فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی
سال نوزدهم شماره 1 (پیاپی 55، بهار 1388)

تاکنون مطالعات اندکی بر روی کشت قلب جنین موش در شرایط in vitro صورت گرفته است. هدف این تحقیق تعیین مدت زمان امکان نگهداری قلب فعال در محیط کشت و مقایسه میزان رشد و نمو آن تحت شرایط vitro inبا in vivo و تاثیر میدان الکترومغناطیسی و L-Arginine در رشد و نمو قلب و تمایز آن می باشد.
در این مطالعه تجربی، قلب جنین موش های 11 روزه با استفاده از استریومیکروسکوپ جدا شده و به محیط کشت Medium 199 همراه با 15 درصد سرم گاوی منتقل و در انکوباتور واجد 5 درصد دی اکسیدکربن و 95 درصد هوا، در دمای 37 درجه سانتی گراد به مدت 3 روز کشت داده شدند. سپس قلب جدا شده موش ها در گروه های تجربی 1 (تحت اثر میدان الکترومغناطیسی با فرکانس 50 هرتز و شدت 3/78 گوس به مدت 30 دقیقه)، تجربی 2 (تحت تاثیر L-Arginine با غلظت 350 میلی گرم در لیتر یعنی 5 برابر غلظت استاندارد موجود در محیط کشت)، تجربی 3 (به طور همزمان تحت اثر میدان الکترومغناطیسی و L-Arginine)، شم (تحت شرایط کشت بدون میدان الکترومغناطیسی و بدون L-Arginine) وشاهد (کاملا دست نخورده) قرار گرفتند.
مطالعات مورفولوژیکی و هیستولوژیکی شامل طول و قطر قلب ها، قطر داخلی دهلیز، قطر داخلی بطن، طول دیواره بین دهلیز، طول دیواره بین بطنی، ضخامت دیواره بین دهلیز و ضخامت دیواره بین بطنی کاهش معنی داری را بین گروه های تجربی در مقایسه با گروه شاهد نشان دادند (001/0>p). تعداد گلبول های قرمز هسته دار و بدون هسته خون و نیز تعداد ضربان قلب در گروه های تجربی نسبت به گروه شاهد افزایش معنی داری داشتند (001/0>p).
یافته ها بیانگر اثرات منفی میدان های الکترومغناطیسی و L-Arginine در رشد و نمو قلب جنین موش و اثرات مثبت L-Arginine و میدان های الکترومغناطیسی در افزایش تعداد گلبول های قرمز خون و نیز ضربان قلب می باشند.

ورزش های منظم با افزایش حساسیت انسولینی بافت و برداشت گلوکز و همچنین کاهش چربی بدن، ابزار بسیار قوی غیرداروئی برای پیشگیری و درمان بیماری دیابت ملیتوس هستند. هپاتوپاتی دیابتی از عوامل عمده نارسائی کبد در بیماران دیابتی می باشد. هدف از این مطالعه تعیین نقش ورزش تریدمیل در هپاتوپاتی دیابتی تجربی می باشد.
در این مطالعه تجربی، 56 سر موش صحرائی نر نژاد ویستار با سن 12 هفته و وزن 300-250 گرم انتخاب و در دو گروه 28 تایی توزیع و سپس با استفاده ازداروی استرپتوزوتوسین (50 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) به روش تزریق داخل صفاقی به طور تجربی مبتلا به دیابت گردیدند. گروه تیمار در شرایط معمول تغذیه و نگهداری، به مدت 12 هفته و هر هفته 5 روز و هر روز 1 ساعت تحت ورزش منظم تریدمیل قرار گرفت. گروه شاهد در این مدت بدون هیچگونه فعالیت فیزیکی و ورزشی در همان شرایط معمول تغذیه نگهداری شدند. پس از گذشت 12 هفته از بافت کبد هر دو گروه نمونه برداری و پس از پایدارسازی در فرمالین بافری 10 درصد، با استفاده از روش های معمول تهیه مقاطع آسیب شناسی برش هایی با ضخامت 6-5 میکرون و رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین تهیه گردید.
مطالعات آسیب شناسی بافتی در گروه شاهد نشانگر تغییرات پاتولوژیک نظیر ارتشاح سلول های آماسی تک هسته ای در پیرامون وریدچه مرکزی و فضای پورتال، پری هپاتیت لنفوسیتی، خونریزی، آسیب های دژنراتیو و نکروز هیالنی اسکلروزی، آپوپتوز، هپاتواسکلروز و فیبروز متراکم در نواحی پیرامون سینوزوئیدی، فضای پورتال و وریدچه مرکزی بود. این تغییرات در گروه تیمار بسیار حداقل و اختلاف بین دو گروه همواره معنی دار بود.
یافته های این مطالعه مشخص نمود که ورزش تریدمیل می تواند باعث کاهش تغییرات پاتولوژیک و بهبودی نسبی آسیب های کبدی در موارد هپاتوپاتی دیابتی گردد.

سلول های بنیادی بند ناف به علت دارا بودن توان تمایز به سلول های مختلف، دسترسی آسان و عدم خطر برای فرد دهنده، کاربرد درمانی فراوانی دارند. در این مطالعه، از بند ناف به عنوان منبع اصلی تولید سلول های بنیادی استفاده شد و عصاره شش موش که حاوی فاکتورهای رشد محرک خونسازی تجویز شد تا تمایز به سلول های خونی تحریک شود.
در این پژوهش بنیادی، کاربردی و عملی، ابتدا سلول های بنیادی از بندناف به وسیله روش هضم آنزیمی جدا شدند و در شرایط کشت مناسب رشد داده شدند. چهار گروه آزمایشی به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفتند: گروه های تجربی 1 و 2 که به ترتیب در معرض غلظت های 50 درصد و 70 درصد عصاره شش موش به مدت 7 روز قرار گرفتند، گروه شم که در معرض عصاره شش قرار نگرفتند و فقط به مدت 7 روز کشت داده شدند و گروه شاهد که شامل سلولهای طبیعی خون موش بودند. همه گروه های کشت شده با استفاده از کیت آلکالین فسفاتاز مخصوص سلول های بنیادی بررسی شده و سپس شمارش افتراقی سلول های خونی و اندازه گیری فاکتورهای خونسازی انجام گرفت. از آنالیز واریانس تک عاملی برای بررسی داده ها استفاده شد.
تغییرات معنی داری در نمونه های تجربی 70 درصد عصاره در مقایسه با نمونه های شاهد و شم مشاهده شد، به طوری که سلول های بنیادی مربوط به این گروه به دودمان های اریتروئیدی و میلوئیدی تمایز یافته بودند.
فاکتورهای رشد موجود در عصاره شش می تواند اثر تحریکی بر تمایز سلول های بنیادی بند ناف به سلول های خونی داشته باشد.

اثر درمانی مفید L-کارنی تین در درمان اشکال مختلف بدعمل کردن اسپرم در مردان نابارور پیشنهاد شده است. در پژوهش حاضر، اثر تیمار خوراکی L-کارنی تین بر کیفیت پارامترهای اسپرم در مردان نابارور ایدیوپاتیک مورد بررسی قرار گرفت.
در پژوهش تجربی حاضر،30 مرد نابارور ایدیوپاتیک با محدوده سنی 40-20 سال و تعداد اسپرم کمتر از 106 × 6/66، تحرک کمتر از 30 درصد، حیات اسپرم کمتر از 60 درصد و مورفولوژی طبیعی کمتر از 35 درصد بررسی شدند. داروی خوراکی L–کارنی تین به مدت 6 ماه به میزان 3 گرم در روز تجویز شد. جمع آوری نمونه های منی قبل از درمان و 3 و 6 ماه پس از مصرف L–کارنی تین انجام شد. آنالیز منی بر اساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) روی نمونه های منی انجام شد و شامل سیال شدن، pH، حجم، تراکم اسپرم، تحرک اسپرم، درصد زنده بودن اسپرم و درصد مورفولوژی طبیعی اسپرم بود.
تیمار خوراکی L-کارنی تین به مدت 3 ماه (01/0>p) و 6 ماه (001/0>p) موجب افزایش تراکم اسپرم و درصد اشکال طبیعی اسپرم ها در مردان نابارور ایدیوپاتیک شد. همچنین، تجویز آن به مدت 3 ماه (001/0>p) و 6 ماه (001/0>p) موجب افزایش درصد اسپرم های متحرک و اسپرم های زنده در مردان نابارور ایدیوپاتیک شد. در 5 مورد نیز در طی دوره درمان، حاملگی ایجاد شد.
تحقیق حاضر نشان داد که تیمار خوراکی داروی L-کارنی تین می تواند درمان مناسبی برای افراد نابارور ایدیوپاتیک بوده و موجب بچه دار شدن آنها گردد.

اغلب زنان تحت جراحی سزارین اضطراب را در مرحله قبل از جراحی و تهوع، اضطراب، درد و تغییر علائم حیاتی را پس از جراحی تجربه می کنند. بر این اساس اثر موسیقی درمانی به عنوان روشی موثربر کاهش میزان درد، اضطراب، تهوع و علائم حیاتی بیماران تحت جراحی سزارین بررسی شد.
در این پژوهش نیمه تجربی، تاثیر متغیر مستقل موسیقی درمانی بر متغیرهای وابسته اضطراب، درد، تهوع و علائم حیاتی بیماران پس از جراحی سزارین در بیمارستان دکتر علی شریعتی اصفهان تحت بررسی قرار گرفت. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری آسان و انتخاب نمونه ها در گروه مورد و شاهد به صوت تصادفی ساده انجام گرفت.
بیشتر مادران گروه مورد در گروه سنی 30-26 سال و اکثر افراد گروه شاهد در گروه سنی کمتر یا مساوی 25 سال بودند. اکثر افراد هر دو گروه مورد و شاهد، در بارداری دوم دارای مدرک تحصیلی دیپلم بودند. دو گروه از نظر میانگین وزن با هم همسان بودند. بین میانگین طول مدت بیهوشی و طول مدت جراحی اختلاف آماری معنی داری مشاهده نشد، درحالی که اختلاف آماری معنی داری بین گروه مورد و شاهد بعد ازاستفاده از موسیقی درمانی در زمینه های اضطراب، درد و برخی علائم حیاتی وجود داشت.
این تحقیق نشان داد که موسیقی درمانی در مادران تحت سزارین، میزان اضطراب و درد را کاهش می دهد، ولی بر حالت تهوع تاثیری ندارد. هم چنین موسیقی درمانی بر کاهش فشار خون سیستولیک و نبض موثر بوده، اما بین فشار خون دیاستولیک و تنفس گروه مورد و شاهد تفاوت چندانی مشاهده نگردید.

سابقه و هدف. یکی از عوارض جانبی قرص های پیشگیری از بارداری، تهوع است که گاه ادامه مصرف قرص را به مخاطره می اندازد. زنجبیل ریشه گیاهی است که خاصیت آنتی اکسیدان آن 12 برابر ویتامین E است و به خنثی شدن رادیکال های آزاد کمک می کند. در هدف از این پژوهش، تعیین اثر زنجبیل بر تهوع ناشی از مصرف قرص های پیشگیری از بارداری ترکیبی در زنان شیرازی است.
در این کارآزمایی بالینی تصادفی شده، ابتدا به تعدادی از مراجعه کنندگان به درمانگاه فرم تعیین تهوع ناشی از مصرف قرص داده شد. سپس پرسش نامه ای از طریق مصاحبه تکمیل شد. از این تعداد44 نفر که دارای شرایط پژوهش بودند انتخاب و سپس بطور تصادفی به 2 گروه درمان و شاهد تقسیم شدند و طی 2 سیکل قبل و 2 سیکل بعد ازدرمان برای آنان پرسش نامه تکمیل شد. داده های بدست آمده توسط نرم افزار آماری SPSS تحلیل شدند.
43 نفر (21 نفر از گروه درمان و 22 نفر از گروه شاهد) به همکاری خود ادامه دادند و1 نفر از ادامه همکاری خودداری کرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تفاوت معنی داری درکاهش مدت تهوع به روز با مصرف زنجبیل درماه های مختلف وجود دارد (p<0/ooo1). به نظر می رسد که زنجبیل به علت داشتن خاصیت آنتی اکسیدان قوی و ضدالتهاب در بهبودی تهوع ناشی از مصرف قرص های پیشگیری از بارداری ترکیبی مؤثر است.

تشخیص و درمان به موقع سرطان امری حیاتی است. سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان و از معدود سرطان هایی است که می توان آن را در مرحله پیش از بروز بدخیمی تشخیص داد. در این مطالعه، تاثیر آموزش بهداشت در انجام آزمون پاپ اسمیر برای پیشگیری از بیماری های سرطان دهانه رحم در معلمین مدارس شهرستان اصفهان بررسی شد.
در این مطالعه نیمه تجربی، چهار متغیر آموزش، آگاهی، نگرش و عملکرد 150 زن معلم درباره آزمایش پاپ اسمیر مورد بررسی قرار گرفت. پژوهشگر یک موقعیت خاص را که همان اجرای برنامه آموزش بهداشت بود، ایجاد نموده و طی دو مرحله در قبل و بعد از اجرای آموزش بهداشت آزمون صورت گرفت و تاثیر آموزش بر متغیرهای مذکور ارزیابی شد.
میانگین نمرات آگاهی و نگرش در قبل و بعد از آموزش بهداشت تفاوت معنی داری با هم داشتند (05/0>p)، اما بین میانگین نمرات عملکرد در قبل و بعد از آموزش بهداشت اختلاف معنی داری مشاهده نشد (NS).
آموزش بهداشت در ارتقاء سطح آگاهی و تغییر یا ایجاد نگرش مثبت تاثیر دارد، هرچند در ارتقاء سطح عملکرد تاثیر معنی داری را نشان نداد. این پژوهش ضرورت آموزش بهداشت و سلامت دستگاه تناسلی زنان را از طریق پزشکان و سایر منابع اطلاع رسانی، نظیر رادیو و تلویزیون، پیشنهاد می کند.

پره اکلامپسی یک علت عمده بیماری زایی و مرگ و میر مادران در سراسر جهان است. با توجه به نقش استرس اکسیداتیو در پاتوفیزیولوژی پره اکلامپسی، ارتباط بین سطح سرمی 8- ایزوپروستاگلاندین F2a آزاد (8-iso-PGF2a) به عنوان یک مارکر استرس اکسیداتیو با پره اکلامپسی و شدت آن بررسی شد.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی، دو گروه زنان حامله مبتلا به پره اکلامپسی (42 نفر) و زنان حامله سالم (39 نفر) در دو بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی ایران طی سال 1386 بررسی شدند. دو گروه از نظر سن، سن حاملگی و وضعیت اجتماعی اقتصادی با هم همسان شده و همه آنها اولین حاملگی خود را تجربه می کردند. پس از اخذ رضایت نامه کتبی از بیماران، در بین هفته های 28 تا 38 حاملگی نمونه خون جهت بررسی سطح سرمی 8-iso- PGF2a آزاد از بیماران گرفته شد.
بین بروز پره اکلامپسی و شدت آن با سطح سرمی 8-iso- PGF2a آزاد ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت (NS). وزن نوزادان مادران مبتلا به پره اکلامپسی بطور معنی داری کمتر از مادران گروه شاهد بود (9/653±3/2685 در گروه پره اکلامپسی در مقابل 7/244±1/3139 در گروه شاهد، 0001>p).
این مطالعه نشان داد، اگرچه 8-iso-PGF2a آزاد یک مارکر استرس اکسیداتیو در محیط تجربی است ولی اندازه گیری سطح سرمی آن در شرایط استرس اکسیداتیو نظیر پره اکلامپسی ممکن است شاخص نباشد و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

با توجه به شیوع نسبتا بالای اختلالات خواب در جمعیت عمومی و تاثیر خواب بر عملکرد ذهنی و جسمی افراد و نیز ظرافت شغلی پزشکان، در این مطالعه شیوع انواع اختلالات خواب در دانشجویان و دستیاران پزشکی و ارتباط این مشکلات با احساس خستگی مفرط طی روز و عملکرد افراد به تفکیک جنس و مقطع تحصیلی تعیین شد.
در این مطالعه توصیفی، 400 دانشجو و دستیار پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران توسط پرسشنامه ای برگرفته از کتاب روانپزشکی کاپلان و پرسشنامه بررسی عادات روزانه (S- DHQ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار SPSS-version 13 و با استفاده از آمار توصیفی وتحلیلی (شامل میانگین، انحراف معیار، کای دو،ANOVA و آزمون t) تحلیل شد.
در بین انواع بی خوابی، خواب منقطع بیشترین (49 درصد) و دوره نهفتگی خواب بیشتر از یک ساعت کمترین (7/3 درصد) شیوع را داشت. از انواع پاراسومنیا، کابوس شبانه بیشترین (32 درصد) و عادت خوردن شبانه کمترین (1 درصد)شیوع را داشت. هیچ موردی از نارکولپسی گزارش نشد. انواع اختلالات خواب با بروز احساس خستگی مفرط طی روز و نارضایتی فرد از عملکردش ارتباط داشت که این ارتباط نیز مانند شیوع بی خوابی در خانم ها و گروه کارورزان به طور معنی داری بیشتر بود.
انواع اختلالات خواب باعث نارضایتی فرد از عملکرد و احساس خستگی طی روز به خصوص در زنان می شود.

امروزه با افزایش مسئولیت و پیچیده تر شدن روابط اجتماعی و افزایش بیماری های روانی لازم است انسان ها، به ویژه بیماران خاص با روش های مقابله ای و مکانیسم های دفاعی روانی آشنایی بیشتری پیدا کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی میزان و نحوه استفاده از مکانیسم های دفاعی در بین بیماران دیابتی و افراد سالم بود.
در این مطالعه مورد شاهدی، از بین 500 بیمار دیابتی مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی اردبیل در سال های 86-85، 40 نفر دیابتی به روش نمونه گیری سیستماتیک و 40 فرد سالم با استفاده از روش همتاسازی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ای بود که توسط قمری (1383) از روی مقیاس کارکرد دفاعی DSM-IV تهیه شده بود. از آزمون t مستقل برای تحلیل داده ها استفاده شد.
بین تحصیلات و اشتغال با نحوه استفاده از مکانیسم های دفاعی رابطه معنی داری وجود داشت، اما میزان استفاده از مکانیسم های دفاعی در بین مردان و زنان، بیمار و غیربیمار و مجرد و متاهل تفاوتی نداشت.
به طور کلی افراد دیابتی و غیردیابتی، به خصوص افرادی با تحصیلات پایین تر و بیکار، نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد مکانیسم های دفاعی دارند.

کانسر کولورکتال شایع ترین بدخیمی دستگاه گوارش می باشد و در هر سال باعث بیش از 500000 مرگ در جهان می شود. تحقیقات پیشین نشان داده اند که اپیدمیولوژی این بیماری در جوامع شرقی درمقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکا متفاوت است. بر همین اساس ما در این مطالعه به بررسی شیوع تومورهای کولورکتال در سطح شهر تهران پرداختیم.
در این مطالعه توصیفی- مقطعی، گزارشات پاتولوژی 144 بیمار مبتلا به تومورهای کولورکتال در فاصله سال های 1383 تا 1386 مورد بررسی قرار گرفت. شیوع تومورهای کولورکتال بر اساس نوع تومور (پولیپ یا کارسینوم) و همچنین سن، جنس، محل تومور و grade تومور تعیین شد.
47 درصد تومورها کانسر و 53 درصد پولیپ بودند. بیشترین میزان شیوع کارسینوم کولورکتال در رکتوم (41 درصد) و ب عد از آن به ترتیب کولون سیگموئید (21 درصد)، سکوم و کولون صعودی (18 درصد) وکولون ترانسورس و نزولی (هر کدام 10 درصد) بود. شیوع کارسینوم های رکتوم، سیگموئید و کولون نزولی در مردان بیشتر از زنان بود و کارسینوم های سکوم و کولون صعودی و کولون ترانسورس که در مجموع کولون راست را تشکیل می دهند، در زنان بیشتر از مردان بود. از کولون دیستال به سمت کولون پروگزیمال بر grade کارسینوم ها افزوده می شد. در سنین بالاتر، احتمال وجود تومورهای بدخیم بطور معنی داری بیش از تومورهای خوش خیم بود.
شیوع قابل توجه کانسر کولون راست در این جمعیت ایرانی، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه در سطح کشوری را نشان داده و اهمیت روش های غربالگری کانسر کولورکتال بخصوص توتال کولونوسکوپی به منظور تشخیص زود هنگام کانسر کولون راست را بیش از گذشته نشان می دهد.

هرگونه برنامه ریزی و آموزش در زمینه کنترل جمعیت، نیاز به مشارکت واقعی مردم دارد. این موضوع زمانی میسر می شود که شناخت کافی از آگاهی و نگرش گروه های مختلف اجتماعی وجود داشته باشد. در این مطالعه، تاثیر آموزش درس تنظیم خانواده در آگاهی و نگرش دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی نسبت به تنظیم خانواده بررسی شد.
در این مطالعه توصیفی، 200 دانشجو (100 دختر و 100 پسر) به صورت تصادفی در سال 861385 انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه طی مدت شش ماه (قبل از شروع درس تنظیم خانواده و پس از اتمام درس) جمع آوری گردید.
یافته ها اختلاف معنی داری را از نظر میانگین نمره آگاهی قبل و بعد از آموزش نشان داد (p<0/oo5). میانگین نمره نگرش قبل از آموزش 10/1± 32/3 و بعد از آموزش 99/0±68/3 بود (p<0/oo5). بین میانگین نمرات مربوط به آگاهی و نگرش با ورودی های سال های مختلف، وضعیت تاهل، سن افراد و دانشکده ها و رشته های مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (p<0/oo5). در عوض، بین میانگین نمرات مربوط به آگاهی و نگرش در دختران و پسران تفاوت معنی داری یافت نشد. هم چنین بین میزان آگاهی و نگرش دانشجویان با نوع مدرک تحصیلی استاد درس تنظیم خانواده نیز اختلاف معنی داری دیده نشد.
توصیه می شود که آموزش درس تنظیم خانواده از سال های آخر دبیرستان آغاز شود. نتایج مؤید این نکته است که حتی با برنامه های آموزشی کوتاه مدت امکان تغییر نگرش های بهداشتی افراد وجود دارد.