فهرست مطالب

دانش حسابرسی - سال هجدهم شماره 1 (پیاپی 70، بهار 1397)

نشریه دانش حسابرسی
سال هجدهم شماره 1 (پیاپی 70، بهار 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/04/19
  • تعداد عناوین: 11
|
  • مهدی صالحی، ناصر عبدلی محمودآباد صفحات 5-24
    هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این تحقیق درصدد است به بررسی شواهد تجربی موجود پرداخته و بدین ترتیب میزان انطباق واقعیتهای موجود با نظرات و دلایل مطرح در خصوص تاثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری را بررسی کند. در این تحقیق تخصص حسابرس در صنعت و درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی شرکت به عنوان متغیرهای مستقل و ریسک پذیری شرکت به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
    در این تحقیق که از داده های تابلویی با اثرات ثابت و تصادفی استفاده شده، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل 147 شرکت طی سال های 1387 تا 1392 شرکت با استفاده از رگرسیون چند متغیره در سطح اطمینان % 95 نشان می دهد بین تخصص حسابرس در صنعت و ریسک پذیری شرک تها ارتباط مستقیم وجود دارد. از سوی دیگر این نتایج نشان می دهد درصد مالکیت سهامداران نهادی بر ارتباط بین تخصص حسابرس در صنعت و ریسک پذیری شرکت ها تاثیر مستقیم فزاینده دارد.
    کلیدواژگان: تخصص حسابرس در صنعت، ریسک پذیری شرکت، سرمایه گذاران نهادی
  • آرش تحریری، مهدی پیری سقرلو صفحات 25-44
    پژوهش حاضر به بررسی نگرش حسابرسان از مفهوم کیفی استقلال حسابرس م یپردازد. برای بررسی دیدگاه حسابرسان از این مفهوم کلیدی، با در نظر گرفتن هفت شاخص مرتبط با استقلال حسابرس از تاثیر چهار عامل اصلی )عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران، سابقه کاری، تحصیلات و رتبه حسابرس( بر استقلال حسابرس استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه بین نمونه 328 نفری شاغلین در موسسات رتبه الف عضو جامعه حسابداران رسمی مستقر در تهران در سال 1395 جمع آوری گردیده است. به منظور تعیین متغیرهای زیر مجموعه از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس و آزمون ناپارامتریک فریدمن انجام گرفته است. نتایج بیانگر این است که جامعه حسابرسان برداشت یکسانی از کلیدی ترین ویژگی حسابرسی مستقل یعنی استقلال ندارند و نظر حسابرسان درگیر در کار حسابرسی با در نظر گرفتن عوامل مختلف)عضویت یا عدم عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران، سابقه کاری، میزان تحصیلات و رتبه حسابرس( در مورد شاخص های موثر بر استقلال حسابرس متفاوت است.
    کلیدواژگان: استقلال حسابرس، عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران، سابقه کاری، تحصیلات و رتبه حسابرس
  • نظام الدین رحیمیان، محمدتقی تقوی فرد، سید جواد میرعباسی صفحات 45-73
    هدف این مقاله، بررسی درک حسابرسان و مدیران مالی در خصوص افشای اهمیت و ریسک دعاوی حقوقی می باشد. بدین منظور سه سوال مطرح شده است که آیا مدیران مالی و حسابرسان صورتهای مالی از افشای فهرست اهمیت حمایت م یکنند؟ آیا افشای فهرست اهمیت، ریسک دعاوی حقوقی را کاهش می دهد؟ و آیا بین آرای این دوگروه تفاوتی وجود دارد؟ نتایج این تحقیق بدست آمده حاصل از 200 پرسشنامه نظر سنجی ارسال شده به موسسات حسابرسی و شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که به اعتقاد حسابرسان با افشای فهرست اهمیت، احتمال دعاوی حقوقی کاهش نمی یابد. اما مدیران مالی معتقدند که افشای فهرست اهمیت، احتمال دعاوی حقوقی کاهش می دهد و مدیران مالی بیشتر از حسابرسان احتمال کاهش دعاوی حقوقی به دلیل افشای فهرست اهمیت را می دهند. همچنین از مقایسه بین آرای حسابرسان و مدیران مالی، مشخص می شود که مدیران بیشتر از حسابرسان از افشای فهرست اهمیت حمایت م یکنند؛ درک حسابرسان و مدیران مالی بر عواملی مثل جنسیت و تجربه کاری تاثیر نم یگذارد.
    کلیدواژگان: اطلاعات بااهمیت، فهرست اطلاعات بااهمیت، ریسک دعاوی حقوقی
  • احمد ناصری، الهام علی زاده صفحات 75-87
    ساله است که حرفه حسابرسی گرفتار مساله فاصله انتظارات بین تهیه کنندگان گزارشات حسابداری و استفاد هکنندگان از این گزارشات می باشد، و سوالاتی از این قبیل مطرح است که، چرا بین انتظارات استفاد هکنندگان از اطلاعات حسابداری و درک حسابرسان از مسئولیت حرف های شان تفاوت وجود دارد؟ و یا چرا به محض یک شکست حسابرسی، استفاده کنندگان، حسابرسان را مقصر قلمداد می کنند؟ حرفه این تصور جامعه از حسابرسان را به عنوان فاصله انتظارات حسابرسی در نظر گرفته است.
    هدف این مطالعه بررسی تاثیر فاصله انتظارات حسابرسی بر ارزیابی تصمیمات و به تبع، عملکرد و قضاوت حسابرسان، توسط گروه های مختلف استفاد هکنندگان می باشد. مطالعه حاضر، از نوع نیمه تجربی و روش تحقیق آن علی- مقایسه ای است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، و برای آزمون فرضیه از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون پس معناداری توکی استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش حاضر، شامل 149 آزمودنی، متشکل از چهار گروه از استفاد هکنندگان گزارشات حسابداری شامل: حسابرسان، دانشجویان حسابداری، اعتباردهندگان و سرمای هگذاران می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که، بین ارزیابی گروه های استفاد هکننده، تفاوت معناداری وجود دارد، که این حاکی از وجود فاصله انتظاراتی حسابرسی می باشد.
    کلیدواژگان: فاصله انتظارات حسابرسی، ساختار فاصله انتظارات، گزارش حسابرسی
  • فرزین رضایی، اکرم فیروز علیزاده، کیومرث داودی صفحات 89-104
    واحدهای تجاری، همواره با فرصت های سرمای هگذاری زیادی روب هرو شده، نیازمند تصمی مگیری منطقی نسبت به یک سرمایه گذاری بهینه هستند. مدیریت کارآمد مستلزم تمرکز و توجه بلند مدت و انتخاب استراتژی های متفاوتی است که در نهایت برای شرکت ارزش آفرینی کند. کوتاه بینی مدیریت )بر اساس تئوری نمایندگی( تصمیم های سرمایه گذاری مدیران را تحت تاثیر قرار می دهند و در نهایت منجر به کاهش ارزش شرکت م یشوند. در این پژوهش تاثیر ساختار مالکیت بر رابطه بین تغییرات سودآوری و کوتاه بینی مدیریت شرک تها مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری مشتمل بر 113 شرکت در طی دوره زمانی 1390 – 1394 و در مجموع 565 سال- شرکت بود. نتایج آزمون ها نشان داد، بین تغییرات سودآوری و کوتاه بینی مدیریت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، به علاوه ساختار مالکیت نهادی و عدم اطمینان محیطی رابطه بین تغییرات سودآوری و کوتاه بینی مدیریت را کاهش می دهد، در نهایت نتایج نشان داد که تاثیر مالکیت نهادی و عدم اطمینان محیطی بر رابطه بین تغییرات سودآوری و کوتاه بینی مدیریت در بین شرکت های سودآوری و زیان ده تفاوت معنی داری دارد.
    کلیدواژگان: ساختار مالکیت، تغییرات سودآوری، کوتاه بینی مدیریت
  • اصغر طاهری، نسیم شاه مرادی، محمود معین الدین صفحات 105-130
    پژوهش حاضر، با یک دیدگاه جامع اقدام به بررسی هدف ها، سیاست ها و روش های سازمانی، ارزیابی میزان رعایت آنها و توجه جدی به کارآیی، اثربخشی و صرفه اقتصادی عملیات دستگاه های دولتی و عمومی برای دستیابی به ارتقای بهره وری و استفاده بهینه از منابع کمیاب با استفاده از ارزیابی سیستم یکپارچه کنترل های داخلی می پردازد. این پژوهش با هدف شناسایی شکاف بین وضع موجود و سطح مطلوب ساختار کنترل های داخلی دستگاه های اجرایی استان فارس در سال 1395 انجام شده است. برای گردآوری داده های پژوهش از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. که از جامعه آماری شامل کارکنان حوزه مالی دستگاه های اجرایی و نظارتی استان فارس به تعداد 300 نفر تعداد 107 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه 5گزینه ای لیکرت است و بر مبنای دو طیفی در دو سطح وضع موجود و سطح مطلوب استخراج شده که جهت پاسخگویی به سوالات در بین نمونه جامعه آماری توزیع و به عنوان مبنا مورد ارزیابی واقع شوند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار پارامتری و ناپارامتری و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS انجام شده است. فرضیه های پژوهش در قالب پنج فرضیه براساس اجزای تشکیل دهنده کنترل های داخلی از دیدگاه کمیته کوزو ) coso ( شامل: محیط کنترلی، ارزیابی رسیک، فعالی تهای نظارتی، اطلاعات و ارتباطات و ارزیابی نظارت پیرامون شناسایی شکاف بین وضع موجود و سطح مطلوب طراحی و تدوین شده است. براساس نتایج پژوهش بین وضعیت موجود و سطح مطلوب اجزای تشکیل دهنده کنترل داخلی در دستگاه های اجرایی استان فارس تفاوت معن یداری وجود دارد. از ای نرو طراحی و اجرای مطلوب سیستم کنترل های داخلی در بخش عمومی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. به همین دلیل، مدیران بخش های عمومی باید برای تامین اطمینان نسبی از دستیابی به هدف های پیش بینی شده، حسن اجرای فعالیت ها در کلیه زمینه ها، جلوگیری از هر گونه اختلاس، تقلب و استفاده نادرست از منابع و دارایی ها و تحقق مسئولیت پاسخگویی و حسابدهی نسبت به فعالیت های انجام شده، به طراحی و اجرای سامانه کنترل داخلی مناسب بپردازند.
    کلیدواژگان: کنترلهای داخلی، دستگاه های اجرایی و سطح مطلوب کنترل داخلی
  • رضا غلامی جمکرانی، علی اصغر هادیلو صفحات 131-157
    کیفیت اطلاعات اغلب ابراز رضایتمندی کاربر نهایی از یک معیار کلیدی می باشد. کیفیت اطلاعات به طور قابل توجهی به درک بهتر از محیط کار و اثر بخشی سازمانی مربوط می گردد.
    در پژوهش حاضر 12 معیار موثر بر کیفیت اطلاعات در سیستم های اطلاعاتی، در دو بعد مالی و فناوری اطلاعات با استفاده از مرور ادبیات نظری تحقیق و نظر متخصصان مالی و فنآوری اطلاعات گردآوری و سپس با توزیع پرسشنامه بین نمونه آماری تحقیق با استفاده از تکنیک دیمتل فازی وابستگی درونی و تاثیرات متقابل معیارهای مزبور بر یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در بعد معیارهای مالی قابل اتکاء بودن و مربوط بودن دارای تاثیر مستقیم و نسبتا با اهمیت نسبت به سه عامل دیگر بوده همچنین در بعد معیارهای مربوط به فناوری اطلاعات معیارهای سودمندی در کارهای روزانه، اعتبار، دسترس پذیری و سازگاری جزء معیارهای موثر بر سایر عوامل بوده و از لحاظ اهمیت در رتبه های نخست قرار گرفته اند.
    کلیدواژگان: کیفیت اطلاعات، سیستم های اطلاعاتی، فناوری اطلاعات، تکنیک دیمتل فازی
  • ایمان داداشی، سجاد کردمنجیری، مریم برادران صفحات 159-174
    وجود حسابرسی داخلی برای تقویت حاکمیت شرکتی، ارتقاء سامانه کنترل داخلی، کمک به مدیریت ریسک راهبردی و اطمینان یابی از شفافیت در گزارشگری در سطح داخلی و برون سازمانی، ضرورتی انکارناپذیر است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر ویژگی های ساختاری واحد حسابرس داخلی بر احتمال وقوع تقلب در صورت های مالی می باشد. بدین منظور از داده های 125 شرکت طی سال های 1391 الی 1394 استفاده شده است. تعداد کارکنان، تخصص، دوره تصدی، تجربه، مدرک تحصیلی و قدمت، از ویژگی های حسابرسی داخلی بوده اند که در این پژوهش، مورد بررسی قرار گرفته اند. احتمال تقلب نیز براساس مقادیر هفت نسبت مالی شرک تها و با استفاده از مدل برنامه ریزی ژنتیک ارائه شده توسط زارع ) 1394 ( مورد سنجش قرار گرفته است. داد ه های گردآوری شده از طریق رگرسیون لاجیت و نرم افزار استاتا مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافت ه ها بیانگر آن بود که تجربه حسابرس داخلی بر احتمال تقلب، تاثیر منفی و معناداری دارد. همچنین دوره تصدی حسابرس داخلی بر احتمال تقلب، اثر مثبت و معناداری دارد. اما اثر معناداری از سوی سایر ویژگی های حسابرسی داخلی بر احتمال رخداد تقلب در صورت های مالی مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: حسابرس داخلی، تقلب، نسبت های مالی، رگرسیون لاجیت، برنامه ریزی ژنتیک
  • آرزو قرنجیک، منصور گرکز صفحات 175-193
    هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین برخی مکانیزمهای حاکمیت شرکتی و اجتناب مالیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد. مکانیزمهای حاکمیت شرکتی مورد استفاده در این تحقیق، درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره، دوگانگی وظایف مدیر عامل و درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی می باشد و برای اندازه گیری اجتناب مالیاتی از سه متغیر نرخ موثر مالیات، نرخ موثر مالیات نقدی پرداختی و تفاوت دفتری مالیات استفاده گردید. نمونه آماری تحقیق شامل 110 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 87 لغایت 91 بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره و درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی با نرخ موثر مالیات، نرخ موثر مالیات نقدی پرداختی و تفاوت دفتری مالیات رابطه معناداری وجود دارد اما بین دوگانگی وظایف مدیرعامل با نرخ موثر مالیات، نرخ موثر مالیات نقدی پرداختی و تفاوت دفتری مالیات رابطه معناداری مشاهده نگردید.
    همچنین نتایج این تحقیق وجود رابطه معنادار بین مکانیزمهای حاکمیت شرکتی با اجتناب مالیاتی شرکت را مورد تایید قرار می دهد.
    کلیدواژگان: حاکمیت شرکتی، اجتناب مالیاتی، نرخ موثر مالیات، نرخ موثر مالیات نقدی پرداختی و تفاوت دفتری مالیات
  • سید رسول معصومی، سید حسن صالح نژاد، علی ذبیحی زرین کلایی صفحات 195-221
    در سال های اخیر همواره گزارشگری پایداری شرکت ها و ابعاد تاثیرگذار بر آن، از دیدگاه اقشار مختلف استفاده کننده از گزارش ها و صورت های مالی شرکت ها مورد توجه بوده است. گزارشگری پایداری، دستاوردهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی یک شرکت می باشد و نشان می دهد که واحد تجاری با در نظر گرفتن این موضوعات، چگونه طرح های توسعه خود را در آینده به مرحله اجرا در م یآورد. هدف این پژوهش، شناسایی متغیرهای موثر بر میزان گزارشگری پایداری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران م یباشد. برای اندازه گیری میزان گزارشگری پایداری شرک تها از معیار جی آر آی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که پس از بررسی از میان آنها تعداد 130 شرکت بر اساس روش حذف سیستماتیک انتخاب شده است. این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که رویکرد قیاسی استقرایی دارد و همبستگی جزء تحلی لهای رگرسیونی می باشد. نتایج آزمون فرضی ه ها بیانگر این است که متغیرهای اندازه شرکت، نقدینگی، سهامداران نهادی و دوگانگی وظایف مدیرعامل بر میزان گزارشگری پایداری شرک تها تاثیر معناداری دارند. همچنین سه متغیر عمر شرکت، دارایی نامشهود و استقلال هیات مدیره بر میزان گزارشگری پایداری شرک تها تاثیر معناداری ندارند.
    کلیدواژگان: اندازه شرکت، عمر شرکت، سهامداران نهادی، استقلال هیات مدیره، گزارشگری پایداری شرکتها
  • ابراهیم عباسی، محمدصادق رومی صفحات 223-248
    هدف از این پژوهش شناخت نقش دستگاه های نظارتی و حسابرسی در مبارزه با پولشویی که از مصوبات دیوان محاسبات کشور تا سال 1393 استخراج شده است، می باشد. به منظور جم عآوری اطلاعات از کارکنان ارشد دستگاه های نظارتی و حسابرسی، از پرسشنامه استفاده شده و همچنین از تجربیات حسابرسان دستگاه های نظارتی مربوط مورد استفاده شده است. جامعه آماری کارشناسان دستگاه های نظارتی و حسابرسی مسئول بوده که حسابرسان دیوان محاسبات کشور در آنجا حضور دارند. به منظور نمره گذاری پرسشنام ه ها از طیف لیکرت و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافتی از آزمون های آلفای کرون باخ، فریدمن، رگرسیون و همخطی در نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج نشان می دهد متغیرهای اراده ) 65 %(، دانش ) 78 (، تعامل ) 7/ 66 %( و شناخت ) 6/ 71 %( در مجموع با شدت 98.6 % در مبارزه با پولشویی نقش دارند.
    کلیدواژگان: مبارزه با پولشویی، دستگاه های نظارتی و حسابرسی