نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 52، خرداد و تیر 1385)

به منظور بررسی اثرات رژیم های آبیاری و اندازه پیاز مادری بر خصوصیات کمی و کیفی بذر پیاز رقم تگزاس ارلی گرانو 502، آزمایشی در دو سال زراعی 1379-80 و 1380-81 در مزرعه تحقیقاتی کبوتر آباد اصفهان به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. رژیم آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح به ترتیب پس از I1=50±3، I2=70±3 و I3=90±3 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A، اعمال شد و فاکتور فرعی اندازه پیاز مادری در دو سطح)قطرهای 4 تا 6 سانتی متر و 6.5 تا 8.5 سانتی متر(بود. آبیاری به نحوی انجام شد که خاک تا عمق 20 سانتی متری به حد گنجایش زراعی برسد. نتایج آزمایش حاکی از عدم تفاوت معنی دار بین رژیم های آبیاری I1 و I2 در عملکرد دانه)به ترتیب با میانگین حدود 912 و 938 کیلوگرم در هکتار(و اجزای عملکرد دانه (شامل تعداد چتر در متر مربع، تعداد کپسول بارور در چتر، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه) بود، اما در رژیم آبیاری I3، عملکرد دانه)با میانگین حدود 553 کیلوگرم در هکتار(، تعداد کپسول در چتر و تعداد دانه در کپسول نسبت به دو رژیم دیگر کاهش معنی داری یافت. با افزایش قطر پیاز مادری عملکرد دانه، تعداد چتر در واحد سطح و تعداد کپسول در چتر به طور معنی داری افزایش یافت اما تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه برای اندازه های مختلف پیاز مادری در یک سطح آماری بود. از بین اجزای عملکرد دانه تعداد چتر در واحد سطح، تعداد کپسول بارور در چتر و تعداد دانه در کپسول وارد مدل آماری تعیین عملکرد دانه گردیدند و حدود 96 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. تجزیه واریانس درصد و سرعت جوانه زنی بذرها، حاکی از عدم تفاوت معنی دار بین سطوح اندازه پیاز مادری و تفاوت معنی دار در درصد جوانه زنی بین تیمارهای آبیاری بود. میانگین درصد و سرعت جوانه زنی بذر در رژیم آبیاری I3 نسبت به رژیم های I1 و I2 کمتر گردید. نتیجه کلی این آزمایش نشان داد که با اعمال آبیاری پس از 90±3 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر، عملکرد و کیفیت جوانه زنی بذر کاهش می یابد. همچنین اعمال آبیاری پس از 70±3 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A، مطلوب تر بوده و پیازهای مادری با قطر 6.5 تا 8.5 سانتی متر نسبت به پیازهای مادری کوچک تر در تولید بذر در شرایط مشابه این آزمایش، مناسب تر می باشند.

به منظور ارزیابی دور و مقدار آب آبیاری بر عملکرد و خواص کیفی الیاف دو رقم پنبه، آزمایشی در قالب طرح کرت های دو بار خرد شده با سه تکرار در سال های 1379 و 1380 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان انجام گرفت. دورهای آبیاری 13 و 26 روزه به عنوان کرت اصلی و مقادیر آب 100 و 50 درصد نیاز آبی بر اساس اندازه گیری رطوبت خاک به عنوان کرت فرعی، ارقام ساحل و سای اکرا به عنوان کرت فرعی - فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین سال ها از نظر عملکرد، درصد کیل، طول الیاف، یکنواختی و کشش اختلاف معنی دار اما از نظر استحکام و ظرافت الیاف اختلاف معنی داری وجود نداشت. تاثیر دور آبیاری بر استحکام الیاف معنی دار نشد اما بر عملکرد، درصد کیل، طول الیاف، یکنواختی، کشش و ظرافت معنی دار شد به طوری که دور آبیاری 13 روزه دارای طول الیاف، یکنواختی و کشش بیشتر اما ظرافت الیاف و درصد کیل کمتر نسبت به دور 26 روزه بود. مقدار آب آبیاری بر طول الیاف تاثیر معنی دار ولی بر سایر خواص کیفی و عملکرد تاثیر معنی داری نداشت اما تیمار 50 درصد نیاز آبی دارای درصد کیل، یکنواختی، استحکام و کشش بیشتر و ظرافت کمتر نسبت به تیمار 100 درصد نیاز آبی بود. رقم ساحل دارای کشش بیشتر اما ظرافت الیاف و عملکرد کمتر نسبت به رقم سای اکرا بود و اختلاف آنها معنی دار بود اما از نظر سایر خواص کیفی دو رقم اختلاف معنی دار نداشتند. در نهایت با توجه به عملکرد، مقدار آب مصرفی و کیفیت الیاف پنبه می توان نتیجه گرفت که تیمار دور آبیاری 13 روزه با 50 درصد نیاز آبی و رقم سای اکرا تیمار برتر می باشند.

منطقه خشک زید آباد به عنوان یک قطب تولید پسته در سال های اخیر به دلیل بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی با افت شدید سطح ایستابی و افزایش سریع شوری آب و عوارض تبعی آنها در توسعه کشاورزی روبرو شده است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی اثر افت سطح ایستابی در شوری آب زیرزمینی است. بدین منظور ابتدا روند تغییرات افت سطح و شوری آب زیرزمینی در یک دوره 10 ساله (1372-1382) بر اساس داده های 29 چاه پیزومتری و 20 چاه مشاهده ای تعیین گردید. سپس 18 نمونه آب در امتداد 6 ترانسکت طولی شرقی - غربی 3) نمونه از هر ترانسکت(تهیه و مقدار شوری آب در آزمایشگاه اندازه گیری شد. بین پارامترهای افت سطح ایستابی و شوری آب در امتداد هر ترانسکت ضریب همبستگی و همچنین تفاوت آماری ارتفاع سطح و شوری آب چاه های پیزومتری و مشاهده ای در طول دوره آماری با آزمون کای - اسکوئر بررسی گردید. نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد که اثر افت سطح ایستابی بر شوری آب زیرزمینی در امتداد ترانسکت های A، B، C و D معنی دار بوده، اما در امتداد ترانسکت های E و F معنی دار نمی باشد. این روابط محلی به ترتیب با اثر برداشت بیش از حد و اثر تغذیه فاضلاب های شهر سیرجان قابل تفسیر می باشد.

به منظور تعیین حداقل دور آبیاری مورد نیاز گونه آکاسیای چتری و استفاده از آن در برنامه های جنگل کاری در استان هرمزگان این بررسی در سال 1373 به مدت پنج سال در ایستگاه تحقیقاتی سرخون واقع در 35 کیلومتری شمال شرقی بندرعباس انجام شد. این گونه از نظر تغذیه دام، تامین چوب سوخت روستاییان، پرورش زنبور عسل، حفاظت خاک، جلوگیری از فرسایش، همچنین نقشی که در بقا نسل حیات وحش و تعادل اکوسیستم دارد دارای اهمیت است. در این بررسی عملیات تولید نهال در شهریور ماه 73 و انتقال نهال ها به عرصه در دی ماه 73 انجام گرفت. تناوب آبیاری به مدت یک سال و تا دی ماه 74 انجام و میزان آبیاری در هر نوبت برای هر نهال 20 لیتر در نظر گرفته شد. قالب آماری بررسی، بلوک های کامل تصادفی با 6 سطح تیمار آبیاری 10، 20، 30، 40، 50 روز و دیم (شاهد) بود. در پایان سال پنجم میزان زنده مانی نهال ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با توجه به زنده مانی بسیار بالای نهال ها در تیمار دیم 80) درصد(پیشنهاد می شود که گونه آکاسیای چتری بدون اعمال هیچ گونه دور آبیاری فقط با یک نوبت آبیاری در هنگام کاشت در برنامه های جنگل کاری مورد استفاده قرار گیرد.

رویش بذر و رشد اولیه پنج پایه مرکبات به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 10 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بذور ظاهرا سالم پایه های مورد استفاده (بکرایی، لیموی ولکامریانا، نارنج، لیمو شیرین و لیمو آب) پس از ضدعفونی باکلراکس در گلدان های 2 لیتری حاوی شن کوارتز استریل، به تعداد 10 عدد در هر گلدان در شرایط گلخانه کشت گردید و تحت تنش شوری با غلظت های صفر، 20، 40 و 60 میلی مولار کلرید سدیم همراه با محلول غذایی یک دهم غلظت هوگلند به مدت 70 روز قرار گرفت. ظاهر شدن دانهال در سطح گلدان شاخص رویش بذر بود، که تعداد آنها روزانه آمار برداری شد. پس از انقضای مدت آزمایش، طول قسمت هوایی، قطر طوقه، وزن تر و خشک کل گیاه، ساقه و ریشه و نسبت وزن ساقه به ریشه اندازه گیری شد. با استفاده از اطلاعات مربوط به رویش بذر، تعداد روزهای لازم برای رسیدن به اولین دانهال، تعداد روزهای لازم برای رسیدن به رویش 50 درصد از بذرها، درصد نهایی رویش بذر و درصد دانهال های سالم مانده تا پایان آزمایش محاسبه گردید. نتیجه آزمایش نشان داد که ارقام مورد آزمایش در کلیه شاخص های مورد اندازه گیری با هم اختلاف داشته و این شاخص ها تحت تاثیر تنش شوری قرار می گیرند و میزان عکس العمل بسته به نوع گونه و سطح شوری مورد استفاده متفاوت است. در این آزمایش خصوصیات رویش بذر ارقام مورد آزمایش تا سطح شوری 20 مولار، به مقدار کمی تحت تاثیر قرار گرفت، لیکن با افزایش سطح شوری، میزان تاثیر خیلی زیاد بود. به عنوان نتیجه گیری کلی، در مرحله رویش بذر تحت شرایط شوری، بکرائی مقاوم ترین و لیمو آب، نارنج معمولی، لیمو شیرین و ولکامریانا در رده های بعدی قرار داشتند.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پوسته بذر و میزان دوره سرما دهی بر روی جوانه زنی بذور افرا پلت (Acer velutinum) اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کامل تصادفی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. در هر تیمار تعداد 100 عدد بذر استفاده شد. تیمارها عبارت بودند از: فاکتور اول بذور با پوسته و بذور بدون پوسته، فاکتور دوم شامل سه سطح تیمار سرمایی: هیچ گونه سرما دهی (گروه شاهد)، و دوره های سرمایی 10 و 20 روزه بود. بذور بعد از تیمار سرمایی مورد نظر در شرایط آزمایشگاهی و انکوباتور در درجه حرارت 15 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. تعداد بذر جوانه زده در تیمارهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. داده های به دست آمده توسط نرم افزارهای اس پی اس اس و اکسل از طریق آزمون دانکن)در سطح 5 درصد(مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین جوانه زنی بذور در بذور پوست کنده شده و تیمار سرما دهی 20 روزه با میزان موفقیت 59.66 درصد بوده است که اختلاف معنی داری را با سایر گروه ها در سطح پنج درصد نشان داد.

با قرار گرفتن کاه و کلش های محصولات کشاورزی به طور فشرده در مقابل جریان های سطحی، مقاومت برشی سطح خاک افزایش می یابد. بررسی این موضوع در مناطق خشک و نیمه خشک جنوبی ایران به ویژه در اراضی دیم از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا در این مناطق رژیم بارندگی به گونه ای است که معمولا در فصول بهار و تابستان شاهد وقوع سیلاب های سنگین بوده و کاه و کلش های دیم قادر به کاهش فرسایش خاک می باشد. برای بررسی این موضوع از یک فلوم هیدرولیکی به طول 15 متر و عرض 40 سانتی متر در اطراف شهرستان لامرد استفاده گردید، تا جریان سطحی بر روی سطح خاک دست نخورده شبیه سازی شود. جنس دیواره های فلوم از آهن سیاه به ارتفاع 50 سانتی متر که 10 سانتی متر آن در زمان نصب درون خاک قرار می گرفت تا مانع از وقوع پدیده زیر شویی از زیر دیواره ها گردد. در این تحقیق چهار تیمار مختلف شامل اراضی جوی دیم همراه با کاه و کلش، مرتع فقیر)تراکم پوشش گیاهی کمتر از 20 درصد(، مرتع متوسط)تراکم پوشش گیاهی بین 20 تا 40 درصد(و مرتع خوب)تراکم پوشش گیاهی زیادتر از 40 درصد(مورد آزمون قرار گرفتند. برای هر تیمار 5 دبی جریان از کم به زیاد مورد استفاده قرار گرفت و پارامترهای هیدرولیکی جریان شامل شدت جریان، عمق متوسط جریان و غلظت رسوب به طور مستقیم اندازه گیری شد و سایر پارامترها از جمله سرعت متوسط و تنش برشی جریان محاسبه شدند. نتایج نشان می دهد با نگه داشتن کاه و کلش های دیم در اراضی، مقاومت برشی سطح خاک افزایش یافته به طوری که تنش برشی بحرانی در اراضی همراه با کاه و کلش، مراتع فقیر، متوسط و خوب به ترتیب 22.1، 20.54، 38.61 و 39.68 دین بر سانتی متر مربع به دست آمده است، که در آن تنش برشی تیمار کاه و کلش های دیم بین مراتع فقیر و متوسط قرار می گیرد. بنابراین برخلاف کمی عملکرد محصولات دیم در مناطق خشک و نیمه خشک جنوبی ایران، با نگه داری کاه و کلش های آن در اراضی سیلاب کنترل و فرسایش خاک کاهش می یابد.

به منظور بررسی اثر فاصله ردیف و میزان بذر بر مراحل فنولوژی، خصوصیات رویشی و وقوع پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا (Sclerotinia sclerotiorum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار و به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. دو ژنوتیپ آپشن 500 و اس- 3 و 3 میزان بذر 4، 6 و 8 کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و 3 فاصله ردیف 12، 24 و 36 سانتی متر در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب داده های دو ساله آزمایش نشان داد که بیشتر بودن طول دوره رویش، ارتفاع بوته و خوابیدگی بوته ها و همچنین تولید ساقه های نازک تر در سال اول نسبت به سال دوم آزمایش، سبب افزایش معنی دار درصد بروز بیماری گردید. درصد بروز بیماری در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب 15.9 و 1.4 درصد بود. درصد بیماری در ژنوتیپ اس-3 7.3) درصد(به دلیل داشتن قطر ساقه اصلی بیشتر، ارتفاع بوته کمتر و مقاومت به خوابیدگی بیشتر، پایین تر از ژنوتیپ آپشن 500 10.0) درصد(بود. افزایش میزان بذر و فاصله ردیف با افزایش ارتفاع بوته، تولید بوته های نازک تر و کاهش مقاومت به خوابیدگی سبب افزایش درصد بیماری شد. درصد بیماری در مقادیر 4، 6 و 8 کیلوگرم بذر در هکتار به ترتیب 5.5، 9.2 و 11.2 درصد بود. همچنین درصد بیماری در فواصل ردیف 12، 24 و 36 سانتی متر به ترتیب 5.7، 8.5 و 11.7 درصد بود.

تغییر احتمالی اقلیم در آینده می تواند اثرات قابل توجهی بر رشد، عملکرد و مصرف آب گیاهان زراعی داشته باشد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر تغییر اقلیم آینده بر رشد، عملکرد و مصرف آب نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط دیم و آبی مراغه (شمال غرب ایران) بود. نتایج مربوط به شبیه سازی اقلیم آینده براساس مدل های GISS و GFDL برای زمانی که غلظت CO2 دو برابر می شود، نشان داد که در طی فصل رشد نخود، میانگین دما در منطقه مورد بررسی، به ترتیب 3.5 تا 4.5 درجه سانتی گراد افزایش می یابد و تابش و بارندگی به ترتیب -2 تا 4 درصد و 15- تا 4 درصد تغییر پیدا می کنند. شبیه سازی رشد و نمو نخود با استفاده از مدل CICER نشان داد که با دو برابر شدن CO2، و تغییرات اقلیمی ناشی از آن، دوره رشد گیاه در اثر افزایش دما 10 تا 13 درصد کاهش می یابد، عملکرد دانه در شرایط دیم 28 تا 45 درصد و در شرایط فاریاب -4 تا 15 درصد تغییر پیدا می کند، مصرف آب تا 15 درصد کاهش می یابد، در حالی که کارآیی مصرف آب در شرایط دیم 39 تا 42 درصد و در شرایط آبی 13 تا 22 درصد افزایش پیدا می کند.

تغییر احتمالی اقلیم در آینده می تواند اثرات قابل توجهی بر رشد، عملکرد و مصرف آب گیاهان زراعی داشته باشد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر تغییر اقلیم آینده بر رشد، عملکرد و مصرف آب نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط دیم و آبی مراغه (شمال غرب ایران) بود. نتایج مربوط به شبیه سازی اقلیم آینده براساس مدل های GISS و GFDL برای زمانی که غلظت CO2 دو برابر می شود، نشان داد که در طی فصل رشد نخود، میانگین دما در منطقه مورد بررسی، به ترتیب 3.5 تا 4.5 درجه سانتی گراد افزایش می یابد و تابش و بارندگی به ترتیب -2 تا 4 درصد و 15- تا 4 درصد تغییر پیدا می کنند. شبیه سازی رشد و نمو نخود با استفاده از مدل CICER نشان داد که با دو برابر شدن CO2، و تغییرات اقلیمی ناشی از آن، دوره رشد گیاه در اثر افزایش دما 10 تا 13 درصد کاهش می یابد، عملکرد دانه در شرایط دیم 28 تا 45 درصد و در شرایط فاریاب -4 تا 15 درصد تغییر پیدا می کند، مصرف آب تا 15 درصد کاهش می یابد، در حالی که کارآیی مصرف آب در شرایط دیم 39 تا 42 درصد و در شرایط آبی 13 تا 22 درصد افزایش پیدا می کند.

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های عدس، تعیین شاخص های کمی تحمل خشکی و شناسایی توده های متحمل خشکی، تعداد 51 توده عدس در قالب طرح مقدماتی تجمعی (اگومنت) تحت دو شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی دکتر نخجوانی کهریز مورد آزمایش قرار گرفتند. بر مبنای عملکرد آبی (Yp) و دیم (Ys)، شاخص های کمی تحمل به خشکی از قبیل: میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین هارمونیک (HM)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل تنش (STI) محاسبه شدند. اختلاف معنی داری بین توده ها از نظر شاخص ها و عملکردهای آبی و دیم وجود داشت، که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای تحمل به خشکی و استفاده از آنها در برنامه های دو رگ گیری برای مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی می باشد. در شرایط دیم بیشترین عملکرد دانه و نیز بیشترین میانگین هندسی بهره وری (GMP) و شاخص تحمل تنش (STI) متعلق به لاین WAZ-79-1501 بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد در شرایط آبی و دیم و شاخص های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص تحمل تنش (STI)، میانگین هندسی بهره وری (GMP) و شاخص حساسیت به تنش (SSI) مناسب ترین شاخص ها برای تعیین توده های متحمل عدس می باشند. تجزیه خوشه اینشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین توده های مقاوم WAZ-79-1501 و WAZ-79-1507 و توده های حساس WAZ-79-1515، WAZ-79-1545، WAZ-79-1536، WAZ-79-1542، WAZ-79-1532، AZ-79-1538، WAZ-79-1550، WAZ-79-1521، WAZ-79-1522، WAZ-79-1541، WAZ-79-1551، WAZ-79-1513، WAZ-79-1549، WAZ-79-1519، WAZ-79-1544، WAZ-79-1540 و WAZ-79-1534 می باشد.

برای بررسی تاثیر 5 گیاه زراعی که در استان گلستان در تناوب با گندم کشت می شوند بر جمعیت قارچ های هم زیست ریشه آن، بذرهای ذرت، آفتابگردان، کنجد، سویا و پنبه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار، در زمینی که قبلا زیر کشت گندم بود، کاشته شدند. در پایان فصل رشد از ریشه و خاک همراه، آنها نمونه برداری به عمل آمد و جمعیت هاگ قارچ های هم زیست ریشه، تنوع این قارچ ها و درصد ریشه های میکوریزایی آنها، با همین داده های گندم مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تناوب گندم با ذرت یا کنجد یا آفتابگردان بیش از تناوب آن با پنبه یا سویا می تواند به حفظ جمعیت و تنوع این قارچ های مفید در خاک کمک کند.

با توجه به توانایی گیاه لوبیا در تامین قسمتی از نیتروژن مورد نیاز خود از طریق تثبیت بیولوژیکی، ارزیابی کارآیی سوش های مختلف ریزوبیوم جمع آوری شده از اکثر مناطق لوبیا کاری کشور و مقایسه آن با سطوح بالای مصرف کود نیتروژن از اهداف این طرح تحقیقاتی می باشد. در این آزمایش 10 تیمار باکتریایی شامل سویه های ریزوبیوم جدا شده از غده های ریشه لوبیا در نواحی مختلف کشور و دو سطح مصرف نیتروژن)تیمارهای 11 و 12 شامل 200 و 400 کیلوگرم بر هکتار اوره(و تیمار شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 13 تیمار و 4 تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات لوبیا خمین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در مرحله 50 درصد گلدهی اثر تیمارهای باکتریایی بر تمام پارامترهای اندازه گیری شده معنی دار بوده است. حداکثر تولید ماده خشک و غلظت نیتروژن، از تیمار باکتریایی L-216 و حداکثر تعداد و وزن غده ناشی از تیمار باکتریایی L-120 بود. تیمارهای کودی 11 و 12 دارای کمترین وزن و تعداد گره بودند. اما در این مرحله حداکثر جذب کل نیتروژن از تاثیر تیمار کودی 11 به دست آمد. نتایج انتهای فصل نشان می دهد که اثر تیمارها بر روی عملکرد دانه معنی دار بوده و بر سایر پارامترهای اندازه گیری شده در این مرحله معنی دار نمی باشد. همچنین نتایج مقایسه میانگین نشان دهنده این است که تیمارهای باکتریایی L-58 و L-30 به ترتیب دارای بیشترین عملکرد دانه 253.5) گرم بر متر مربع(و وزن خشک اندام هوایی 551.4) گرم بر متر مربع(می باشند، حداکثر غلظت و جذب کل نیتروژن دانه از تیمار کودی 12)به میزان 3.42 درصد و 6.31 گرم بر متر مربع(ناشی شده است. می توان گفت توانایی رقابت سوش های باکتریایی نسبت به تیمارهای مصرف کود نیتروژن بر روی عملکرد دانه و سایر اجزای مورد بررسی، قابل توجه می باشد.

از آن جا که اطلاعات اندکی در مورد تاثیر تاریخ ها و تراکم های مختلف کاشت بر رشد ساقه اصلی و شاخه ها و سهم آنها در عملکرد نخود رقم هاشمی وجود دارد آزمایشی به صورت کرت یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در سال 1381 اجرا شد. کرت اصلی تاریخ کاشت 15) آذر، 30 دی و 15 اسفند(و کرت فرعی تراکم بوته 64)، 48، 32 و 16 بوته در متر مربع(بود. در این آزمایش ارتفاع بوته و تعداد گره در ساقه اصلی و سایر شاخه ها و همچنین تعداد غلاف در ساقه اصلی و شاخه های اولیه و ثانویه، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملکرد دانه در واحد سطح اندازه گیری شدند. تاریخ کاشت بر تعداد غلاف باروز در ساقه اصلی و شاخه ها ثانویه سهم ساقه اصلی تک بوته تاثیری نداشت ولی تعداد غلاف باروز در شاخه اولیه، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملکرد دانه در واحد سطح تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. با افزایش تراکم تعداد غلاف بارور در ساقه اصلی، شاخه های اولیه و شاخه های ثانویه کاهش یافت. افزایش تراکم بوته موجب افزایش سهم ساقه اصلی از 14.5 درصد به 25 درصد در عملکرد تک بوته شد، بر سهم شاخه های اولیه تاثیری نداشت، ولی سهم شاخه های ثانویه را از 40 درصد به حدود 25 درصد کاهش داد. در این آزمایش متوسط سهم ساقه اصلی، شاخه های اولیه و شاخه های ثانویه در تعیین عملکرد دانه در بوته به ترتیب 21، 48 و 31 درصد بود.

هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر در موفقیت شرکت های تعاونی کشاورزی مرغ داران در دو استان مازندران و گلستان می باشد. بر اساس روش نمونه گیری خوشه ایو فرمول کوکران، از میان 21 شرکت با 1395 نفر عضو، 11 شرکت و 101 نفر از اعضا برای مطالعه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسشنامه ها، برای مقیاس سازی از روش AHP استفاده گردید. آزمون های آماری (تحلیل عامل و ضریب آلفا) نشان داد که مفاهیم به کار رفته در تحقیق از روایی و پایایی بسیار بالایی برخوردار بوده است. نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت است که تعاونی ها در دستیابی به اهداف مورد نظر در اساسنامه و برآوردن انتظارات و توقعات اعضا، در مجموع ناموفق عمل کرده اند. نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داد که به ترتیب، شناخت اعضا، عملکرد اتحادیه تعاونی ها، میزان انتفاع سایر سازمان ها از وجود تعاونی ها، مشارکت اعضا در امور تعاون، میزان انتفاع اعضا از تعاونی و مهارت های مدیران بیشترین تاثیر را بر موفقیت تعاونی ها دارد. همچنین میزان موفقیت تعاونی ها تا حدود زیادی با عوامل درون سازمانی در ارتباط است. میزان بهره مندی اعضا از آموزش، مشارکت اعضا در امور تعاونی، مهارت فنی و تخصصی هیات مدیره و شناخت اعضا از اصول تعاون در شرکت های تعاونی بسیار پایین می باشد. دستاوردهای تحقیق همچنین نشان می دهد که بین متغیرهای مزبور و موفقیت شرکت های تعاونی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.

اشتغال در مناطق روستایی یکی از مهم ترین سیاست های کلیدی در برنامه های آموزش عالی کشاورزی است به گونه ای که صاحب نظران معتقدند در صورت ایجاد نگرش مثبت در این زمینه داوطلبین رشته های کشاورزی نه تنها با انگیزه قوی تری وارد دانشگاه می شوند، بلکه پس از فراغت از تحصیل، کارآیی عملیاتی بالاتری را نیز در بخش کشاورزی دارا خواهند بود. با توجه به این مهم و با هدف بررسی نگرش دانشجویان کشاورزی به اشتغال در مناطق روستایی و عوامل موثر بر آن، مطالعه ای در مورد دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسش نامه بین کلیه دانشجویان 806) نفر(فراهم گردید. یافته های تحقیق نشان داد که اکثر دانشجویان مورد مطالعه علاقه مند به کار در مناطق روستایی بوده اند به گونه ای که امتیاز نگرش به کار در روستا برابر 2.86 بود. بین متغیرهای جنسیت، رشته تحصیلی، سال ورود به دانشگاه، محل سکونت، سابقه سکونت در روستا، میزان رضایت از انتخاب رشته کشاورزی، اولویت انتخاب رشته کشاورزی در کنکور سراسری و مقطع تحصیلی با نگرش به اشتغال در مناطق روستایی رابطه معنی داری وجود دارد و عمده پاسخ گویان عوامل دوری از اعضای خانواده و پایین بودن سطح درآمد در روستاها را به عنوان مهم ترین عوامل عدم جذب دانش آموختگان کشاورزی به فعالیت در روستاها بر شمرده اند. این مطالعه علاوه بر تخصیص درصدی از ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشکده های کشاورزی، به داوطلبین روستایی (به عنوان سهمیه ویژه مناطق روستایی) و نیز ایجاد نسبت متوازن در جذب دانشجویان دختر و پسر، ایجاد زمینه های کار آفرینی برای دانش آموختگان کشاورزی در روستاها از طریق پرداخت اعتبارات ویژه کار و سکونت در روستاها را به عنوان مکمل درآمدی پیشنهاد نموده است.

در سال های اخیر اقتصاد دانان منابع طبیعی به ارزش گذاری و سنجش نقش منابع طبیعی در تامین رفاه انسان پرداختند و پیشرفت قابل توجهی در ارزش گذاری خدمات زیست محیطی و اکولوژیکی اکوسیستم ها به دست آوردند. این مطالعه به تعیین ارزش وجودی جنگل های شمال ایران و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد جامعه برای حفظ موجودیت این جنگل ها با استفاده از روش گذاری مشروط و پرسش نامه انتخاب دوگانه می پردازد. برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد از مدل لاجیت استفاده گردید و بر اساس روش حداکثر راست نمایی، پارامترهای این مدل برآورد شدند. نتایج نشان می دهد که 65.8 درصد افراد تحت بررسی، حاضر به پرداخت مبلغی جهت موجودیت جنگل های شمال ایران هستند و متوسط تمایل به پرداخت ماهیانه افراد برای ارزش وجودی این جنگل ها 15153 ریال 182) هزار ریال در سال(می باشد. همچنین ارزش وجودی سالانه هر هکتار جنگل های شمال 1.2 میلیون ریال برآورد شده است.

در این بررسی گنادوترپین جفت انسان (HCG) جهت تکثیر مصنوعی ماهی قرمز در دمای 16-18 درجه سانتی گراد در چهار تیمار برای ماهیان نر و ماده با متوسط وزن 146.75-3.5 گرم و طول 21.63-0.56 سانتی متر مورد استفاده قرار گرفت. مناسب ترین دوز برای تزریق به ماهیان نر و ماده به ترتیب 1500 IU/kg و 3000 IU/kg با 53 درصد باروری در ماهیان ماده محاسبه شد. پاسخ ماهیان نر به HCG تزریق شده مناسب بود و اسپرم دو ماهی نر قابلیت باروری تخمک های چهار ماهی ماده را داشت. تخم ها در دمای 17 درجه سانتی گراد پس از 5.5 روز به میزان 84.5 درصد تفریخ شدند و اختلاف معنی داری (P<0.05) بین تیمارهای HCG مشاهده نشد. هنگامی که نوزادهای ماهی قرمز از فیتوپلانکتون (بیشتر کلرلا)، زئوپلانکتون (پارامسی، روتیفر و دافنی) و لارو پشه تغذیه نمودند، پس از دوره 37 روزه پرورشی به وزن 500 میلی گرم و طول 250 میلی متر رسیدند. نرخ رشد ویژه (SGR) و ضریب چاقی (CF) 0.149 و 3.2 محاسبه شد که بیانگر پرورش مناسب در مرحله لاروی می باشد.

نمونه های ساقه گیاه آفتابگردان از مناطق بهشهر و نکا جمع آوری شد. میانگین کلی طول، قطر و ضخامت دیواره سلولی الیاف ساقه به ترتیب 0.958 میلی متر، 23.605 و 5.927 میکرومتر اندازه گیری شد. ترکیب شیمیایی شامل میزان سلولز، لیگنین، خاکستر، مواد استخراجی و مواد محلول در سود 1 درصد در ساقه با مغز به ترتیب 39.93، 22.24، 12.49، 4.92 و 36.10 درصد و در ساقه بدون مغز به ترتیب 47.37، 21.20، 7.50، 3.61 و 34.00 درصد اندازه گیری شد. پخت بهینه در بازده 43.80 درصد و عدد کاپای 82.55 با شرایط 20 درصد مواد شیمیایی بر مبنای اکسید سدیم با حداکثر دمای پخت 170 درجه سانتی گراد و زمان پخت 180 دقیقه انتخاب گردید. سپس پالایش خمیر تا دو درجه روانی 372 و 328 میلی لیتر (CSF))به ترتیب با تعداد دورهای پالایشگر PFI، 150 و 500) انجام گرفت. از هر دو خمیر، کاغذ دست ساز با وزن پایه gr/m2 127 تهیه و خصوصیات فیزیکی و ویژگی های مقاومتی آن اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری نتایج این اندازه گیری ها حاکی از آن است که کاغذ حاصل از خمیر NSSC ساقه آفتابگردان با درجه روانی 328 میلی لیتر (CSF) به جز شاخص مقاومت به ترکیدن دارای خواص فیزیکی و ویژگی های مقاومتی کاملا برتر نسبت به خمیر NSSC پهن برگان تولید کارخانه چوب و کاغذ مازندران می باشد. کاغذ حاصل از خمیر NSSC ساقه آفتابگردان با درجه روانی 372 میلی لیتر نیز دارای خواص فیزیکی و ویژگی های مقاومتی (به جز شاخص مقاومت به ترکیدن) مشابه با کاغذ تهیه شده از خمیر NSSC کارخانه بوده است.

اثر مواد استخراجی گونه های با دوام چوبی آزاد، بلوط، توت و زبان گنجشک، و دو گونه گیاهی گل سرخ و شاه تره، بر روی دوام راش، افرا، توسکا، ممرز و نمدار (گونه های کم دوام) مطالعه گردید. ابتدا الوارهای چوبی به تخته، و سپس چوب درون هر یک به پوشال تبدیل، و آسیاب شدند. با استفاده از روش تاپی (T20403-76) و حلال های استن و متانل، مواد استخراجی گونه های بادوام تقطیر و اندازه گیری شد. چوب درون گونه های کم دوام نیز به نمونه هایی چوبی با ابعاد 0.5×1×3 سانتی متر تبدیل گردیدند. قارچ پوسیدگی سفید رنگین کمان (Trametes versicolor) از جنگل داراب کلا ساری تهیه و پس از کشت و چندین بار خالص سازی گردید، سپس در محیط مالت اکستراکت آگار کشت شد. مواد استخراج شده گونه های بادوام از طریق ایجاد خلا، در فشار منهای یک اتمسفر به گونه های کم دوام تزریق گردیدند. در درون لوله های شیشه ای پیرکس، پودر چوب های بادوام، در دو تیمار با مواد استخراجی و بدون مواد استخراجی، در 100±2 سانتی گراد خشک، سرد، توزین، و استریل گردیدند. سپس همه نمونه های چوبی حفاظت شده و شاهد نیز خشک، توزین، استریل و در معرض قارچ رنگین کمان قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گونه های راش، افرا، توسکا و نمدار از جهت اشباع پذیری اختلاف وجود دارد، به طوری که گونه های توسکا و نمدار بیش از راش و افرا مواد استخراجی را جذب نمودند. همچنین میزان نفوذ مواد حفاظتی در گونه ها نیز با یکدیگر متفاوت بود، به نحوی که مواد استخراجی توت به طور معنی داری کمتر از دیگر مواد استخراجی جذب نمونه های چوبی شد. این نتایج همچنین نشان داد که در برخی گونه ها اختلاف معنی داری بین میزان دوام نمونه های شاهد و حفاظت شده در برابر حمله قارچ رنگین کمان وجود دارد.

با توجه به سطح وسیع مراتع شور استان گلستان و مشکل تولید علوفه کافی در چراگاه های طبیعی این منطقه، تاثیر قرق بر روی پوشش گیاهی و خاک سطحی مراتع گمیشان که 15 سال قرق بود، مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از هر یک از مناطق داخل و خارج قرق، دو منطقه معرف جهت نمونه برداری مشخص شد. در هر منطقه معرف 3 ترانسکت 100 متری و در طول هر ترانسکت از 10 پلات چهار مترمربع استفاده گردید و نمونه برداری به روش تصادفی - سیستماتیک انجام شد. همچنین برای ارزیابی خصوصیات خاک دو منطقه، در طول هر ترانسکت 2 پروفیل (یکی زیر اشکوب بوته ای و دیگری از خاک لخت) برداشت گردید و فاکتورهای EC، pH، ازت و ماده آلی اندازه گیری شد. پوشش تاجی و تراکم با روش پلات گذاری و تولید با روش مضاعف اندازه گیری شد. نتایج آماری نشان داد که میزان پوشش تاجی گونه ها در داخل قرق به طور معنی داری بیشتر از منطق خارج قرق بود. فرم رویشی بوته ای در خارج قرق و فورب های چند ساله در داخل قرق بیشترین درصد ترکیب گیاهی را داشتند. میزان تراکم گونه بوته ای غالب در داخل قرق به طور معنی داری کاهش نشان داد. میزان تولید در داخل قرق به طور معنی داری بیشتر از منطقه خارج قرق بود. فرم رویشی بوته ای در خارج قرق و گندمیان یک ساله در داخل قرق بیشترین تولید را داشتند. نتایج آماری نشان داد که قرق، EC خاک را به طور معنی داری کاهش و ازت را افزایش داده ولی بر روی pH و مواد آلی خاک اثر معنی داری نداشت.