فصلنامه متن پژوهی ادبی
پیاپی 29 (پاییز 1385)

این گفتار تلاشی است برای تبیین یکر از بنیادی ترین نظر یه های بلاغت و نقد ادبی: یعنی نظر یه نظم امام عبدالقاهر جرجانی. نویسنده برای رسیدن به این هدف به شرح موضوعات زیر پرداخته است: 1 . یکپارچه بودن و کلیت زبان و شعر 2 . ابطال اندیشه دوگانه بودن لفظ و معنا 3 - مقایسه آرا و نظریات عبدالقاهر با آرا و نظریات ناقدان جدید بویژه آ.ا. ریچاردز 4 - اشاره ای به نظریه کاربرد زبان کولویچ و مقایسه آن با نظریه نظم.

ابوالطیب متنبی یکی از بزرگترین شعرای تازیان است و شاید هم بزرگترین آنان است. یکی از ویژگی های سبکی شعر متنبی، ساختارهای پارادوکسی است. در این مقاله نگارنده پس از تعریف و توضیح پارادوکس در مقدمه، سخنی درباره پیچیدگی شعر متنبی آو رده است، آنگاه به بررسی نمرنه هایی از ابیات حاوی پارادوکس در دیوان او پراخته است، ضمن آن که هر بیت ترجمه و شرح کرده است تا درک معنی و مفهوم بیت عربی برای مفهوم خوانندگان، آسانتر شود و بهتر بتوانند به بررسی پارادوکس و جایگاه آن در ساختار بیت مزبور بپردازدر پایان نیز نتیجه مقاله آمده است.

زبان جعبه اسرارآمیزی است که دسترسی به درون آن و زدودن رموز و اسرار تنیده شده بر اطراف آن نیازمند توانابی ها و آمادگی های فراوانی است . یکی از معضلات بشر درگذشته و به خصوص امروز. یافتن مقاصد و نیات صاحبان سخن است. این معضل به ویژه برای جوامعی که در صددند مبانی فرهنگ خویش را با بهرهگیری از متون و نوشتاهای زبانی استخراج کنند دو چندان می شود در این نوشتار بر آنیم که از راهکارهای یافتن معنی در زبان عربی سخن بگویم و مبانی نظری این امر را بشکافیم و نتایجی را که از این مبانی حاصل می شوند تیبین کنیم.

شهرت حجه الحق حکیم ابوالغتح)یا ابوحفص(عمر بن ابراهیم مشهور به خیام یا خیامی نیشابوری، فیلسوف و ریاضی دان و منجم و شاعر اواخر دوران قرن پنجم و اوخرقرن ششم هجری قمری تا مدتهای مدید محصر به ابعادعلمی او بوچانکه نخستین فردی که ذکری از ام به میان آورده یعنی نظامی عروضی سمرقندی که معاصر وی بود و ارادتی نیز به او داشت، در کتابمجمح النوالاراا خود مشهور به ااچهار مقاله تالیف: بین 15 5 و 2 ه 5 ~ق(فقما از او با احترام یاد می کند و از تقدم وی در علم نجوم، و هیچ اشاره ای به شعر و شاعری او نمی کند! اما اشتهارش در مورد رباعیات، مخصوصآ در دنیای غرب، تا حد زیادی مرهون ترجمه آزاد و اقتباس گونه فیتژجرالد شاعر انگلیسی قرن نوزدهم میلادی از این رباعیات می باشد، که باعث به تدریج به زبان های دیگر از جمله فرانسوی –المانی- ایتالیایی- روسی –ب دفعات زیاد ترجمه شود که که بارزترین و پربارترین آنها ترجمه های متعددبه زبان عربی است. در مقاله حاضر سعی شده با اشارهبه زندگی نامه و عقاید و افکار و فلسفه و شاعریت این دانشمندان شاعر خصوصیات رباعیات او و مخصوصا ترجمه های مختلف انها به زبان عربی مورد برسی قرار گیرد.

تفاوت های مهم و اساسی شعر سنتی و شعر نو را می توان در مقایسه شعر الحمی،، از متنبی و شعر 0 الوصیه،، از بدر شاکر السیاب که از پیشگامان شعر نو د رجهان غرب به شمار می آید، مشاهده کرد. وجود ابهام در شعر نو، جایگزینی لذت ساده شعری به جای لذت های بیانی و بدیعی و غلبه حالت توصیفی بر بیانی و تهی بودن از ویژگی خطابی و... از ویژگی های شعر نو می باشد. شناخت اساطیر، آشنایی با زمینه های فکری و عقیدتی و تحولات سیاسی _اجتماعی عصر شاعر، محوریت یافتن معنا یا مفهومی خاص در اشعار شاعر از زمینه های درک نماد در شعر معاصر به شمار می آید. ذکرکلمه یا عبارتی خاص،تاکید و تکرار لحن و فضای عمومی شعر، قرینه ها. با کلیدهایی است که ما را در گشایش رمزیاری می کند.