مجله طب جنوب
سال ششم شماره 1 (شهریور 1382)

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک انسانی (HSV-1) عامل ایجاد بیماری های مهمی در انسان می باشد. با توجه به افزایش شیوع ویروس هرپس در جامعه ظهور مستمر سویه های جدید مقاوم به درمانهای جاری، لازم است تا برای پیشگیری از ابتلاء افراد حساس و بروز بیماری در آنها اقدام به تولید یک واکسن مؤثر شود. برای این کار واکسنهای متفاوتی تولید شده اند که واکسنهای حاوی DNA از جمله کاندیداهای مناسب برای این مقصود می باشند. در این پژوهش با استفاده از کلونهای حاوی ژن کد کننده گیلوپروتئین D ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک (pcDNA3-gD-1) یا ژن کد کننده گلیکوپروتئین B این ویروس (pcDNA3-gB-1) و یا ترکیبی از این دو کلون اقدام به ایمن سازی موشهای BALB/c حساس و سپس ارزیابی پاسخ ایمنی موشها شد. برای این کار سه گروه از موشهای BALB/c به ترتیب با: pcDNA3-gD-1 یا pcDNA3-gB-1، یا ترکیبی از این دو کلون مورد تلقیح قرار گرفتند. هر گروه مجموعا 3 بار و هر بار به فاصله 21 روز با کلونهای مربوط تلقیح شدند و قبل و بعد از هر تزریق از آنها خونگیری به عمل آمد. ضمنا به یک گروه مجزا از موشها به عنوان گروه شاهد مثبت، سویه استاندارد KOS از ویروس هرپس تیپ یک (HSV-1) تزریق شد، حال آنکه به دو گروه مجزا نیز که به عنوان شاهد منفی در نظر گرفته شده بودند به ترتیب PBS و پلاسمید فاقد ژن تلقیح شد. بیست و یک روز پس از آخرین تزریق، موشهای مربوط به گروه های 6 گانه با تزریق ویروس وحشی HSV-1 مورد چالش قرار گرفتند. ضمنا آزمایش خنثی سازی (TCID 50 صد) ویروس هرپس با رقتهای دو برابر از هر کدام از نمونه خونهای تهیه شده انجام پذیرفت. یافته های به دست آمده از این پژوهش بیانگر این است که کلونهای فوق بتنهایی و یا به طور توام توانستند سیستم ایمنی موشها را تحریک و ضمن ایجاد آنتی بادی خنثی کنده ویروس حاد در آنها، باعث پیدایش مقاومت در موشها برابر ویروس چالش شوند. تولید آنتی بادی پس از سومین تزریق به حداکثر مقدار خود رسید. موشهایی که به آنها ترکیبی از دو کلون تلقیح شده بود دارای عیار بالاتری از آنتی بادی های خنثی کننده ویروس در مقایسه با دو گروهی که فقط یک کلون به آنها تزریق شده بود شدند، در حالی که در گروه های شاهد منفی آنتی بادی تولید نشد. در عین حال موشهای واکسینه در مقایسه با موشهای شاهد منفی توانستند مقاومت واضحی علیه ویروس چالش نشان دهند.

مطالعات قبلی نشان داده اند که هسته اکومبنس احتمالا از ساختارهای مغزی است که در فرایند ذخیره حافظه هیجانی دخیل می باشد. هدف این مطالعه تعیین اثر حذف برگشت پذیر هسته مزبور بصورت دو طرفه بر اکتساب و تثبیت یادگیری و حافظه در مدل یادگیری احترازی غیر فعال می باشد. این پژوهش تجربی بوده و در طی آن از 80 سر موش نر آلبینو نژاد ویستار با وزن 220 تا 250 گرم استفاده شد. ابتدا به صورت دو طرفه روی هسته اکومبنس کانول راهنما گذاشته شد و یک هفته بعد، موش در دستگاه احترازی غیر فعال (1 میلی آمپر شوک DC برای مدت 3 ثانیه) آموزش داده شدند. به منظور غیر فعال سازی ناحیه مزبور از لیدوکائین 2% (?.? میکرولیتر) 20 دقیقه قبل از آموزش برای بررسی روند اکتساب و تترودوتوکسین (5 نانوگرم در 0.6 میکرولیتر به ازای هر طرف) برای روند تثبیت بلافاصله 60 و 120 دقیقه بعد از آموزش یا هم حجم آن سالین به صورت دو طرفه به داخل هسته فوق تزریق شد. 48 ساعت بعد تست بخاطرآوری انجام شد که در طی آن مدت زمانی که طول می کشید تا حیوان برای اولین بار وارد محفظه تاریک شود و کل زمانی که در محفظه روشن طی می نمود (در طی 10 دقیقه تست) یادداشت و به عنوان معیار میزان حافظه در نظر گرفته شد. نتایج نشان می دهد که غیر فعال سازی هسته اکومبنس به طور دو طرفه بلافاصله و تا 60 دقیقه بعد از آموزش موجب اختلال در تثبیت اطلاعات تازه آموخته شده می شود (P<0.01) در حالی که غیر فعال سازی هسته مزبور قبل از آموزش اثر معنی داری بر اکتساب یادگیری هیجانی نداشت (P>0.05). یافته های فوق نشان می دهد که هسته اکومبنس وابسته به زمان نقش مهمی در تثبیت اطلاعات تازه آموخته شده دارد.

دانستن موقعیت و الگوی شاخه دادن عصب اوبتوراتور در جراحی های ترمیمی و توانبخشی که بر روی عضلات انجام می پذیرد اهمیت پیدا میکند. در مطالعه حاضر 64 نمونه از جسدهای فیکس شده انسانی موجود در دانشگاه های علوم پزشکی تهران و بوشهر جهت مطالعه عصب اوبتوراتور مورد بررسی قرار گرفتند. هدف از این تحقیق بررسی مسیر و شاخه های عصب اوبتوراتور می باشد. بعد از تشریح جدار خلفی شکم و سطح داخلی ران، عصب اوبتوراتور مورد بررسی قرار داده شد. عصب اوبتوراتور در تمام موارد از ریشه های قدامی اعصاب کمری دوم تا چهارم منشا می گرفت و در مجرای اوبتوراتور به دو شاخه قدامی و خلفی تقسیم می شد. شاخه قدامی در تمام موارد از بالای عضله اوبتوراتور خارجی لگن را ترک می کرد. این شاخه در 3.12% یک شاخه ظریف مستبقل به ثلث فوقانی داخلی ران می داد. تنه خلفی عصب اوبتوراتور در 3.12% مورد از بالای عضله اوبتوراتور خارجی لگن را ترک نموده و در 96.88% مورد از ضخامت عضله اوبتوراتور خارجی عبور می کرد. شاخه مفصلی زانو در 82.8% انتهای دیستال عضله نزدیک کننده بزرگ را سوراخ می کرده و در 2.17% همراه با شریان رانی از کانال هانتر عبور و وارد حفره پوپلیتئال می شد. بنابراین نتایج مربوط به ریشه های عصب اوبتوراتور همسان با نتایج از تحقیق دیگر پژوهشگران می باشد، اما در مورد نحوه عصب گیری عضله ادکتور برویس با بافته های پژوهشهای دیگر همخوانی ندارد و این عضله فقط از شاخه قدامی عصب اوبتوراتور عصب گیری می کند.

در مناطق گرمسیر ایران عقرب گزیدگی در زمره یکی از مهمترین مشکلات پزشکی محسوب می گردد. بدون اطلاع و با توجه به فون و فعالیت فصلی عقربها در یک منطقه، اتخاذ یکسان روش های پیشگیری و یا مبارزه با گونه های مختلف عقرب، در بسیاری از موارد با موفقیت همه جانبه همراه نخواهد بود. با توجه به نوع زیستگاه عقرب های حفار و غیر حفار، پناهگاه های احتمالی آنها در جزایر ابوموسی، تنب بزرگ، کوچک و هنگام با استفاده از دو روش، جستجو در روز و جمع آوری عقرب در شب (به کمک چراغ ماوری بنفش) مورد بررسی قرار گرفت.
نمونه های جمع آوری شده پس از انتقال به آزمایشگاه تعیین هویت شده و نسبت جنسی آنها تعیین گردید. در عملیات جمع آوری عقرب از جزیره ابوموسی و تنب بزرگ به ترتیب تعداد 311 و 134 عقرب صید شد. این عقربها همگی متعلق به گونه بوتتوس جایاکاری بودند. در جستجوهای صورت گرفته از نواحی مختلف تنب کوچک، تیم نمونه برداری موفق به جمع آوری عقرب نشد. از تعداد 155 عقرب جمع آوری شده از جزیره هنگام، تعداد 134 عقرب از گونه بوتتوس جایاکاری و بقیه متعلق به گونه مزوبوتوس اپئوس بودند. عقربهای فوق از جزایر مذکور برای اولین بار گزارش می شود. عدم وجود تنوع در فون عقربهای این جزایر احتمالا می تواند ناشی از عوامل مختلف مانند انتقال بسیار محدود مصالح ساختمانی و یا نهال های گیاهی و غیره از مناطق عقرب خیز کشور به این مناطق و یا عدم سازگاری سایر گونه های عقرب با شرایط بیو اکولوژی جزایر مذکور باشد.

دیسمنوره اولیه یکی از شکایات شایع زنان می باشد که 50 تا 90 درصد زنان را ماهانه برای دوره ای یک تا سه روزه غیر فعال می نماید. دیسمنوره دارای درمانهای متفاوتی است و در مورد موثرترین درمان اختلاف نظر وجود دارد. بنابراین برای مقایسه تاثیر آنالژزیکهای خفیف در بهبود دیسمنوره اولیه، 120 نفر از دختران شاکی از دیسمنوره اولیه پس از شناسایی بصورت تصادفی در چهار گروه درمانی ناپروکسن، مفتامیک اسید، ایبو بروفن و پلاسبو بطور مساوی تقسیم شدند و شدت درد در شروع درمان، یک، دو، چهار و شش ساعت بعد از درمان توسط مقیاس سنجش بصری توسط خود افراد تعیین شد. در آغاز مطالعه، اختلافی از لحاظ شدت درد در میان گروه ها وجود نداشت، اما در دو، چهار و شش ساعت پس از درمان، تمام گروه های درمانی، با پلاسیبو از لحاظ شدت درد اختلاف نشان دادند (05/0‍>P). در ساعت دوم میانگین کاهش شدت درد در گروه ایبو بروفن از ناپروکسن و مفنامیک اسید بیشتر بود ولی در ساعت ششم پس از درمان، بین سه گروه تفاوتی از لحاظ میانگین کاهش شدت درد مشاهده نگردید. بنابراین با توجه به اثر سریع ایبو بروفن توصیه می شود از این دارو در دیسمنوره اولیه استفاده شود.

جدا نمودن کودکان از والدین و انتقال به اتاق عمل عموما باعث ایجاد حالت اضطراب شدید می گردد که می تواند اثرات فیزیولوژی و روانی نامطلوبی بدنبال داشته باشد. در مطالعه حاضر داروی کلونیدین بدلیل در دسترس بودن، بی مزه بودن، قابلیت استفاده خوراکی و اثرات دارویی مناسب بعنوان روش دارویی آرامبخش در کودکان مورد استفاده قرار گرفته است. شمار 105 کودک 9-4 ساله با ASA=I کاندید عمل جراحی اختیاری انتخاب و بصورت تصادفی به سه گروه 35 نفری تقسیم شدند. 90 دقیقه قبل از زمان پیش بینی شده برای انتقال به اتاق عمل1cc/kg محلول آب سیب فاقد هیج دارویی (گروه گول دارو، (n=35، حاوی کلوئیدین بمیزان 2μg/cc (گروه کلوئیدین -2، (n=35 و یا کلونیدین بمیزان 4μg/cc (گروه کلونیدین -4، (n=35 به کودکان داده شد. روش القا و نگه داری بیهوشی در همه کودکان یکسان بوده است. وضعیت آرامش قبل و حین جدا شدن از والدین و در زمان القای بیهوشی و همچنین فاصله زمانی پایان عمل جراحی نشان می دهد که مصرف کلوئیدین خوراکی با دوزهای 2μg/cc یا 4μg/cc موجب بهبود وضعیت آرامبخشی کودکان گشته بنحوی که در دقیقه 90 بعد از مصرف پیش دارو در مقایسه با 12.5% از بیماران گروه گول دارو،78.3% از گروه کلوئیدین- 2 و 90.5% از گروه کلوئیدین- 4 در حالت خواب آلودگی قرار داشتند(P<0.001) در زمان جداسازی از والدین 31.4% کوکان گروه کلوئیدین-2 و 42.9% از گروه کلوئیدین-4 در وضعیت آرام خواب بوده اند. در گروه گول دارو هیچکدام از کودکان در این وضعیت نبوده و در عوض 77.1% آنان مضطرب و پرخاشگر بوده اند (P<0.001) در زمان القای بیهوشی 18 بیمار از گروه گول دارو حالتی وحشت زده و گریان داشته اند در حالیکه 22 بیمار از گروه کلوئیدین-2 و 19 بیمار از گروه کلوئیدین-4 در وضعیت کمی ترسیده که براحتی آرام شده اند قرار داشته اند(P<0.001). فاصله زمانی پایان عمل جراحی تا آمادگی ترخیص از اتاق بهبودی در سه گروه اختلاف معنی داری نشان نمی دهد و هیچگونه عارضه ای در بیماران سه گروه مشاهده نگردیده است. همچنین در هیچکدام از پارامترهای مورد مطالعه تفاوت آماری معنی داری بین گروه های کلوئیدین-2 و کلوئیدین-4 دیده نشده است (P<0.001). بنابراین اثر داروی کلوئیدین خوراکی در کاهش اضطراب قبل از عمل کودکان چشمگیر می باشد و برای این منظور استفاده از کلوئیدین به میزان 2 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن حل شده در محلول آب سیب، 90 دقیقه قبل از انتقال به اتاق عمل، توصیه می نمائیم.

سونوگرافی با فشار تدریجی، هنگامی که علائم و نشانه های بالینی و همچنین نتایج آزمایشگاهی مهم هستند، ممکن است در تشخیص آپاندیسیت حاد بسیار مفید و سودمند باشد. برای تعیین سودمندی بالینی سونوگرافی در آپاندیسیت حاد، یافته های پاتولوژی 164 بیمار آپاندکتومی شده با یافته های سونوگرافی آنان در پیش از عمل جراحی در یک مطالعه آینده نگر، دو سویه کور مورد بررسی قرار گرفتند. تشخیص آپاندسیت حاد در 113 مورد (68.9 درصد) از طریق هیستوپاتولوژی اثبات شد که 64 نفر (56.6 درصد) از آنها نیز دارای یافته هایی به نفع آپاندسیت حاد در سونوگرافی بودند. از 51 بیمار دارای آپاندسیت طبیعی، در 40 نفر (78.4 درصد) در سونوگرافی نیز یافته ای به نفع التهاب حاد آپاندیس مشاهده نگردید، حساسیت، ویژگی و دقت سونوگرافی برای آپاندسیت حاد، به ترتیب 56.6%، 78.4% و 0.63 بود؛ همچنین ارزش اخباری مثبت و منفی آن به ترتیب 3/85 درصد و 49/44 درصد بدست آمد. بنابراین سونوگرافی، به عنوان یک ابزار کمک تشخیصی مفید، بخصوص در بیماران با علائم و نشانه های گمراه کننده آپاندسیت حاد، توصیه می شود.

دیسمنوره اولیه یکی از شکایات شایع زنان می باشد که 50 تا 90 درصد زنان را ماهانه برای دوره ای یک تا سه روزه غیر فعال می نماید. دیسمنوره دارای درمانهای متفاوتی است و در مورد موثرترین درمان اختلاف نظر وجود دارد. بنابراین برای مقایسه تاثیر آنالژزیکهای خفیف در بهبود دیسمنوره اولیه، 120 نفر از دختران شاکی از دیسمنوره اولیه پس از شناسایی بصورت تصادفی در چهار گروه درمانی ناپروکسن، مفتامیک اسید، ایبو بروفن و پلاسبو بطور مساوی تقسیم شدند و شدت درد در شروع درمان، یک، دو، چهار و شش ساعت بعد از درمان توسط مقیاس سنجش بصری توسط خود افراد تعیین شد. در آغاز مطالعه، اختلافی از لحاظ شدت درد در میان گروه ها وجود نداشت، اما در دو، چهار و شش ساعت پس از درمان، تمام گروه های درمانی، با پلاسیبو از لحاظ شدت درد اختلاف نشان دادند (05/0‍>P). در ساعت دوم میانگین کاهش شدت درد در گروه ایبو بروفن از ناپروکسن و مفنامیک اسید بیشتر بود ولی در ساعت ششم پس از درمان، بین سه گروه تفاوتی از لحاظ میانگین کاهش شدت درد مشاهده نگردید. بنابراین با توجه به اثر سریع ایبو بروفن توصیه می شود از این دارو در دیسمنوره اولیه استفاده شود.

سطوح سرمی کلسیم و فسفر از مارکرهای بیوشیمیایی اساسی در شناخت پاتوفیزیولوژی استخوان در سلامت و بیماری می باشند. اطلاعات موجود در مورد این مارکرهای بیوشیمیایی، از گروه های جمعیتی در کشورهایی است که از لحاظ تغذیه و نژاد تفاوت های اساسی با کشور ما دارند. در این مطالعه به منظور تعیین سطح سرمی این عناصر، 1463 نفر مرد و زن 20 تا 69 ساله در پنج دهه سنی به روش تصادفی خوشه ایکه فاقد شرایط و عوامل مستعد کننده بیماری های استخوان و استئوپروز بودند انتخاب شدند و سطح سرمی ناشتای کلسیم و فسفر با دستگاه اتوآنالیزر مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین کلسیم 26/9 میلی گرم در دسی لیتر با محدوده اطمینان 95% برای زنان، 31/9-22/9 میلی گرم در دسی لیتر و برای مردان 54/9-43/9 میلی گرم در دسی لیتر بود. میانگین فسفر نیز 12/4 با محدوده اطمینان 95% برای زنان 24/4-16/4 میلی گرم در دسی لیتر و برای مردان 07/4-97/3 میلی گرم در دسی لیتر بود. بنابراین سطح سرمی کلسیم و فسفر در افراد بزرگسال نرمال شهر بوشهر، از دامنه طبیعی بین المللی تبعیت می کند.

ورزش در کنار تغذیه و برنامه های غذایی استاندارد، می تواند تاثیر کاربرد مطلوب در بدن داشته باشد. لذا ما به منظور بررسی الگوی مصرف مواد مغذی در فوتبالیست مرد شهر شیراز، 323 نفر که در رده های گروه سنی جوانان (102 نفر)، امید (112 نفر) و بزرگسالان (109 نفر) قرار داشتند به روش نمونه برداری خوشه ایچند مرحله ای بطور تصادفی انتخاب گردیدند و با استفاده از پرسشنامه یادآمد 24 ساعته خوراکی و پرسشنامه بسامد خوراکی میزان مصرف مواد غذایی در 24 ساعت گذشته و مصرف روزانه وعده های ششگانه غذایی در کنار شاخص های تن سنجی آنان تعیین گردید.

مسایل و مفاهیم بهداشت باروری، به عنوان یک نیاز مبرم آموزشی، مورد تاکید شرع و عرف می باشند و در فرآیند تامین سلامت انسان و تعامل مثبت با محیط زیست و نهایتا توسعه متوازن نقش انکارناپذیری دارند. بنابراین برای دستیابی به دیدگاه های والدین، معلمین و دانش آموزان به مفاهیم بهداشت باروری و روش های آموزشی مفاهیم مربوطه به دانش آموزان (راهنمایی و دبیرستان)، با روش پژوهش کیفی بحث گروهی متمرکز 24, (FGD) مصاحبه گروهی در 12 گروه با حضور 162 نفر (64 دانش آموز، 50 معلم، 48 ولی) انجام گردید. گروه ها آموزش بهداشت بلوغ را به جهت افزایش آمادگی نوجوانان در قبال تغییرات جسمی و کاهش ترس حاصل از آن و پیشگیری از کسب اطلاعات ناصحیح یا از افراد بی صلاحیت لازم دانستند. در خصوص آموزش مسائل جمعیت و تنظیم خانواده، معدودی از پدران و گروهی از مادران معتقد بودند که آموزش دانش آموزان لازم نیست. دانش آموزان دختر بهبود روابط عاطفی و کیفیت زندگی زنان و افزایش فرهنگ خانواده را از نتایج این آموزشها می دانستند. مصاحبه شوندگان بر لزوم آموزش ایدز تاکید داشتند. آموزش مسائل مربوط به ازدواج مورد تاکید اکثر گروه ها بود و دانش آموزان دختر دبیرستانی به نقش کلاسهای مشاوره پیش از ازدواج اشاره داشتند. از این رو پیشنهاد می شود با توجه به خلاهای موجود آموزشی و کمبود مهارتهای مناسب رفتاری در حیطه بهداشت باروری، علاوه بر استفاده از تبلیغات مناسب و به خصوص استفاده از رسانه های گروهی، افزایش دسترسی به رسانه های مکتوب و جذاب آموزشی و هماهنگی هرچه بیشتر بین خانواده، کادر بهداشتی و معلمین در ارایه این آموزشها و جلوگیری از دوگانگی در آموزش مورد توجه قرار گیرد.

سفارش بیش از حد خون بسیار شایع است و باعث کاهش ذخیره بانک خون، کاهش کیفیت واحد خون و افزایش ضایعات ناشی از آن می گردد، ضمن آنکه هزینه زیادی را به مراکز بانک خون و بیمارستان ها تحمیل می کند. به منظور بررسی وضعیت مصرف خون در مراکز درمانی استان بوشهر، یک مطالعه گذشته نگر 8 ماهه بر روی 437 بیمار تحت عمل جراحی در بخش های جراحی عمومی، زنان، ارتوپدی، نورلوژی و اورولوژی استان انجام گرفت و شاخص نسبت C/T (نسبت کراس مچ به تزریق خون) و شاخص تزریق خون TI (نسبت تعداد واحدهای خون) TI (نسبت تعداد واحدهای خون تزریق شده به تعداد بیماران کراس مچ شده) برای آنها محاسبه شد. بیشترین میزان نسبت C/T در بخش زنان با 9/8 و کمترین در بخش ارتوپدی با 2/1 به دست آمد، این نسبت در بخش جراحی عمومی و اورولوژی به ترتیب 94/1 و 28/2 بود. همچنین بالاترین شاخص تزریق خون (TI) در بخش ارتوپدی با 85/1 و کمترین آن در بخش زنان با 14/0 به دست آمد؛ این نسبت در بخش جراحی عمومی و اورولوژی به ترتیب 59/0 و 0.70 بود. بنابراین بازنگری در نحوه سیستم سفارش دهی و مصرف خون در بعضی از بخش های بیمارستانی، به ویژه بخش زنان ضرورری به نظر می رسد.