فهرست مطالب

تعلیم و تربیت - سال سی و یکم شماره 4 (پیاپی 124، زمستان 1394)

فصلنامه تعلیم و تربیت
سال سی و یکم شماره 4 (پیاپی 124، زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/05
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمد خضری اقدم، سید مهدی سجادی، عباس منوچهری، علیرضا صادق زاده قمصری صفحه 9
    مقاله حاضر با هدف تبیین اصول تربیت شهروندی مبتنی برفلسفه هانا آرنت تدوین شده است. برای دستیابی به این هدف،از روش های تحلیل منطقی فرارونده، تحلیل مفهومی و است نتاج عملی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که بنیاده ای فلسفه آرنت بر تلفیقی هوشمندانه از نحله های نئو ارسطویی و اگزیستانسیالیسم جهت فهم و نقد پدیدارهای زندگی استوار است. شهروندی آرنتی نیز بر انگاره هایی نظری چون وجود بستر عمومی، هویت جمعی و عاملیت انسانی ابتنا داشته که ضمن وجود ارتباط متقابل میان عناصر شهروندی، اخلاق شهروندی هم اهمیت خاصی یافته است به گونه ای که این عنصر درکنار عناصری چون حق و وظیفه، نقش قابل توجهی را در قوام و دوام این رویکرد از شهروندی ایفا می نماید. افزون بر این، براساس مبانی شهروندی آرنتی به مثابه ویژگی های مقوم این گونه از شهروندی، اصولی چون خود انگیختگی، انکشاف، بسط اندیشه، ناهمسانی، تصدیق و دگرپذیری، تمرکززدایی، تعامل پایدار و فرآیند- مداری برای تربیت شهروندی آرنتی استنتاج شده است. استنتاج این اصول نشانگر وجود ارتباطی تنگاتنگ میان تربیت شهروندی و مبانی آن با فلسفه هانا آرنت است؛ فلسفه ای که آرنت از طریق آندرپی صورت بندی و احیا مفهومی اصیل از شهروندی بوده است که همچون رویکردی متفاوت و با اهمیت در میان گفتارهای شهروندی خود را باز می نمایاند. اهمیت چنین دیدگاهی درباره شهروندی، انجام پژوهش های دیگری را برای بررسی های مقایسه ای میان این رویکرد با دیگر رویکردهای تربیت شهروندی و نیز پژوهشهایی را به منظور به کارگیری این اصول در عرصه هایی چون برنامه درسی، مدیریت آموزشی و تدریس تربیت شهروندی مبتنی بر اندیشه آرنت ایجاب می نماید.
    کلیدواژگان: هانا آرنت، شهروندی، حقوق شهروندی، اخلاق شهروندی، تربیت شهروندی
  • ابراهیم طلایی، فهیمه گندمی صفحه 31
    نظام تربیت معلم در دانشگاه آکسفورد با نام «الگوی کارآموزانه» در سایه نگرشی مدرسه-بنیان در تربیت حرفه ای معلمان، یک مدل مشارکتی موفق میان نهاد مدرسه و دانشگاه به شمار می آید.سوال اصلی پژوهش حاضر این است که الگوی مذکور دارای چه ویژگی های مشهود و ضمنی است که توانسته هم در فرآیند (یعنی اجرای برنامه) و هم در برآیند (یعنی دانشجو- معلمان) توفیق داشته باشد. بنابراین در این تحقیق برآنیم تا فرآیند تربیت حرفه ای دانشجو- معلمان در این الگو مورد واکاوی قرار گیرد تا از این معبر، بتوان دلالتها و روشنگری هایی را برای نظام متناظر آن در ایران به دست آورد. روش تحقیق به کار گرفته شده در طرحهای پژوهشی «موردکاوی» جای می گیرد و از انواع سه گانه آن، در زمره موردکاوی توصیفی واقع می شود که هدفش ارائه توصیف غنی – به همراه درجه ای از تبیین- از مورد مورد مطالعه هم از بعد ساختار و هم از بعد تراکنشهای ضمنی است. تجربه زیسته نگارنده، مشاهده، مصاحبه با رئیس وقت دانشکده تعلیم و تربیت دانشگاه آکسفورد، پروفسور ریچارد پرینگ، که مدیریت اجرایی دوره تربیت معلم را سیزده سال بر عهده داشته، یادداشتهای میدان عمل و مصاحبه با استادان، معلمان راهنما و دانشجو- معلمان ابزارهای تولید داده های مورد نیاز بوده است. توصیف و تحلیلهای ارائه شده به این ترتیب طبقه بندی شده است: ابتدا ابعاد مفهومی، تاریخی-اجتماعی و ساختاری این الگو مورد واکاوی قرار گرفته است. سپس عناصر سازنده آن بر اساس یک چارچوب نظری منتخب بررسی شده و بخش پایانی مقاله به ارائه دلالتهای الگوی مذکور برای نظام تربیت معلم در ایران اختصاص یافته است.
    کلیدواژگان: نظام تربیت معلم، تربیت معلم پیش از خدمت، دانشگاه آکسفورد، تجربه زیسته، برنامه درسی تربیت معلم، معلم واجد صلاحیت
  • ابوالقاسم نادری صفحه 69
    ارزیابی آثار سرمایه گذاری آموزشی بر رشد اقتصادی به تفکیک نوع آموزش طی سالهای اخیر مورد توجه جدی صاحب نظران و سیاستگذاران بوده است؛ در عین حال، دستاوردهای پژوهشی در کشورهایی چون ایران شواهدی سازگار فراهم نمی کنند. هدف اصلی این مقاله، ارزیابی عوامل رشد اقتصادی ایران با تاکید بر تاثیر آموزش عمومی در مقایسه با آموزش عالی و همچنین بازنمایی علل ناسازگاری در یافته های تجربی است؛ در این رابطه، تاثیر برخی از مهمترین چالش های نظری و روش شناسی بر برآوردهای تجربی که به شدت اعتبار یافته ها را متاثر می سازند، ارزیابی می شود. اطلاعات آماری از منابع بانک مرکزی و مرکز آمار ایران برای دوره 89-1338 استخراج شده است. یافته های تجربی نشان می دهند: 1) برآوردهای تاثیر عوامل رشد اقتصادی، نسبت به ساختار الگو و نوع متغیر استفاده شده، و نسبت به روش های مقابله با مشکلات اقتصادسنجی، بسیار حساس اند و نتیجه ارزیابی ها را تغییر می دهند، 2) آموزش عامل رشد اقتصادی است و آثار خارجی مثبت نیز دارد، 3) سرمایه انسانی حاصل از سطوح مختلف تحصیلی تاثیری متفاوت بر رشد اقتصادی می گذارد، و 4) از میان الگوهای برازش شده، تنها الگوهای جدول 8 مناسب ترین برآوردها را از لحاظ مبانی نظری اقتصاد رشد و آزمونهای اقتصادسنجی، فراهم می کنند؛ بر اساس برآوردهای الگوهای مذکور سرمایه گذاری فیزیکی، سرمایه گذاری آموزشی، نرخ رشد جمعیت، استهلاک و تحولات فنی، جزو عوامل اصلی رشد اقتصادی ایران هستند. میزان تاثیر سرمایه گذاری آموزشی بیشتر از میزان تاثیر سرمایه گذاری فیزیکی (75/0 در مقابل 49/0) برآورد شده است. یافته ها همچنین وجود آثار خارجی ناشی از تراکم سرمایه انسانی (234/0) و نیز اینکه آموزشهای عمومی تاثیر به مراتب بیشتری بر رشد اقتصادی ایران دارند را تایید می کنند. چنین یافته هایی، اولویت سرمایه گذاری آموزشی نسبت به سرمایه گذاری فیزیکی و نیز آموزش عمومی نسبت به آموزش عالی را برای تصمیم گیران تخصیص منابع آشکار می کند.
    کلیدواژگان: رشد اقتصاد ایران، الگوهای رشد درونزا، سرمایه گذاری آموزشی، منابع و عوامل رشد اقتصادی، آثار خارجی سرمایه انسانی
  • عبدالحمید رضوی، شهربانو حقیقت، تکتم واعظی صفحه 105
    پژوهش حاضر، باهدف بررسی رابطه هوش کلامی، هوش غیرکلامی و هوش بهر کلی با رشد زبان در کودکان عادی فارسی زبان دوره پیش دبستانی شهر نیشابور، در سال تحصیلی90-1389 انجام شده است. حجم نمونه 80 نفر (41 دختر و 39 پسر) از کودکان 5/6-5 ساله است که با روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شده اند. برای تعیین هوش کلامی و هوش غیرکلامی به ترتیب از بخش کلامی و غیرکلامی (عملی) مقیاس هوشی وکسلر برای دورهپیش دبستانی (WPPSI) استفاده شده و از مجموع نمرات هوش کلامی و غیرکلامی این مقیاس هوش بهر کلی استنباط شده است. برای اندازه گیری رشد زبان از آزمون رشد زبان (TOLD-P:3) استفاده شده است. داده ها با بهره گیری از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی تحلیل شده است. یافته ها نشان داده اند که میان هوش کلامی، هوش غیرکلامی و هوش بهر کلی با رشد زبان رابط های مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین میان میانگین نمرات هوش کلامی، در دو جنس،به استثنای مولفه های اطلاعات، مشابهت ها و جملات، تفاوت معنادار وجود دارد؛ هوش کلامی پسران نسبت به دختران میانگین بالاتری دارد ومیان دختران و پسران در هوش غیرکلامی و همچنین رشد زبان، تفاوت معنادار وجود ندارد.
    کلیدواژگان: رشد زبان، هوش کلامی، هوش غیرکلامی، هوش بهر کلی، کودکان پیش دبستانی
  • آسیه اردانی، جلیل فتح آبادی، امید شکری، محمد علی مظاهری صفحه 121
    هدف از این پژوهش1 بررسی رابطه میان متغیرهای مکنون اضطراب امتحان، کمال گرایی (خود-مدار و جامعه - مدار) و خودکارآمدی تحصیلی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان مقطع راهنمایی استان تهران بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات مورد نظر با بهره گیری از پرسشنامه های اضطراب امتحان (ابوالقاسمی، 1375)، کمال گرایی چندبعدی (بشارت، 1375) و خودکارآمدی تحصیلی (جینکس و مورگان، 1999) گردآوری شد. یافته های پژوهش نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی تنها رابطه میان کمال گرایی خود-مدار و اضطراب امتحان را میان جیگری می کند و نقش خودکارآمدی تحصیلی در ارتباط میان کمال گرایی جامعه - مدار و اضطراب امتحان ناچیز است. در نتیجه گیری کلی، پژوهش نشان داد که هر چند خودکارآمدی تحصیلی در این دانش آموزان تا حدودی سبب کاهش اضطراب امتحان می شود، اما زمانی که این افراد در شرایط استرس زای امتحان قرار می گیرند باورهای سازش یافته آنها فعال می شود و متعاقب آن اضطراب امتحان معناداری را تجربه می کنند. این پژوهش یافته هایی در زمینه حمایت از فرضیه آسیب پذیری خاص فراهم آورد که نشان می دهد کمال گرایی خود- مدار تحت شرایط استرس زا دارای پیامدهای سازش نایافته است.
    کلیدواژگان: اضطراب امتحان، کمال گرایی خود، مدار، کمال گرایی جامعه، مدار، خودکارآمدی تحصیلی
  • حمید قاسمی، مرتضی رضایی صوفی، امیر اشراقی صفحه 139
    امروزه داوطلبان یکی از منابع ارزشمند انسانی برای سازمانها به شمار می آیند به طوری که هر چقدر مدیران با عوامل مرتبط با مدیریت داوطلبان آشنایی داشته باشند، حفظ، نگهداری و کیفیت کار آنها نیز بیشتر خواهد شد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه هوش معنوی و انگیزه داوطلبان به عنوان دو عامل مهم در مدیریت داوطلبان صورت گرفته است. این تحقیق از نوع همبستگی است و جامعه آماری آن شامل همه مسئولان انجمنهای ورزشی آموزش و پرورش کل کشور و برابر 806 تن بوده که به صورت داوطلبانه با انجمنهای ورزشی همکاری می کرده اند. تعداد نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان 260 تن تعیین شده است. اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه های محقق ساخته انگیزش و هوش معنوی داوطلبان گردآوری شده است. برای تحلیل داده ها روش های آماری همبستگی، تیم ستقل و فرید من به کار رفته است. نتایج پژوهش نشان داده است که برای متغیر هوش معنوی بیشترین و کم ترین میزان رتبه به ترتیب به تفکر انتقادی وجودی و توسعه حالت آگاهی و برای متغیر انگیزش به اجتماع و توسعه شغلی اختصاص دارد. میان هوش معنوی و انگیزش داوطلبان نیز ارتباط معنا دار وجود داشت(05/0P<). مقایسه دو گروه زن و مرد داوطلب، تفاوت معنادار در مولفه های تفکر انتقادی وجودی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی برای متغیر هوش معنوی و تفاوت معنا دار را در مولفه های حفاظتی و توسعه شغلی برای متغیر انگیزش نشان داد (05/0P<).محققان توصیه می کنند که به کارگیری روش های علمی مدیریتی در حوزه ورزش دانش آموزی برای بهبود مدیریت منابع انسانی در این بخش بسیار اثر بخش خواهد بود.
    کلیدواژگان: انگیزش داوطلبان، داوطلبان ورزشی، نهضت داوطلبی، ورزش دانش آموزی، هوش معنوی
  • سید محمد شبیری صفحه 159
    آموزش و پرورش مهم ترین نهاد آموزشی است که در جهت توسعه همه جانبه، با تاثیرگذاری بر فرهنگ جوامع و ایجاد زمینه لازم،شرایط مناسب را برای دستیابی به نتیجه مطلوب و رفع مشکلات فراهم می آورد. هدف این پژوهش، بررسی روش های آموزشی موثر در ارائه آموزش زیست محیطی مدارس است که از نوع کاربردی به روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام شده است. پرسشنامه محقق ساخته براساس طیف لیک رتبه منزله ابزار این پژوهش انتخاب شده است که روایی آن را متخصصان تایید کرده اند و پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر 89/0 تایید شده است. جامعه آماری پژوهش همه معلمان و برنامه ریزان آموزشی دوره های تحصیلی ابتدایی و راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 92-91 بوده است که بر اساس جدول مورگان و با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب تصادفی حجم نمونه برای معلمان دو دوره 742 نفر و برنامه ریزان آموزشی 125 نفر به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از نرم افزار SPSSو آزمون t استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که معلمان و برنامه ریزان دوره های تحصیلی نظراتی متفاوت درباره روش های آموزشی زیست محیطی هر یک از دوره های تحصیلی دارند. تفاوت روش های تدریس برای آموزش محیط زیست در مقاطع تحصیلی به دلیل نیازهای شناختی، عاطفی و روان شناسی دانش آموزان است که برای ایجاد دانش، آگاهی، تغییر رفتار، انگیزه و علاقه در آنها به محیط زیست و اهداف زیست محیطی ضروری خواهد بود.
    کلیدواژگان: آموزش محیط زیست، برنامه ریزان آموزشی، روش تدریس، معلمان، یادگیری
|
  • M. Khezri Aghdam, S.M. Sajjaadi , A. Manoochehri , A.R. Saadeghzaadeh Ghamsari Page 9
    Citizenship education, like education in general, has its philosophical foundations, and curriculum planners need to be familiar with these philosophies in order to do their job well. Among such philosophies is Hannah Arendt’s, a clever synthesis of neo-Aristotelian and existentialist thoughts. According to this philosophy citizenship assumes the existence of a public context, collective identity, and human agency while maintaining a mutual relationship between its elements among which morality has a special and significant role alongside right and duty. Furthermore, self-motivation, discovery, elaboration of thought, variance, affirmation and acceptance of others, decentralization, sustained interaction, and being process oriented are among principles that can be deduced from Arendt’s philosophy, wherein an original conception of citizenship is revived and presented as an important, yet different, approach to the discourse on this topic. Such perspective necessitates further research on its possible use in curriculum planning, educational administration, and teaching citizenship courses.
    Keywords: Hannah Arendt, citizenship, citizenship rights, citizenship morality, citizenship education
  • E.Talaaee , Fahimeh Gandomi Page 31
    Oxford University’s Internship Model of Teacher Training with a school-based perspective on teachers’ professional education, is considered to be a successful model resulted from the cooperation of schools and the university. Given the problems with which the Iranian teacher training programs are faced, the main question in this research is whether the same elements of this successful model can be adapted into the Iranian system of teacher education in order to improve its overall quality. Although this study can be considered a descriptive case study, its objective is to identify clear implications adaptable by the Iranian Teacher Training Programs given the socio-cultural differences that exist between the two settings. The needed data were collected through observation, interview, and personal experiences of the author with both teachers and student-teachers, as well as the head of the College of Education with a tenure of thirteen years. The collected data are initially summarized along the conceptual, socio-historical, and structural lines, and then based on the theoretical framework of the study, the constructive elements of the program are identified in order to be discussed for adaptation by the Iranian system in the final segment of this paper.
    Keywords: educational system, pre-service teacher training, Oxford University, teacher training curriculum, competent teacher
  • A. Naaderi Page 69
    Assessing the effects of educational investments on economic growth is of special interest to both scholars and policy makers, yet the research findings in this area, especially in countries like Iran, do not provide the necessary platform for decision making. The present study not only assesses the effects of public education, as compared to higher education, on economic growth, but identifies the reasons by which the research findings are rendered useless. The statistical data provided by the Central Bank of Iran and the Iran Statistics Center indicate that any assessment of the impact of the relevant factors on economic growth is very sensitive to elements such as the structure of the model and the type of variables used; education brings about economic growth with positive external signs; different levels of education has different effect on economic growth; and from among all models fitted to the data only one renders itself as the most suitable wherein physical investment, educational investment, the rate of population increase, technological advancement and wear out are among the main factors affecting economic growth in Iran. Furthermore, the findings indicate that public education has a more significant effect on growth compared to higher education. Hence, further investment in this area would be wise.
    Keywords: economic growth in Iran, endogenous growth models, educational investment, sources of economic growth, external signs of human capital
  • A.Razavi , S. Haghighat , T. Vaaezi Page 105
    Although almost all theoretical perspectives on language development maintain that a relationship of sorts exists between language and general concept of intelligence, the present research looked at this relationship among a random sample of Neyshaaboori preschoolers (41 female and 39 male) aged 5- 6.5 years. The general, verbal, and non-verbal intelligence was measured using the Wechsler while the language development was assessed by the use of TOLD-P3. The analysis of the collected data confirmed the well-established relationship between language development and both verbal and non-verbal intelligence, and obviously with their sum, the overall intelligence. However, significant differences were detected between boys and girls in verbal intelligence with boys outsmarting girls.
    Keywords: language development, verbal intelligence, non-verbal intelligence, IQ, preschoolers
  • A. Ardaani, J. Fathaabaadi , O. Shokri , M.A. Mazaaheri Page 121
    Given the predominant problem of test anxiety among students of all levels, it would be helpful to discover ways of combatting it through changes that could be brought about in factors involved in this phenomenon. That is why the present research, based on its theoretical foundation, has selected to assess the impact of self-efficacy and perfectionism on the said construct using structural modeling method. The three instruments used to measure these three constructs were all already made and of acceptable validity and reliability. A handy group of junior high school students in Tehran participated in the study. Findings show that academic self-efficacy mediates between test anxiety and only self-oriented perfectionism as it plays almost no role in test anxiety’s relationship to socially prescribed perfectionism. The overall conclusion is that although academic self-efficacy reduces test anxiety, to an extent, stressful situations affect their beliefs in such a way that they experience a significant amount of test anxiety. These findings support the special vulnerability hypothesis by showing that self-oriented perfectionism in stressful situations may lead to undesirable consequences.
    Keywords: test anxiety, self-oriented perfectionism, socially prescribed perfectionism, self-efficacy
  • H. Ghaasemi , M. Rezaee Soofi , A. Eshraaghi Page 139
    Nowadays volunteers are a valuable human resource for organizations. As a result, administrators need to be familiar with the very concept and ways of managing volunteers. The purpose of this study has been to help the administrators within the Ministry of Education to better take advantage of the volunteer work force especially within the sport clubs. To this end, both the spiritual intelligence and the motivation of a sample of volunteers working within the MOE’s sport clubs were measured using specially made instruments. The sample consisted of 260 of the total 806 such volunteers. Data analyses revealed a low ranking for critical thinking and conscious development as well as for socio-professional motivation. While the two constructs show a significant correlation, the male and female volunteers exhibited significant differences in critical thinking, conscious development, and socio-professional motivation. It is suggested that sport administrators in the MOE utilize such scientific findings in dealing with volunteers.
    Keywords: volunteer motivation, sport volunteers, volunteering movement, student sports, spiritual intelligence
  • S.M. Shobayri Page 159
    Given that the Ministry of Education is considered to be the key educational organization for global development through preparatory and culturally effective works, the solution for the most basic contemporary problem, i.e. environmental protection, lies in effective environmental courses that can be offered by schools. However, the effective use of such courses would depend on the methods of teaching and learning utilized by teachers and students. To identify the characteristics of such methods in the opinions of both curriculum planners and teachers, a survey was conducted on a sample of 742 teachers and 125 planners selected randomly from among all these two groups who deal with the elementary and junior high school students. The instrument used is specially made for this study and has an internal consistency of 0.89. Results show a difference of opinion between the two groups regarding the most appropriate methods of teaching and learning for the environmental coursed at both levels. These differences can be attributed to the variations seen among students in terms of their motivational needs regarding environmental teachings.
    Keywords: environmental education, curriculum planners, teaching methods, teachers, learning