فهرست مطالب

دانشگاه علوم پزشکی گیلان - پیاپی 58 (تابستان 1385)

مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان
پیاپی 58 (تابستان 1385)

  • 98 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1385/11/04
  • تعداد عناوین: 14
|
  • تبسم فاخری، بهروز نجفی، غزل فداکار سوقه صفحه 1
    مقدمه
    جهش در ژن P53 باعث تحریک رشد سلول و پیشرفت تومور می شود.
    هدف
    هدف بررسی ارتباط P53 با دیگر متغیرهای آسیب شناختی – بالینی مثل اندازه و درجه آسیب شناختی تومور، تهاجم لنفی - عروقی و ارتباط آن با وضعیت گیرنده های استروئیدی در بیماران دچار سرطان پستان بوده است.
    مواد و روش ها
    نمونه ها با جراحی پستان یا بیوپسی excisional از 465 بیمار دچار سرطان پستان گرفته شد. از روش ایمونو هیستوشیمی برای ارزیابی گیرنده های استروژن و پروژسترون برای همه تومورها استفاده شد. بر طبق وضعیت گیرنده های استروییدی بیماران، هورمون مثبت (گیرنده استروژن یا گیرنده پروژسترون مثبت) و هورمون منفی (گیرنده استروژن و گیرنده پروژسترون منفی) هستند. بیماران بر اساس درجه تمایز آسیب شناسی، به 2 گروه درجه تمایز آسیب شناسی پائین (درجه 1) و بالا (درجه 2.3) تقسیم شدند.
    نتایج
    7/29% بیماران دارای پروتئین P53 بودند. متوسط سنی بیمارانی که P53 در آنها منفی گزارش شده بود به طور معنی دار بالاتر از افراد P53 مثبت بود (2/49 سال در برابر 7/46 سال) ارتباط منفی بین وجود P53 و مثبت بودن گیرنده های هورمونی بدست آمد (با درجه اطمینان = 0.0008). وجود پروتئین P53 با وجود پروتئین HER2 (Human Epithelial Receptor2) به طور معنی دار ارتباط داشت (P=0.000). منفی بودن پروتئین P53 و مثبت بودن گیرنده های هورمونی توام با تومورهای با درجه تمایز آسیب شناسی پایین ارتباط معنی دار داشتند (P=0.007). هیچ ارتباط معنی داری بین وجود پروتئین P53 و تهاجم لنفی عروقی و عود و اندازه تومور وجود نداشت.
    نتیجه گیری
    تومورهای با درجه تمایز آسیب شناسی پایین (درجه آسیب شناختی =1) بیشتر دارای فنوتیپ P53 منفی گیرنده استروییدی مثبت بودند. در حالی که تومورهای با درجه تمایز آسیب شناسی بالا (درجه آسیب شناختی = 2 یا 3) دارای فنوتیپ P53 مثبت گیرنده استروییدی منفی بودند منفی بودن P53 ارتباط معنی دار با فاکتورهای تعیین کننده پیش آگهی خوب مثل هورمون مثبت و درجه تمایز آسیب شناسی پایین داشت بنابراین ارزیابی مارکر بیولوژیک P53 در انتخاب روش درمانی در بیماران با مرحله بالینی برابر کمک کننده است.
    کلیدواژگان: ژن های پی 53، سرطان های پستان، گیرنده های استرویید
  • مهدی سیلانیان طوسی، محمدحسین صالحی، حمید سعیدی ساعدی صفحه 7
    مقدمه
    شاخص های توموری روش های مناسبی برای بدست آوردن اطلاعات در برخی از بدخیمی ها هستند ضمن آن که ارزان بوده و استفاده از آن ها نیز آسان است.
    هدف
    بررسی ارزش CEA و CA15-3 در بیماران دچار کارسینومای پستان.
    مواد و روش ها
    این مطالعه به صورت گذشته نگر بر 604 بیمار (میانه سنی 47 سال) که برای درمان به بخش انکولوژی در بیمارستان های امید و قائم مشهد (ایران) بین سال های 1378 تا 1383مراجعه کرده بودند، انجام شد. CEA (حد طبیعی ng/ml 5) و CA15-3 (حد طبیعی U/ml 40) برای تمام بیماران به روش رادیوایمونواسی اندازه گیری شده بود (بین یک تا 10 دفعه).
    نتایج
    مرحله یک تا چهار بیماری در ابتدای مراجعه بترتیب در 25، 370، 165 و 44 نفر مشاهده شد. با میانه مدت پی گیری 18 ماه، از 560 بیمار غیر متاستاتیک، 76 نفر (13.6%) در حین پیگیری عود کردند. حساسیت اندازه گیری CEA و CA15-3 در بیماران با متاستاز آشکار یا تا یک ماه قبل از کشف عود به ترتیب 56.4% و 90% بود. CEA و CA15-3 2 تا 8 ماه قبل از کشف متاستاز در 44 بیمار اندازه گیری شده بودند که افزایش سطح این شاخص ها به ترتیب در 7 (15.9%) و 23 نفر (52.2%) مشاهده شد. در 249 بیمار بدون عود که بیش از 18 ماه پیگیری شده بودند، افزایش کاذب سطح CEA و CA15-3 بترتیب در 7 (2.8%) و 4 نفر (1.7%) دیده شد.
    نتیجه گیری
    کم بودن تعداد موارد مثبت کاذب در بیماران بدون عود نشان دهنده اختصاصی بودن مطلوب برحسب دو شاخص است. حساسیت CA15-3 در کشف بیماری متاستاتیک واضح بالا است. اما به هر حال حساسیت آن در بیماران با وسعت کم بیماری نسبتا پایین است. حساسیت CEA نسبت به CA15-3 خیلی کمتر است. اما نتیجه مثبت آن می تواند نتیجه CA15-3 را در موارد عود بیماری تایید کند.
    کلیدواژگان: حساسیت و ویژگی، سرطان های پستان، نشانگرهای بیولوژیکی تومور
  • معصومه نجفی، ماندانا ابراهیمی، عصمت سادات هاشمی، احمد کاویانی صفحه 15
    مقدمه
    امروزه جراحی محافظه کارانه که در آن تنها قسمتی از نسج پستان خارج می شود(Breast conserving surgery= BCS) روشی مقبول و استاندارد برای درمان سرطان پستان در شرایط خاص است ولی به نظر می رسد که در ایران از این روش به طور محدود استفاده می شود.
    هدف
    بررسی عملکرد جراحان عمومی در مورد BCS و عوامل مرتبط با آن.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه مقطعی پرسشنامه های طراحی شده برای 300 جراح عمومی که به طور تصادفی از فهرست نشانی جراحان عمومی در سازمان نظام پزشکی انتخاب شده بودند، ارسال شد. پرسشنامه حاوی اطلاعاتی در مورد سن، جنس، سابقه کاری، عضویت در هیات علمی دانشگاه ها، تعداد بیماران دچار سرطان پستان که آنها در سال درمان جراحی می کنند، درمان انتخابی آنها (BCS یا ماستکتومی) و دلایل انجام نشدن BCS بود.
    نتایج
    در مجموع 83 پرسشنامه بازگردانده شد. میزان پاسخ دهی 35% بود. نتایج نشان داد که تنها 19% جراحان به طور معمول از روش BCS استفاده می کنند. از عوامل بررسی شده تنها تعداد بیماران دچار سرطان پستان در سال بود که به طور معنی دار با ترجیح انجام BCS ارتباط داشت (P=0.01). شایع ترین عللی که برای انجام نشدن BCS توسط جراحان ذکر شده بود عبارت بودند از نداشتن اطمینان به نتایج جراحی محافظه کارانه (46%)، یا سرویس های رادیوتراپی موجود (32%) و احتمال همکاری نکردن بیمار در انجام رادیوتراپی (32%).
    نتیجه گیری
    به نظر می رسد در ایران مجموعه ای از عوامل شامل امکانات موجود و عوامل فرهنگی در استفاده محدود از جراحی محافظه کارانه دخالت داشته باشند. بررسی بیشتر بر روی نتایج این نوع جراحی ارزیابی کیفیت دستگاه های رادیوتراپی موجود و بررسی نگرش بیماران به این شیوه درمانی برای کسب نتایج مطمئن تر توصیه می شود.
    کلیدواژگان: پستان برداری قطاعی، سرطان های پستان
  • آزادرضا منصوریان، محمدجعفر گلعلی پور، الهام مبشری، محمدعلی وکیلی صفحه 21
    مقدمه
    نقائص لوله عصبی (NTD) متشکل از گروهی از ناهنجاری های مادرزادی است که شامل اسپینا بی فیدا، آنانسفالی و آنسفالوسل می باشد. مطالعه کلی نشان داده است که میزانNTD در گرگان 12/3 در هزار تولد می باشد. بعضی از مطالعات نشان داده اند که کاهش روی یکی ازعوامل مهم ناهنجاری های لوله عصبی است.
    هدف
    تعیین و مقایسه سطح سرمی روی در مادران دارای نوزادان مبتلا به NTD و مادران نوزادان سالم در این منطقه.
    مواد و روش ها
    این مطالعه تحلیلی از نوع مورد - شاهدی بر روی تمامی نوزادان مبتلا به NTD متولد شده درطول یک سال، در مرکز آموزشی درمانی دزیانی گرگان در سال 1382 انجام گردید.
    نمونه خون مادران دارای نوزادان مبتلا به NTD (23 نفر) و هم زمان نمونه خون مادران نوزادان سالم (36نفر) گرفته شد و پس از سانتریفوژ سرم حاصله به روش اسپکتروفتومر میزان NTD سرم بر حسب mmol/Lit (میکرو مول در لیتر) تعیین گردید. همچنین مشخصات دموگرافیک والدین و نوزادان ثبت گردید.
    داده ها پس از ورود به کامپیوتر توسط نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
    نتایج
    کاهش روی در 13 (56.5%) نفر از گروه مورد و 7 نفر (19.4%) از گروه شاهد دیده شد. تست لجستیک ارتباط بین کاهش روی و NTD (16.99-1.51: %95 CI، 5.06=OR) و ارتباط بین مصرف دارو در سه ماهه اول را با NTD (130.97-1.31: %95 CI, 13.12=OR) تایید نمود.
    نتیجه گیری
    این مطالعه نشان داد که کاهش روی در سرم مادران دارای نوزادان مبتلا به NTD می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد NTD در این منطقه باشد.
    کلیدواژگان: انسفالیت، دیسرانسیم ستون مهره ها، روی، مادران، نقص های لوله عصبی
  • رضا جعفری شکیب، سهیلا اژدری، خامسی پور، محمدعلی شکرگزار، حسین مرتضوی، بهاره ملک افضلی، بهروز نیک بین صفحه 27
    مقدمه
    شایع ترین شکل لیشمانیا نوع پوستی آن یعنی سالک است که ضایعه ای جلدی بوده و معمولا با به جای گذاشتن جوشگاه ناخوش آیندی خودبخود بهبود می یابد اگر چه بندرت ممکن است بیماری به شکل غیر بهبود یابنده ظهور کند که به درمان های رایج نیز مقاوم خواهد بود پاسخTh1 در شکل بهبود یابنده و پاسخ Th2 در شکل غیر بهبود یابنده بیماری نشان داده شده است. از طرف دیگر نشانگرهای CD26 و CD30 مولکولهایی سطحی هستند که به ترتیب عمدتا‎ بر سطح سلول های Th1 و Th2 بیان می شوند و در بعضی بیماری ها به ترتیب ارتباطی بین میزان پلاسمایی CD26 ((sCD26 و CD30 sCD30)) و پاسخ هایTh1 وTh2 یافت شده است.
    هدف
    بررسی ارتباط بین افزایش غلظت پلاسمایی sCD26 و sCD30 و پاسخ Th1/Th2در بیماری سالک برای یافتن مارکرهای ایمونولوژی در پیش بینی روند بیماری.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه که در سال 1382 بر بیماران مراجعه کننده به بیمارستان رازی یا مرکز آموزش و پژوهش بیماری های پوست و جذام تهران انجام شده، غلظت پلاسمایی sCD26 و sCD30 در 36 بیمار با ضایعه بهبود یابنده، 10 بیمار با ضایعه غیر بهبود یابنده و23 شاهد بدون سابقه سالک به روش ELISA اندازه گیری شده است.
    نتایج
    sCD26 وsCD30 در بیماران غیر بهبود یابنده به طور معنی داری بالاتر از بیماران با ضایعه بهبود یابنده و گروه شاهد بود (p<0.05) اگر چه این اختلاف در sCD30 بارزتر ازsCD26 بود، ولی بین دو گروه بیماران و شاهد با زخم بهبود یابنده اختلافی معنی دار در غلظت پلاسمایی sCD26 و sCD30 دیده نشد.
    نتیجه گیری
    در مجموع به نظر می رسد که میزان sCD30 می تواند به عنوان شاخصی برای بررسی نوع پاسخ ایمنی در بیماری سالک در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: آنتی ژن های سی دی 26، آنتی ژن های سی دی 30، لیشمانیاز جلدی
  • راضیه لطفی، آزیتا گشتاسبی صفحه 33
    مقدمه
    مراقبت های دوران بارداری در حفظ سلامت جامعه جایگاه ویژه ای دارد و در صورت ناکافی بودن باعث افزایش مواردی چون زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن و مرگ و میر نوزاد و مادر می شود.
    یکی از روش های سنجش کیفیت مراقبت ها، (LQAS) Lot Quality Assurance Sampling است که روشی سریع و نسبتا ارزان محسوب می شود. این روش کمک می کند تا همه واحدهای ارائه دهنده خدمت با استاندارد و نیز با یکدیگر مقایسه شوند و بتوان نسبت به رفع مشکلات و کمبودهای آنان اقدام کرد.
    هدف
    این پژوهش با هدف بررسی کیفیت مراقبت های دوران بارداری در مراکز بهداشتی درمانی شهری و خانه های بهداشت شهرستان آستارا انجام شد و در ضمن به معرفی روش(LQAS) نیز پرداخته است تا در صورت لزوم برای اطمینان از کیفیت خدمات بهداشتی، مورد استفاده مدیران محلی و سطوح بالاتر آنها قرار گیرد.
    مواد و روش ها
    این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی بود و به صورت مقطعی در سال 1383 انجام شده است که 18 مرکز شامل 3 مرکز بهداشتی درمانی شهری و 15 خانه بهداشت شهرستان آستارا مورد بررسی قرار گرفته اند. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود و از هر مرکز 6 نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند.
    برای گردآوری داده ها از برگه ثبت موارد و پرسشنامه استفاده شد. بدین ترتیب که ابتدا پرسشگر برگه ثبت کفایت وسایل و مواد مورد نیاز مراقبت های بارداری برای هر مرکز و خانه بهداشت را تکمیل کرد، سپس با مشاهده هم زمان برای بررسی کیفیت مراقبت های بارداری برگه ثبت نحوه ارائه خدمت مراقبت های بارداری به تعداد 6 چک لیست برای هر نفر ارائه دهنده خدمت پر شد. همچنین مشخصات دموگرافیک مادران مورد مطالعه با پرکردن پرسشنامه ها بدست آمد. روایی پرسشنامه و برگه ثبت موارد به روش اعتبار محتوای و پایایی آنها با روش آزمون هم زمان تنظیم شد.
    نتایج
    در 18 مرکز از نظر کفایت وسایل و مواد مورد نیاز مراقبت های دوران بارداری، کارت مراجعه مادر و در 9 مرکز قرص آهن کمبود داشت و از لحاظ کیفیت ارائه مراقبت های دوران بارداری با در نظر گرفتن شرح حال 6 مرکز و معاینه شکم، 8 مرکز دچار کاستی بودند.
    نتیجه گیری
    کیفیت کلی مراقبت های دوران بارداری تنها در یک مرکز درحد بسیار ناکافی و در بقیه کاملا کافی ارزیابی شد. در مجموع کیفیت مراقبت های دوران بار داری در سطح شهرستان در حد مطلوب بوده است.
    کلیدواژگان: آبستنی، کیفیت مراقبت بهداشتی، مراکز بهداشتی محلی
  • مریم اصغرنیا، آبتین حیدرزاده، الهام اکبری، مونا عودی صفحه 41
    مقدمه
    سرطان دهانه رحم به دلیل داشتن مرحله پیش تهاجمی، در دسترس بودن برنامه های بیماریابی سیتولوژی دهانه رحم و موثر بودن درمان ضایعات پیش تهاجمی به عنوان سرطانی قابل پیشگیری شناخته شده است. با توجه به رشد تدریجی ضایعات سرطانی دهانه رحم استفاده از شیوه غربالگری پاپ اسمیر نقش ارزنده ای در تشخیص و کاستن موارد سرطان مهاجم رحم و مرگ و میر در زنان دارد.
    هدف
    مقایسه کیفیت پاپ اسمیرتهیه شده با سیتوبراش قبل و بعد از پاک کردن دهانه رحم با پنبه استریل.
    مواد و روش ها
    این مطالعه مداخله ای از نوع کارآزمایی بالینی قبل و بعد و روش نمونه گیری به صورت غیر احتمالی متوالی است. شرایط ورود به مطالعه باردار نبودن، نداشتن خون ریزی و عفونت واژینال، انجام نشدن آمیزش جنسی و استفاده نکردن از دوش یا کرم واژینال در 48 ساعت گذشته بوده است. پس از کسب رضایت آگاهانه، 2 نمونه سیتولوژی پاپ اسمیر بر روی 2 لام مجزا با سیتوبراش نوع Cervex-Brush، قبل و بعد از پاک کردن دهانه رحم از ترشحات پوشاننده توسط دستیار رشته تخصصی زنان تهیه شد. پاپ اسمیرها پس از تثبیت به صورت هم زمان و در همان روز پس از کد گذاری به آزمایشگاه مورد نظر فرستاده شدند. فرم حاوی اطلاعات و مشخصات بیمار توسط دستیار تکمیل می شد. تجزیه و تحلیل نهایی با آزمون های آماری x2 و x2 Mantel hanszell انجام شد.
    نتایج
    152 نفر معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. میانگین سنی39.6±11.2 سال(محدوده سنی17- 65 سال) بود. موارد مناسب به ترتیب قبل و بعد از مداخله 39 (25.7%) در برابر 101 مورد (66.4%) (P<0.001) و موارد نامناسب قبل از مداخله 22 مورد (14.5%) و پس از آن 10 مورد (6.6%)گزارش شد(P=0.025). قبل از مداخله 15 مورد (9.9%) سلول کافی نداشتند که بعد از مداخله به 4 مورد (6/2%) کاهش یافت(P=0.009). قبل از پاک کردن دهانه رحم 146 مورد (96.1%) و بعد از آن 150 مورد (7/98%) حاوی سلول های اندوسرویکس بود (P>0.05). قبل از مداخله 1 مورد (0.7%) غیر طبیعی بودن اپی تلیال به صورت ASCUS و بعد از آن 7 مورد (4.6%) (شامل 5 مورد ASCUS – یک مورد AGUS و یک مورد CIN-I دیده شد)(P=0.032).
    نتیجه گیری
    انجام پاپ اسمیر بعد از پاک کردن دهانه رحم با پنبه استریل به دلیل بهبود و ارتقای کیفیت نمونه، توصیه می شود. با توجه به نتایج مشابه مطالعات استاندارد در سایر نقاط جهان، پیشنهاد می شود برای افزایش دقت نتایج از این روش استفاده شود.
    کلیدواژگان: دهانه رحم، سرطان های دهانه رحم، گستره های واژنی، مخاط دهانه رحم
  • محمدعلی جوافشانی، سیاوش فلاحتکار، سید علاءالدین عسگری، مهران مهدوی روشن صفحه 48
    مقدمه
    کریپتورکیدیسم یکی از شایع ترین ناهنجاری های دوران کودکی است و زمانی رخ می دهد که بیضه در قسمتی از مسیر نزول طبیعی خود، بین کلیه ها و اسکروتوم متوقف شود. چون در منطقه ما آژنزی بیضه مورد بررسی قرار نگرفته، ممکن است تصویر منطقه ای آن متفاوت باشد. هدف این مطالعه ارائه تصویر روشن تری از این ناهنجاری در منطقه و طرح این سوال است که استفاده نکردن از لاپاروسکوپی تشخیصی می تواند باعث افزایش تشخیص کاذب آژنزی بیضه بشود یا خیر؟
    مواد و روش ها
    این مطالعه توصیفی در بیمارستان رازی رشت در سال های 82 – 1377 انجام شد که از کل افراد بستری، بیماران مبتلا به عدم نزول بیضهUDT)) مشخص شدند. سپس اطلاعات موجود را بر اساس سن، یک یا دو طرفه بودن بیماری های همراه، مکان آناتومیک توقف نزول بیضه، روش ها و وضعیت تشخیص و اولین نشانه در هنگام مراجعه بیمار، استخراج کرده و در پایان به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شد.
    نتایج
    از 7200 بیمار بستری در بخش ارولوژی در سال های 82 – 1377، 235 بیمار مبتلا به عدم نزول بیضه بودند که فراوانی نسبی این بیماری در بیماران بستری 3.26% بدست آمد.
    بیشترین سن مراجعه بیماران در 14 –5 سالگی بود که 41.3% است. بر اساس بیماری های همراه، 14% بیماران UDT طرف مقابل، 8.1% هرنی اینگوینال، 1.7% هیپوسپادیس، 6% هیدروسل، 0.9 % پیچش بیضه و 3% ناباروری داشتند.
    از نظر محل آناتومیک توقف بیضه، 61.4% داخل کانال اینگوینال، 16.1% ناحیه سطحی کانال، 14% داخل شکم و 0.9 % در ناحیه سوپراپوبیک قرار داشتند و 7.6% آنها دچار آژنزی بیضه بودند.
    نتیجه گیری
    UDT شیوع نسبتا بالایی دارد و اکثر بیمارانی که عمل جراحی شده اند در رده سنی بالا (14 – 5 سالگی) قرار داشتند. که لزوم آموزش همگانی در این مورد را مطرح می سازد. از طرفی با توجه به شیوع بالای آژنزی بیضه (7.6%) پیشنهاد می شود که قبل از عمل جراحی در بیمارانی که بیضه غیر قابل لمس دارند لاپاروسکپی تشخیصی انجام شود.
    کلیدواژگان: کریپتورکیدیسم، لاپاروسکپی، هیدروسل
  • فتیحه کرمان ساروی، فاطمه رخشانی، مهناز شهرکی پور صفحه 54
    مقدمه
    الگوهای پنداشتی به علت کاربرد در آموزش و تحقیق از اهمیت خاصی برخوردارند، الگوهای زیادی در آموزش بهداشت مطرح شده اند. مدل پندر یکی از این الگوهای پنداشتی و آموزشی است که در تحقیقات زیادی به کارگرفته شده و نتایج مثبتی بدنبال داشته است.
    هدف
    بررسی کاربرد این مدل آموزشی در بهبود رفتارهای بهداشتی کارگران شاغل در کارخانه های مواد غذایی زاهدان.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه نیمه تجربی 200 نفر از کارگران شاغل در کارخانه های مواد غذایی زاهدان شرکت کردند که به شکل تصادفی در دو گروه مورد - شاهد بررسی شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه در دو مرحله قبل و یک ماه بعد از آموزش جمع آوری شد. در این مطالعه P<0.05 به عنوان سطح معنی دار در نظر گرفته شد.
    یافته ها
    نمره های مفاهیم درکی شناختی (مدل های سلامت، درک کنترل سلامت و اهمیت سلامت) و رفتارهای بهداشتی بعد از آموزش افزایش داشته و نتایج آنالیزواریانس تفاوت معنی داری را در گروه مورد (بعد از آموزش) نشان داد (P=0.000). نتایج آنالیز رگرسیون چندگانه حاکی از ارتباط معنی دار مدل های سلامت و درک اهمیت سلامت با رفتارهای بهداشتی است (P=0.02). همچنین بر اساس آنالیزرگرسیون چندگانه ارتباط معنی داری بین درآمد و فاکتورهای مفهوم سلامت، درک کنترل سلامت و رفتارهای بهداشتی وجود داشت (P=0.01). در مورد تاثیر آموزش بر بهبود رفتارهای بهداشتی، آنالیزواریانس تفاوت معنی داری نشان داد (P=0.005). نتایج رگرسیون چندگانه در زمینه تاثیر هم زمان فاکتورهای درکی شناختی و دموگرافیک در رفتارهای بهداشتی نشان داد که مدل های کلینیکی (P=0.04)، مدل سازگاری (P=0.01)، جنس (P=0.03) و قومیت (P=0.02) ارتباط معنی داری با رفتارهای بهداشتی داشت.
    نتیجه گیری
    نتایج موید مدل آموزشی پندر در بهبود رفتارهای بهداشتی کارگران است.
    کلیدواژگان: آموزش بهداشت، رفتار بهداشتی، مدل های آموزشی
  • علی نویدیان، عزیزالله اربابی سرجو، اسدالله کیخایی صفحه 61
    مقدمه
    دیالیز به عنوان راه حلی در درمان بیماران نارسایی مزمن کلیه، فرآیندی استرس زاست و مشکلات روانشناختی و اجتماعی متعددی را در پی دارد که می تواند زمینه بروز اختلال روانی در این بیماران باشد.
    هدف
    با توجه به شیوع بالای بیماری های روانی در جامعه، این مطالعه با هدف تعیین وضعیت بهداشت روانی بیماران همودیالیزی و مقایسه با جمعیت سالم انجام شد.
    مواد و روش ها
    مطالعه مقطعی بر 40 بیمار همودیالیزی بیمارستان خاتم الانبیا (ص) زاهدان و 40 فرد سالم که از نظر متغیرهایی نظیر سن، جنس، تاهل و تحصیلات همسان سازی شده بودند، در سال1381 انجام شد. در این مطالعه وضعیت بهداشت روانی بیماران و گروه شاهد با استفاده از پرسشنامه استاندارد وضعیت سلامت عمومی- فرم 28 سوالی- و بهره گیری از آمار توصیفی و تحلیلی بررسی و مقایسه شد.
    نتایج
    بیماران دیالیزی (با میانگین نمره 11.65) نسبت به گروه شاهد (با میانگین نمره 6.20) سطح بهداشت روانی پایین تری داشتند و نتیجه آزمون تی تفاوت بین دو گروه را معنی دار نشان داد (p<0/001). همچنین بین دفعات دیالیز در هفته (p<0/09) و جنسیت (p<0/03) با بهداشت روانی بیماران کلیوی دیالیز شونده ارتباط معنی دار آماری وجود داشت.
    نتیجه گیری
    با توجه به پایین بودن سطح بهداشت روانی بیماران همودیالیزی، توصیه می شود، گروه روانپزشکی با اقدام درمانی قبل و ضمن دوره دیالیز، به سازگاری و ارتقاء سطح سلامت روانی این گروه بیماران در معرض خطر کمک کنند.
    کلیدواژگان: بهداشت روانی، دیالیز کلیوی، نارسایی مزمن کلیه
  • محمود ابراهیمی، طیبه بستانی املشی، مهری نیکدوست، جواد حسینی نژاد صفحه 68
    مقدمه
    ترومبوز وریدهای عمقی (DVT) یکی از بیماری های شایع عروقی است که سالانه میلیون ها نفر را در سراسر دنیا مبتلا می کند. عارضه مهم DVT یعنی آمبولی ریه خطرهای زیادی از جمله مرگ و میر را به همراه دارد. درمان صحیح و به موقع بیماران کمک بزرگی به زندگی آنها خواهد کرد. از مدت ها پیش هپارین استاندارد یا شکسته نشده (UFH) درمان انتخابی برای این مورد بوده است. ولی در سال های اخیر با تولید هپارین با وزن مولکولی پایین (LMWH) و مشخص شدن مزایای آن نسبت به هپارین استاندارد، مساله درمان بیماران با هپارین با وزن مولکولی پایین به جای هپارین معمولی مطرح شده است.
    هدف
    مقایسه هزینه درمانی هپارین استاندارد با هپارین با وزن مولکولی پایین در درمانDVT
    مواد و روش ها
    این مطالعه مقطعی بر روی 125 پرونده بیمار مبتلا به DVT که طی سال های 83-1381 در بخش قلب بیمارستان امام رضا (ع) مشهد بستری شده بودند، انجام شد، میانگین تعداد روزهای بستری و هزینه های بیمارستانی در درمان با UFH، شامل هزینه های بستری، خدمات پرستاری، تجویز هپارین وریدی، آزمایش های معمول برای بیماران بستری و آزمایش aPTT و نیز هزینه های متفرقه شامل سرم و... و هزینه درمان سرپایی باLMWH از پرونده ها استخراج شد و اطلاعات با نرم افزار آماری SPSS ارزیابی شد.
    نتایج
    میانگین تعداد روزهای بستری بیماران 8.48±2.57 روز بود. متوسط تعداد تخت های اشغال شده نزدیک 500 شب تخت در سال بود. هزینه درمان با UFHوریدی برای هر بیمار معادل 942.080 ریال و هزینه درمان با LMWH (انوکساپارین) معادل. 760.000 ریال بدست آمد.
    نتیجه گیری
    با توجه به مزایای LMWH اعم از صرفه اقتصادی، کاهش اشغال تخت های بیمارستانی، عملکرد فردی و اجتماعی بهتر بیمار، عوارض کمتر و استفاده ساده تر می توان حداقل در بیماران با ریسک پایین، به جای بستری و هپارین وریدی LMWH استفاده کرد.
    کلیدواژگان: ترومبوز وریدی، هپارین، هزینه های مراقبت های بهداشتی
  • وحید خوری، شهریار سمنانی، محمد دادجو، سیما بشارت صفحه 73
    مقدمه
    یکی از اهداف اصلی گسترش تجویز منطقی دارو در کشورهای مختلف اندازه گیری زمان نظارت دارویی Dispensing Time)) در داروخانه ها و تلاش برای افزایش آن است که مداخله های موثر و متعددی در این راستا برای اصلاح شاخص های تجویز منطقی داروها طراحی شده اند.
    هدف
    اثر آموزش گروهی فعال و چهره به چهره داروسازان شهر گرگان بر افزایش متوسط زمان نظارت دارویی و برخی عوامل مرتبط با آن.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه مداخله ای و شبه تجربی، جامعه مورد نظر، کلیه دارو سازان داروخانه های فعال شهر گرگان و بیماران دریافت کننده دارو در نظر گرفته شدند. مطالعه در 2 مرحله و با فاصله زمانی 2 ماهه انجام شد، در مرحله اول، زمان انتظار بیماران و زمان نظارت دارو درهر داروخانه اندازه گیری شد، سپس با مراجعه به بیماران، پارامترهای مربوط به آن نسخه (تعداد اقلام دارویی، مناسب بودن برچسب دارو، میزان رضایت بیمار و...) مشخص شد. سپس مداخله فعال به صورت برگزاری جلسه های مصاحبه حضوری، توزیع جزوه آموزشی و آموزش داروسازان انجام شد. پس از 2 ماه با مراجعه به داروخانه های مذکور و اندازه گیری مجدد معیارهای مورد نظر اطلاعات به دست آمده وارد نرم افزارSPSS-11.5 شد و در دو مرحله قبل و بعد از آموزش با آزمون tزوج مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. در هر مرحله 750 نسخه (و مراجعه کننده) و در مجموع 1500 مورد بررسی شد.
    نتایج
    زمان نظارت دارو در مرحله اول به طور متوسط19.43±5.83 ثانیه و متوسط زمان انتظار مراجعه کنندگان 4.91±1.2 دقیقه بوده که پس از آموزش، این مقادیر به طور معنی دار افزایش یافت (P<0.05). پس از آموزش فعال، افزایش معنی داری در میزان رضایتمندی مراجعه کنندگان و افزایش اطلاعات دارویی آنها نسبت به عوارض جانبی و احتیاطات مصرف داروها دیده شد (P<0.05) ولی کیفیت برچسب های دارویی قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی داری نداشت.
    نتیجه گیری
    آموزش فعال و مشارکت مستقیم داروساز در فرآیند آموزشی می تواند موجب بهبود شاخص های تجویز منطقی داروها و گسترش اطلاعات دارویی به خصوص زمان نظارت داروساز شود.
    کلیدواژگان: تجویز داروها، داروخانه ها، نظارت بر فرآورده های دارویی پس از فروش
  • ابوالحسن افکار صفحه 81
    مقدمه
    مدیریت و نظارت بر گردش دارو در بیمارستان ها یکی از امور مهم و حساس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حتی کل کشور است.
    هدف
    ارزیابی سیستم تهیه، توزیع، نگهداری، کنترل و مصرف دارو در بیمارستان های آموزشی رشت در سال 1381
    مواد و روش ها
    این مطالعه به صورت توصیفی، مقطعی در بیمارستان های آموزشی شهرستان رشت در سال 1381 انجام شد. 22 بخش از 4 بیمارستان آموزشی رشت مورد پرسش قرار گرفتند و پرسشنامه مشتمل بر 3 بخش بود. بخش اول اطلاعات کلی در مورد بیمارستان ها، بخش دوم اطلاعات کلی در مورد بخش ها و بخش سوم اطلاعات مربوط به داروخانه های این بیمارستان ها.
    نتایج
    36.4 درصد بخش ها از نظر سیستم مصرف دارو، 50 درصد بخش ها از نظر سیستم توزیع دارو و 31.8 درصد بخش ها از نظر ثبت دستورات دارویی استاندارد بوده اند.
    نتیجه گیری
    کنترل لازم از سوی داروخانه ها بر روند تهیه و توزیع دارو به دلیل نداشتن زمینه مناسب برای کارشناسی دارویی بیمارستان در بررسی وضعیت دارو و کارهای نظارتی و مدیریتی، به خوبی صورت نمی گیرد.
    کلیدواژگان: بیمارستان های آموزشی، داروخانه ها، فرآورده های دارویی
  • جوانه وجدانی، نادر محمد علیزاده صفحه 87
    مقدمه
    یکی از مسایلی که همواره ذهن دندانپزشکان را به خود مشغول داشته سرنوشت دندان های مورد آسیب تروماتیک بویژه دندان های قدامی است که با توجه به نقش این دندان ها در جویدن، صحبت، زیبایی و شیوع بالای شکستگی تاج، از بین انواع آسیب های تروماتیک بر دندان های دائمی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
    هدف
    بررسی شیوع و علل شکستگی تاج دندان های قدامی دائمی در کودکان مقطع دوم تا پنجم ابتدایی شهر رودسر.
    مواد و روش ها
    در این تحقیق که به روش توصیفی مقطعی انجام شده، 700 دانش آموز از 21 مدرسه بطور تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. معاینه در نور طبیعی انجام شد و اطلاعات مربوط به نوع شکستگی تاج، شماره دندان آسیب دیده، میزان اورجت، اوربایت، پوشش لب، علل بروز آسیب و درمان بعد از ضربه ثبت شد.
    اطلاعات با نرم افزار SPSS و آزمون آماری Chi-Square تجزیه و تحلیل شد.
    نتایج
    شیوع شکستگی تاج دندان های قدامی 10.3 درصد و نسبت درگیری پسران به دختران 1.1 به 1 بود. بیشترین موارد شکستگی تاج در سانترال های ماگزیلا (83.5%) و شایع ترین نوع آسیب، شکستگی مینا (76.4%) بود، اغلب صدمه ها در منزل و در فصل تابستان اتفاق افتاده بود و شکستگی تاج، به دنبال زمین خوردن شایع ترین علت تروما بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که افراد دارای اورجت افزایش یافته، deep bite، open bite و بدون پوشش کافی لب نسبت به وقوع تروما مستعدتر از دیگران بودند.
    نتیجه گیری
    با توجه به اهمیت حفظ دندان های قدامی و شیوع بیشتر تروما در فصل تابستان و در منازل لازم است آموزش های لازم برای پیشگیری از ایجاد این صدمه ها و درمان به موقع برای معلمان مدرسه و والدین انجام شود.
    کلیدواژگان: تاج دندان، دندان پیشین، شکستگی دندان، میزان همه گیری