فهرست مطالب

پژوهش های اقتصادی ایران - پیاپی 63 (تابستان 1394)

فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران
پیاپی 63 (تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/06/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سید کمیل طیبی، خدیجه نصرالهی، مهدی یزدانی، سید حسن ملک حسینی صفحات 1-36
    تحلیل اثر عبور نرخ ارز بر شاخص قیمت ها در اعمال سیاست های اقتصادی ضد تورمی برای کشورهای دارای تورم بالا، مثل ایران ضرورت دارد. پدیده عبور نرخ ارز رابطه بین تغییرات ارزش پول ملی و روابط تجارت خارجی یک کشور را توضیح می دهد. هدف این پژوهش، تحلیل اثر عبور نرخ ارز بر تورم در ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم صادرکننده نفت است. برای این منظور، از داده های فصلی طی دوره زمانی 1370:1 تا 1391:4 استفاده شده است. رهیافت مورد استفاده در این مطالعه الگوی خودتوضیح برداری ساختاری و متغیرهای مورد استفاده در آن شامل درآمدهای نفتی، شکاف تولید، نرخ ارز بازار آزاد، شاخص قیمت واردات، شاخص قیمت تولیدکننده، شاخص قیمت مصرف کننده و حجم پول بوده است. نتایج حاصل از برآورد الگو در قالب توابع ضربه- عکس العمل و تجزیه واریانس حاکی از آن است که اگر چه عبور نرخ ارز به تورم شاخص های مختلف قیمت ناقص بوده، اما تغییرات نرخ ارز سبب نوسان در شاخص های مختلف قیمت شده و قسمتی از تغییرپذیری تورم داخلی را در دوره مورد بررسی توضیح داده است. همچنین سهم تورم وارداتی در توضیح نوسان های تورم داخلی نشان از وابستگی اقتصاد کشور به واردات داشته است.
    کلیدواژگان: عبور نرخ ارز، شاخص های قیمت، تورم، الگوی خودتوضیح برداری ساختاری، اقتصاد ایران
  • حسین مرزبان، علی حسین استادزاد صفحات 37-69
    اعمال تحریم های مختلف بر اقتصاد ایران اثرات نامطلوبی بر تولید و رفاه اجتماعی به جای گذاشته اند، اما در کمتر مطالعه ای به کمی کردن تاثیر شدت تحریم ها بر تولید و همچنین رفاه اقتصادی پرداخته شده است. هدف این تحقیق در ابتدا بسط یک الگوی رشد تعمیمیافته با وجود تحریم و نرخ ارز تصادفی است. پس از بسط الگو، سه سناریو با توجه به نوع تحریم برای اقتصاد ایران تعریف شده که در آنها اثرات تحریم ها بر سطوح تولید و رفاه اجتماعی بررسی می شود. در الگوی بسط داده شده، تحریم ها به دو دسته تحریم های نفتی و تحریم های کالاهای مصرفی، واسطه ای و سرمایه ای تقسیم شده ا ند. با استفاده از تابع ارزش تصادفی همیلتون بلمن ژاکوبین (SHBJ) و همچنین روش بهینه سازی تکاملی الگوریتم ژنتیک در سه سناریو تغییرات تولید و رفاه اجتماعی در وضعیت یکنواخت برای اقتصاد ایران کالیبره و بررسی شده است. نتایج نشان دهنده این موضوع است که در سناریوی اول تحریم ها بیشتر بر تولید اثر خواهد کرد در حالی که در سناریوی دوم که تحریم های نفتی اعمال می شود، اثر آنها بر رفاه اجتماعی محسوس تر می شود. در سناریوی سوم که ترکیبی از تحریم های فروش نفت و کالاهای مصرفی، واسطه ای و سرمایه ای اعمال شده، تاثیر تحریم ها نسبت به دو سناریوی قبلی بسیار وسیع تر خواهد بود. براساس تولید تحقق یافته سال 1390 شدت تاثیر تحریم های نفتی کاهشی معادل 30 درصد در تولید ناخالص داخلی داشته و اعمال انواع تحریم ها بین 30 تا 50 درصد در کاهش تولید ناخالص داخلی نقش داشته اند.
    کلیدواژگان: الگوی رشد تعمیم یافته، فرآیند تصادفی، تحریم، رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی، الگوریتم ژنتیک، تابع SHBJ
  • عبدالرحیم بادامچی زاده، نرگس حیدری صفحات 71-88
    اختیار آسیایی (یا اختیار میانگین) اختیاری است که بازده آن وابسته به میانگین قیمت دارایی پایه در سراسر یا بخشی از عمر اختیار است. قیمت گذاری اختیارات آسیایی به صورت تحلیلی و عددی مشکل است و جواب دقیق برای این اختیارات در محیط بلک-شولز وجود ندارد و تمام جواب ها تقریبی هستند. فرمول های کران پایین و بالا برای قیمت این اختیارات توسط راجرز و شی محاسبه شده است که تفاوت کران پایین و کران بالا مستقل از قیمت توافقی است. در این مقاله کران های پایین و بالایی برای قیمت اختیارات آسیایی حسابی گسسته به دست می آوریم به گونه ای که تفاوت کران پایین و بالا وابسته به قیمت توافقی است.
    کلیدواژگان: اختیارات آسیایی، محیط بلک، شولز، قیمت توافقی، فرمول های کران پایین و بالا
  • حسین راغفر، میرحسین موسوی، بتول آذری بنی صفحات 89-120
    آموزش یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده رفاه مصرفی است. با این حال، تفاوت های زیادی در پیشرفت تحصیلی افراد مختلف جامعه وجود دارد. هدف این مقاله بررسی نسلی آثار آموزش بر رفاه مصرفی خانوارهای شهری ایران است. جهت بررسی این پدیده با استفاده از داده های پیمایش درآمد- هزینه خانوارهای شهری کل کشور طی دوره زمانی 1390-1369 نوعی الگوی داده سازی شبه پانل طراحی شده است. ویژگی این روش ردیابی عملکرد هر نسل در طول زمان است. نتایج پژوهش نشان می دهد دسترسی افراد به تحصیلات با افزایش رفاه مصرفی همراه است. همچنین نابرابری آموزشی منجر به نابرابری مصرفی بین دو گروه شده است، به این ترتیب که با افزایش سن سرپرست خانوار شکاف مصرفی بین دو گروه تحصیلی افزایش یافته است. همچنین نتایج مربوط به اثرات زمان و نسل نیز نشان دهنده بالا بودن شکاف مصرفی بین این دو گروه است.
    کلیدواژگان: آموزش، اثرات نسل، سن و زمان، رویکرد شبه پانل
  • سید صالح اکبر موسوی، جعفر حقیقت*، محمدرضا سلمانی بی شک صفحات 121-144
    اکنون که تکنولوژی و دانش بشری پیشرفت چشمگیری پیدا کرده، توجه به موضوع دانش و سرمایه انسانی بیش از پیش اهمیت خود را نشان می دهد. در این پژوهش با استفاده از داده های سالانه (1345- 1389) اقتصاد ایران و بکارگیری متد غیرخطی STR به بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران پرداخته شد. با تایید رابطه غیرخطی بین متغیرها، تغییرات لگاریتم سرمایه انسانی دوره جاری به عنوان متغیر انتقال انتخاب و مدل LSTR دو رژیمی پذیرفته شد. در ادامه ضرایب مدل برآورد شد. مقدار آستانه برای متغیر انتقال 08/1 محاسبه شد .نتایج نشان داد که اثرگذاری رشد سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در دو رژیم مختلف متفاوت است. در رژیم اول زمانی که نرخ رشد سرمایه انسانی کمتر از 08/1 است، تاثیر رشد سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی منفی و تاثیر سرمایه فیزیکی مثبت است. اما در رژیم دوم که مقدار رشد سرمایه انسانی از 08/1 بیشتر است، سرمایه انسانی تاثیر مثبت و معنادار بر رشد اقتصاد دارد. به عبارت دیگر، اگر اقتصاد در رژیم اول باشد توجه به سرمایه فیزیکی و در صورتی که اقتصاد در رژیم دوم باشد، توجه به سرمایه انسانی اولویت دارد.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، روش غیر خطی، سرمایه انسانی
  • احمد قلی برکیش* صفحات 145-185
    در این مطالعه ویژگی های حافظه بلندمدت همراه با شکست های ساختاری بازده شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرارگرفته است. برای این منظور نخست با استفاده از روش های نیمه پارامتریک و ناپارامتریک ویژگی های حافظه بلند مدت سری زمانی مورد مطالعه در سه بازه زمانی منتهی به مهرماه 1392 بررسی شده است. نتایج حاصل از این آزمون ها حافظه بلندمدت بودن بازده بورس را برای هر سه بازه زمانی تایید می کنند. با این حال، نتایج مطالعات اخیر نشان می دهند که شواهد حافظه بلندمدت به دست آمده از آزمون های نامبرده می تواند بهعلت شکست های ساختاری موجود در سری زمانی باشد نه بهسبب وجود وابستگی های بلندمدت در آن. بنابراین همراه بامطالعه حافظه بلندمدت از آزمون شیموتسو (2006) برای بررسی صحت پارامتر حافظه بلندمدت در مقابل شکست ساختاری استفاده کرده ایم. نتایج به دست آمده از این آزمونشواهد قوی از (d)I نبودن فرآیند تولید داده ها ارائه می دهد. این نتیجه توسط آزمون اسمیت (2005) نیز مورد تائید قرار می گیرد. نتایج این آزمون نشان می دهد که برخلاف مطالعات پیشین ویژگی حافظه بلندمدت بازده شاخص قیمت بورس، حساسیت بسیاری به دوره های زمانی مورد مطالعه دارد و باید در استنباط ویژگی های حافظه بلندمدت هنگام وجود شکست ساختاری یا تغییر رژیم در سری یادشده دقت کرد. علاوه بر این موارد، احتمالا تغییر تعاریف و محاسبات شاخص های بورس در طول زمان سبب شکست ساختاری یا انتقال سطح در این شاخص ها و سری های زمانی مرتبط با آنها خواهد شد که باید این تغییرات در تمامی مطالعات شامل سری های زمانی مورد اشاره (اعم از شاخص، بازده و نوسانات) مدنظر قرار گیرد، زیرا عدم لحاظ آنها سبب بروز خطا در نتایج نهایی خواهد شد. به عنوان نمونه، نتیجه حاصل از آزمون حافظه بلندمدت بازده تعدیل شده نسبت به تغییر تعریف شاخص TEPIX نشان می دهد که برخلاف نتایج مطالعات پیشین، سری زمانی بازده شاخص قیمت بورس فاقد حافظه بلندمدت (در بازه مورد مطالعه) است.
    کلیدواژگان: آزمون بای، پرون، بازده سهام، حافظه بلندمدت جعلی، شکست ساختاری
|
  • Seyed Komail Tayebi, Khadijeh Nasrollahi, Mehdi Yazdani, Seyed Hassan Malekhosseini Pages 1-36
    The exchange rate pass-through explains the relationship between changes in national currency and foreign trade of a country, while the responsiveness of trade to the currency changes depends on the perfect or imperfect degree of pass-through.
    The objective of this study is to analyze the effect of exchange rate pass-through on inflation in Iran as one of the main oil-exporting countries. To this end, we have specified a Structural Vector Auto-Regressive (SVAR) model including macroeconomic variables such as oil revenues, output gap, free market exchange rate, import prices, producer prices, consumer prices and money supply. To estimate the model, we have used quarterly data over the period 1991:1 - 2012:4.
    Empirical results of the model estimation, which are in forms of impulse response functions and variance decomposition, have shown that although the degree of exchange rate pass-through to the price indices has been incomplete, changes in the exchange rate have led to fluctuations in the prices explaining partly Iran’s inflationary situation during the period under consideration. It also reveals the fact that a higher share of imported inflation implies the economy’s dependence on imports.
    Keywords: Exchange Rate Pass, through, Price Indices, Inflation, Structural Vector Auto, Regressive (SVAR), Iranian Economy
  • Hossein Marzban, Ali Hossein Ostadzad Pages 37-69
    Ongoing sanctions on Iranian economy have proved to be very harmful and detrimental to Iranian economic affairs and social welfare. Evaluating the unfair impacts of these sanctions on Gross Domestic Product (GDP) and social welfare is the aim of this paper. Firstly, we have developed a generalized growth model in the presence of sanctions while treating exchange rate as a random variable. Secondly, three different forms of sanctions are introduced into the model and their bearings on national product and social welfare is studied. The first tier of the sanctions is imposed on consumption, intermediary and capital goods while exchange rate is assumed to have a random behavior. Then sanctions are also imposed on Iranian oil and gas production. We have devised several scenarios using stochastic Hamilton Bellman Jacobian value function (SHBJ) and genetic algorithm optimization methods. Our results of the first and second scenario imply that the level of social welfare is mostly affected by oil and gas sanctions while goods embargo has targeted goods production. The effects of sanctions on GDP and social welfare is represented by a concave curve. This curvature shows that the impact of sanctions on GDP and social welfare is stronger at the beginning than later on when further sanctions are introduced. In the third scenario oil, gas and goods sanctions are imposed simultaneously. Our results also show that the third scenario effects is stronger than the other two. According to the Gross Domestic Product data acquired for year 1390, oil and gas sanctions have lowered the GDP by 30 percent, while the overall reduction in GDP through all sanction collectively is estimated between 30 to 50 Percent.
    Keywords: Generalized Growth Model, Stochastic Processes, Sanctions, Economic Growth, Social Welfare, Genetic Algorithms, SHBJ Function
  • Abdolrahim Badamchizadeh, Narges Heydari Pages 71-88
    An Asian option (or average value option) is a special type of option contractý. ýIts payoff is determined by the average underlying price over some pre-set period of time. ýAsian option is hard to price analytically and numericallyý. ýThere is no exact solution for these options in the Black-Scholes environmentý. Lower and upper bounds formula for these options have been derived by Rogers and Shi(1995). This difference between the upper and lower bound is independent of the exercise price. In this paper we develop lower and upper bounds in which the difference between lower and upper bounds depends on the exercise price.
    Keywords: Option, Black, Scholes Settingý, Exercise Price, ýLower, Upper Bounds Formulas
  • Hossein Raghfar, Mirhossein Mousavi, Batool Azari Beni Pages 89-120
    Education is one of the most determinants of consumer welfare. There are, however, many differences in educational achievements among individuals. The aim of this paper is to study the generational impact of education on urban households’ consumer welfare in Iran. To do this, we construct a pseudo-panel data set of individual households from the urban areas for the period 1369-1390. In this way, the performance of cohorts over time is observed. The results show that greater access to education is associated with more consumer welfare.
    Keywords: Age Effect, Cohort Effect, Education, Pseudo, panel Approach, Time Effect
  • Seyed Saleh Akbar Mousavi, Jafar Haghighat*, Mohammdreza Salmani Bishak Pages 121-144
    Recent technological advances have increased the importance of human capital over the past years. In this paper, we study the impact of human capital on economic growth in Iran using the nonlinear STR method for the period 1345-1389. To this end, we estimate a two regime Logistic Smooth Transition Dynamic Regression (LSTR) model in which the transition variable is the logarithmic change in human capital. The results show that the impact of human capital on growth is different in two regimes. In the first regime, if the human capital growth rate is below the threshold value, the effects of human and physical capital on economic growth will be negative and positive, respectively. In the second one, human capital has positive and significant impact on economic growth. The main conclusion of the study is that it is crucial to take the type of regime into account.
    Keywords: Economic Growth, Nonlinear Method, Human Capital
  • Ahmad Gholi Barkish* Pages 145-185
    The aim of this study is to investigate the long memory properties along with structural breaks in the returns of the TEPIX. For this purpose, the properties of the long memory in the daily returns for three periods leading to September 23, 2013 were evaluated using semi- and non-parametric methods. The results show the existence of long memory properties in all periods which may be misleading due to the ignorance of possible structural breaks. Therefore, this paper considers the properties of long memory in the presence of structural breaks using the Bai and Perron test (1998, 2003). In order to examine the null hypothesis of long memory against the alternative of a structural break, we employ the Shimotsu test (2006). In contrast to past findings, we find that the long memory properties of TEPIX are sensitive to the period of analysis. The results suggest that one should be careful about the inference of long memory in the presence of structural breaks or regime changes.
    Keywords: Bai, Perron Test, Spurious Long Memory, Stock Return, Structural Breaks