فهرست مطالب

مطالعات تاریخی قرآن و حدیث - سال دهم شماره 2 (پیاپی 30، بهار و تابستان 1382)

نشریه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث
سال دهم شماره 2 (پیاپی 30، بهار و تابستان 1382)

  • 140 صفحه، بهای روی جلد: 2,500ريال
  • تاریخ انتشار: 1382/05/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • اقتراح
    حجت الاسلام محمد جعفر امامی شیرازی صفحه 2
  • تحلیل جامعه شناختی از قرآن با تاکید بر رهیافت
    فرهاد امام جمعه صفحه 7
    آنچه در این مقاله در جستجوی آن بوده ایم کوشش هر چند مقدماتی به منظور بهره برداری از نظام ارزشی اسلام در قلمرو اداره ی مسائل فرهنگی و سازمان های موجود در جامعه می باشد. به منظور توجه علمی به موضوع بحث، پرسش های اساسی که به گمان محقق رسیده طرح شده است. ضمن آنکه در این زمینه برداشت ها و الهاماتی از قرآن کریم به عنوان الگوی مطالعاتی بیان شده است. مفاهیم کلیدی که در این متن با آن سر و کار داشته ایم عبارت است از: نظام ارزشی، ارزش ها و صورت بندی روابط مردم، سامان دهی ارزش های اسلامی، فشرگرایی در ارزش ها، راه شناخت علمی ارزش ها در قرآن، هدف ناظر بر این مقاله آن بوده است که چه رهیافتی را می توان جهت استفاده ی عملی از ارزش های اسلامی و قرآنی انتخاب کرد.
  • جدل در قرآن و رفع یک توهم
    ناهید دامن پاک مقدم صفحه 19
    آنچه که از بررسی آیات قرآن کریم به دست می آید و بسیاری از دانشمندان علوم قرآنی نیز به آن معتقدند آن است که قرآن کرین در بر دارنده ی تمام انواع براهین و دلایل از جمله جدل (جدال احسن) می باشد. همچنین توهمی که برخی مطرح کرده اند مبنی بر آن که مطالبی که در نارسایی عقول زنان رسیده است بیانگر صفاتی است که در ذات زن از حیث زن بودن اوست مردود است؛ چرا که این تعبیرها به لحاظ غلبه ای خارجی است که منشاء آن، دور نگه داشتن زن از تعالیم و تربیت صحیح است.
  • سید حمیری در محضر قرآن
    مصطفی شیروی خوزانی صفحه 29
    این نوشتار در پی معرفی یکی از شعرای اسلام است که در اشعارش گرایش های عقیدتی و سیاسی هویداست و همچنین در مواردی از آیات قرآن کریم در بیان فضایل و مناقب ائمه ی معصومین (ع) به ویژه حضرت علی (ع) اقتباس کرده است. این شاعر، سید حمیری نام دارد که امام صادق (ع) وی را «سید الشعراء» نامیده اند.
  • استخاره به قرآن
    عباسعلی حیدری صفحه 38
    قرآن کریم برای هدایت انسان ها نازل شده است و مسلما نباید این فلسفه ی مهم و اساسی نزول آن از سوی مسلمانان تحت الشعاع برخی از بهره گیری های ابتدایی و یا شاید نامربوط قرار گیرد. اگر چه قرآن کریم ذکر است و آرامش بخش دل های پویندگان راهش؛ اما این که از آن فقط به عنوان ابزاری برای رسیدن به مقاصد شخصی و در اغلب موارد دنیوی استفاده شود، نه در خور سان و منزلت قرآن کریم است و نه زیبنده ی پیروان آن.
    کلیدواژگان: استخاره، استخاره ی قلبی، استخاره ی عام و خاص، تقال به قرآن
  • درنگی نو در آیه ی ولایت
    رضا بابایی صفحه 53
    ولایت و نماز، چنان حایگاه و اهمیتی در ماهیت و اصالت دین دارند که حذف آن دو، یا یکی از آنها، کالبد دین و دینداری را بی جان می کند. ولایت سمت و سوی دین است، و نماز، رنگ و بوی آن. این دو رکن بلند و استوار دین، آنگاه که در کنار هم قرار می گیرند، پیوندهای مرئی و نامرئی بسیاری دارند؛ پیوندهایی از نع تاریخی گرفته تا از مقوله های معنایی و ماهوی. مقاله ی حاضر، می کوشد پاره ایی از این ارتباطات و پیوندها را نشن دهد و برای این منظور از آیاتی چند سود برده است. نشان دادن چنین پیوند مقدسی در آیات قرآن، بر اعتبار و باور بیش از پیش به آن می افزاید و خواننده را از رهگذر تفسیر چند آیه ی کلیدی، به این باور نزدیک تر می کند که نماز و ولایت، سو نوشتی یکسان و سرگذشتی همسان دارند.
    کلیدواژگان: علوم قرآنی، تفسیر، تفسیر موضوعی، ولایت، نماز
  • بازتاب قرآن در مثنوی معنوی
    غلامرضا بهمنی صفحه 66
    کمولانا جلال الدین بلخی در اثر ارزشمندشان، مثنوی علاوه بر تمثیل، استشهاد، استدلال و بهره گیری از قصص قرآنی در دلالات و خطابات خویش، بخش هایی از مثنوی را به معرفی این کتاب آسمانی اختصاص داده و به مسائلی همچون وصف قرآن، تمسک به قرآن، تدبیر در قرآن، طاعنان قرآن، قرآن و منافقان، قرآ“و کوردلان، تصویر شیطان در قرآن، پیام های قرآ“شامل (امتحان، بشارت، انذار، امر، نهی، تجلیل، تحریض و تحقیر)، مفسران قرآن و... پرداخته است.
  • پاکدامنی و اهمیت آن از دیدگاه قرآن
    محسن آشتیانی صفحه 99
    پاکدامنی از فضایل برجسته ای است که در آموزه های دینی ما به ویژه در قرآن کریم و روایات بر آن تاکید شده است. مشتقات واژه ی عفت که به معنای پاکدامنی است در قرآن کریم در چهار مورد به کار رفته است؛ که یکی در آیه ی 273 سوره ی بقره و دیگری آیه ی 6 از سوره ی نساء و آخرین مورد آن در آیات 33 و 60 از سوره مبارکه ی نور می باشد. البته آیات دیگری هم در قرآن به کار رفته است که پاکدامنی ر از صفات برجسته ی مومنین معرفی فرموده است، تا جایی که به نقل از روایات پاکدامنی برترین عبادت ها محسوب شده است.
    کلیدواژگان: عفت، تعفف، استعفاف
  • چکیده ی پایان نامه های قرآنی
    عباسعلی حیدری صفحه 115
    «در هر شماره از فصلنامه ی مبین، مشخصات و چکیده ی تعدادی از پایان نامه های قرآی فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی (PHD) از دانشگاه های مختلف می آید. لذا ارسال این اطلاعات به فصلنامه موجب امتنان است. »
  • چکیده ی مقالات به انگلیسی
    مینا صفایی نیک ترجمه: مینا صفایی نیک صفحه 1