مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران
پیاپی 166 (آبان 1397)

با توجه بر خواص گیاه شیرین برگ (استویا) ، به نظر می رسد این گیاه می تواند در کاهش آسیب اکسیداتیو متعاقب ایسکمی- رپرفیوژن، موثر واقع شده و بر میزان بقای فلاپ پوستی بیفزاید. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات پیش و پس ازمصرف خوراکی عصاره شیرین برگ، بر آپوپتوز و نکروز فلپ پوستی در موش صحرایی، انجام پذیرفت. در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی، قبل یا بعد از برداشتن فلپ در موش های صحرایی نژاد Sprague Dawley، روزانه mg/kg 25 عصاره شیرین برگ به مدت یک هفته به صورت گاواژ تجویز گردید. یک هفته پس از جراحی، مقدار نکروز فلپ، محتوای مالون دی الدهید (MDA) بافت فلپ و میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز (SOD) اندازه گیری شد. پیش تیمار یا پس تیمار با عصاره شیرین برگ، درصد منطقه نکروزه در فلپ را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد و همچنین محتوای MDA را کاهش و فعالیت SOD را افزایش داد. پیش تیمار نسبت به پس تیمار با عصاره خوراکی شیرین برگ (با لحاظ تمامی متغیرهای ذکر شده در بالا) اثرات محافظتی بهتری ایجاد کرد. استنتاج: در این مطالعه، بقای فلپ به وسیله پیش یا پس از درمان با عصاره خوراکی شیرین برگ در موش تایید شد. اثرات مفید تجویز عصاره خوراکی شیرین برگ قبل و بعد از جراحی می تواند برای کاهش نکروز فلپ ناشی از ایسکمی، مورد بررسی بالینی قرار گیرد.

نقش مهم آنزیم تلومراز در پاتوژنز لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (Acute promyelocytic leukemia) (APL) و هم چنین نقش این آنزیم ترنسکریپتاز معکوس در عود بیماری، ما را بر آن داشت تا اثر سایتوتوکسیک مهار تلومراز با کمک الیگونوکلئوتید مهارکننده زیرواحد نوکلئوتیدی (hTERC antisense) و مولکول کوچک مهارکننده زیرواحد کاتالیتیکی (BIBR1532) را در سلول های مشتق شده از APL مورد مطالعه قرار دهیم. در این مطالعه تجربی، جهت بررسی این که آیا مهار تلومراز با کمک hTERC antisense و BIBR1532 می تواند اثر سایتوتوکسیک در APL داشته باشد، سلول های NB4 که رده سلولی مشتق شده از APL است، با غلظت های مختلف از مهارکنندگان تیمار شدند و سپس زنده مانی سلول ها، فعالیت متابولیک و القاء آپوپتوز به ترتیب با استفاده از روش های تریپان بلو، MTT و رنگ آمیزی Annexin/PI ارزیابی شد. هم چنین برای بررسی مکانیسم های مولکولی اثر مهارکنندگان، فعالیت آنزیماتیک کاسپاز 3 و تغییرات رونویسی از ژن های مرتبط با آپوپتوز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که هدف قرار دادن تلومراز با استفاده از hTERC antisense در غلظت 45 pmol/L و BIBR1532 در غلظت75 μL میزان بقاء سلول های NB4 را پس از گذشت 24 و 48 ساعت به ترتیب به میزان تقریبی 20 و 40 درصد کاهش داده و آپوپتوز وابسته به کاسپاز را در این رده سلولی فعال می نماید. هم چنین، نتایج نشان دادند که مهار c-Myc و متعاقبا افزایش نسبت بیان Bax/Bcl-2 همراه با کاهش فعالیت تلومراز ممکن است مکانیسم دخیل در بروز اثر سایتوتوکسیک هر دو مهارکننده در سلول های NB4 باشند.  استنتاج: نتایج این مطالعه آشکار می کند که BIBR1532 و hTERC antisense دارای اثرات ضدلوسمیک در سلول های NB4 می باشد و درمآن ها برپایه مهار تلومراز می تواند برای درمان بیماران مبتلاء به APL مفید باشد.

وکتورهای لنتی ویروسی حامل های مناسبی برای انتقال ژن به سلول ها بوده و می توانند سبب بیان بالا و مداوم ژن ها در سلول های میزبان شوند. ریز RNA ها (miRNAs) ، گروهی از RNA های غیر کد کننده کوچک هستند که بیان ژن را پس از رونویسی از طریق مهار ترجمه یا القاء تجزیه mRNA کنترل می کنند و از این طریق فرآیند های زیستی متعددی از جمله تمایز سلولی را تنظیم می نمایند. مطالعاتی نشان داده اند که miRNA-499a در تمایز سلول های بنیادی به سلول های قلبی نقش دارد. با توجه به مطالب ذکر شده، در این مطالعه ساخت وکتور لنتی ویروسی ناقل miRNA-499a جهت استفاده در تمایز سلول های قلبی مورد بررسی قرار گرفت. رشته های p3 و p5 مربوط به miRNA-499a طراحی و ساخته شده و در پلاسمید ویژه ای کلون شدند. برای اطمینان از ورود صحیح این رشته های نوکلئوتیدی، هضم آنزیمی و توالی یابی انجام گردید. سپس ذرات لنتی ویروسی حامل رشته های miRNA-499a-3p و p5miRNA-499a- ساخته شدند و برای ترانس داکشن سلول های مزانشیمی مغز استخوان انسان مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاصل از هضم آنزیمی و توالی یابی، کلون شدن صحیح رشته های p3 و p5 مربوط به miRNA-499a به داخل پلاسمید را نشان دادند. بیان بالای eGFP نشان دهنده کارایی بالای ترانس فکشن و ترانس داکشن بود. ویروس های حامل رشته های miRNA-499a-3p/5p ساخته شده، توانستند سبب ترانس داکشن سلول های بنیادی مزانشیمی گردند. استنتاج: در این مطالعه حامل های لنتی ویروسی ناقل miRNA-499a-3p/5p تولید شدند، که با توجه به میزان مناسب ترانس داکشن سلول های بنیادی مزانشیمی، می توانند در تمایز این سلول ها به سلول های قلبی مورد استفاده قرار گیرند.

مونوسیت های خون محیطی براساس بیان مولکول های CD14 و CD16 به زیر جمعیت های مختلف تقسیم می شوند. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین دو زیر جمعیت مونوسیتی و گیرنده CCR1 با شدت بیماری عروق کرونر (CAD) انجام پذیرفت. در این مطالعه، تعداد 88 بیمار مراجعه کننده به درمانگاه قلب شهید رجایی تهران طی سال 1394 -1393 که دارای علایم آنژین صدری پایدار بودند، به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. بیماران به چهار گروه نرمال (بدون گرفتگی عروق کرونری) ، گروه مینیمال، گروه 1VD و گروه 2+3 VD تقسیم شدند. سیستم جنسینی اسکور برای ارزیابی شدت CAD استفاده شد و در نمونه های خون با آنتی بادی های مونوکلونال علیه CCR1، CD16 و CD14 رنگ آمیزی، و با فلوسیتومتری آنالیز شدند. همچنین MFI برای مارکر CCR1 در گروه ها، مورد مقایسه قرار گرفت. مونوسیت های غیر کلاسیک با افزایش گرفتگی رگ افزایش یافت به طوری که در بیماران 2+3 VD درصد بیش تری مونوسیت غیر کلاسیک نسبت به بیماران نرمال، مینیمال و 1VD وجود داشت، اما این افزایش معنی دار نبوده است (05/0p>). نتایج نشان داد که مولکول CCR1 در سطح هر دو جمعیت مونوسیت های کلاسیک و غیر کلاسیک بروز می یابد، ولی جمعیت بیش تری از سلول های کلاسیک این مولکول را بیان می کنند. بررسی MFI مارکر CCR1 در بین گروه های مختلف اختلاف معنی داری را نشان نداد.  استنتاج: این مطالعه نشان داد که مونوسیت های غیر کلاسیک با افزایش گرفتگی رگ افزایش می یابند.

ندولهای تیروئید اختلالاتی شایع هستند. توسط لمس یا سونوگرافی مشخص میشوند. شیوع در معاینه 8-4 درصد، حدود 15-7 درصد پاتولوژی بدخیم دارند. برایTSH ، اثرات ثابت شده بعنوان فاکتور رشد و اثرات متناقضی در بدخیمی ندول تیروئید بیان شد. این مطالعه با هدف بررسی اثر تیروتروپین در بدخیمی ندول تیروئید طراحی شد. در این مطالعه مقطعی 500 بیمار با ندول تیروئید بررسی شدند. نمونه خون جهت بررسی TSH، قبل از آسپیراسیون سوزنی گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری، از فراوانی، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی استفاده گردید. 457 (4/91 درصد) نفر از شرکت کنندگان زن و 43 (6/8 درصد) نفر مرد بودند. میانگین سنی نمونه ها 9/13± 43/43 سال بود. 240 نفر ندول منفرد و 260 نفر ندول متعدد داشتند (08/0=p). میانگین اندازه ندول در انواع خوش خیم و بد خیم به ترتیب 2/12 ± 1/26 و 8/9 ± 3/27 میلی متر بود. (6/0=p). در مجموع 31 نفر (2/6 درصد) ندول بدخیم و 469 نفر (8/93 درصد) ندول خوش خیم داشتند. میانگین TSH در بیماران با ندول خوش خیم و بدخیم به ترتیب 9/6± 30/3 و 2 ± 4/2 بود (47/0 p=). جهت ارزیابی ارتباط تیروتروپین با سیتولوژی، سطح TSH به ترتایل کم تر از 5/0 ، 5/0 – 9/4 و ≥ 5 تقسیم و به روش پیرسون بررسی شد. سه گروه تفاوت آماری معنی داری نداشتند (3/0 p=). استنتاج: عدد TSH به تنهایی درسطوح مختلف، معیار مناسبی برای پیشگویی بدخیمی تیروئید نیست.

غفلت در خانواده های ایرانی، نقص در عملکرد خانواده بوده و عدم آگاهی کافی از عوامل مرتبط با این موضوع، سبب غفلت می شود. مهمترین مشکل، نبود تعریف روشن از این واژه است. تحقیق حاضر با هدف تحلیل مفهوم، تعریف عملیاتی و ارجاعات تجربی غفلت با رویکرد هیبرید در سیستم مراقبت سلامت ایران در استان گیلان صورت گرفت. روش تحقیق، مدل سه مرحله نظری مروری بر مطالعات،کار در عرصه و تحلیل نهایی هیبرید بود.
در مرحله نظری، بررسی مقالات داخلی و خارجی، پایان نامه و سایت های مرجع سال های 2017-2000 انجام وکار در عرصه جمع آوری داده های بالینی بود و 12 مشارکت کننده با نمونه گیری هدفمند، مورد مصاحبه قرار گرفته و درپایان، یافته ها تحلیل شدند. با مرورمتون، تعریف عملیاتی"غفلت"، فراموش کردن وبی خبر شدن ذکر شد، و حس "غفلت" یکی از مصادیق محرومیت از حقوق انسانی و مرتبط با چگونگی عملکرد سالمند شناخته شد. بر اساس نتایج مصاحبه، هشت زیر طبقه و سه طبقه اصلی نمایان شد: جدایی تعاملاتی (دوری اجتناب ناگزیر، فراموشی تلخ، قرب فراموش شده نزدیکان) ، تعارض های روان شناختی (تجربه آسیب زا، درک خشونت ها، شکست عاطفی) ، روان آزردگی (هیجان روانی، دغدغه همراه). استنتاج: علی رغم تاکید زیاد فرهنگ ما به احترام به سالمند، این گروه در معرض انواع غفلت قرار دارند. با توجه به اهمیت سالمندان به عنوان قشر آسیب پذیر و سالمند شدن ایران و اهمیت نقش پرستار در شناسایی این مهم، می توان با برنامه ریزی دقیق و شناسایی موارد غفلت، گام های موثری در ارتقای سطح سلامت جامعه سالمندان برداشت.

از آن جا که ریزنشت ترمیم یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد پوسیدگی ثانویه و شکست ترمیم به حساب می آید، این مطالعه با هدف ارزیابی ریزنشت بین گلاس آینومر تغییر یافته با رزین و کامپوزیت در تکنیک ساندویچ با استفاده از ادهزیوهای مختلف انجام شد. در این مطالعه تجربی، 44 دندان پرمولر به کار برده شد و حفرات کلاس II با مارجین 1 میلی متر پایین تر از محل اتصال مینا و سمان تهیه گردید. گلاس آینومر تغییر یافته با رزینFuji II LC) (با ضخامت 1 میلی متر در کف جینجیوال گذاشته و سپس دندان ها به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول: بعد از اچ کردن و شستن سطح گلاس آینومر، ادهزیو توتال اچ (Adper single bond 2) به کاربرده شد. گروه دوم: ادهزیو یونیورسال Single bond universal)) به روش سلف اچ روی گلاس آینومر به کار برده شد. کلیه حفرات با رزین کامپوزیت Z250) Filtek ) به صورت لایه لایه ترمیم شدند. جهت ارزیابی ریزنشت، دندان ها بعد از انجام3000 مرتبه ترموسایکل به مدت 72 ساعت در متیلن بلو قرار گرفتند و به صورت مزیودیستالی برش داده شدند. در نهایت نمونه ها زیر استریو میکروسکوپ بررسی شدند. جهت آنالیز داده ها از آزمون من ویتنی استفاده و سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد. میانگین میزان ریزنشت در گروه Adper single bond 2 (mμ 5/401±5/520) به طور چشمگیری بیش تر از گروه Single bond universal به روش سلف اچ (mμ 5/269±193( بود. استنتاج: نتایج این مطالعه نشان دادند استفاده از ادهزیو یونیورسال به روش سلف اچ بین گلاس آینومر و کامپوزیت منجر به ریزنشت کم تری در مقایسه با ادهزیو توتال اچ در تکنیک ساندویچ باز می شود.

نارسایی قلبی یک بیماری ناتوان کننده موثر بر تمام جنبه های زندگی است. از آن جایی که این بیماری، مزمن و غیر قابل درمان می باشد، ممکن است به علت کاهش توانایی ها، احساس ناامیدی را داشته باشند. لذا هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر آموزش خانواده محور بر میزان امیدواری بیماران مبتلا به نارسایی قلبی می باشد. این مطالعه به صورت کارآزمایی تصادفی شاهدار می باشد. 110 بیمار مبتلا به نارسایی قلبی با روش نمونه گیری در دسترس به دو گروه تخصیص تصادفی شدند. گروه شاهد، مراقبت های روتین بیمارستان را دریافت کردند و گروه آزمون علاوه بر آن در طول مدت بستری بیمار به همراه عضو فعال خانواده در سه جلسه 60 دقیقه ای در 3 روز آموزش داده شدند. آموزش برای هر فرد و عضو فعال خانواده به صورت چهره به چهره و حضوری و دریافت کتابچه آموزشی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه جمعیت شناختی و امیدواری میلر (Miller) بود که یکبار قبل از آموزش و یکبار 3 ماه بعد از پیگیری تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری و نرم افزار 20 SPSS صورت گرفت. میانگین و انحراف معیار نمره امیدواری گروه آزمون و شاهد قبل از مداخله به ترتیب 15/33±52/147 و 5/23±63/151و میانگین و انحراف معیار گروه آزمون و شاهد سه ماه بعد از مداخله به ترتیب 45/37 ±05/173 و 15/33 ±05/134 گزارش شد. میانگین نمره امیدواری بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، قبل از مداخله در گروه های شاهد و آزمون تفاوت آماری معنادار نداشت (193/0=p). پس از مداخله، مقایسه میانگین نمره امیدواری این بیماران در گروه های شاهد و آزمون معنادار گزارش شد (0001/0=p). استنتاج: آموزش به خانواده به همراه بیمار، توسط پرستار به طور معناداری باعث افزایش امیدواری بیماران می شود. این نوع مداخله کم هزینه به اعضای خانواده در امر کنترل بیماری و پیشگیری می تواند مفید باشد.

با توجه به اهمیت روابط خانوادگی در رفتار فرزندان، پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمون مدل کیفیت روابط خانوادگی (تعارض والدین،روابط خواهر برادری و سبک های فرزندپروری) و اثر بخشی آن بر اضطراب اجتماعی با نقش واسطه ای انسجام خانواده انجام شد. جامعه این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دبیرستان دخترانه شهر کرج بود که از این بین تعداد250 نفر با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA) ،پرسشنامه انسجام خانواده (FCS) ، مقیاس تاکتیک های تعارض (CTS) ، شاخص رابطه با برادر و رابطه با خواهر (IBR, ISR) و پرسشنامه شیوه فرزند پروری بامریند (BPSI) را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده ها از شاخص ها و روش های آماری شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و برای بررسی نقش واسطه ای از تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مولفه های کیفیت روابط خانوادگی، بین تعارض والدین و سبک فرزندپروری مستبد با اضطراب اجتماعی همبستگی مثبت معنادار (05/0> p). و بین کیفیت روابط خواهر و برادر با اضطراب اجتماعی همبستگی منفی معنادار وجود دارد (05/0> p). در این پژوهش، نقش واسطه ای انسجام خانواده فقط در رابطه بین کیفیت روابط خواهر و برادر با اضطراب اجتماعی تایید گردید. در مجموع، 60 درصد از واریانس اضطراب اجتماعی از طریق متغیرهای مدل پیشنهادی تبیین شد. استنتاج: می توان نتیجه گرفت که کیفیت روابط خانوادگی (تعارض والدین، کیفیت روابط خواهر و برادر و سبک فرزندپروری مستبد) و انسجام خانواده می توانند در تبیین نظری و درمان های روانشناختی برای افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی مورد توجه قرار گیرند.

کودکان کم شنوای دارای پروتز کاشت حلزون گروهی از آسیب زبانی رشدی هستند که دارای نقص در حافظه کاری می باشند. در این مطالعه هدف ساخت آزمون حافظه کاری و بررسی حافظه کاری در کودکان دارای پروتز کاشت حلزون است. در این مطالعه مقطعی- مقایسه ای، ابتدا آزمون حافظه کاری فارسی کودکان ساخته شد. روایی محتوایی (9= n) ، روایی صوری (9= n) و پایایی (30= n) آزمون بررسی شد. سپس بخش شنیداری آزمون حافظه کاری فارسی کودکان روی 30 کودک با شنوایی هنجار و 5 کودک کم شنوای دارای پروتز کاشت حلزون انجام گردید. روایی محتوایی 100 درصد بود. روایی صوری براساس عملکرد کودکان تایید شد. پایایی آزمون- بازآزمون 938/0 (05/0< p) بود. با 95 درصد اطمینان بین میانگین امتیاز دو گروه کودکان هنجار (017/27 ± 06/78) و دارای پروتز کاشت حلزون (547/25 ± 2/28) تفاوت معنی دار وجود داشت (05/0< p). استنتاج: آزمون حافظه کاری فارسی کودکان دارای روایی محتوایی، صوری و پایایی است و کودکان دارای پروتز کاشت حلزون نسبت به کودکان هنجار از حافظه کاری ضعیف تری برخوردار هستند.

تاثیر سرطان بر جنبه های مختلف زندگی بر کسی پوشیده نیست. در این مطالعه بر آن شدیم تا به بررسی وضعیت روانی، اجتماعی و اقتصادی بیماران مبتلا به انواع سرطان در استان مازندران بپردازیم. پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی است که در سال 1396 بر روی بیماران مبتلا به سرطان که در بیمارستان امام خمینی ساری مورد پذیرش قرار گرفته اند صورت گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، فرم محقق ساخته ای بود که جهت تعیین فراوانی مهم ترین و شایع ترین مولفه های روانی، اجتماعی و اقتصادی طراحی گردیده است. این فرم برای 375 بیمار مبتلا به انواع سرطان که با نمونه گیری به روش آسان انتخاب شده بودند توسط کارشناسان مرکز تحقیقات سرطان تکمیل شده است. از جنبه روانشناختی اغلب بیماران در بدو تشخیص بیماری آن را می پذیرند (9/46 درصد). اغلب بیماران مهم ترین حادثه تلخ قبل از بیماری را فوت عزیزان (6/41 درصد) ذکرکردند. نیزسرنوشت فرزندان ازمهم ترین علت نگرانی بیماران بوده است (3/57 درصد). از منظر اجتماعی نیز اغلب بیماران رابطه عاطفی با همسر را در حد مطلوب گزارش نمودند (4/75 درصد). نیز از منظر اقتصادی اغلب بیماران فاقد درآمد و وابسته و تحت تکفل همسر خود بوده اند (7/62 درصد). استنتاج: این مطالعه نشان می دهد که توجه همزمان به جنبه های روانشناختی، اجتماعی و اقتصادی بیماران مبتلا به سرطان می تواند به نتایج قابل توجهی منجر شود.

زنان پره اکلامپسی، مستعد ابتلا به اختلال استرس پس از ضربه زایمان، می باشند. با توجه به جایگاه رفیع سلامت معنوی در حوزه بهداشت و سلامت، و همچنین اهمیت زیاد اختلالات بعد روان و در راس آن ها استرس، اضطراب و افسردگی در روند درمان، مطالعه حاضر با هدف مقایسه سلامت معنوی و استرس ادراک شده، در زنان پره اکلامپسی مبتلا و غیر مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه زایمان، انجام پذیرفت. این مطالعه توصیفی-تحلیلی، بر روی 278 زن چند زا با سن بارداری 40-36 هفته، مبتلا به پره اکلامپسی و بستری در بیمارستان های دولتی شهر مشهد، در سال 1396 پرداخته شد. گردآوری داده ها با پرسشنامه های اختلال استرس پس از ضربه زایمان (PPQ) ، اختلال استرس پس از ضربه (PCL) ، داس 21 و سلامت معنوی پولوتزین و الیسون انجام گردید. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16، وآزمون های آماری تی مستقل، من ویتنی و اسپیرمن بررسی شدند و سطح معنی داری 05/0>p در نظر گرفته شد. در بین بیماران 68 نفر (26 درصد) ، مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه زایمان بودند که بین اختلال استرس پس از ضربه زایمان، با سلامت معنوی (030/0= p) ، افسردگی (001/0= p) ، استرس (000/0= p) و اضطراب (000/0= p) ، در دو گروه مبتلا و غیر مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه زایمان، ارتباط آماری معنی دار بوده است. استنتاج: سلامت معنوی پایین، افسردگی، اضطراب و استرس پس از زایمان، زنان مبتلا به پره اکلامپسی را، بیش تر مستعد ابتلا به اختلال استرس پس از ضربه زایمان می کند.

شوانوم دهلیزی ضایعه ای در سیستم دهلیزی محیطی است که منجر به کاهش بهره رفلکس دهلیزی- چشمی (VOR) و بروز ساکاد اصلاحی می گردد. مطالعات نشان داده اند که نتیجه آزمون ویدئویی ایمپالس سر (VHIT) در اختلالات سیستم دهلیزی محیطی، ناهنجار و در اختلالات سیستم دهلیزی مرکزی هنجار می باشد. این مطالعه با هدف، ارزیابی و مقایسه نتایج VHIT در افراد مبتلا به شوانوم دهلیزی و افراد مبتلا به تومورهای دهلیزی مرکزی انجام پذیرفت. این مطالعه توصیفی- تحلیلی، بر روی 12 فرد مبتلا به تومور شوانوم دهلیزی یک طرفه و 15 فرد مبتلا به تومورهای یک طرفه سیستم دهلیزی مرکزی در مرکز گامانایف ایران (دی ماه 93 تا شهریور ماه 94) صورت گرفت. انتخاب بیماران بر اساس تشخیص پزشک متخصص و همچنین شکایت بیمار از علائم سرگیجه، عدم تعادل و یا گیجی در نظر گرفته شد. ارزیابی VHIT با استفاده از ایمپالس های افقی و عمودی سر، در بیماران انجام شد. در نهایت میزان بهره VOR و نسبت ساکادهای اصلاحی در دو گروه افراد مبتلا به تومور مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان بهره 80/0 و کم تر، به عنوان معیار ناهنجار در نظر گرفته شد. میزان بهره VOR در سمت آسیب دیده افراد مبتلا به شوانوم دهلیزی، 38/0 و در افراد مبتلا به تومور سیستم دهلیزی مرکزی، 96/0 به دست آمد (001/0 = p). همچنین نسبت ساکاد اصلاحی در گروه افراد مبتلا به شوانوم دهلیزی، 34/30 و در گروه تومورهای دهلیزی مرکزی 44/3 به دست آمد (007/0 = p). استنتاج: یافته های حاصل از VHIT موجب بهبود تشخیص افتراقی تومورهای سیستم دهلیزی محیطی از تومورهای سیستم دهلیزی مرکزی می گردد.

بیماران همودیالیزی به علت شرایط خاص بیماری و درمان، در معرض آسیب های جسمی، روحی، روانی و اجتماعی متعددی هستند که باعث کاهش احساس بهزیستی ذهنی در آنان خواهد شد. حمایت اجتماعی درک شده و سلامت معنوی از طریق ایجاد سازگاری با شرایط سخت بیماری، می توانند در ارتقاء بهزیستی ذهنی نقش داشته باشند. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه حمایت اجتماعی درک شده و سلامت معنوی با بهزیستی ذهنی در بیماران تحت همودیالیز بود. مطالعه حاضر یک پژوهش همبستگی است که در 130 بیمار همودیالیزی شرق استان مازندران انجام شده است. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه های جمعیت شناختی، بهزیستی ذهنی کیز، سلامت معنوی پولویتزین و حمایت اجتماعی درک شده زیمت انجام شد و داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی مانند همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. ضریب همبستگی پیرسون مشخص کرد رابطه مستقیم و معنی دار بین حمایت اجتماعی درک شده با بهزیستی ذهنی (001/0>p, 507/0=r) و هم چنین بین سلامت معنوی با بهزیستی ذهنی (001/0>p، 751/0=r) در بیماران همودیالیز وجود دارد. هم چنین بهزیستی ذهنی با جنسیت، وضعیت اقتصادی، وضعیت شغلی و توانایی جسمی رابطه معنی دار داشت (05/0p<). با توجه به تعدیل اثرات متغیرهای مداخله گر به وسیله مدل رگرسیونی، میزان پیش بینی بهزیستی ذهنی بر اساس حمایت اجتماعی درک شده و سلامت معنوی محاسبه شد. استنتاج: متغیرهای سلامت معنوی و حمایت اجتماعی درک شده قادرند متغیر بهزیستی ذهنی را پیش بینی کنند. بنابراین نیاز است در برنامه های آموزش به بیمار مد نظر قرار گیرد.

سرطان تخمدان نسبت به سایر بدخیمی های ژنیکولوژیک در میان زنان، بالاترین علت کشندگی را به خود اختصاص داده است. بررسی ویژگی های جمعیت شناختی و برخی ویژگی های اپیدمیولوژیکی می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی و اجرای اقدامات پیشگیرانه بر حسب موقعیت جغرافیایی و تشخیص زود هنگام ایفا کند. لذا این مطالعه با هدف تعیین ویژگی های همه گیر شناسی سرطان تخمدان در زنان مبتلای مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی ساری انجام پذیرفت. در این مطالعه توصیفی، حجم نمونه 130 بیمار برآورد شد که به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. منبع دریافت داده ها، مرکز جامع سرطان دانشگاه علوم پزشکی مازندران و ابزار گردآوری داده ها چک لیست بوده است. داده ها توسط نرم افزار SPSS ver. 24 و آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) مورد آنالیز قرار گرفتند. در این مطالعه بیش تر مبتلایان در گروه سنی 60-41 سال بودند و 71 درصد موارد سرطان تخمدان با منشا اپیتلیال بوده است. درصد بالایی از موارد گزارش شده (30 درصد) در مرحله بندی 4 (StageIV) قرار گرفتند. استنتاج: با توجه به میزان کشندگی بالا و نیز مرحله بالای سرطان تخمدان در زمان تشخیص، می توان با آموزش به زنان در مورد عوامل خطر و فاکتورهای محافظتی سرطان تخمدان، از وقوع بیماری و مرگ و میر ناشی از آن پیشگیری کرد

فرایند سونوکاتالیستی به عنوان یکی از روش های اکسیداسیون پیشرفته برای تجزیه آلاینده ها در محیط های آبی مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، هدف از این مطالعه افزایش راندمان فرایند سونوکاتالیستی به روش دابد کردن دی اکسید تیتانیوم با یک عنصر غیر فلزی مانند نیتروژن است. در این مطالعه تجربی، TiO2 دابد شده با مقادیر مختلف نیتروژن به روش سل- ژل در آزمایشگاه سنتز شد و آنالیز های X-ray diffraction (XRD) ، field emission scanning electron microscopy (FE-SEM) ، Energy dispersive X-ray analysis (EDX) و UV–visible diffuse reflectance spectra (UV-visDRS) جهت تعیین خصوصیات نانوذرات سنتز شده استفاده گردید. فعالیت سونوکاتالیستی نانوذرات سنتز شده با بررسی تجزیه رنگ راکتیو بلو 29 تحت شرایط تابش امواج اولتراسونیک در حضور TiO2 دابد شده با مقادیر مختلف نیتروژن و هم چنین تغیییرات pH و غلظت های مختلف رنگ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نانوذرات ساخته شده دارای اندازه ای در مقیاس نانومتری است که تمایل به آگلومره شدن دارد. بالاترین فعالیت سونوکاتالیستی برای نانوکاتالیست 0. 6 N-doped TiO2 به مقدار 58 درصد بعد از 90 دقیقه حاصل شد. اثر pH اولیه محلول نشان داد که فعالیت سونوکاتالیستی با افزایش pH کاهش پیدا می کند. استنتاج: چنین فرایندی می تواند به عنوان یک روش موثر جهت تجزیه رنگ های نساجی مورد استفاده قرار گیرد. فعالیت بالای سونوکاتالیستی را می توان به کاهش شکاف انرژی نسبت داد. این مطالعه از مدل لانگمویر-هینشلوود (98/0 = R2) با ثابت سرعت واکنش mg L−1 min−1 01/0 در تجزیه سونوکاتالیتیکی رنگ پیروی گردید.

برای طراحی یک فرآیند جذب سطحی در مقیاس صنعتی لازم است تا مدل سازی و شبیه سازی دقیقی از رفتار دینامیکی سیستم جذب سطحی بستر ثابت صورت گیرد. بر همین اساس این مطالعه با هدف بررسی عملکرد ستون بستر ثابت با پامیس اصلاح شده با ساکاروز درحذف آنتی بیوتیک مترونیدازول صورت گرفته است. در این مطالعه تجربی جاذب مورد نیاز برای حذف مترونیدازول از سنگ پامیس تهیه شد. برای اصلاح پامیس از ساکاروز استفاده شد. در این مطالعه، راکتور آزمایشگاهی استفاده شده به شکل استوانه و به طول 20 سانتی متر و قطر 2 سانتی متر بود. در بررسی عملکرد بستر ثابت در حذف مترونیدازول تاثیر pH، غلظت، زمان تماس بستری بر منحنی شکست مورد بررسی قرار گرفت. در تحلیل منحنی شکست حذف مترونیدازول از مدل های توماس و آدامز بوهارت استفاده شد. نتایج تعیین سطح پامیس اصلاح شده نشان داد که سطح پامیس اصلاح شده به ازای هر گرم از جاذب از 4/8 به 35 افزایش یافت. نتایج بررسی تاثیر pH و غلظت نشان داد با کاهش pH و غلظت آلاینده ورودی زمان کارکرد بستر افزایش می یابد. نتایج بررسی مدل با مدل های آدامز بوهارت و توماس نشان داد مدل توماس مطابقت بیش تری با داده های حاصل از آزمایش دارد. استنتاج: با توجه به داده های مدل، می توان از مدل توماس برای طراحی و تعیین میزان جاذب در شرایط واقعی استفاده کرد و از فرآیند ستون بسترثابت با پامیس کربنه شده می توان به عنوان یک روش کارآمد در حذف آنتی بیوتیک ها از آب استفاده کرد.

استایرن یکی از مهم ترین ترکیبات آلی فرار می باشد که می تواند باعث اثرات نامطلوب بهداشتی شود. در این مطالعه به بررسی توانایی حذف این ترکیب از محیط های سنتتیک هوا توسط فرآیندهای ZSM5، TiO2/ZSM5، UV/ ZSM5 و UV/TiO2/ZSM5 پرداخته شد. جهت تولید زئولیت از روش سل ژل و جهت پوشش زئولیت با TiO2 از روش غوطه وری استفاده شد. در این مطالعه اثر نوع فرآیند حذف، زمان اشباع و غلظت آلاینده بر میزان حذف در یک فتوراکتور مورد بررسی قرار گرفت. دستگاه قرائت سنج مستقیم فوچک جهت تعیین غلظت خروجی استفاده شد. هم چنین از آنالیز SEM، XRD، EDX و BET برای تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ZSM5 و TiO2/ZSM5 استفاده شد. آنالیز SEM نشان داد که زئولیت دارای شکل کریستالی است و TiO2 به خوبی بر روی این ماده پوشش داده شده است. نتایج آنالیز EDX نشان داد که درصد بالایی از ساختار زئولیت شامل دو عنصر Si و Al است. هم چنین الگوی XRD حضور TiO2 در ساختار زئولیت را به خوبی نشان داد. آنالیز BET نشان داد که با پوشش زئولیت توسط TiO2، سطح ویژه و تخلخل کاهش می یابد. افزایش راندمان حذف به ترتیب UV/TiO2/ZSM5 > ZSM5> TiO2/ZSM5 به دست آمد. زمان اشباع در غلظت ppm300 برای ZSM5 و TiO2/ZSM5 به ترتیب 370 و280 دقیقه حاصل گشت، در حالی که در حالت کاربرد UV/TiO2/ZSM5، غلظت خروجی بعد از طی مدت زمان 310 دقیقه بر روی راندمان حذف 74 درصد ثابت شد. هم چنین افزایش زمان و غلظت اولیه استایرن منجر به کاهش راندمان حذف شد. استنتاج: در این مطالعه مشاهده شد که فرآیند UV/TiO2/ZSM5 راندمان بالاتری از حذف استایرن را برای زمان های مشابه نسبت به روش های TiO2/ZSM5 و ZSM5 دارد.

امروزه موضوع سلامت از اولویت های اصلی زندگی افراد است. در دنیای کنونی، دیدگاه های سلامت چشم اندازی وسیع تر یافته و به انتظارات غیر پزشکی توجه ویژه ای معطوف شده است. لذا این مطالعه با هدف تحلیلی بر اجرای نظام تحول سلامت در حوزه بهداشت با رویکرد SWOT از دیدگاه ذینفعان انجام پذیرفت. این مطالعه کیفی که با روش مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند در سال 1396 انجام شد، نمونه آماری شامل 37 نفر از گروه خبره مطلع به طرح تحول سلامت، مدیران اجرایی و کارشناسان بهداشت، پزشکان خانواده و بیماران در مراکز خدمات جامع سلامت بوده است که به صورت مبتنی بر هدف انتخاب شدند. مصاحبه ها پس از انجام، پیاده سازی و داده ها به روش چارچوبی تحلیل شدند. نقاط قوت شامل توانمند سازی مدیران، تکمیل، تجهیز و توسعه شبکه بهداشت و درمان، استقرار پرونده الکترونیک سلامت، افزایش دسترسی به خدمات و ترویج خود مراقبتی، نقاط ضعف شامل مدیریت منابع انسانی، انتخاب و توسعه مدیران، مدیریت منابع مالی، عدم تامین زیر ساخت، درمان محوری، نا کارآمدی نظام اطلاعات سلامت و نظام پرداخت، فرصت ها شامل حمایت مسئولین، پشتوانه قانونی طرح، مشارکت بخش خصوصی، و تهدید ها شامل عدم تامین پایدار منابع مالی، سالمندی و بیماری های غیر واگیر می باشد.  استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد که طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت در مرحله استقرار و اجرا چه نقاط قوت و ضعفی دارد و با چه فرصت ها و تهدیداتی روبرو است. لذا اجرای مداخلات کارا و اثر بخش جهت رفع نقاط ضعف و تهدید های پیش روی طرح با بهره گیری از نقاط قوت و فرصت های موجود، به عنوان یکی از اصلاحات نظام سلامت امری ضروری است.

متوکلوپرامید به منظور کنترل تهوع، استفراغ و سر درد مکرر مورد استفاده قرار می گیرد. این مطالعه با هدف مقایسه تزریق آهسته و سریع متوکلوپرامید بر آکاتیژیای بیماران مبتلا به سرطان بستری دربخش اورژانس انجام پذیرفت. در این کارآزمایی بالینی دو سو کور 112 نفر از بیماران مبتلا به سرطان بستری در بخش اورژانس بیمارستان امام خمینی شرکت کردند. بیماران به صورت تصادفی به 2 گروه (انفوزیون و تزریق بلوس) تقسیم شدند. در گروه انفوزیون 20 میلی گرم متوکلوپرامید طی 20 دقیقه و نرمال سالین به صورت بلوس تجویز شد و در گروه بلوس، 20 میلی گرم متوکلوپرامید طی 2 دقیقه و نرمال سالین به صورت انفوزیون پلاسبو تجویز شد. آکاتژیا با از ابزار prince Henry Akathisia Rating Scale اندازه گیری شد. تهوع، خواب آلودگی، نبض و فشار خون در هر دو گروه به فواصل صفر، 30، 60 و 120 دقیقه بعد از تزریق اندازه گیری شد. میانگین سنی در دو گروه بلوس و آهسته به ترتیب 1/16±4/59 و 2/14±3/60 سال و فراوانی زنان در دو گروه به ترتیب 1/56 و 3/48 درصد بود. آکاتژیا عینی در گروه بلوس 4 برابر گروه انفوزیون بوده است (000/0 = p (5/6 – 8/1، درصد 95: CI، 4: R R) ). روند تغییرات تهوع (000/0=p) و نبض (000/0=p) بین دو گروه معنی دار و روند تغییرات خواب آلودگی در دو گروه معنی دار نبود (625/0 = p). استنتاج: انفوزیون متوکلوپرامید منجر به کاهش تهوع و کاهش علائم عینی آکاتژیا می شود.

عدم تشخیص بعضی از آسیب ها به دنبال تروماهای ماژور در بیماران با ترومای متعدد به عنوان یک مشکل همیشگی چه از نظر کلینیکال و چه از نقطه نظر پزشکی قانونی باقی مانده است. هدف از این مطالعه ب‍ررس‍ی میزان شیوع آسیب های ارتوپدیک فراموش شده در بیماران با ترومای متعدد می باشد. این مطالعه ی توصیفی مقطعی آینده نگر در طی سال 1395 بر روی کلیه ی بیماران ترومای متعدد بستری شده در بخش های اورژانس، ارتوپدی و یا جراحی بیمارستان امام خمینی (ره) شهر ساری انجام شد. اطلاعات مورد نظر با استفاده از چک لیستی حاوی سوالاتی پیرامون اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس) ، مکانیسم تروما، زمان تروما، نوع آسیب و مداخلات درمانی جمع آوری گردید. داده های حاصل به کمک برنامه آماری SPSS 19. 0 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. افراد بیمار مراجعه کننده با رده سنی 7 تا 28 سال مورد بررسی قرار گرفتند. 82 درصد بیماران مرد بودند. فروانی آسیب های فراموش شده 8/5 درصد بود. انواع آسیب های فراموش شده شامل شکستگی ترقوه، متاکارپ، اسکافوئید، استابولوم، گردن ران، اینترتروکانتریک، پاشنه، قوزک خارجی و لیسفرانک و دررفتگی لگن بوده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده ارتباط فراوانی آسیب های فراموش شده با سن بالاتر، ترومای بیشتر، جنس مرد، ترومای بلانت وسطح هوشیاری بالاتر بوده است (034/0p=). همچنین 4/44 درصد موارد پس از شناسایی این آسیب ها موجب تغییر برنامه درمانی غیرجراحی به جراحی شده است.  استنتاج: به نظر می رسد که اجرای یک برنامه ارزیابی مجدد در بیماران با ترومای متعدد می تواند موجب شناسایی بسیاری از آسیب های تشخیص داده نشده در ارزیابی های اولیه و ثانویه بیماران شود و در نهایت منجر به مدیریت درمان بهتر بیماران و کاهش آسیب های فراموش شده شود.

ترک بیمارستان پیش از حصول بهبودی می تواند با پی آمدهایی همراه باشد و از این رو دارای اهمیت است. هدف از این مطالعه، بررسی موارد ترخیص با رضایت شخصی در بیمارستان روان پزشکی و علل مرتبط با آن بوده است. نمونه شامل 1112 بیماری بوده است که از 1 فروردین تا30 اسفند سال 1393 در بیمارستان روان پزشکی زارع شهر ساری بستری شده اند. بعد از بررسی پرونده های بیماران به صورت سرشماری، اطلاعات مرتبط با علل ترخیص علارغم توصیه پزشک، به صورت تلفنی و از طریق مصاحبه باز پاسخ جمع آوری شده است. داده ها از طریق SPSS 24 و با مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. 150 بیمار با رضایت شخصی مرخص شده بودند. تشخیص اصلی بیش تر بیماران (7/22 درصد) اختلال دو قطبی با خصیصه های سایکوتیک همراه با اختلال شخصیت مرزی، زمان شروع بیماری 3/57 درصد بیماران ازجوانی بوده است. 60 درصد بیماران در نوبت اول بستری، با رضایت شخصی مرخص شده اند. در نوبت دوم ترخیص با رضایت شخصی، فراونی افرادی که مواد مصرف می کردند بیش تر بوده است. بیش ترین علت ترخیص، به ترتیب مربوط به اصرار خانواده (44 درصد) ، اصرار بیمار (33 درصد) ، عدم رضایت از کادر درمان (11 درصد) و هزینه های ناشی از بستری شدن بیمار و مشکلات خانوادگی (11 درصد) بوده است. استنتاج: یافته های این مطالعه، لزوم آموزش های لازم و دادن اطلاعات کافی به بیماران و خانواده هایشان را مطرح می کند.

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی خطرناک مشترک میان انسان و دام است. مطالعه حاضر بر اساس تهیه پایگاه اطلاعاتی در مورد کنه های مهم در انتقال ویروس تب کریمه کنگو و پراکندگی جغرافیایی آن ها در کشور می باشد که امکان کنترل هوشمندانه بیماری را برای مسئولین بهداشتی بر اساس بودجه و پرسنل در مناطقی که بروز بیماری بالا است فراهم می آورد. در این مطالعه مروری، اطلاعات مقالات منتشر شده سال های 1396-1382 در مورد 5 ناقل مهم بیماری با استفاده از موتورهای جستجو و پایگاه های داده Google scholar، PubMed، Scopus، Medex Iran، Elsevier، SID، و کلید واژه های انگلیسی (Iran، Ixodidae، CCHF، detection of CCHF، Tick Fauna) ، کلید واژه های فارسی (کنه سخت، پراکندگی کنه) جمع آوری شد. داده ها به صورت فایل اکسل جهت تهیه نقشه پراکندگی جغرافیایی و آلودگی ناقلین به نرم افزار ArcGIS 9. 3 انتقال داده شد. نقشه پراکندگی و وفور پنج گونه مهم در انتقال تب کریمه کنگو Hyalomma marginatum، Hy. anatolicum، Hy. asiaticum، Hy. dromedarii و Rhipicephalus sanguineus ترسیم شد. نقشه پراکندگی آلودگی 5 گونه کنه مهم ناقل تب خونریزی دهنده کریمه کنگو که بر اساس مطالعات سال های 1382 تا 1396 ترسیم شده، نشان می دهد که در 8 استان از 31 استان کشور به روش مولکولی عامل بیماری در دو گونه Hy. marginatum و Hy. anatolicum شناسایی شده است.  استنتاج: با توجه به نتایج این مطالعه باید مطالعات گسترده تری جهت شناسایی فون کنه ها، پراکندگی آن ها و جداسازی عامل بیماری از نمونه ها در مناطقی که موارد بیماری گزارش شده است انجام گیرد و داده های به دست آمده را جهت به روز کردن پایگاه داده کنه ها جهت پیش بینی و مدلسازی بیماری بر اساس عوامل موثر اضافه نمود.

مقاله ارزشمند چاپ شده توسط علیدادی و همکاران با عنوان"چشم اندازی به نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در بیماری آسم" دوره 27 شماره 151 مرداد 96 مورد مطالعه قرار گرفت. نویسندگان در این مقاله مروری اشاره خوبی به نقش ژنتیک و به میزان کمتری به عوامل محیطی داشته اند (1). همان طور که بیان داشته اند ژن های متعددی در بروز آسم نقش دارند و سبب فنوتیپ های مختلف آسم می شوند. اما در این میان نقش عوامل محیطی بسیار اهمیت دارد که نباید از نظر دور داشت. دلیل اهمیت آن این است که در مراقبت از بیماران آسمی می توان با راه های گوناگون عوامل محیطی را کنترل نمود. در نهایت ضرورت دیده شد که نکاتی راجع به نقش عوامل محیطی در مورد آسم یادآوری شود. آسم بیماری مزمن مجاری تنفسی بوده که سبب هزینه زیاد برای خانواده و کشور می شود. هچنین بر روی کیفیت زندگی افراد تاثیر داشته اما بر روی هوش فرد بدون تاثیر می باشد (2، 3).
عوامل ژنتیک و به دنبال آن آتوپی نقش مهمی در ایجاد بیماری های آلرژیک ازجمله آسم دارد و همراهی آسم با بعضی از بیماری های اتوایمیون این امر را آشکارتر می کند. اما در مطالعه ای که توسط اینجانب و همکاران انجام شد، بین اگزما و رینیت آلرژیک با آلوپسی آراتا همراهی وجود داشته است ولی با آسم نه (4). در مطالعه دیگر بیان ژن در آسم افزایش داشته ولی GATA3 کاهش داشته است. T-bet کاهش داشته است (5). T-bet / GATA3نسبت در مطالعه دیگر بنده و همکاران نشان داده شد که ویتامین ای سبب بهبود علایم بالینی و اسپیرومتری در کودکان دارای آسم می شود (6). روی نیز سبب بهبود علایم بالینی و اسپیرومتری در کودکان دارای آسم می شود (7). کاهش سلنیوم در بیماران آسمی شایع تر بوده است (8). بنابراین املاح می توانند نقش عمده ای در ایجاد و تشدید علایم بیماران آسمی داشته باشند.
آلرژن های محیطی در ایجاد و تشدیدعلایم بیماران آسمی نقش مهمی دارند. در منطقه شمال ایران مایت، پر و سوسک به همراه پولن گیاهان و کپک ها و قارچ ها نقش مهمی در بروز و تشدید علایم این بیماران دارند (9).
در مطالعه دیگری ماده گیاهی پشن فروت به خاطر اثر ضد اکسیدانی سبب بهبود علایم در بیماران آسمی شده است. بنابراین عوامل اکسیدان در ایجاد آسم و تشدید علایم موثر می باشند (10). فعالیت های بدنی از جمله ورزش سبب بهبود علایم بیماران آسمی شده است. بنابراین عدم تحرک و فعالیت بدنی مناسب می توانند در تشدید علایم این بیماران نقش داشته باشند (11). تاثیر واکسن های آلرژی در بیماران دارای آسم نشان دهنده نقش عوامل آلرژن در ایجاد و تشدید علایم آسم (12).