فهرست مطالب

تحقیقات اقتصادی - پیاپی 112 (پاییز 1394)

فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 112 (پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/10/20
  • تعداد عناوین: 10
|
  • کریم آذربایجانی، سید کمیل طیبی، حلیمه صفا درگیری * صفحات 539-562
    با جایگزین شدن ابزاری به نام تحریم به جای جنگ و اعمال قوه قهریه، دامنه کاربرد این پدیده از دهه آخر قرن بیستم به گونه ای افزایش یافته است که برخی تحریم ها، همانند جنگ، یکی از واقعیت های زندگی امروز قلمداد می شود. مشاهده صحنه بین المللی این واقعیت را آشکار می سازد که طیف وسیعی از کشورهای جهان، از جمله جمهوری اسلامی ایران، در مقاطعی از حیات اقتصادی خود با چالش این گونه تحریم ها مواجه بوده اند و امنیت اقتصادی آن ها تحت الشعاع قرار گرفته است. بنابراین، در این پژوهش، با استفاده از مدل جاذبه، به ارزیابی اثر تحریم های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا، از حیث شدت اعمال آن ها، بر تجارت غیرنفتی ایران و نمونه ای چهارده تایی از شرکای عمده تجاری آن طی سال های 2000 2011 پرداخته شد. در این زمینه، برای تفکیک آثار تحریم بر حوزه های مختلف تجارت غیرنفتی از پنج کد کالایی شماره صفر، دو، پنج، شش و هفت طبقه بندی استاندارد تجارت بین الملل استفاده شد. طبق نتایج، در بیشتر گروه های کالایی منتخب ضریب دو متغیر تحریم گویای آثار معکوس آن ها بر جریان تجارت است. به عبارت دیگر، تحریم محدود جز در زمینه صادرات کد کالایی شماره هفت و تحریم گسترده جز در زمینه صادرات کد کالایی شماره پنج در سایر موارد اثر منفی و معنی داری بر جای گذارده است.
    کلیدواژگان: تجارت بین الملل، تحریم اقتصادی، داده های پانل، کدگذاری استاندارد تجارت
  • محسن پورعبادالهان کویچ *، پویان کیانی صفحات 563-592
    ساختار بازار یکی از مهم ترین ویژگی های هر صنعت برای تحلیل وضعیت آن به شمار می رود. برای بررسی ساختار بازار شاخص های مختلفی همچون تمرکز، صرفه های مقیاس، ورود بنگاه ها، و تفاوت کالا وجود دارد. اما، اغلب مطالعات انجام شده در این زمینه از یکی از این شاخص ها (معمولا تمرکز) به منظور تعیین ساختار بازار استفاده می کنند. در این مطالعه، با استفاده از روش شناسی منطق فازی، یک شاخص جامع ساختار بازار از ترکیب سه متغیر تمرکز، صرفه های مقیاس و تعداد ورود بنگاه ها به صنعت ساخته می شود و با استفاده از آن به بررسی ساختار بازار زیربخش های صنعتی ایران در سطح کدهای چهاررقمی ISIC در سال 1386 پرداخته می شود. نتایج حاکی از پایین بودن میزان شاخص جامع محاسبه شده برای تعیین ساختار بازار در اکثر زیربخش های صنعتی ایران است؛ به طوری که 63 صنعت دارای شاخص ساختار بازار کمتر از 22 /0 هستند؛ عمده دلیل آن کم بودن صرفه های مقیاس در صنایع مذکور است. همچنین، رتبه بندی زیربخش های صنعتی مذکور، بر اساس میزان رقابتی بودن، نشان می دهد که صنایع تولید آجر با شاخص ساختار بازار 037 /0 به عنوان رقابتی ترین صنعت و صنایع تولید جواهرات و کالاهای وابسته با شاخص ساختار بازار 781 /0 انحصاری ترین صنعت است.
    کلیدواژگان: ایران، تعداد ورود بنگاه ها، تمرکز، زیربخش های صنعتی، ساختار بازار، شاخص جامع، صرفه های مقیاس، منطق فازی
  • تیمور رحمانی*، سپیده کاوه صفحات 593-616
    دست یابی به رشد اقتصادی و افزایش سطح زندگی و رفاه عمومی همواره جزو اهدافی است که دولت های مختلف جهان در پی آن اند؛ در مطالعات اقتصادی، شناسایی عواملی که رسیدن به این اهداف را تسهیل می کند نقش بسزایی دارد. سوال بحث برانگیزی که اقتصاددانان درباره آن اختلاف نظر دارند و در این مطالعه بدان پرداخته شده این است که آیا نابرابری جنسیتی موجب کاهش رشد و توسعه اقتصادی می شود؟ و آیا مسئله جنسیت در اقتصاد کلان عاملی مهم و اثرگذار بر رشد و توسعه کشورهاست؟ دو جنس زن و مرد در سه بعد جسمانی، روانی و استعداد وجه تمایزهای احتمالی دارند. از نظر توان بدنی، جنس مذکر از همه موجودات زنده قوی تر است. در مورد سایر توانایی ها، در این مطالعه، از این فرضیه که زنان و مردان در توانمندی های هوشی و روانی اختلاف معناداری ندارند استفاده شد. در این مطالعه، نخست ابعاد مختلف تبعیض جنسیتی شامل تبعیض جنسیتی در آموزش، تبعیض جنسیتی در استخدام و تبعیض جنسیتی در دستمزد بررسی شد. سپس، رابطه بین رشد اقتصادی و تبعیض جنسیتی آزمون شد. شواهد تجربی این مطالعه در قالب مدل اقتصادسنجی داده های ترکیبی برای نمونه ای شامل 26 کشور منتخب OECD در دوره زمانی 1990 2010 به دست آمد. یافته های مطالعه حاضر حاکی از آن است که تبعیض جنسیتی در آموزش و در دستمزد اثر منفی و تبعیض جنسیتی در استخدام اثر غیرخطی (از نوع مقعر) بر رشد اقتصادی می گذارد.
    کلیدواژگان: تبعیض جنسیتی، داده های ترکیبی، رشد اقتصادی، سرمایه انسانی، کشورهای OECD
  • رسول سجاد، مهسا گرجی * صفحات 617-638
    مطالعه حاضر به بررسی اثر درنظرگرفتن چولگی و کشیدگی متغیر با زمان بر برآورد ارزش در معرض خطر (VaR) برای موقعیت های خرید و فروش با استفاده از مدل HYAPARCH و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران (TEPIX) می پردازد. نتایج نشان می دهد به کارگیری مدل ها با توزیع های شرطی با چولگی و درجه آزادی متغیر یا ثابت در مقایسه با توزیع نرمال توانسته است عدم تقارن داده ها را به گونه ای مناسب در نظر بگیرد. با وجود این، برآوردهای VaR این مدل ها محافظه کارانه و برای سرمایه گذاران ریسک گریز مناسب است.
    کلیدواژگان: ارزش در معرض خطر، چولگی و کشیدگی متغیر با زمان، عدم تقارن، مدل HYAPARCH
  • نورالدین شریفی*، سیدمحسن نبوی لاریمی صفحات 639-658
    این تحقیق در پی اندازه گیری اثر تغییرات نرخ ارز بر شاخص قیمت کالا های مختلف و تورم در ایران است. بدین منظور، از مدل قیمت تعدیل جدول داده- ستانده، که در آن کالاهای وارداتی به دو دسته نهاده های واسطه ای و کالاهای نهایی تقسیم می شوند، استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد هنگامی که همه اجزای ارزش افزوده تعدیل نمی شوند، محصولات گروه «ماشین آلات و تجهیزات»، که بیشترین سهم واردات را در نهاده های کالاها دارد، بیشترین افزایش قیمت را داشته است. اما، هنگامی که همه اجزای ارزش افزوده تعدیل می شوند، اختلاف درخور توجهی بین شاخص قیمت کالا های مختلف وجود ندارد و همه آن ها به همراه شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف کننده تقریبا با تغییراتی برابر با تغییرات نرخ ارز همراه اند.
    کلیدواژگان: ایران، تحلیل داده، ستانده، شاخص قیمت ها، عبور نرخ ارز، مدل قیمت تعدیل جدول
  • لطفعلی عاقلی کهنه شهری*، حسین صادقی، گل جمال نظری قوجق صفحات 659-684
    در این مطالعه، با استفاده از روش نظریه بازی ها، در قالب بازی های همکارانه، به تحلیل اثر کمبود اعتبارات عمرانی بر پروژه های انرژی پرداخته شده است. برای مطالعه موردی، پروژه های عمرانی استانی بخش انرژی در سال های 1389 و 1390 انتخاب شد. در بخش نظری، به طراحی مدل پرداخته شد. سپس، کمبود اعتبارات عمرانی، به منزله عاملی موثر بر نحوه اجرای پروژه های انرژی، در مدل وارد شد. در بخش تجربی، بر اساس روابط و تعادل های به دست آمده از مطالعه موردی و همچنین با استفاده از مدل راه حل چانه زنی نش به پیامدهای یک بازی همکارانه پرداخته شد. بر اساس نتایج این مطالعه، دو بازیکن (دولت و بخش خصوصی (پیمانکار)) ائتلاف همکارانه را انتخاب کردند، زیرا با انتخاب آن سود بیشتری، نسبت به حالت ائتلاف مستقل، به دست می آورند و در این حالت قدرت چانه زنی دولت بیشتر است. با اینکه نرخ تنزیل کمتری دارد، پیمانکار بیم دارد که دولت پروژه ها را با پیمانکار های خود به انجام برساند؛ به همین دلیل، پیمانکار قدرت چانه زنی کمتری خواهد داشت و سهم دولت از پیمانکار در ائتلاف همکارانه بیشتر خواهد بود.
    کلیدواژگان: اعتبارات عمرانی، بازی های همکارانه، پروژه های انرژی، راه حل چانه زنی نش، نظریه بازی ها
  • محمدحسن فطرس*، فاطمه شهبازی صفحات 685-706
    برنامه های فقر زدایی از اهم سیاست های بخش عمومی است. طراحی سیاست های اثربخش برای فقرزدایی نیازمند شناخت تحول زمانی ویژگی های اقتصادی- اجتماعی خانوارهاست. بررسی و ارزیابی آثار سیاست ها و برنامه های خاص حمایتی در حوزه فقر مستلزم سنجش تغییرات فقر در طول زمان است. مبحث تحرک درآمدی مفهومی جدید در مباحث اقتصادی ایران است. تفاوت شرایط اقتصادی- اجتماعی افراد یا خانوارهای مختلف موجب به وجودآمدن نا برابری در بین افراد آن جامعه می شود. بروز چنین نابرا بری هایی به شکل گیری فقر و تغییر توزیع درآمد منجر می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تحرک درآمدی بر فقر در ایران است. با استفاده از الگوی اقتصادسنجی خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی و با به کارگیری داده های سال های 1363 1392 موضوع پژوهش بررسی شد. نتایج حاکی از آن است که در بلندمدت تحرک درآمدی اثری منفی و معنی دار بر فقر گذارده است؛ ضریب جمله تصحیح خطا نشان داد در هر سال حدود 52 /0 از عدم تعادل کوتاه مدت برای دست یابی به تعادل بلندمدت تعدیل شده است.
    کلیدواژگان: الگوی خودبازگشت با وقفه های توزیعی، ایران، تحرک درآمدی، فقر
  • فیروز فلاحی صفحات 707-732
    با توجه به اینکه برای سیاست گذاران آگاهی از ماندگاری یا ماندگارنبودن تورم اهمیت دارد، در این تحقیق درجه ماندگاری نرخ تورم کل و نیز تورم در دوازده زیرگروه طی دوره 1381 1392 بررسی می شود. بدین منظور، از مدل های AR و مجموع ضرایب (ریشه های) این مدل ها به عنوان تخمینی از درجه ماندگاری تورم استفاده می شود. نخست، برای بررسی ماندگاری این نرخ های تورم، از آزمون ریشه واحد ADF استفاده می شود. با توجه به کاستی های این آزمون و سایر آزمون های متداول ریشه واحد برای مطالعه ماندگاری متغیرهای سری زمانی (به ویژه هنگامی که این متغیرها دارای ریشه ای نزدیک به واحدند)، با استفاده از روش بوت استرپ که هنسن[1] (1999) آن را ارائه کرده فاصله اطمینان در سطح 90 درصد برای مجموع ریشه ها محاسبه می شود. نتایج این روش نسبت به ریشه واحد یا ریشه نزدیک به واحد حساس نیست و در همه موارد صحیح است.
    نتایج نشان می دهد، صرف نظر از نحوه تصریح مدل بر اساس آزمون ADF و فاصله اطمینان 90 درصد محاسبه شده به روش بوت استرپ نرخ تورم در گروه ارتباطات، گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها و دخانیات، گروه خوراکی ها، گروه کالا و گروه حمل و نقل فاقد خاصیت ماندگاری است. در حالی که متغیر تورم در گروه های پوشاک، آموزش، بهداشت، تفریح و مسکن و نیز تورم کل در همه موارد دارای ریشه واحد و ماندگار است. بنابراین، اگر شوک قیمتی در این پنج گروه ایجاد شود، آثار این شوک برای همیشه ماندگار است و نرخ تورم این گروه ها برای همیشه تغییر می کند.
    کلیدواژگان: بوت استرپ، پایداری، ریشه نزدیک به واحد، فاصله اطمینان، ماندگاری تورم
  • محمود متوسلی، هدی زبیری * صفحات 733-750
    هدف از این نوشتار بازنگری در مبانی نظری و پارادایم های فکری سیاست گذاری ها و سیاست های اقتصادی به اجرا درآمده در کشور و ریشه یابی ناکارآمدی آن ها در مواجهه با مسائل و مشکلات اقتصادی کشور است. در این راستا، به مدل سازی الگوی چند سطحی و فراپارادایمی برای سیاست گذاری های اقتصادی در کشور پرداخته می شود و استفاده از رویکرد چندسطحی و میان رشته ای راهکاری برای اصلاح سیاست های اقتصادی کشور و حرکت به سمت توسعه اقتصادی پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: اقتصاد ایران، پراکسولوژی، رویکرد چندسطحی، سیاست گذاری های اقتصادی، نظریه پردازی
  • بابک صفاری، رضا نصراصفهانی*، عیسی مردای صفحات 751-776
    قیمت گذاری بهینه پارکینگ های عمومی موجب اصلاح مدیریت پارکینگ ها می شود. این موضوع به روان و سبک شدن ترافیک و در نتیجه کاهش هزینه های شبکه حمل و نقل منجر می شود. در این مطالعه، شبکه حمل و نقلی با تعدادی مبدا، مقصد و پارکینگ عمومی در نظر گرفته می شود. در این شبکه، رانندگان خودروهای شخصی با توجه به مدت زمان حرکت بین مبدا و پارکینگ به صورت سواره؛ پارکینگ و مقصد به صورت پیاده؛ و هزینه (قیمت) پارکینگ طوری رفتار می کنند که هزینه ها کمتر شود. از طرفی، مدیران شهر در پی کم کردن هزینه های شبکه حمل و نقل اند. در این شرایط، تابع هدف کم کردن هزینه شبکه با درنظرگرفتن (قید) رفتار تعادلی رانندگان خودروهای شخصی است؛ در نتیجه، قیمت های بهینه برای هر پارکینگ به دست می آید. در این مطالعه، مدل سازی برای مناطق مرکزی شهر اصفهان با 6 مبدا، 5 مقصد و 18 پارکینگ عمومی انجام یافت. بر اساس نتایج مدل سازی، محدوده قیمت ها از 1000 تا 10000 ریال به دست آمد؛ بیشترین قیمت مربوط به پارکینگ فرشادی است. همچنین، تعیین مقدار بهینه فضای اشغالی هر پارکینگ و تعیین الگوی بهینه جریان جستجوی جای پارک از دیگر نتایج این پژوهش است.
    کلیدواژگان: اصفهان، پارکینگ، شبکه حمل و نقل، قیمت گذاری بهینه
|
  • Karim Azarbayejani, Seyedkomail Tayebi, Halimeh Safa Dargiri * Pages 539-562
    Economic sanctions appear to be a common feature of political interactions between states. economic sanctions have become increasingly important as alternative to military conflict since the last decade of twentieth century. This paper provides, through a gravity model, an estimation of the impact of economic sanctions on bilateral trade flows between Iran and its major trading partners during 2000 – 2011, disaggregated by the choice of the 1 – digit sections of the Standard International Trade Classification including zero, two, five, six and seven codes. The results show that extensive and limited sanctions have a significant and negative impact on bilateral trade, except for exports of five and seven codes.
    Keywords: Economic Sanctions, International Trade, Standard International Trade Classification, panel data, Gravity Model
  • Mohsen Pourebadollahan Covich*, Pouyan Kiani Pages 563-592
    Market structure is one of the most important characteristics of every industry. Although, there exist different indices such as concentration, economies of scale, entry of firms, product differentiation, etc. for the evaluation of market structure, but most of the studies in the subject have used only one of these indices (usually concentration). In this study, by application of fuzzy inference approach, a comprehensive index is constructed by combination of concentration, economies of scale and the number of entering firms’ indices. The constructed comprehensive index is used for the evaluation of market structure of Iranian 4-digit ISIC manufacturing industries in 2007. The results indicate that in the most of the industrial sub-sections, the calculated comprehensive index is low, which is mostly due to low values of economies of scale in such industries. Also, based on the results of calculated comprehensive index, the industries of manufacture of bricks and manufacture of jewellery and related articles are the most competitive and the most monopolistic industries, respectively.
    Keywords: Market Structure, Fuzzy Inference, Comprehensive Index, Concentration, Economies of scale, Number of Entering Firms, Manufacturing Industries, Iran
  • Teymur Rahmani*, Sepideh Kave Pages 593-616
    One of the main goals of government is to increase economic growth and public welfare. Therefore, the recognition of useful factors that facilitate achievement of this goal has critical role in economic literature. This study focuses on the effect of gender inequality on the reduction of economic growth and investigate whether gender inequality have significant effect on economic development and growth? First, different aspects of gender inequality such as gender inequality in education, employment and wage are addressed. Then, the relationship between gender inequality and economic growth is tested. Our empirical findings are based on Panel-Data Regressions for OECD countries over 1990-2010. Results show that GDP per capita growth is negatively related to gender inequality in education and wage and has a nonlinear relationship with the gender inequality in employment.
    Keywords: gender inequality, economic growth, panel data, OECD Countries, Human Capital
  • Rasoul Sajjad, Mahsa Gorji * Pages 617-638
    This paper studies the effect of considering time varying skewness and kurtosis on the estimation of value at risk (VaR) for both long and short positions using the HYAPARCH model and daily data for Tehran Stock Exchange Price Index (TEPIX). Our results show that applying conditional distributions with time varying or constant skewness and degrees of freedom is able to capture the asymmetry appropriately compared to the normal distribution. However, the VaR estimations of these models are conservative, and they are appropriate for risk averse investors.
    Keywords: HYAPARCH Model, Time Varying Skewness, Kurtosis, Asymmetry, Value, at, Risk
  • Nooraddin Sharify*, Seyyedmohsen Nabavi, Larimi Pages 639-658
    This paper measures the effects of exchange rate variation on price indices of different goods and inflation in Iran. To this end, the I-O Table Adjustment Price model in which the imported commodities are classified into intermediate input and final goods is expanded to meet the case in which the value added items are adjusted with respect to some indices. The results show that when due to an increase in exchange rate, all of the value added components do not adjust, the "machine and equipment" group’s products that have the most share of import in goods inputs, have the most price increase. But when all of the value added components adjust, there is no significant difference between price indices of different goods, so all of them have almost equal change with exchange rate variation.
    Keywords: Exchange Rate Pass, Through, Price Indices, Input, Output Analysis, Table Adjustment Price Model, Iran
  • Lotfali Agheli Koheshahri*, Hussein Sadeghi, Goljamal Nazari Ghojogh Pages 659-684
    In this paper, we analyze the effect of lack of capital investment on energy projects using game theory in the guise of cooperative games. We focus on the energy projects in the provincial level as case study during 2010-2011. Therefore, we design a theoretical model of the lack of capital investment as a factor influencing the implement of energy projects. In the experimental section, we determine the pay-off cooperative game based on the equilibria obtained from case study, as well as using Nash bargaining solution. The results indicate that two players (government and private sector (contractor)) choose cooperative coalition since they take more gains rather than independent coalition of state. In this case, the government has higher bargaining power despite its lower discount rate, but contractor fears that the government performs projects with itself contractors. For this reason, the contractor will have lower bargaining power, and the government’s share in cooperative coalition will be higher.
    Keywords: Capital Investment, Energy Projects, Game Theory, Cooperative games, Nash bargaining solution
  • Mohammad Hassan Fotros*, Fatemeh Shabazi Pages 685-706
    Poverty alleviation programs is the most important of the public sector policies. Design effective a policy for poverty reduction is requires the identifying time change socio-economic characteristics of households. If we want to investigate and evaluate the effects of specific supportive policies and programs in the field of poverty entail the measurement of poverty changes over time. Income mobility is a new concept in Iranian economy issues. Differences in socio-economic status of individuals and or different thouseholds can creates inequality among individuals of society. Creating such inequalities have led to the formation of poverty and the change in income distribution. The aim of this study is to evaluate the effect of income mobility on the poverty in Iran. In this regard, using the econometric model Auto-Regresive Distributed Lag and using time series data during the years (1363-1392) research topic investigated. The results suggest that effectiveness of all the coefficients of the variables of the model is consistent with economic theories and income mobility has effect negative and significant on poverty in the long term, and Error Correction Model shows that in each period, (each year) about 0/52 from short-term imbalances will be adjusted to achieve the long-term equilibrium.
    Keywords: Income mobility, Poverty, ARDL, Iran
  • Firouz Fallahi Pages 707-732
    Using quarterly data from 2002:1 to 2013:2 we study the persistence in the inflation rates in Iran based on the total CPI and the CPI in 12 subgroups. The persistence is investigated using two different tools: (i) the ADF unit root test and (ii) bootstrap confidence intervals. We calculate a 90% confidence interval for the sum of the autoregressive coefficients, as a measure of persistence, using the grid bootstrap approach proposed by Hansen (1999). The results show no sign of persistence in the following five subgroups: Communications; the Food and Beverages; Food; Goods; and Transportation. On the other hand, the total inflation rate based on CPI and inflation in the Cloth, Education, Health, Recreation, and Shelter subgroups support the inflation persistence. For the remaining two subgroups, the results are mixed and inconclusive.
    Keywords: Inflation Persistence, Mean Reversion, Unit Root, Bootstrap, Confidence Interval
  • Mahmoud Motavaseli, Hoda Zobeiri * Pages 733-750
    The purpose of this paper is to reconsider the theoretical basis and paradigms of policy making and economic policies in Iran which is not appropriate to economic problems of the country. To do so, we introduced the multilevel and ultra-paradigm pattern for economic policy making in the country. The multilevel and Interdisciplinary approach have been proposed as a solution for reforming the economic policies and achieving economic development.
    Keywords: Theorizing, Praxeology, Economic Policies, Economy of Iran, Multilevel Approach
  • Babak Saffari, Reza Nasr Esfahani*, Eisa Moradi Pages 751-776
    Optimal pricing of public parking can improve parking management. This leads to traffic flow, thereby reduces the cost of transportation network. In this paper, the transportation network with some origins, destinations, and public parking was considered. In the network, private cars drivers depending on travel time between origin and parking (driving time), travel time between parking and destination (walking time) and parking (price) cost, behave in a way to minimize the costs. The objective function is minimizing the network cost with regard to the equilibrium behavior of private vehicle drivers. As a result, optimalprices for each parking is determined. Modeling for the central region of Isfahan with 6 origins, 5 destinations and 18 public parking were conducted. Based on the results of modeling, Prices range from 1,000 to 10,000 rails was obtained that Farshadi Parking has the highest price. The next results of this study is determining the parking optimal amount and determining the parking optimal flow.
    Keywords: Isfahan, Parking, optimal parking pricing, Transportation network