نشریه فقه اهل بیت
پیاپی 48 (زمستان 1385)

روایات فراوانی فی الجمله دلالت بر حرمت آواز خواندن طرب آور (غنا) و نواختن ساز (موسیقی) و نیز گوش دادن به آنها دارد، از سوی دیگر، در برخی از روایات مواردی مانند غنا در قرائت قرآن و مجلس عروسی و نیز غنا بدون موسیقی جایزشمرده شده است. از مجموعه روایات می توان به این نتیجه رسید که غنا به تنهایی حرام نیست و حتی اگر دارای مفاهیم لهوی باشد حکم آن بیش از کراهت نخواهدبود، زیرا دلیلی بر حرمت مطلق لهو نیست و تنها هنگامی که با فعل حرامی مانندموسیقی حرام یا مجلس حرام همراه شود حرمت آن به غنا و استماع آن سرایت خواهد کرد. اما درباره موسیقی می توان گفت، موسیقی حماسی و غیر مطرب از ادله حرمت استثنا می شود و موسیقی لهوی غیر مطرب نیز مکروه است، بلکه شاید بتوان گفت فقط موسیقی مطرب که به گونه اهل لهو نواخته می شود حرام است.

هنگامی که ازدواج دایم برای همگان میسر نیست و زمینه فحشا و هرزگی در جامعه روبه فزونی است، ازدواج موقت راهکاری مناسب برای حل مشکلات جنسی جوانان وپیشگیری از فساد و مبارزه با آن است. مذاهب اسلامی به استناد قرآن کریم، سنت نبوی(ص) و اقوال صحابه و تابعین در مشروعیت این ازدواج در عصر پیامبر (ص)تردید نکرده اند و تنها آنچه محل اختلاف است استمرار یا نسخ این حکم الهی است،شیعیان و بعضی از بزرگان صحابه و تابعین، بر این باورند که این حکم نسخ نشده است. اما بعضی از دانشمندان اهل سنت - بدون استناد به کلامی از پیامبر (ص) -ادعا می کنند که این قانون در زمان جنگ خیبر یا آن هنگام که پیامبر (ص) در هوازن یامکه ی الله بود نسخ نشده است، در حالی که اخبار فراوانی دلالت بر مخالفت عمر بن خطاب در عصر خلافتش با این حکم الهی دارد که مورد استناد عالمان اهل سنت نیزمی باشد. از این رو شیعه و سنی در تشریع این قانون الهی توسط پیامبر اکرم (ص)تردیدی ندارند و دلیل معتبری بر نسخ آن، توسط آن حضرت نیز وجودندارد.

امروزه حقوق حیوانات و حفظ گونه های مختلف آنها، از جمله مسائلی است که درسراسر جهان از جانب دولت ها و سازمان ها و عموم کسانی که به مسائل زیست محیط ی و حمایت از حیوانات علاقه مند می باشند، مورد توجه قرار گرفته است.
درمعارف اسلامی نیز در کنار مسائلی مربوط به انسانها و حقوق آنها، مسائل محیط زیست و از جمله حیوانات، حائز اهمیت می باشد. در این مقاله احکام و قوانینی که در ابواب مختلف فقه اسلامی، پیرامون حفظ و نگهداری و بهره برداری و ممنوعیت آزار واذیت حیوانات وجود دارد، ذکر گردیده است. آنچه در فقه اسلامی موجود می باشد،مجموعه قوانینی جامع و کامل است که می تواند راهگشای تدوین قانون جامع «حقوق حیوانات» در عصر حاضر گردد.
مقدمه بشر در آغاز عصر علم و تکنولوژی و صنعتی شدن جهان، سرمست از پیشرفت وتوسعه صنعتی، تنها بر تولید هرچه بیشتر و بهره برداری کامل از محیط پیرامون خود- چون معادن و جنگل ها و دریاها- می اندیشید و بی رحمانه طبیعت اطراف خویش را مورد هجوم قرار داد تا اینکه روزی خود را در گردابی مهلک ازنابسامانی های زیستی دید و جهان طبیعت را در حال نابودی مشاهده نمود.

یکی از مسائل مهمی که امروزه در عرصه فقه اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است،سؤال از حرکت های نامتعارف در عزاداری حضرت سید الشهداء(ع) است.
باور بسیاری بر آن است که هر عملی که به قصد عزاداری صورت گیرد، شرعیت لازم را دارد و عزاداری امام حسین(ع) از همه حرمت ها استثناء می باشد. از این رو، طبق این باور قمه زنی و برخی اعمال نامتعارف مانند لطمه زدن به صورت فی حد نفسه وماورای شرایط موجود جامعه حلال است. به عبارتی حکم اولیه آن حلیت است و اگربرخی از مراجع آن را تحریم کرده اند، صرفا به جهت شرایط خاص سیاسی دنیای اسلام است.
در این مقاله تلاش شده است، تا حکم اولیه قمه زنی با دقت بیشری مورد بررسی قرارگیرد و ادله موافقین و مخالفین نقد شود.
نویسنده با دسته بندی روایات به سه بخش کوشیده است تا ثابت کند که این عمل وجه شرعی ندارد و به شبهات موجود در این باره پاسخ داده است.
در ادامه بحث و بعد از اثبات حرمت اولیه این اعمال به بررسی حکم ثانویه آنهاپرداخته و با پاسخ به سؤالات و شبهات مخالفین، حرمت آنها را از این جهت نیز ثابت کرده است.