نشریه علوم و صنایع کشاورزی
سال نوزدهم شماره 2 (پیاپی 38، نیمه دوم 1384)

به منظور مطالعه پایداری ارقام و لاینهای پیشرفته جو تعداد 19 رقم جو امید بخش به همراه یک شاهد به مدت 3 سال (79-1377) در 10 ایستگاه تحقیقاتی مورد بررسی قرار گرفت. هر آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تجزیه واریانس ساده برای هر مکان در هر سه سال و نیز واریانس مرکب در پایان سال سوم انجام شد. نتایج تجزیه های ساده نشان دهنده وجود اختلاف بین ژنوتیپ ها بود. در تجزیه واریانس مرکب اثر اصلی ژنوتیپ و محیط و نیز اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط معنی دار بود که نشان دهنده نوسان و اختلاف عملکرد ارقام در شرایط محیطی متفاوت و سازگاری ارقام با محیط های خاص بود. به منظور معرفی ارقام پایدار از روش های ناپارامتری میانگین رتبه، انحراف معیار رتبه، نسبت شاخص عملکرد و نیز از چهار معیار ناپارامتری پیشنهادی تنارازو استفاده شد. در مجموع ارقام 5 و 17 پایدارترین رقمها بودند، و ارقام 13 و 7 بیشترین نوسان عملکرد را در بین ارقام مورد بررسی نشان دادند. ضمنا در میان روش های ناپارامتری روش میانگین و انحراف معیار رتبه به دلیل تطابق و توافق با عملکرد ارقام پایدار و نیز سهولت محاسبه قابل توصیه می باشند.

چغندرقند (Beta vulgaris L.) یکی از مهمترین گیاهان زراعی در کشور ما است. با استفاده از آمار دراز مدت هواشناسی و بهره گیری از یک مدل ساده می توان عملکرد بالقوه اقلیمی این گیاه و محدودیت های آن را بررسی کرد. هدف از این مطالعه ایجاد یک مدل ساده برای چغندرقند بود. این مدل، نمو فنولوژیک، توسعه و پیر شدن سطح برگ را به صورت تابعی از دما شبیه سازی می کند. تجمع بیوماس گیاه به عنوان تابعی از تشعشع دریافت شده، دما و CO2 تخمین زده می شود. رشد ریشه به صورت تابعی از مرحله نمو محصول صورت می گیرد. موازنه آب خاک شامل تعرق، تبخیر از سطح خاک، رشد عمقی ریشه، و زه کشی عمقی نیز شبیه سازی می شود. مدل، شبیه سازی را به صورت روزانه انجام می دهد و به اطلاعات مربوط به هوا (حداقل و حداکثر دما، بارندگی و تشعشع خورشیدی یا ساعات آفتابی به صورت روزانه) و خاک نیاز دارد. مدل برای شرایط کشور آزمون شد. دامنه و میانگین عملکرد ریشه مشاهده شده بود (جذر میانگین مربعات خطا برابر با 7/11 مگاگرم در هکتار). نتایج نشان دادند که از این مدل می توان در مطالعات شبیه سازی عملکرد بالقوه اقلیمی چغندرقند و تجزیه و تحلیل آن در رابطه با عوامل محیطی استفاده کرد.

در سالهای 82- 1380 بررسی هایی به منظور جمع آوری و شناخت عوامل زنده خسارتزای جنگل پسته خواجه کلات انجام گرفت. بدین منظور، از اوایل فرودین تا اوایل آبان ماه هر سال بطور هفتگی یا دو هفته یکبار از منطقه بازدید بعمل آمد و بروش های مختلف: جمع آوری مستقیم با دست، تکاندادن سر شاخه ها، تله نوری و پوشاندن تاج درختان با چادر پلاستیکی و سمپاشی با یک سم سریع الاثر اقدام به جمع آوری نمونه شد. در مورادی، مراحل نابالغ تا رسیدن به بلوغ پرورش داده شد. در این مدت نمونه های متنوعی از حشرات و کنه ها جمع آوری و شناسایی گردید که در میان آنها فعالیت و فراوانی سه گونه از راسته بالپولک داران چشمگیرتر بود. این سه گونه بشرح ذیل شناسایی گردیدند: (Lep. Pyralidae) Gelechia Nephopterix, cuneatella (Lep. Gelechiidae), minimella. . Arimania Komaroƒƒi (Lep. Pyralidae) دو گونه اول برای اولین باز از روی پسته گزارش شده و برای فون ایران جدید می باشند. گونه سوم که قبلا از باغات پسته کرمان، اصفهان و یزد گزارش شده بود برای فون استان خراسان جدید می باشد. هر سه گونه جزو برگخوارهای مهم پسته در منطقه هستند. در بررسی جنبه هایی از زیست شناسی آنها دوره فعالیت و تعداد نسل هر یک مشخص گردید.

سیکل زندگی هموتالیک ثانویه قارچ تکمه ای سفید که منجر به کمیابی بازیدیوسپورهای تک هسته ای (هموکاریونها) در نتایج آن می گردد، عمده ترین منابع در جهت بهبود ژنتیکی نژادهای آن می باشد. با توجه به غیر مطمئن بودن آزمون میوه دهی و عدم وجود معیار مورفولوژیکی مشخص، در دو دهه اخیر دانشمندان از نشانگرهای مولکولی بعنوان معیاری سریع و دقیق برای جداسازی جدایه های هموکاریون استفاده کرده اند. در این تحقیق نشانگرهای RAPD برای شناسائی و جداسازی جدایه های هموکاریون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که هنگام استفاده از نشانگرهای RAPD جدایه های هموکاریون در مقایسه با جدایه های هموکاریون و هتروکاریون مشاهده گردید. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نیز نشان داد که جدایه های هموکاریون و هتروکاریون بر اساس میانگین تعداد باند در دو گروه جداگانه قرار گرفته و از یکدیگر جدا شدند.

متابولیتهای ثانویه نقش مهمی در سازگاری گیاهان با محیط اطراف بر عهده دارند و از طرف دیگر منبع مهمی از مواد دارویی فعال نظیر آلکالوئیدها هستند. بیشتر مواد شیمیایی گیاهان از منابع طبیعی بدست می آیند، معذالک از مهمترین روش ها برای افزایش تولید چنین ترکیباتی استفاده از انواع روش های کشت بافت می باشد. متابولیتهای ثانویه بیشتر در ریشه گیاهان ساخته شده و به برگها منتقل می شوند. بنابراین با استفاده از کشت ریشه های مویین به صورت مصنوعی می توان به تولید انبوه آنها پرداخت. بدین منظور ریزنمونه های برگ و ساقه داتوره Datura stramonium در محیط کشت B5 توسط Agrobacterium rhizogenes سویه A4 تلقیح و ریشه های مویین تراریخت بدست آمدند. ریشه های حاصل به محیط کشت مایع B5 جهت رشد منتقل گردیدند و ثبات رشد ریشه های مویین تراریخت در مقایسه با رشد ریشه های معمولی در یک طرح آزمایشی کاملا تصادفی بررسی گردید. ماهیت تراریخت ریشه های مویین از طریق واکنش PCR با پرایمرهای اختصاصی ژنها rolB و rolC از T-DNA آگروباکتریوم، در ریشه های مویین مورد تایید قرار گرفت. جهت اندازه گیری میزان تولید آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین نیز از HPLC استفاده گردید. نتایج حاصله نشان داد که مقدار رشد ریشه های مویین تراریخت تقریبا سه برابر بیشتر از رشد ریشه های معمولی بود. ریشه های مویین تراریخت همچنین از ثبات رشد بیشتری در مقایسه با ریشه های معمولی برخوردار بودند. نتایج مقایسه میزان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین در ریشه های مویین تراریخت و معمولی با استفاده از HPLC نشان داد که میزان این مواد تغییر معنی داری نکرده است. بنابراین حضور بخشی از پلاسمید Ri آگروباکتریوم باعث افزایش سه برابر تولید ریشه و در نتیجه سه برابر شدن مقدار آلکالوئید در ریشه های مویین تراریخت شده است.

ریسک عامل مهم و موثر بر فرایند تصمیم گیری توسط زارعین بوده و تمایلات افراد نسبت به آن از عمده ترین عوامل پذیرش تکنولوژی جدید می باشد استفاده از تکنولوژی مدرن معمولا باعث تغییر پذیری در میزان محصول می شود هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر ریسک تولید زیره آبی و دیم در استان خراسان با کمک تابع تصادفی تعمیم یافته و با استفاده از داده های مقطعی سال زارعی 79-1378 می باشد. نتایج حاصل نشان داد استفاده از بذرهای مرغوب سبب کاهش ریسک تولید زیره آبی و دیم می شود. کود شیمیایی اثر منفی بر ریسک تولید زیره آبی و هزینه شخم نیز اثر منفی بر ریسک تولید زیره دیم دارد. بنابراین مکانیزه نمودن اراضی و کاهش استفاده از نیروی کار غیر ماهر و سیاستهای اتخاذ شده در جهت افزایش استفاده از بذرهای مرغوب نه تنها سبب کاهش ریسک تولید می شود بلکه می تواند به پایداری کشاورزی در این استان کمک نماید.

در این تحقیق تاثیر تعدادی از جدایه های باکتریائی آنتاگونیست علیه Fusarium moniliforme عامل پوسیدگی طوقه و ریشه برنج جداسازی شده از مزارع آلوده برنج در شهرهای رشت، لاهیجان، فومن، انزلی، تالش و آستارا از استان گیلان مورد بررسی قرار گرفتند. مجموعا 266 جدایه باکتریائی از فرا ریشه برنج آلوده به قارچ فوق الذکر جداسازی گردیدند. سیزده جدایه از این باکتری ها در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از روش کشت متقابل (Dual culture) در مقابل قارچ مذکور از خود خاصیت آنتاگونیستی بروز دادند. از این تعداد 8 جدایه متعلق به باکتری های گرم منفی Pseudomonas ƒluorescens و 5 جدایه متعلق به باکتری های گرم مثبت Bacillus cereus تشخیص داده شدند. در آزمایش تاثیر ترکیبات فرار جدایه های آنتاگونیست سودوموناس در بازداری از رشد F.moniliƒorme مشخص گردید که کلیه جدایه ها قادر به جلوگیری از رشد قارچ مذکور می باشند. ترشحات مایع برون یاخته ای و آنتی بیوتیک این جدایه ها نیز از رشد ریسه ای قارچ مذکور ممانعت بعمل آوردند. از سوی دیگر تمامی جدایه های P. ƒluorescens روی محیط کشت King,s B محتوی 5، 50 و 100 میکرومول کلریدآهن تولید سیدروفور نموده و از رشد Geotrichum candidum ممانعت بعمل آوردند. نتایج حاصل از آزمایش کلنیزاسیون ریشه برنج نشان داد که جدایه های ƒluorescens. P با 23/2 تا 28/2 لگاریتم افزایش سلول باکتری در هر گرم ریشه و قابلیت استقرار و تکثیر در روی ریشه برنج را داشتند. نتایج حاصل از تاثیر قارچکش های بنومیل و رورال تی اس روی جدایه های آنتاگونیست نشان داد که قارچکش های مذکور در غلظت 1000 پی. پی. ام. هیچگونه تاثیر بازدارندگی روی آنها ندارند.

هدف از این تحقیق بررسی اثر برنامه نوری متناوب با شدتهای متفاوت بر عملکرد و بروز ناهنجاری های پا در جوجه های گوشتی بوده است. تعداد 864 قطعه جوجه یک روزه از نژاد راس بطور تصادفی و به تفکیک جنس در 24 واحد آزمایشی (12 واحد به ازای هر جنس با 36 جوجه در هر واحد) توزیع شدند. جوجه ها تحت دو برنامه نوری شامل برنامه نوری دائم (23 ساعت روشنایی و 1 ساعت تاریکی)، برنامه نوری متناوب (1 ساعت روشنایی و3 ساعت تاریکی)، بهمراه دو شدت نور (شدت بالا، 30 لوکس در مقابل شدت پایین، 8 لوکس) پرورش یافتند. در 2 روز اول آزمایش تمامی جوجه ها تحت برنامه نوری دائم و با شدت نور 20 لوکس قرار گرفتند. از روز سوم به بعد جوجه ها در معرض دو برنامه نوری دائم یا متناوب بهمراه دو شدت نور بالا یا پایین قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله، تاثیر برنامه نوری و شدت نور بر افزایش وزن معنی دار (P< 0.05) بود اما این تاثیر بر مصرف خوراک معنی دار نبود. مقایسه ضریب تبدیل غذایی، برتری برنامه نوری متناوب نسبت به برنامه نوری دائم، شدت نور پایین نسبت به شدت نور بالا و جنس نر نسبت به جنس ماده را نشان داد. چربی محوطه بطنی تحت برنامه نوری قرار گرفت و میزان آن در جوجه های تحت برنامه نوری متناوب نسبت به جوجه های تحت برنامه نوری دائم بطور معنی دار کمتر (P<0.05) بود اعمال برنامه های نوری بر میزان تلفات تاثیر معنی داری نداشت. همچنین در صد خاکستر استخوان نیز در بین گروه های مختلف آزمایشی تفاوت معنی داری را نشان نداد. از آنجاییکه اعمال برنامه نوری متناوب علاوه بر کاهش مصرف برق، کاهش درجه حرارت سالن را نیز به دنبال دارد لذا شاید بتوان از این روش به عنوان یک راهکار مدیریتی مناسب در طول فصول گرم در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در پرورش جوجه های گوشتی بهره جست.

اهمیت بذر اسفرزه به علت تولید موسیلاژ موجود در لایه های سطحی پوست دانه می باشد، که در صنایع دارویی اهمیت فراوان دارد. به منظور بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت و مقادیر مختلف بذر مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات رشدی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Fordk) آزمایشی در سال زراعی 81-80 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. این آزمایش با استفاده از طرح کرت های خرد شده با سه تکرار به اجرا درآمد، که درآن تاریخ کاشت در پنج سطح به عنوان تیمار اصلی در قالب بلوک های کامل تصادفی و مقدار بذر در واحد سطح به عنوان تیمار فرعی در چهار سطح قرار گرفت. در این مطالعه دو تاریخ کاشت پاییزه (15 آبان و 15 آذر) با سه تاریخ کاشت بهاره (15 اسفند، 15 فرودین و 15 اردیبهشت) به عنوان تیمارهای تاریخ کاشت انتخاب شدند و بذور در تاریخ مذکور در کرت های مورد نظر کشت شدند. مقادیر مختلف بذر شامل 4، 8، 12 و 20 کیلوگرم درهکتار بود، که در ردیف های 50 سانتیمتری کشت شدند. نتایج این بررسی نشان داد که در دو تاریخ کاشت پاییزه اسفرزه به دلیل سرمای زمستان خسارت شدیدی دید. در سه تاریخ کاشت بهاره با تاخیر در کاشت از 15 اسفند به 15 اردیبهشت طول مراحل رشد کاهش یافت. اما درجه روزهای تجمعی در تاریخ های مختلف تا اندازه زیادی مشابه بود. بین تراکم های مختلف از نظر طول مراحل مختلف رشد اختلافی مشاهده نشد. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر خصوصیات مورفولوژیکی گیاه شامل؛ ارتقاع گیاه، طول سنبله، تعداد برگ و تعداد پنجه در گیاه داشت. به طوریکه با تاخیر در کاشت این خصوصیات از یک روند کاهشی برخوردار بودند. با این حال مقادیر مختلف بذر بر خصوصیات مورفولوژیکی تاثیری نداشت و تنها اثر تیمار مقادیر بذر بر طول سنبله معنی دار بود. تیمارهای تاریخ کاشت و مقدار بذر اثر معنی داری بر اجزای عملکرد گیاه شامل تعداد سنبله در گیاه، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در تک بوته داشت. در این بررسی تاریخ کاشت و مقدار بذر برشاخص سطح برگ تاثیر معنی داری داشتند. همچنین اثر تاریخ کاشت و نیز تراکم گیاهی، بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی معنی دار بود. اما شاخص برداشت تحت تاثیر تاریخ کاشت و مقدار بذر قرار نگرفت. بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سومین تاریخ کاشت حاصل شد. مقدار بذر 12 کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری عملکرد دانه را نسبت به سایر مقادیر بذر افزایش داد. همچنین در این مطالعه تاریخ های کاشت بر خصوصیات کیفی مورد بررسی شامل؛ شاخص تورم، درصد پوسته و موسیلاژ بذور اثر معنی داری نداشت. اما بیشترین کمیت و کیفیت بذر اسفرزه در سومین تاریخ کاشت به دست آمد.

دو آزمایش برای تعیین اثرات ذرات و جرم حجمی لحظه ای ذرات یونجه بر فعالیت جویدن حیوان، قابلیت هضم و روند هضم شکمبه ای و عملکرد گاوهای شیرده هلشتاین تغذیه شده با جیره پایه ذرت سیلو شده انجام شدند. در آزمایش اول، با استفاده از روش in vitro ظرفیت نگهداری آب، ماده خشک نامحلول، سرعت آبگیری و تغییرات جرم حجمی لحظه ای در علوفه یونجه (در اندازه های مختلف) و ذرت سیلو شده اندازه گیری شدند. کاهش اندازه دانسیته توده ای، جرم حجمی لحظه ای و سرعت آبگیری را افزایش داد، اما ظرفیت نگهداری آب را در یونجه کاهش داد. در آزمایش دوم، 9 راس گاو شیرده هلشتاین در اواسط شیردهی، با جیره کاملا مخلوط حاوی سه اندازه ذره یونجه (با میانگین هندسی 83/7، 04/4 و 14/1 میلی متر) در قالب طرح مربع لاتین تکرار شده (3×3) مورد استفاده قرار گرفتند. جیره ها حاوی یونجه، ذرت سیلو شده، جو، کنجاله سویا، تفاله چغندر، سبوس گندم، دی کلسیم فسفات، مکمل ویتامینی و مواد معدنی و نمک به ترتیب به میزان 20، 20، 35، 7، 5/7، 10، 3/0، 1/0، و 1/0 درصد ماده خشک بودند. میانگین هندسی ذرات در جیره های کاملا مخلوط حاوی یونجه بلند، متوسط و ریز به ترتیب 34/3، 47/2 و 66/1 میلی متر بودند. کاهش اندازه مصرف روزانه ماده خشک و متعاقب آن دیواره سلولی (کیلو گرم در روز) را افزایش داد، اما نسبت الیاف موثر فیزیکی یا دیواره سلولی موثر فیزیکی را در مورد خوراکی مصرف شده، کاهش داد. کاهش اندازه ذرات جرم حجمی لحظه ای جیره های کاملا مخلوط را افزایش داد، اما قابلیت هضم دیواره سلولی و خاکستر را کاهش داد. کاهش اندازه ذرات زمان ماندگاری شکمبه ای مواد جامد را کاهش، ولی باعث افزایش سرعت عبور آنها شد. تولید روزانه شیر و شیر تصحیح شده بر اساس 4 درصد چربی تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفتند. اندازه p H شکمبه، کل فعالیت جویدن دام، نشخوار، زمان مصرف خوراک و چربی شیر با کاهش اندازه ذرات کاهش یافتند، اما پروتئین شیر افزایش یافت. این تحقیق نشان داد که کاهش اندازه ذرات علوفه ای باعث افزایش جرم حجمی توده ای، جرم حجمی لحظه ای و سرعت آبگیری علوفه یونجه شده که مهمترین عامل موثر بر میزان ماده خشک مصرفی روزانه، ترکیب شیر و فعالیت جویدن به شمار می آید، ولی حداقل تاثیر را بر روی قابلیت هضم و تولید شیر داشته است.

این آزمایش به منظور ارزیابی اثرات پیش تیمار اسموایممینگ بر جوانه زنی بذر کلزا در شرایط تنش خشکی اجرا گردید. آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سه رقم کلزا (Okapi, Slmo46, Cobra) و سطوح پتانسیل اسمزی پیش تیمار (0، 3-، 6-، 9-، 12- و 15- بار) و چهار تنش خشکی (صفر، 5-، 10- و 15- بار) بود. در مرحله اول بذور کلزا یک بار با پیش تیمار اسموپرایمینگ به مدت48 ساعت در دمای اتاق قرار گرفتند. سپس بذور بمدت 24 ساعت در دمای 30 سانتیگراد شستشو داده شدند و به مدت دو هفته در معرض تنش خشکی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تکنیک اسموپرایمینگ اثر معنی داری بر پارامترهای طول ریشچه، طول ساقچه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه زنی و مدت زمان جوانه زنی در سطح احتمال 1 درصد داشت. سطوح بالایی اسمو پرایمینگ اثر ممانعت بیشتری روی رشد ساقه چه نسبت به سطوح پائینتر اسموپرایمینگ داشت. مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین و کمترین میزان جوانه زنی بترتیب توسط ارقام Okapi و Cobraبدست آمد. تحت شرایط تنش، رقم Okapi دارای طول ریشه چه بلند تری بوده، نسبت به سایر ارقام دارای ریشه های جانبی بیشتر و نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه بیشتری شد لذا رقم فوق دارای قابلیت مقاومت به خشکی بیشتری بود.

جهت بررسی اثر تناوبهای زراعی بر ترکیب، تراکم و نحوه پراکنش جمعیت علفهای هرز آزمایشی در سال زراعی 1382 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه مزرعه مجزا تحت کشت ذرت – جو علوفه ای، نخود – جو علوفه ای و زیره – جو علوفه ای به اجرا درآمد. گونه ها و تراکم آنها در کوادرتهای 5/0×5/0 متر شناسایی و شمارش شدند. نمونه گیری به روش سیستماتیک به ترتیب بر روی شبکه هایی به ابعاد 5/12×5/12 متر، 5/11×5/11 متر و 5×10 متر و دردو مرحله، یکی قبل از تیمار پس رویشی و دیگری سه هفته بعد از تیمار پس رویشی انجام گرفت. تراکم علفهای هرز در جو بسیار پایین بود اما بطور کلی تراکم علفهای هرز در مزرعه تحت کشت زیره – جو بیشترین و در مزرعه تحت کشت ذرت – جو کمترین بود. از سوی دیگر علفهای هرز در داخل مزرعه به صورت لکه ای پراکنده شده بودند. برخورد مناسب با این لکه ها اساس مدیریت در مکانهای ویژه می باشد. نتایج نشان داد که ترکیب و تراکم گیاهچه ها، تحت تاثیر گیاه زراعی و عملیات مدیریتی انجام شده در مزرعه قرار دارد و با اجرای یک تناوب صحیح و اعمال مدیریتهای منطقی در آن می توان تا حدود زیادی مشکل علف هرز در گیاه زراعی را با حداقل میزان مصرف علف کش بهبود بخشید.

شکست برنج در عملیات تبدیل شلتوک، یکی از منابع مهم ضایعات این محصول در کشور ما به شمار می رود. به همین منظور در قسمتی از مطالعات مربوط به بررسی اثر پارامترهای موثر بر عملکرد سفید کن های مالشی- دمشی در موسسه تحقیقات برنج کشور، اثر دو عامل مهندسی شامل سرعت دورانی محور سفید کن (در چهار سطح 600، 700، 800، 900 دور بر دقیقه)، جریان هوای درون محفظه سفید کن (با و بدون دمش هوا)، اثر دو عامل رقمی شامل شکل دانه (کوتاه، متوسط و بلند) و رطوبت شلتوک (در سه سطح 9-8، 11-10 و 13-12 درصد بر پایه تر) بر مقدار شکست برنج سفید بدست آمده از سفید کن مالشی – دمشی مورد ارزیابی قرار گرفت. ارقام شلکتوک مورد آزمایش شامل سه رقم شلتوک خزر (دانه بلند)، بینام (دانه متوسط) و غریب (دانه کوتاه) بود. به طور کلی با افزایش سرعت دورانی محور دستگاه، ابتدا مقدار شکست برنج سفید بدست آمده کم شده و سپس افزایش یافت. مقدار شکست رقم خزر ازبینام بیشتر بوده و همچنین شکست رقم غریب نیز از مقدار شکست رقم بینام کمتر بوده است. با افزایش میزان رطوبت شلتوک، بر مقدار شکست دانه ها افزوده شد. دمش جریان هوا منجر به کاهش شکستگی دانه ها گردید از اینرو این پارامتر، عامل مهمی است که باید در طراحی سفید کن های مالشی مورد توجه قرار گیرد. با مقایسه میانگین تیمارها، مناسب ترین ترکیب سرعت محور دستگاه و رطوبت شلتوک برای ارقام مورد بررسی عبارت از سرعت دوارنی 800 دور بر دقیقه و رطوبت 9-8 درصد بر پایه تر برای شلتوک به دست آمد. همچنین بررسی مدل های تدوین شده بیانگران آن بود که بهترین و ساده ترین معادله رگرسیونی برای توجیه مقدار شکست دانه ها در سفید کن مالشی – دمشی، بر حسب سرعت دورانی محور دستگاه، درصد رطوبت شلتوک و ضریب رعنایی دانه، دو معامله درجه دوم سه متغیره برای حالات با دمش جریان هوا و بدون آن بوده است.

در این پژوهش 8760 رکورد مربوط به یک مجتمع دامپروری در استان گیلان که دارای دو گله گاو شیری بود مورد بررسی قرار گرفت. عواملی که اثرات آنها بر عملکرد تولید مثل مورد ارزیابی قرار گرفتند فصل زایش،سال زایش، جنس گوساله، دوره شیردهی، گله، مقدار تولید شیر و سن گاو در زمان زایش بود. میانگین فاصله زایش تا اولین تلقیح، فاصله زایش تا تلقیح منجر به آبستنی، تعداد تلقیح به ازای آبستنی و فاصله دو زایش متوالی به ترتیب 34/0±64/86 روز، 63/0±57/124 روز، 02/0±17/2 بار و 71/0±409 روز بدست آمد. فصل زایش تاثیر معنی داری بر تمام شاخص های تولید مثل داشت (P<0/01). بهترین عملکرد در زایش های پاییزه و ضعیف ترین در زایش های بهاره مشاهده شد. سال زایش نیز عملکرد تولید مثل را تحت تاثیر قرار داد (P<0/01). دوره شیردهی بر تمام شاخص های تولید مثل اثر معنی داری داشت (P<0/05). گله اثر معنی داری بر فاصله زایش تا تلقیح منجر به آبستنی و تعداد تلقیح به ازای آبستنی داشت (P<0/05). سن در زمان زایش بر فاصله دو زایش متوالی، فاصله زایش تا تلقیح منجر به آبستنی و فاصله زایش تا اولین تلقیح تاثیر معنی دار نشان داد (P<0/01)، اما اثر آن بر تعداد تلقیح به ازای آبستنی معنی دار نبود (P>0/05). مقدار تولید شیر بر حسب 150 روز محاسبه شد. تولید شیر طی این مدت تاثیر معنی داری بر فاصله زایش تا اولین تلقیح و تعداد تلقیح به ازای آبستنی داشت (P<0/01). جنس گوساله تاثیر معنی داری بر عملکرد تولید مثل نداشت (P>0/05). از این پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که، گاوهای شیری هلشتاین استان گیلان در دوره شیر دهی سوم تا پنجم و زایش های پاییزه دارای مناسبترین وضعیت تولید مثل هستند. همچنین تولید شیر طی 150 روز اول دوره شیردهی تاثیر زیادی بر تعداد تلقیح به ازای آبستنی و فاصله زایش تا اولین تلقیح دارد.

میزان ناپدید شدن شکمبه ای و قابلیت هضم روده ای پروتئین هضم شده در شکمبه برخی اقلام خوراکی مورد استفاده در تغذیه نشخوار کنندگان با روش کیسه های نایلونی متحرک و روش 3 مرحله ای آنزیمی تعیین شد. اقلام خوراکی مورد استفاده شامل علوفه ها (یونجه خشک، سیلاژ یونجه، سیلاژ ذرت، سیلاژ علف جو و کاه گندم)، دانه ها (دانه جو و ذرت)، منابع پروتئینی (کنجاله سویا، کنجاله تخم پنبه و پودر ماهی کیلکا)، محصولات فرعی (سبوس گندم و تفاله چغندرقند) و دانه سویای خام و تف داده شده (واریته های سحر و ویلیامز) بودند...

به منظور مطالعه ترکیبات شیمیایی، محتویات مواد معدنی و کیفیت پروتئین پودر گوشت و استخوان، شش نمونه مرکب پودر گوشت و استخوان، طی یک ماه نمونه برداری تصادفی از یک واحد تولید پودر گوشت و استخوان، تهیه شد. میانگین ترکیب شیمیایی نمونه ها براساس تجزیه تقریبی عبارت بود از: رطوبت 1/6، پروتئین خام 1/38، عصاره اتری 6/20 و خاکستر خام 1/23 درصد. میانگین انرژی خام و دیواره سلولی منهای همی سلولز در پودر گوشت و استخوان به ترتیب برابر 5338 کیلو کالری در کیلو گرم و 1/11 درصد بود. میانگین محتویات عناصر پرمصرف کلسیم، فسفر، سدیم، منیزیوم، پتاسیم و کلر به ترتیب معادل 4/5، 4/3، 9/2، 24/0، 58/0 و 3/3 درصد بود. براساس میانگین، عناصر کم مصرف منگنز، روی، آهن و مس به ترتیب برابر 4/1، 62/4، 67/1، 1001/135 میلی گرم در کیلو گرم بود. جهت ارزیابی کیفیت پروتئین، 160 قطعه جوجه خروس آربور – آکرز، از سن 8 تا 17 روزگی، با یک جیره فاقد نیتروژن و 7 جیره نیمه خالص حاوی 10 درصد پروتئین خام از منشا پودر گوشت و استخوان و پودر ماهی تغذیه شدند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار حاوی 5 قطعه جوجه انجام شد. مقادیر نسبت بازده پروتئین و نسبت ویژه پروتئین در بین نمونه های پودر گوشت و استخوان تفاوت معنی داری (P<0/05) نشان داده و به ترتیب بین 28/1 تا 04/2 20/2 تا 8/2 متغیر بود. مقادیر نسبت بازده پروتئین و نسبت ویژه پروتئین در نمونه های پودر گوشت و استخوان نسبت به ارقام مشابه در پودر ماهی بطور معنی داری (P<0/05) کمتر بود. درصد خاکستر استخوان درشت نی در بین نمونه های پودر گوشت و استخوان تفاوت معنی داری (P<0/05) نشان داده وبین 64/32 تا 31/38 درصد متغیر بود. بالاترین مقادیر خاکستر استخوان درشت نی در نمونه های حاوی سطوح بالای کلسیم و فسفر مشاده شد. سطح اسید اوریک سرم خون، به عنوان پاسخ به کیفیت پروتئین، در بین نمونه های پودر گوشت و استخوان تفاوت معنی داری (P<0/05) نشان داده و از مقدار آن در پودر ماهی بیشتر بود.

تاثیر کود ازته اوره و نیترات سدیم بر رشد قارچ Trichoderma Koningii و دو گونه از عوامل بیماریزای فوزاریوم سنبله گندم، مورد مقایسه قرار گرفت. در این بررسی علاوه بر مقایسه رشد پرگنه، تولید اسپور و کلامیدوسپور در شرایط محیط کشت PDA بطور انفرادی و توام مطالعه شدند. میزان رشد شعاعی میسلیوم Koningii. T تحت تاثیر تیمار کود اوره در مقادیر 1 و 2 گرم در لیتر در مقایسه با culmorum Fusarium و Fusarium graminearum افزایش معنی دار نشان داد. اما کود نیتراته میزان رشد Koningii. T را نسبت به شاهد کاهش داد. دو گونه فوزاریوم مذکور در این شرایط در مقادیر 1و 2 گرم در لیتر کودها پس از 48 ساعت افزایش رشد معنی داری در مقابل شاهد داشتند (P=%5). کود اوره پس از هفت روز بطور کاملا معنی داری (P=%5) باعث کاهش تشکیل کلامیدوسپور درگونه Koningii. T گردید. درحالیکه این کود تاثیر ناچیزی در کاهش تعداد ماکروکنیدی culmorum. F در این مدت داشت. هر دو گونه فوزاریوم در مقادیر 1 و 2 گرم در لیتر اوره کلامیدوسپور تولید نکردند. Koningii. T در هر دو شرایط کود ازته اوره و نیترات سدیم قادر به پارازیت کردن هر دو گونه فوزاریوم بود.

عدس بعنوان عضو مهم خانواده بقولات به دلیل درصد پروتئین بالا در جیره غذایی مردم کشورهای در حال توسعه جایگاه بخصوص دارد. قدمت کشت و کار این گیاه در ایران و اختلاف متوسط عملکرد ایران و جهان ضرورت انجام مطالعات اصلاحی را در این گیاه آشکار می سازد. از آنجا که شناخت و تعیین تنوع در میان نمونه های موجود در ژرم پلاسم در طراحی برنامه های اصلاحی امری ضروری می نماید، لذا 220 نمونه عدس (Lens culinaris Medik) موجود در بانک بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها در قالب طرح آگومنت در پائیز سال 1380 در مزرعه کشت شدند. 16 صفت مورفولوژیک مختلف در میان آنها یادداشت برداری شد. بر اساس میزان عملکرد نمونه ها 64 نمونه جهت ارزیابی تنوع ژنومی مورد استفاده قرار گرفت. تنوع ژنتیکی نمونه ها با استفاده از نشانگرهای RAPD ارزیابی شد که در آن با به کارگیری 9 آغازگر تصادفی، الگوی باندی DNAی نمونه ها تهیه شد و بر این اساس تنوع ژنتیکی و فاصله ژنتیکی نمونه ها محاسبه و نمونه ها با استفاده از تجزیه خوشه ایگروه بندی شدند. آغازگر OPL-19 بیشترین بازده را در تشخیص ژنوتیپ ها نشان داد. بر اساس داده های مورفولوژیک دامنه بین نمونه ها از 58/0 تا 6/2، و بر اساس داده های مولکولی از 21/0 تا 96/0 متغیر بود. بر اساس صفات مورفولوژیک در سطح تشابه 90 درصد دو گروه ژنوتیپی و بر اساس داده های مولکولی در سطح عدم تشابه 90 درصد 11 گروه ژنوتیپی تفکیک شد. شاخص تنوع صفات مورفولوژیک از 36/0 در صفت تعداد غلاف دو بذری تا 83/0 در صفت تعداد دانه در بوته متغیر بود. بر اساس داده های به دست آمده از RAPD شاخص تنوع ژنتیکی نمونه ها 80 درصد بود که نشان دهنده تنوع بسیار بالای ژنتیکی در بین نمونه ها می باشد. نتایج به دست آمده از مقایسه ماتریس های مورفولوژیکی و RAPD، 83 درصد با هم همبستگی نشان دادند. لذا بنظر می رسد می توان از روش مولکولی RAPD به عنوان ابزاری موثر در تجزیه ژنومی ژرم پلاسم عدس استفاده کرد.

حرارت دادن شدید شیر مورد استفاده در تولید پنیر به روش آنزیمی سبب تاخیر و با توقف فعالیت آنزیمی در حین انعقاد شیر می گردد. از طرف دیگر بر حسب دما یا عمال شده پروتئین های محلول در شیر دناتوره شده و راندمان تولید پنیر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. به منظور بررسی تاثیر حرارت بر بهره وری و خواص فیزیکو شیمیائی و ارگانولپیتیک پنیر ابتدا شیر را درC°72 به مدت 15 ثانیه و 75 – 80 – 85 – 90 درجه سانتیگراد به مدت 60 ثانیه تحت تیمار حرارتی قرار داده و سپس مقادیر 05/0، 1/0 و 15/0 گرم در لیتر کلرور کلسیم به شیر پاستوریزه اضافه گردید. فرآیند پنیر سازی طبق روش های متداول تولید پنیر سفید ایرانی صورت گرفت. زمان انعقاد، چربی در ماده خشک، رطوبت در پنیر بدون چربی، بهره وری، ماده خشک و کاهش وزن در طی نگهداری و ویژگی های حسی اندازه گیری شدند. نتایج پس از تجزیه و تحلیل آماری نشان دادند که بهترین دمای پاستوریزاسیون شیر جهت حفظ خصوصیات فیزیکوشیمیائی و ارگانولپتیک پنیر سفید ایرانی با حداکثر بهره وری و حداقل افت وزنی C °80و برای جلوگیری از افزایش زمان انعقاد افزودن کلرور کلسیم به میزان 10 و 15 گرم درصد لیتر شیر توصیه می گردد.

به منظور بررسی کارآیی بهره برداران و تولید کنندگان خرما در شهرستانهای بم و جیرفت اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه با 190 بهره بردار جمع آوری و با استفاده از نرم افزار DEAP انواع کارایی تولید کنندگان خرما در این دو برآورد شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطح زیر کشت میانگین کارایی فنی و اقتصادی افزایش می یابد اما بالاترین کارایی تخصیص در گروه بهره برداران یک تا سه هکتار با 62 درصد و سپس به ترتیب بهره برداران کمتر از یک هکتار با 57 درصد و بهره برداران بیش از سه هکتار با 3/52 درصد قرار دارند. بررسی میزان کاربرد مطلوب نهاده ها نیز نشان داد که کشاورزان در این مناطق با کمبود سرمایه روبرو هستند اما از سایر نهاده ها بیش از حد نیاز استفاده میکنند.