فصلنامه راهبرد
پیاپی 40 (تابستان 1385)

بررسی سیر تحولات ترتیبات امنیتی خلیج فارس، عوامل مؤثر در تحولات منطقه، نقش بازیگران ذی نفوذ و در نهایت راهکار مناسب در ترتیبات امنیتی خلیج فارس پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از مهمترن بازیگران منطقه ای از اهمیت خاصی برخوردار است، به اعتقاد نویسنده با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، به واسطه ی ماهیت انقلاب، جمهوری اسلامی ایران، سیاست مستقلی را از دو قطب موجود نظام بین المللی یعنی شرق و غرب اتخاذ کرد و بر همین اساس منافع ایران در تعارض با منافع هر دو قطب در خلیج فارس قرار گرفت...

با توجه به اهمیت مدیریت تنوع قومی در جوامعی که اقوام و نژادهای مختلفی در آن زندگی می کنند و تاثیر آن بر میزان سرمایه اجتماعی پرداخته و سپس به نقش اعتماد عمومی در سطح کلان سرمایه اجتماعی اشاره نموده و رابطه دولت ها و شهروندان در این خصوص تشریح می گردد. در ادامه پدیده تنوع قومی در ایران مطرح گردیده و استراتژی های مدیریت تنوع قومی از عصر قاجار تا دوران انقلاب بیان می گردد. در رابطه با معرفی الگوهای سیاستگذاری قومی در دنیا دو الگوی همانند سازی و تکثر گرایی توضیح داده شده و در خاتمه در راستای حفظ و ارتقاء سرمایه اجتماعی در کشورمان ایران، الگوی بومی وحدت در کثرت معرفی و تشریح می گردد...

اغلب گفته می شود اگر نتوانید اندازه گیری کنید، نمی توانید مدیریت کنید و آنچه قابل اندازه گیری است قابل انجام می باشد. علی رغم تلاش های وافری که محققین پیرامون سنجش و اندازه گیری سرمایه اجتماعی در اقصی نقاط دنیا به عمل آورده اند. متاسفانه یکی از بزرگترین نقاط ضعف موجود، فقدان اجماع آنها پیرامون روش اندازه گیری این پدیده می باشد. در این مقاله در راستای ارائه روشی نوین در اندازه یگری سرمایه اجتماعی، نخست به معرفی روش های فازی و اهمیت آن در علوم اجتماعی و مدیریت پرداخته و سپس مزایای به کار گیری منطق فازی را ذکر نموده و در ادامه اهمیت اندازه گیری سرمایه اجتماعی بیان می گردد...

امروزه بزرگترین و اصلی ترین بخش مولد هر جامعه، بخش آموزش است و چنانچه کشوری از توجه به این نظام و کوشش در راه بهبود آن چشم پوشی کند از رقیبان جهانی خواهد ماند. زیرا اولا نظام آموزشی در جهان معاصر معطوف و متکی به توانا ساختن انسان ها برای استفاده از تکنولوژی های نوین در جهت توسعه است. ثانیا نیروی کار هرچه بیشتر و بهتر آموزش دیده باشد شانس اشتغال بیشتری داشته و از این لحاظ برای اقتصاد جامعه مفیدتر خواهد بود. مسئله ای که امروز همه کشورهای جهان اعم از توسعه یافته یا در حل توسعه با درجات مختلف با آن دست به گریبانند، مسئله تقاضای فزاینده برای خدمات آموزشی است...

بسیاری از آسیب ها و جرایم اجتماعی نشان از وجود پدیده ای دارد که گرچه کمتر مورد مداقه قرار می گیرد. اما به مثابه عامل زیرین و بنیادین عمل می کند. آن پدیده مخرب، روحیه و منش نهیلیستی است. در نهیلیسم، معنای زندگی، هستی، خود، حیات و بسیاری از وقایع از دست می رود و فرد در برهوت بی معنایی و سرگشتگی و حیرانی می ماند. نهیلیسم واحد چهره های مختلفی است. بروز و ظهور آن در قالب های رفتاری و کنش فردی و اجتماعی، گاه به انحا، متضاد نمایان می شود...

مدیریت کارگزاری یا عاملیت یوه ای از مدیریت است که در آن منافع فردی بر منافع جمعی و سازمانی ارجحیت دارد و مدیران بیشتر در پی منافع شخصی خویش هستند. در حالی که خادمیت شیوه ای مدیریتی است که در آن مدیران خود را خادم جمع می دانند و خویش را وقف اهداف جمعی و سازمانی نموده و منافع جمع را بر منافع فردی اولی می دانند و معتقدند در صورت تامین شدن منافع جمع و سازمان، منافع فردی نیز خودبخود محقق خواهند شد. به نظر می رسد در یک جامعه اسلامی مدیران باید خادم مردم باشند، اما در عمل مشاهده می شود که بسیاری از مدیران از حالت خادم به مخدوم سازمان ها و جامعه تبدیل شده اند...

اقتصاد بدون جرم که تحت عنوان اقتصاد دانش، اقتصاد غیر ملموس، اقتصاد غیر مادی یا به طور ساده تر اقتصاد نوین معرفی می گردد، شامل چهار عنصر اصلی تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، مالکیت معنوی، پایگاه اطلاعاتی و کتابخانه های الکترونیکی و بالاخره تکنولوژی زیست فناوری و دارویی است. این چهار عنر چه از نظر ارزش افزوده و چه از نظر ایجاد شغل و اشتغال بیش ترین نقش را در اقتصاد کشورهای توسعه یافته ایفا کرده اند. با توجه به اهمیت روزافزون موضوع، این مقاله اقتصاد دانش را از ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار می دهد...

به اعتقاد نویسنده، اهداف توسعه صنعتی و معدنی استان تهران جهت تعیین راهبردهای توسعه صنعتی و معدنی استان ضرورتی اجتناب ناپذیر میباشد، چرا که بر اساس آن اهداف و با توجه به وضعیت و قابلیتهای هر منطقه می توان اقدام به تعیین راهبردهای مورد نظر نمود. نویسنده توسعه ی صنعتی و معدنی استان تهران را تابعی از اهداف توسعه کلی صنعتی و معدنی کشور می داند که هدف اصلی آن افزایش درآمد و رفاه اجتماع می باشد و معتقد است که تبعات تدوین این راهبرد در سه سطح فروملی (شهرستانها) ملی و فراملی موجبات ارتقاء و بهبود شرایط کشور را فراهم خواهد ساخت...

نقد مدرنیته و سیاست مدرن از نخستین دوران شکل گیری آن، مورد توجه فلاسفه و فیلسوفان سیاسی قرار داشته است. یکی از مشهورترین فلاسفه ی ناقد این تفکر مارتین هایدگر است. هایدگر در دروان چهارم نقد سیاست مدرن، عصری که به عصر مقابله ی فیلسوفان سیاسی با توسعه ی عقل ابزاری و واقعیت توتالیتر قرن بیستم مشهور است به نقد سیاست مدرن می پردازد. تمرکز اصلی این پژوهش، معطوف به کند و کاو مقولاتی چون آزادی، اومانیسم و سیاست در دیدگاه هایدگر می باشد...

در این مقاله، سمیرامین نویسنده ی مقاله ضمن نقد گفتمانهای لیبرالیستی بر این باور است که غفلت از نظریه هایی که از منظر ماتریالیسم تاریخی مطرح شده اند از جمله دلایلی هستند که نتوان به پرسشهای مرتبط با جهان معاصر پاسخ گفت. به اعتقاد سمیرامین در گذشته، امپریالیسم به مثابه ی کشمکش دائمی میان قدرتهای امپریالیستی تلقی می شد. در حالی که اکنون رشد مرکزگرایی سرمایه داری انحصاری موجب ظهور امپریالیسم جمعی حول سه محور آمریکا، اروپا و ژاپن شده است...

شاخص ترکیبی آینده نگر به منظور پیش بینی کوتاه مدت حرکت کلی اقتصاد از ترکیب 6 نماگر آینده نگر نقدینگی به قیمتهای ثابت قیمت نفت، شاخص قیمت سهام، تعداد پروانه های ساختمانی صادره برای واحدهای مسکونی، شاخص انتظارات مصرف کننده و تعداد بیکاران (معکوس) به صورت ماهیانه حاصل می گردد. با کمک شاخص ترکیبی آینده نگر و نرخ تغییر شش ماهه آن میتوان به اطلاعات زودهنگام از نقاط برگشت فعالیت کلی اقتصاد (دوره های رونق و رکود) دست یافت. متدولوژی این مقاله بر اساس روش استاندارد و مورد استفاده کشورهای OECD می باشد.

در این مقاله تلاش شده تا مقدمات کار برای دستیابی به شاخص ترکیبی هم زمان و آینده نگر اشتغال برای شناخت بهتر وضعیت جاری و آینده اشتغال فراهم گردد. ابتدا نماگرها و شاخص هم زمان و آینده نگر اشتغال که مورد استفاده ی کشورهای دیگر می باشد، ارائه گردیده و در ادامه تلاش شده است با توجه به ساختار اقتصاد ایران و امکانات آماری کشور، نماگرهای هم زمان و آینده نگر اشتغال در اقتصاد ایران معرفی گردند. استفاده از شاخص های ترکیبی هم زمان و آینده نگر که به ترتیب از ترکیب نماگرهای هم زمان و آینده نگر به دست می آیند، اکنون از دقیق ترین و قابل انکارترین روش ها در شناخت وضعیت جاری و پیش بینی متغیر مورد نر می باشند.

اساسا یکی از اولویتهای سیاست خاورمیانه ای ایالات متحده آمریکا در منطقه، مسئله تامین انرژی و متنوع کردن منابع انرژی است. اما در دوران ریاست جمهوری جورج بوش به واسطه ی مرتبط بودن بوش و معاونش به صنعت نفت این مسئله به مهم ترین دغدغه ی سیاست خارجی این کشور تبدیل شد. حادثه ی یازدهم سپتامبر و پیامدهای سیاسی ناشی از آن، نگرانی های آمریکا در این خصوص را تشدید کرد، به طوری که این حادثه تاثیر استراتژیک قابل ملاحظه ای در روابط بین ایالات متحده، عربستان سعودی و روسیه گذشت...

بحث هژمونی آمریکا و طریقه ی اعمال آن در نظام بین الملل یکی از دغدغه های موجود برای قدرتهای چون چین که داعیه ای جهانی دارند به حساب می آید. مسائلی مانند چگونگی اعمال هژمونی توسط آمریکا، تاکید و هژمونی لیبرال، چندجانبه گرایی یا انتخاب هژمونی امپراتوری به واسطه ی یک جانبه گرایی و توسل به روش های سرکوب گرایانه ی قدرت از جمله ی این دغدغه ها را تشکیل می دهند. بعد از حادثه ی یازدهم سپتامبر بهبود چشمگیری در روابط دو کشور چین و آمریکا حاصل شد و چینی ها خیلی سریع برای جنگ با تروریسم به رهبری آمریکا پیوستند...

کنفرانس توسعه شمال آفریقا و خاورمیانه بدون پوشش خبری مناسب در ایران در اواخر فروردین سال جاری در بیروت و با حضور نمایندگانی از بخش خصوصی، سازمان های غیر دولتی و نمایندگانی از دولت ایران برگزار شد. از موضوعات مهم کنفرانس بحث توسعه و همچنین نقش نهادهای غیر دولتی در آن بود. گزارش حاضر ضمن ارائه گزارش مختصر از کنفرانس در باب همکاری نهادهای مدنی و بنگاه های اقتصادی در بحث مسئولیت اجتماعی شرکت ها از مهم ترین الگوهای توسعه اجتماعی و فرهنگی و همچنین توسعه پایدار می پردازد.

این متن گزارش کنفرانسی است با موضوع فرهنگ استراتژیک مقایسه ای که از طرف مرکز «منازعات معاصر مدرسه فارغ التحصیلی ناوال آمریکا و دفتر سیستم ها و مفاهیم پیشرفته آژانس کهش تهدیدات وزارت دفاع آمریکا» در تاریخ 21 و 22 سپتامبر سال 2005 برگزار شده است. در این کنفرانس سخنرانان ابتدا به تبیین اهمیت فرهنگ در تدوین سیاست های امنیت بین المللی می پردازند و ثابت می کنند که چگونه فرهنگ یک کشور می تواند در تصمیم گیری های سیاسی آن دخیل باشد...