فهرست مطالب
فصلنامه گنجینه اسناد
پیاپی 107 (پاییز 1396)
- تاریخ انتشار: 1396/08/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 6-29ایران دوره قاجار درنتیجه برخورد مستقیم با دنیای بیرونی و به خاطر داشتن موقعیت مناسب تجاری، گامی به نظام اقتصاد جهانی نزدیک تر و کشور به بازاری برای فروش کالاهای خارجی تبدیل شد. تغییر در مسیرها و طرف های تجاری ایران قرن نوزدهم، نقش و کارکرد تجار و صرافان، ازجمله تومانیانتس را گسترش داد. کمپانی برادران ارمنی تومانیان ازجمله نهادهای اقتصادی ای بود که با فعالیت در زمینه های مختلف حمل ونقل و تاسیس تجارت خانه، امور رفاهی و عمرانی، صنایع، بانکداری، و کشاورزی –به ویژه در نیمه شمالی کشور و با روسیه تزاری– در امور اقتصادی کشور فعالیت می کرد.هدفهدف این پژوهش تبیین عملکرد کمپانی برادران تومانیانتس در ساختار اقتصادی- تجاری ایران دوره قاجار و نقش آنان در وضعیت سرمایه داری کشور است.
روش و رویکرد: این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد آرشیوی تهیه شده است.
یافته ها ونتایجکمپانی تومانیانتس فعالیت گسترده اقتصادی، توان مالی بالا و همین طور استقلال نسبی داشت؛ ولی برخی عوامل از قبیل بی ثباتی و ضعف سیاسی-اقتصادی، فقدان حمایت دولتی، تمایل نداشتن به سرمایه گذاری، سلطه رقبای خارجی، نگرش استعماری غرب، و فقدان سیاست گذاری روشن اقتصادی مانع از آن شد که این کمپانی نقش تاثیرگذاری در عرصه اقتصاد کشور و ورود به سرمایه داری داشته باشد؛ بنابراین درنهایت با اقدام های خود، بر وابستگی بیشتر به سرمایه و کالای خارجی افزود.کلیدواژگان: تومانیانتس، قاجار، صرافی و بانکداری، وابستگی اقتصادی، روسیه -
صفحات 30-45هدف تحقیق:هدف پژوهش حاضر بازبینی ماهیت تشکیلاتی است که ازسوی پژوهشگران با نام «خزانه حجت» در سازمان حکومتی غزنویان پذیرفته شده است. مطابق این دیدگاه خزانه ای ایجاد شده بود که تنها به گونه ای از اسناد به نام «حجت» اختصاص داشته است. این پژوهش با هدف بررسی وجود ماهوی این تشکیلات انجام شده است.
روش و رویکرد: گردآوری مطالب در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای و اسنادی است. همچنین تلاش می شود تا با استفاده از روش تحلیل محتوای عناصر واژگانی در تاریخ بیهقی -تنها اثری که عبارت «خزانه حجت» در آن به کار رفته است- و یافته های کمی و کیفی به دست آمده، فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار گیرد.
دستاورد ویافته هانتایج این تحقیق نشان می دهد که بازخوانی پژوهشگران از عبارت «خزانه حجت» در تاریخ بیهقی پایه استواری ندارد و بدین ترتیب اذعان به وجود خزانه ای مختص به «حجت» (به عنوان نوعی از اسناد)، مولود قرائت نادرستی از کتاب اخیر بوده است.کلیدواژگان: خزانه حجت، تاریخ بیهقی، دیوان سالاری غزنویان، اسناد، آرشیو -
صفحات 42-46هدفدو هدف این پژوهش، یکی واکاوی میزان طلاق در ایران طی دهه های نخست قرن14ش به صورت توصیف کمی، و دیگری، بررسی علل عمده گسست پیوند زناشویی طی همان برهه زمانی به عنوان دوره تقریبا سنتی و پیشامدرن ایران است.
روش/رویکرد پژوهش:برای نیل به این مقصود، از روش ترکیبی مبتنی بر رهیافت های کمی و کیفی استفاده شده است. روش و ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بوده است. داده های پژوهش، ازطریق فیش برداری از اسناد عمدتا منتشرنشده و بعضا نیز مدارک منتشرشده کم یاب، استخراج شده است.
یافته های پژوهش: یافته ها حاکی از این است که، میزان طلاق در ایران طی آن برهه زمانی زیاد بود و علل اصلی آن را باید در معضلات فرهنگی منبعث از اندیشه سنتی مردسالار جستجو کرد؛ همچنین، چالش های اجتماعی و مشکلات اقتصادی نیز در این زمینه نقش زیادی داشت.کلیدواژگان: ایران، دوره پهلوی، طلاق، زناشویی، خانواده -
صفحات 64-81هدفبررسی ویژگی های دموگرافیک(1) و دگرگونی کیفی-آموزشی و جنسی شهر سنندج در بازه زمانی 1320-1357.
روش و رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر تاریخی است و با رویکرد تاریخ اجتماعی و بر مبنای منابع کتابخانه ای، اسنادی و نشریات به تبیین مسئله محوری پژوهش پرداخته شده است.
یافته ها و نتایج پژوهش: در این پژوهش دگرگونی اجتماعی شهر سنندج در دوره پهلوی دوم با تکیه بر تحولات جمعیتی این شهر بررسی شد.
برای تبیین هرچه بهتر مسئله پژوهش، از چند منظر به این مسئله پرداخته شد. در این راستا، ابتدا فضای کالبدی شهر سنندج و تحولات آن بررسی شد. سپس به امکانات شهری سنندج از قبیل مراکز آموزشی، بهداشتی، مالی و تفریحی و تاثیر آن ها بر مردم توجه شد. در ادامه ویژگی های جمعیتی سنندج در این دوران و تحولات و تحرکات جمعیتی آن -یعنی محوری ترین مسئله پژوهش حاضر- بررسی شد. با بررسی تحولات کیفی-آموزشی و جنسیتی، این نکته آشکار شد که زنان با برخورداری از امکانات آموزشی، رفته رفته به صورت یکی از گروه های اجتماعی فعال شهری درآمدند. در مبحث ویژگی های اقتصادی جمعیت، به مسئله شهری شدن نسبی مشاغل در سنندج توجه شد. سنندج درنتیجه این دگرگونی ها به صورت شهری صنعتی درنیامد، بلکه شکل خدماتی پیدا کرد.کلیدواژگان: سنندج، دولت پهلوی دوم، دگرگونی جمعیت، ساختار اجتماعی -
صفحات 82-94هدفهدف پژوهش حاضر ارزیابی فرایند توصیف اسناد آرشیوی در مراکز اسنادی نظامی و غیرنظامی مهم ایران و تهیه الگویی برای سامان دهی اسناد دفاع مقدس است.
روش/رویکرد: در این پژوهش از دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده است؛ بنابراین این پژوهش، پژوهشی ترکیبی است. برای اجرای پژوهش از روش پیمایشی-تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات آن از منابع کتابخانه ای، اسناد و مدارک، قوانین، استانداردها، و کاربرگه های سازمان ها و نهادها استفاده شده است. برای تکمیل اطلاعات کتابخانه ای نیز از روش مطالعات میدانی مثل مشاهده، و مصاحبه با کارشناسان و متخصصان تنظیم و پردازش اسناد استفاده شده است.یافته هابررسی شیوه های سامان دهی اسناد در مراکز اسنادی بررسی شده در این پژوهش نشان می دهد که هرکدام از سازمان های مذکور روشی بومی و مختص اسناد آرشیوی خود را به کار برده اند و تنها تعداد کمی از مراکز براساس «استاندارد بین المللی توصیف آرشیوی» عمل کرده اند. در بین مراکز اسنادی بررسی شده، تنها «معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» و «آستان قدس رضوی» شش مولفه اصلی مدنظر ایساد(استاندارد بین المللی توصیف آرشیوی) را رعایت کرده اند.نتیجه گیریهیچ کدام از مراکز غیرنظامی به اسناد جنگ تحمیلی و دفاع مقدس نپرداخته اند و تنها برخی از آن ها مانند معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بخشی از اسناد دفاع مقدس را آرشیو و نگهداری می کنند. در بین مراکز نظامی نیز تنها دو مرکز «اسناد و تحقیقات دفاع مقدس» و «سازمان حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و بسیج» به جمع آوری و نگهداری اسناد دفاع مقدس بر پایه استانداردهای فهرست نویسی و نمایه سازی و نیز استفاده از نرم افزار استاندارد داخلی و بومی نیروهای مسلح (نرم افزار ماوا) پرداخته اند؛ ولی بااین حال اشکال اساسی موازی کاری و رعایت نکردن استانداردی یکسان بر این دو مرکز وارد است.کلیدواژگان: اسناد و مدارک دفاع مقدس، سامان دهی اسناد، اسناد مکتوب و غیرمکتوب، مراکز اسنادی -
صفحات 96-108هدفلکه های قهوه ای رنگ متمایل به قرمز و زرد در شاهنامه موسوم به مندرس موضوع این پژوهش است. این نسخه در کاخ موزه سعدآباد تهران نگهداری می شود. هدف این پژوهش شناسایی نوع لکه قهوه ای رنگ روی کاغذهای شاهنامه مندرس و عوامل مسبب این آسیب است.
روش/ رویکرد پژوهش: در این تحقیق سعی شده است هدف پژوهش با رویکردی اثبات گرایانه (positivism) با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بررسی شود. برای رسیدن به هدف پژوهش از منابع کتابخانه ای و آنالیزهای دستگاهی استفاده شده است.
یافته ها ونتایجطیف سنجی FTIR-ATR وجود قارچ را در لکه ها تایید کرد؛ همچنین Micro-XRF نیز عناصر آهن و مس را شناسایی کرد. دو عامل قارچ و وجود فلز از مشخصه های لکه های فاکسینگ هستند. آهار نشاسته و جوهر مازوی به کاررفته در این نسخه از شاهنامه می تواند دلیلی بر ایجاد و تسریع لکه های فاکسینگ باشدکلیدواژگان: شاهنامه مندرس، فاکسینگ، Micro، XRF، FTIR، ATR -
صفحات 110-149هدفپژوهش حاضر به بررسی و تعیین عناصر فراداده ای مناسب برای تنظیم و توصیف جواهرات و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به عنوان اشیاء موزه ای دربردارنده اطلاعات ارزشمند تاریخی، فرهنگی، هنری و... پرداخته است.
روش/رویکرد پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی تحلیل محتوا انجام شده و داده های آن از دو طریق جمع آوری شده است. در مرحله اول، عناصر فراداده ای موجود ازطریق مطالعه منابع فارسی و لاتین در حوزه جواهرات و سنگ ها، کاربرگه ها و کاتالوگ های موزه های داخل کشور (9 موزه داخل کشور)، استانداردهای فراداده ای موزه ای (9 استاندارد) فراهم شد. در مرحله بعد این عناصر فراداده ای درقالب سیاهه وارسی (ابزار گردآوری داده های موردنیاز پژوهش حاضر) در اختیار متخصصان قرار گرفت و پاسخ های متخصصان جمع آوری شد و از طیف لیکرت برای تدوین داده ها استفاده شد. نتایج حاصل از ارزیابی داده ها با استفاده از ابزارهای آماری توصیفی تجزیه وتحلیل شده اند.
یافته ها و نتایج پژوهش: با تکیه بر یافته های پژوهش، درمجموع 363 عنصر فراداده ای برای تنظیم و توصیف جواهرات و سنگ ها شناسایی شده است. از میان 363 عنصر، 287 عنصر در استانداردها، 82 عنصر در موزه ها، 93 عنصر در منابع فارسی و 55 عنصر در منابع لاتین مطرح شده است. 17 عنصر جزء عناصر مشترک میان 4 گروه ذکرشده هستند. اطلاعات مربوط به هنرمند/سازنده/طراح با توجه به میانگین بالاتر آن ها نسبت به عناصر دیگر، جزء عناصر فراداده ای مهم در میان 363 عنصر هستند. می توان با به کارگیری عناصر شناسایی شده در مراکز موزه ای، بازیابی و همچنین مدیریت اطلاعات را -که یکی از اهداف مهم مراکز موزه ای است- بهبود بخشید و کاربران را به سمت مرتبط ترین نیاز اطلاعاتی شان راهنمایی کرد.کلیدواژگان: عناصر فراداده ای، تنظیم و توصیف، جواهرات، سنگ های قیمتی، سنگ های نیمه قیمتی
-
Pages 6-29PurposeIn the second half of the 19th century, Iran gradually established its ties with the global market and the country became a lucrative market for foreign goods. Tvmanyants Brothers Company, an Armenian enterprise, operated a wide range of activities, including transport, trading, services, building, manufacturing, banking and agriculture, mainly in the northern territory and in partnership with Russia. This paper discusses the company's operations in Iran and its impact on the domestic economics.
Method/Research Design: Library and archival resources are consulted to collect data for analysis.
Findings: The Company was in a favorable financial situation, was involved in a wide range of activities, and operated relatively independently. However, political and economic instability in the country, and lack of support from the government for its activities, led to reluctance for investing large amounts of capital in Iran. This was intensified by foreign competitors having an upper hand in the domestic economy of the country, a colonial attitude, and a lack of clear economic policy on the part of the government. Such factors forced the company to engage more in foreign trade, e. g. importing goods instead of playing a role in the economic development of the country.Keywords: Tvmanyants (Tvmanyan, Tvmanyans), Qajarid era, Banking, Economic development, Iran -
Pages 30-45PurposeThis paper examines of the existence of a repository scholars generally believe operated in the Ghaznavid (977-1186 A.C) bureaucracy, to store a certain kind of government document which they namedKhazana ye Hojjat[Treasury of proof].
Method/Research Design: An analysis of the content of Tarikhi e Bayhaqi and examination of archival records was carried out to collect data.
Findings: Misreading of Tarikhi e Bayhaqi has led researchers to falsely believe that there has been a Khazana ye Hojjat.Keywords: Khazana ye Hojjat_Tarikhi e Bayhaqi_Ghaznavids -
Pages 42-46PurposeFrequency of registered divorce after the establishment of a modern state in Iran is reported.
Method/Research design: Official records and library resource were examined for data gathering.
Findings: The divorce rate was at a high level. Men did not need a court order for divorce, so they could easily call off their marriage. Cultural and economic issues were among the main reasons for divorce.Keywords: Iran, divorce rate, marriage -
Pages 64-81PurposeDimensions of social changes in the capital city of Kurdistan province of Iran is discussed during the 37 years of the reign of the Shah Mohammad Reza Pahlavi.
Method/Research Design: Social changes in the city, in terms of changes in physical expansion and urban facilities (including education, health, financial institutions, and recreation) are studied. Data was collected from library materials and archival records.
Findings: Access to modern education provided women an opportunity to take a more active role in the Sanandaj. Availability of a range of public sector jobs enhanced urbanism too. Both developments were found to be the engine of change of the city into a service oriented city.Keywords: Sanandaj, Demographics, Urbanism -
Pages 82-94PurposeThis study examines descriptive cataloging of archival materials related to the Iran- Iraq war (1980-1987) in Iranian archives and provides a model for improvement.
Method/Research Design: Metadata records of numerous archives were closely examined. Also, professional archivists were interviewed to collect data for analysis.
Findings: Archives studied followed their own ways in the description of records. Only a few followed ISAD rules. The National Archives and Astan Qods were the only two centers where the six elements of ISAD rules were implemented. Among military archives only two, namely The Institute for Documentation and The Center for Preservation of Relics and Values of the Holy Defense have applied standards of description and indexing.Keywords: Holy Defense, Organizing documents, written, unwritten documents, Document centers -
Pages 96-108PurposeTo identify the types and causes of spots and stains on the pages of a manuscript of Shahnameh held in Sad Abad Palace Museum in Tehran.
Method/ Research Design: Data was collected and analyzed by lab equipment.
Findings: FTIR-ATR spectroscopy confirmed fungus stains. Also, micro- XRF identified the elements iron and copper. Both characteristics are foxing spots. The sizing starch and tannic can be responsible.Keywords: Shahnameh, foxing, FTIR- ATR, XRF-micro -
Pages 110-149PurposeIdentifies metadata elements used for the arrangement and description of jewelry, precious and semi-precious stones as museum objects which contain valuable historical, cultural, artistic and much other important information in Iranian museums.
Method/Research Design: Foreign and Persian language sources were consulted to identify standards-based procedures, based on which check lists were developed and used as data collecting tools.
Findings: Overall 363 metadata elements were identified, 287 of which belonged to standards, 82 in museums. Out of 363 metadata elements and 93 were found in Persian sources and 55 in foreign language sources. Metadata elements related to the artist, manufacturer, or design maker were found to be the more important.Keywords: Metadata elements, arrangement, description, jewelry, precious stone, semi-precious stone. Iran, museums
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.