فهرست مطالب

رهیافت - پیاپی 29 (بهار 1382)

نشریه رهیافت
پیاپی 29 (بهار 1382)

  • 160 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1382/02/15
  • تعداد عناوین: 17
|
  • صفحه 3
  • مقالات ویژه کارآفرینی
  • حمیدرضا آراسته صفحه 5
    از مهمترین نیازهای جامعه امروز، توسط نظام آموزش عالی واکنش نشان دادن مناسب در برابر تغییرات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی، با هدف توسعه انسانی است. از اهداف آموزش و کارآفرینی در آموزش عالی، بهبود توانایی های فردی و تخصصی دانشجویان است. این اهداف به منظور آماده سازی دانشجویان برای تولید محصولات و تاسیس شرکت های جدید و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم تدوین و طراحی شده اند. این مقاله به اجمال به وضعیت توسعه انسانی در ایران، با شاخص هایی همچون تحصیلات، تولید ناخالص داخلی، و متوسط طول عمر می پردازد. نویسنده، فلسفه های معرفت شناسی و سیاسی در آموزش عالی، و اهمیت هر یک را در یادگیری و رشد شناختی، شامل رشد مهارت های فردی و تخصصی و توانمندی های کارآفرین، به بحث می گذارد. ویژگی های فردی به عنوان بخش اعظمی از توانایی فرد در کارآفرین شدن تعیین شده است. برخی از این ویژگی ها به بحث گذاشته شده و پیشنهاد شده که مهارت های کارآفرینی، نظیر مساله گشایی، ارتباطات، کارگروهی، و پشتکار تقویت شوند. در پایان سرمایه گذاری در آموزش عالی و تحقیق و توسعه به همراه نوآوری های ساختاری و درسی به عنوان اصول بنیانی برای نهادینه سازی کارآفرینی در دانشگاه ها و توسعه اقتصادی شناخته شده اند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، فلسفه آموزش عالی، تحقیق و توسعه، توسعه برنامه های درسی، توسعه اقتصادی
  • محمود احمدپور داریانی صفحه 15
    با روند تغییرات بین الملل و گذرا از جامعه صنعتی به سمت جامعه اطلاعاتی، اتخاذ استراتژی جدید در راستای استفاده از ارزش ها و فرصت های جدید در دانشگاه ها ضروری می نماید. به ویژه اینکه با توجه به اهمیت امر توسعه همه جانبه اقتصادی و سیاسی که توسعه آموزش و پرورش نقش بسیار کلیدی در آن دارد و نیز اهمیت روزافزون سه انقلاب در دنیا یعنی انقلاب کارآفرینی، انقلاب دیجیتال و انقلاب اینترنت (که به سه انقلاب E-D-I معروفند)، دانشگاه ها در جهت تغییر الگوهای آموزش و پژوهش و تغییر مهارت ها و توانایی های دانشجویان باید به تغییرات استراتژیک در حوزه های پژوهشی و آموزشی اقدام کنند. لذا در این مقاله سعی گردیده است ضمن معرفی خلاصه ای از آموزش کارآفرینی و کارآفرین که موتور توسعه اقتصادی نامیده شده و فرایندی است که فرد با ایده و فکر جدید خود و طی مراحلی به ایجاد کسب و کار و معرفی محصول و خدمت جدید در جامعه مبادرت می نماید، ضرورت اضافه کردن دو مسیر جدید در وضعیت فعلی دانشگاه های کشور به عنوان مسیرهای جدید آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد. بدین معنا که تا به حال دانشگاه ها تنها در مسیر اول یعنی مسیر آموزش دانش تخصص به دانشجویان فعال بوده و در دو مسیر مهارت های کسب و کار و توانایی کارآفرینی به عنوان دو جهت استراتژیک فعالیت ننموده اند، لذا دو مسیر پیشنهادی به عنوان مواد درسی برای دانشجویان، پیشنهاد می گردد تا در آینده دانشگاه های کشور همگام با سایر دانشگاه های جهان در جهت کسب ارزش افزوده پیشرفت نمایند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، مهارت های کسب و کار، توانایی های کارآفرینی، دانشگاه ها
  • صفحه 27
    در دهه جاری جمعیت فعال کشور از مرز شصت میلیون فر خواهد گذشت و جامعه ما به ایجاد حدود 10 میلیون واحد شغلی نیازمند است. لذا در حال حاضر با توجه به این حقیقت که بزرگترین چالش اقتصاد ایران بحران بیکاری است از مهمترین و اساسی ترین وظایف دولت اشتغال زایی و کارآفرینی است. بالاخص، آموزش عالی کشور در جهت سیاست ها و جهت گیری های اخیر آن به سمت تحقیقات و فناوری رسالتی مضعف در زمینه کارآفرینی دارد. قابل توجه است که در آمریکا 81% مشاغل، طی سال های 1969-1976 توسط شرکت های خصوصی ایجاد شده که نشان دهنده عدم کارآیی نظام های اداری دولتی در روند اشتغال زایی است و براساس مطالعات انجام شده در این کشور طی سال های 1980-1995 حدود 18% مشاغل ناشی از تاسیس کسب و کار جدید بوده است. لذا رویکرد مسائل آموزشی به بحث کارآفرینی از ضروری ترین نیازهای جامعه علمی کشور است که به شناسایی و پرورش استعدادهای کارآفرینان پرداخته و بستر مناسب جهت اشتغال زایی در جامعه را فراهم می سازد. به نظر بسیاری از افراد صاحب نظر کارآفرینی موتور تغییرات اجتماعی است و حیات نظام های اقتصادی در تخریب بنیادهای کهن و ناکارآمد و جایگزینی آن ها با نهادهای کارآمد و نوین است. کارآفرینان افرادی مخاطره پذیرند که به واسطه نوآوری در منابع، روش ها، سازمان، محصولات و مخصوصا بازاریابی های جدید فرایند تخریب خلاق را در درون نظام های اقتصادی انجام داده و باعث رشد و توسعه اقتصادی و تجدید حیات ملت می شوند. به رغم اهمیت موضوع در جامعه دانشگاهی، بحث کارآفرینی و ایجاد رشته های مربوط تاکنون مورد توجه جدی قرار نگرفته و این در حالی است که امروزه فقط در امریکا و کانادا در بیش از 500 دانشکده، رشته های آموزش کارآفرینی فعال است. اهمیت مسئله «کارآفرینی» باعث شده تا علاوه بر اقتصاددانان، روانشسناسان و جامعه شناسان نیز آن را مورد بررسی قرار دهند. به هر تقدیر در سال های اخیر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه این وفاق ملی شکل گرفته که بحران بیکاری بجز از طریق توسعه کارآفرینی و دمیدن روح نوآوری در کالبد اجتماعی امکان پذیر نیست.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرین، کارآفرینی سازمانی، آموزش، دانش تولید، نوآوری و خلاقیت، تحقیقات کارآفرینی
  • سیدمحمود موسوی مشهدی صفحه 35
    در این مقاله به ویژگی های «اقتصاد دانش محور» اشاره شده و کارآفرین به عنوان نیروی محرکه اصلی مورد توجه قرار می گیرد. در این نظام اقتصادی نوآوران، صاحبان فکر و ایده سرمایه های اصلی یک بنگاه اقتصادی و از عوامل اصلی توسعه پایدار محسوب می شوند. در این مقاله همچنین به نتایج حاصل از یک کار تحقیقاتی در رابطه با کارآفرینی در ایران و آثار اقتصادی و صنعتی آن اشاره شده و با توجه به نتایج حاصله بر ضرورت توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی تاکید می شود. در نهایت به منظور توسعه کارآفرینی در کشور پیشنهاداتی ارائه گردیده است.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، نوآوری و خلاقیت، اقتصاد دانش محور، شرکت های کوچک و متوسط
  • سید علیرضا فیض بخش، امیرتقی خان تجریشی، روجا امینی صفحه 43
    توسعه کارآفرینی مقوله مهمی است که دولت ها با طراحی و اجرای برنامه ها و سیاست هایی در راستای آن گام برمی دارند. هر چند در هر کشوری بنا به مقتضیات آن، اهداف خاصی در راستای منافع آن کشور از توسعه کارآفرینی مد نظر قرار می گیرد، ولی در مجموع دولت ها اهداف همانندی را دنبال می کنند. از مهم ترین این اهداف می توان به افزایش اشتغال، توسعه اقتصادی، افزایش رقابت در اقتصاد و توسعه کارآیی بازار، افزایش نوآوری و توسعه انتشار فناوری، کمک به افزایش صادرات، دست یابی به توسعه منطقه ای، کاهش انحصار شرکت های بزرگ و تمرکززدایی و افزایش مشارکت بخش خصوصی در اقتصاد اشاره کرد. مقصود این مقاله شرح این اهداف و معرفی برخی مشکلات معمول کارآفرینان و شرکت های کوچک و متتوسط با ذکر ارتباط بین دو مفهوم کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک است.
    کلیدواژگان: توسعه کارآفرینی، کسب و کارهای کوچک، اهداف توسعه
  • سید محمد مقیمی صفحه 49
    دیدگاه های صاحب نظران کارآفرینی همچون ژان باتیست سی، شومپیتر، دراکر و استیونسون همان گونه که در بخش اقتصادی کاربرد دارد، می تواند در بخش اجتماعی نیز به کار گرفته شود. اما به رغم شباهت های بسیار در کارآفرینی این دو بخش، تفاوت هایی نیز بین کارآفرینان اقتصادی و اجتماعی وجود دارد. ایده کارآفرینی اجتماعی حساسیت های زیادی را برانگیخته است. این مفهوم کلا مناسب با شرایط امروزی است؛ به گونه ای که فعالیت اجتماعی را با فعالیتی تجاری تلفیق می سازد. ممکن است زبان کارآفرینی اجتماعی تازه و نو باشد، اما پدیده ای جدید نیست. کارآفرینان اجتماعی به عنوان عاملان تغییر، ایفای نقش می کنند. که مهمترین این نقش ها عبارتند از: تطابق با ماموریت ایجاد و حفظ ارزش های اجتماعی (نه ارزش خصوصی)، شناخت و پی گیری فرصت های جدید در جهت آن هدف، حضور در یک فرایند مستمر نوآوری، تطابق و یادگیری، فعالیت بدون توجه به محدودیت های وضع شده و ایجاد حس مسئولیت پذیری در قبال نهادهایی که در جهت ایجاد نتایج مؤثرند. در این مقاله نگارنده علاوه بر بحث درخصوص موضوعات فوق، فرایند کارآفرینی اجتماعی و مزایای آن را نیز بررسی کرده است.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرینی اجتماعی، کارآفرینی اقتصادی، سرمایه اجتماعی، نقش های کارآفرینان اجتماعی، سازمان های غیردولتی (NGOs)، ارزش های اجتماعی، فرصت های جدید، نیازهای جامعه، داوطلبی گری، رهبران اجتماعی
  • ناهید شیخان، حجت الله رضازاده، محمود احمدپور صفحه 61
    در این مقاله علاوه بر تاریخچه کارآفرینی مفاهیم کارآفرینی و تعاریف متعددی که برای آن در نظر گرفته شده، بررسی و تفاوت کار آفرینان مستقل (Entrepreneurs) و کارآفرینان سازمانی (Entrepreneur) بیان شده است کارآفرین مستقل نقطه متقابل کارآفرین سازمانی به شمار می آید. ویژگی مهم کارآفرین سازمانی نوآوری در سازمان مربوط و ویژگی مهم کارآفرین مستقل نوآوری و خلاقیت است. بر این اساس کارآفرین فردی است که با پذیرش خطر (ریسک) طرحی را اجرا یا کارگاهی را راه اندازی می کند و گروهی از افراد را در یک تشکل سرپرستی و برای آنان ایجاد اشتغال می کند. در بخش دوم مقاله به انواع و دسته بندی های موجود در مکاتب و تئوری های کارآفرینان اشاره شده و خلاصه مکاتب مربوط به کارآفرینی بیان شده است. در این بخش تئوری ها و مکاتب کارآفرینی به سه گروه عمده تقسیم شده است. در تئوری های مکاتب گروه اول شامل سه مکتب انسانی، محیطی و مکتب ایده راه اندازی کسب و کار جدید می شود و مکاتب گروه دوم عبارت است از تئوری های شخصیت، تئوری های رفتاری، تئوری های اقتصادی، تئوری های جامعه شناسی و تئوری های جامع نگرانه تئوری ها و مکاتب گروه سوم نیز براساس تعریفی که از کارآفرینی و اهداف آن دارند به شش مکتب تقسیم می شوند. سپس در بخش بعدی به راهکارهای اساسی تربیت کارآفرین و توسعه کارآفرینی پرداخته شده و آموزش کارآفرینی و انواع دوره های آموزشی کارآفرینی بررسی شده است. برنامه ریزی آموزشی برای تربیت کارآفرینی براساس هدف و موضوع آموزش به سه روش خاص صورت می گیرد. گاه آموزش برای آگاهی افراد سنین مختلف از موضوع کارآفرینی است و گاه آموزش برای شرکت ها و سازمان های خاص و زمانی نیز آموزش های خاص و دوره های ویژه سازمان های بین المللی را شامل می شود. در این مقاله به موضوع کارآفرینی و نقش آن در توسعه و به اهمیت و ضرورت کارآفرینی در جامعه پرداخته و به مدل های متفاوت کارآفرینی در توسعه نیز اشاره شده است. و با توضیح مختصری درخصوص بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و نگاهی گذرا به آمار و ارقام مربوط، به نقش کارآفرینی در حل معضل بیکاری فارغ التحصیلان پرداخته است. در بخش دیگر برنامه ها و سیاست های دولت برای توسعه کارآفرینی عنوان شده و به مرکز کارآفرینی و آئین نامه توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها اشاره شده است. و در نهایت به نتیجه گیری پرداخته است.
    کلیدواژگان: کارافرینی، اروپا، اتریش، سرمایه گذاری مخاطره آمیز
  • زهرا استادزاده صفحه 71
    در این مقاله علاوه بر تاریخچه کارآفرینی مفاهیم کارآفرینی و تعاریف متعددی که برای آن در نظر گرفته شده، بررسی و تفاوت کار آفرینان مستقل (Entrepreneurs) و کارآفرینان سازمانی (Entrepreneur) بیان شده است کارآفرین مستقل نقطه متقابل کارآفرین سازمانی به شمار می آید. ویژگی مهم کارآفرین سازمانی نوآوری در سازمان مربوط و ویژگی مهم کارآفرین مستقل نوآوری و خلاقیت است. بر این اساس کارآفرین فردی است که با پذیرش خطر (ریسک) طرحی را اجرا یا کارگاهی را راه اندازی می کند و گروهی از افراد را در یک تشکل سرپرستی و برای آنان ایجاد اشتغال می کند. در بخش دوم مقاله به انواع و دسته بندی های موجود در مکاتب و تئوری های کارآفرینان اشاره شده و خلاصه مکاتب مربوط به کارآفرینی بیان شده است. در این بخش تئوری ها و مکاتب کارآفرینی به سه گروه عمده تقسیم شده است. در تئوری های مکاتب گروه اول شامل سه مکتب انسانی، محیطی و مکتب ایده راه اندازی کسب و کار جدید می شود و مکاتب گروه دوم عبارت است از تئوری های شخصیت، تئوری های رفتاری، تئوری های اقتصادی، تئوری های جامعه شناسی و تئوری های جامع نگرانه تئوری ها و مکاتب گروه سوم نیز براساس تعریفی که از کارآفرینی و اهداف آن دارند به شش مکتب تقسیم می شوند. سپس در بخش بعدی به راهکارهای اساسی تربیت کارآفرین و توسعه کارآفرینی پرداخته شده و آموزش کارآفرینی و انواع دوره های آموزشی کارآفرینی بررسی شده است. برنامه ریزی آموزشی برای تربیت کارآفرینی براساس هدف و موضوع آموزش به سه روش خاص صورت می گیرد. گاه آموزش برای آگاهی افراد سنین مختلف از موضوع کارآفرینی است و گاه آموزش برای شرکت ها و سازمان های خاص و زمانی نیز آموزش های خاص و دوره های ویژه سازمان های بین المللی را شامل می شود. در این مقاله به موضوع کارآفرینی و نقش آن در توسعه و به اهمیت و ضرورت کارآفرینی در جامعه پرداخته و به مدل های متفاوت کارآفرینی در توسعه نیز اشاره شده است. و با توضیح مختصری درخصوص بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و نگاهی گذرا به آمار و ارقام مربوط، به نقش کارآفرینی در حل معضل بیکاری فارغ التحصیلان پرداخته است. در بخش دیگر برنامه ها و سیاست های دولت برای توسعه کارآفرینی عنوان شده و به مرکز کارآفرینی و آئین نامه توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها اشاره شده است. و در نهایت به نتیجه گیری پرداخته است.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرین، کارآفرین سازمانی، نوآوری، خلاقیت، تغییر و تحول، توسعه، راهکارهای تربیت کارآفرین، ایجاد کار (اشتغال) و بیکاری
  • علم و پژوهش
  • علی اکبر صبوری صفحه 83
    مؤسسه اطلاعات علمی (ISI)، یک شرکت نشر داده های پایه است که پوشش جامعی از مهمترین و مؤثرترین تحقیقات انجام شده در سراسر جهان را در اختیار قرار می دهد. در حال حاضر، داده های پایه این مؤسسه 8000 مجله بین المللی را تحت پوشش قرار می دهد. هر مجله پیش از آنکه انتخاب یا رد شود، در یک فرایند ارزیابی دقیق قرار می گیرد. فاکتورهای زیادی، اعم از کیفی و کمی، در ارزیابی مجلات برای تحت پوشش قرار گرفتن در نظر گرفته می شود. استانداردهای اساسی نشر مجله، محتوای نوشتار، بین المللی بودن، هیئت تحریریه و نویسندگان و نیز داده های استنادی مربوطه همگی منظور می شوند. استانداردهای اساسی مجله شامل این موارد است: زمان بندی چاپ مجله، رعایت مقررات بین المللی نشر، فرآیند داوری تخصصی و داشتن عناوین، چکیده ها و کلید واژگان مقالات به زبان انگلیسی، همچنین، توصیه شده است که مراجع مورد استناد نیز به زبان انگلیسی باشد. چنانچه تمایل مجله ای برای تحت پوشش قرار گرفتن در ISI باشد، باید آخرین شماره چاپ شده مجله را به همراه نامه درخواست به مؤسسه فوق فرستاده و سپس دو یا سه شماره بعدی مجله به محض خارج شدن از چاپ ارسال گردد. در نامه درخواست مختصرا جنبه های منحصر به فرد مجله و چگونگی تمایز آن از سایر مجلات در رشته مربوط را توضیح داده و همچنین نام کامل مجله، ISSN مجله، نام و آدرس سردبیر و ناشر مجله بیان گردد.
    کلیدواژگان: مجله علمی، مجله استاندارد، ارزیابی مجله، معیارهای ISI
  • داود نبی رهنی صفحه 89
    لازمه برنامه ریزی صحیح و انتخاب راهبردی تحقیقاتی به منظور دستیابی به توسعه بویژه توسعه فنی و صنعتی این است که سوابق و تجربیات سایر کشورها در زمینه توسعه، خصوصا توسعه علمی و فرهنگی و روش های مختلف به کار گرفته شده برای رسیدن به خودکفایی ملی و شناسایی علل پیروزی ها و شکست های آن ها مورد بررسی قرار گیرد. به عبارت دیگر تنها با شناخت درست مسائل و درک موانع و مشکلات و برآورد قابلیت ها و امکانات می توان برنامه ای مناسب انتخاب و طرح ریزی کرد. هدف این مقاله دست یابی به الگویی برای تعیین و تدوین راهبردی مناسب برای کشورهای در حال توسعه در قرن بیست و یکم است. در این مقاله رهنمود خاص برای کشور ایران به عنوان یک کشور در حال انتقال سریع، با نیروی انسانی فراوان و منابع غنی، به اختصار ارائه شده است.
    کلیدواژگان: الگوهای علمی، رقابت علمی، فرصت های علمی الگوبرداری برای ایران، انجمن های علمی
  • محمدعلی آزاده صفحه 95
    در این مقاله ابتدا مفاهیم و مبانی کیفیت، سیر تکاملی کیفیت و مدیریت کیفیت و بهره وری تشریح می گردد. سپس مدلهای متداول و استانداردهای ارزیابی مدیریت کیفیت معرفی می گردند. در این راستا، مشکلات عمده و نکات مهم در مورد صنایع داخلی مطرح و نتیجه گیری می گردد. بعلاوه نتایج مهم ترین مطالعات بین المللی در زمینه عوامل کیفیت و بهره وری بصورت مشروح بحث شده است. براساس این مطالعات، واحدهای صنعتی به شرکتهای معتبر بین المللی، شرکت های در حال رشد و شرکتهای تازه وارد یا کوچک تقسیم بندی و از نظر عوامل کیفیت و بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به نتایج مطالعات بین المللی که در این مقاله تشریح شده است و نتایج تحقیقاتی که در صنایع داخلی در زمینه عوامل بهبود کیفیت و بهره وری انجام داده ایم، مجموعه ای از پیشنهادات کاربردی ارائه گردیده است. بعلاوه مدل ایجاد یک برنامه کیفیت و بازرسی که می تواند زیربنای مناسبی برای پیاده سازی برنامه های مدیریت کیفی فراگیر و کنترل کیفیت فراگیر باشد تشریح خواهد شد.
    کلیدواژگان: کیفیت، بهره وری، معیار، بهبود کیفیت و سنجش عملکرد
  • معرفی بنیادهای علمی
  • زهرا قلن بر، ابوالفضل کیانی بختیاری، علی اکبر موسوی موحدی صفحه 107
    آلفردنوبل که عمر شصت و سه ساله خود را در مسیر علم، بویژه در زمینه شیمی و فیزیک گذرانده بود و در عین حال بواسطه شرایط جنگی روزگار خود توجه ویژه ای به موضوع صلح جهانی داشت، پس از مرگ، وصیت نامه ای بر جا گذاشت که پس از تلاش های بسیار در سال 1900 و توسعه و با در دست داشتن کارنامه ای موفق، قرن جدید را با برنامه های نوین آغاز نموده است. دانشمندانی که از سوی مراکز علمی، استادان دانشگاه ها و دانشمندان بزرگ در سراسر دنیا، به عنوان نامزد جایزه نوبل به مؤسسات بنیاد نوبل معرفی می شوند، توسط کمیته های تخصصی مورد بررسی قرار می گیرند که نهایتا با تشخیص و رای نهایی کمیته خاص، برندگان جایزه نوبل معرفی می شوند و در جشن اعطای جوایز که در دهم دسامبر هر سال برگزار می شود، جوایز خود را دریافت می دارند. بنیاد نوبل تمامی امور اجرائی از مرحله معرفی دانشمندان تا انتخاب آنان را بعهده دارد و همچنین برگزاری جشن از وظایف بنیاد نوبل می باشد. در کنار این جشن اعطای جوایز، برگزاری همایش های علمی نیز برعهده این بنیاد می باشد. مهمترین نکته ای که همواره مورد توجه اداره کنندگان بنیاد نوبل می باشد، مدیریت مالی فعالیت ها در جهت تحقق اهداف علمی و تفکر جهانی آلفردنوبل می باشد که در وصیت نامه خود بر آنها تاکید نموده است. در همین راستا، بنیاد نوبل فعالیت های دیگری را نیز سازماندهی می نماید که از آن جمله، ارائه خدمات تحقیقاتی به مدارس، مراکز علمی و دانشجویان، خصوصا در کشور سوئد می باشد. همچنین سازمان های جنبی مختلف تحت نظارت این بنیاد، مطالعات گوناگونی را در موضوعات متنوع علمی دنبال می نمایند. بخش دیگر فعالیت این بنیاد مربوط به خدمات نشر و دیگر فعالیت های اطلاع رسانی و تاسیس پایگاه های اینترنتی مختلف جهت ارائه خدمات در سطح جهانی می باشد. بنیادهای علمی از ارکان پیشرفت علمی هر کشور محسوب می شوند، لذا بنیاد نوبل می تواند الگوی خوبی برای کشورهای در حال توسعه باشد تا بتوانند از دانشمندان و نخبگان خویش قدردانی نمایند که این امر باعث تهییج و تشویق آنان و افراد دیگر در ارتقاء و توسعه علمی و فنی در سطوح ملی و بین المللی می گردد این نوشته، مروری کوتاه در ارتباط با بنیاد علمی نوبل می باشد.
    کلیدواژگان: آلفرد نوبل، معرفی نامزدها، انتخاب برندگان، وظایف بنیاد نوبل، جایزه نوبل
  • گفتگو علمی
  • صفحه 113
    جوامع متعالی و پیشرو همواره در جستجوی ساختار متعادل، پایدار و با دوام برای نظام مند و سازمان یافته علم و فناوری و نهادینه سازی دانش و ساماندهی نهادهای علمی می باشند. با نگرش به مطالعه کشورهای توسعه یافته، درمی یابیم که هرچه تراکم و استقرار دانشمندان در یک مکان بیشتر شده است تولید و نهادینه شدن علم نیز از رشد مطلوب تری برخوردار گشته است. لذا تاسیس نهاد و بنیادهای علمی یک موهبت برای رشد و توسعه جامعه و کشور محسوب می شود اساسی ترین رکن این نهادها دانشمندان هستند. از این رو همواره می باید یک تعامل دو سویه میان ساختار کلان جامعه با ساختارهای علمی وجود داشته باشد به گونه ای که هر کدام نقش واقعی خود را در قبال یکدیگر ایفا نمایند. وظیفه و نقش ساختار کلان جامعه و عناصر آن این است که اقدام به بستر سازی اجتماعی نموده و زیرساخت های بالندگی علم و عالم را پی ریزی نماید، علم را در راس ارزش های جامعه قرار داده و دانشمندان را مورد تکریم و احترام عملی قرار دهد، همچنین در مواجه با خواسته های دانشمندان و اندیشمندان قوانین تک محوری و تک شیوه وضع نگردد و در حد امکان قوانین و انعطاف پذیری پیش بینی و تدوین گردد. در ازای ایفای این نقش توسط جامعه، شایسته است که نهادهای علمی و عناصر سازنده آنها یعنی دانشمندان و پژوهشگران نیز مصداق واقعی تعاریف عناوین و مدارج علمی خود براساس استانداردهای رایج بین المللی باشند به عبارت دیگر شرح حال علمی و تخصصی یک دانشمند می باید موقعیت علمی وی در سطح ملی و بین المللی را نمایان سازد، وظیفه دانشمندان این است که در تولید علم و فناوری سهم نسبتا مطلوبی ایفاء نمایند و جامعه را بسوی تعالی، توسعه و پیشرفت سوق دهند. به منظور ارائه تصویری جامع و تاکید هر چه بیشتر بر اهمیت این موضوع فصلنامه رهیافت در این شماره یک گفتگوی علمی تحت عنوان «جایگاه دانشمندان، اندیشمندان و نهادینه سازی دانش در کشور» با حضور اساتید و صاحب نظران ترتیب داده است که به طور اجمال به درج این گفت و شنود می پردازد، امید است که مورد توجه محققان و علاقمندان قرار گیرد.
    کلیدواژگان: نهادینه شدن علم، جایگاه دانشمندان، تولید علم، وظایف جامعه، وظایف دانشمندان
  • صفحه 135
    فصلنامه رهیافت از شماره 28 صفحاتی را به انعکاس سیاست های علمی و پژوهشی دستگاه های علمی – اجرایی کشور اختصاص داده است. از این رو از کلیه متولیان بخش های علمی و پژوهشی دولتی و خصوصی که تمایل دارند از این طریق اطلاع رسانی مفید و جامع به محققان و پژوهشگران از یک سو و برنامه ریزان علمی و پژوهشی کشور از سوی دیگر صورت پذیرد، درخواست می نماید، مراتب را به دفتر فصلنامه اطلاع دهند.
  • صفحه 137
    در شصت و نهمین نشست اعضای شورای پژوهشهای علمی کشور مورخ 24/4/82 که با حضور جناب آقای دکتر عارف معاون اول محترم رییس جمهور و رییس شورای پژوهشهای علمی کشور برگزار شد، اساسنامه «صندوق حمایت از پژوهشگران کشور» در 13 ماده و 4 تبصره به تصویب رسید. اساسنامه صندوق به شورایعالی انقلاب فرهنگی ارجاع و به تصویب نهایی رسید، برای اطلاع پژوهشگران، محققان و علاقمندان، اساسنامه مذکور در این شماره فصلنامه درج شده است.
  • صفحه 141