مبدا تا مقصد، هزینه های حمل و نقل، رقابت پذیری قیمت LNG با سایر گزینه ها و تورم است. در ادامه مقاله، پنج روش قیمت گذاری LNG شامل روش های قیمت گذاری مقطوع مبتنی بر هزینه، مبتنی بر قیمت نفت، مبتنی بر قیمت گاز و بازگشتی بحث می شود و در هر مورد نقاط ضعف و قوت همراه با نمونه های از قرارداد LNG ارائه می شود.