فهرست مطالب

گنجینه اسناد - پیاپی 102 (تابستان 1395)

فصلنامه گنجینه اسناد
پیاپی 102 (تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/05/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سمیه بختیاری*، فریدون الهیاری، علی اکبر کجباف صفحات 6-31
    هدف
    هدف این پژوهش افزون بر نمایاندن وضعیت راه ها و محورهای ارتباطی استان اصفهان در دوره پهلوی، بررسی تاثیر آن بر توسعه صنعت گردشگری در این دوره است.
    روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع اسنادی، مطبوعاتی و کتابخانه ای است.
    یافته ها و نتایج پژوهش: یافته های این پژوهش نشان می دهد که ماهیت گردشگری و جذب جهانگرد، جایگاه ویژه ای در رویکرد سیاست کلی دولت پهلوی- که بر پایه سه بنیاد نظری دولت سازی، ملت سازی و مدرن سازی استوار بود- داشته است. واقع بودن استان اصفهان در مرکز کشور به عنوان قلب تپنده مراودات اجتماعی و تجاری، افزون بر جاذبه های طبیعی و تاریخی منحصر به فرد گردشگری آن، به عنوان یکی از مهمترین قطب های گردشگری، در انعکاس زیرساخت های گردشگری و فراهم آوردن تسهیلات زیربنایی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در آن نقش بسزایی ایفا نموده است. از آنجا که ساخت و تسطیح راه ها و محورهای ارتباطی استان اصفهان به عنوان یکی از زیرساخت های گردشگری منجر به کاهش هزینه و وقت گردشگر می شد، می توان گفت که این عامل در توسعه صنعت گردشگری دوره پهلوی موثر بوده است.
    کلیدواژگان: صنعت گردشگری، اصفهان، محورهای ارتباطی، گردشگر، دوره پهلوی
  • زمانه حسن نژاد *، مرتضی نورایی، مصطفی پیرمرادیان صفحات 32-55
    هدف
    هدف این پژوهش، بررسی پیامد گسترش فعالیت احزاب ملی در سطح محلی در مازندران عصر پهلوی دوم است. مقاله حاضر، ابعاد مختلف رشد فعالیت احزاب در مازندران عصر پهلوی دوم با تاکید بر این مسئله است که احزاب محلی فعال در مازندران در این دوره، غالبا از چه گرایشی برخوردار بودند؟
    روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی، مصاحبه و منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.
    نتایج و
    یافته ها
    یافته های این پژوهش نشان می دهد که احزاب با گرایش های چپ چه از نوع مارکسیستی و چه از نوع مارکسیسم اسلامی در سال های آغازین و پایانی سلطنت پهلوی دوم بر حیات اجتماعی سیاسی مازندران اثرگذار بودند.
    کلیدواژگان: پهلوی دوم، احزاب، احزاب محلی، احزاب ملی، مازندران
  • حمیده شهیدی* صفحات 56-74
    هدف
    این پژوهش برآن است نخست به پیشینه مالکیت و اهمیت منطقه چکاب بپردازد، دوم این که فرآیند اختلافات ارضی ایران و افغانستان در این منطقه و سرانجام آن را بیان دارد، همچنین تاثیر سیاست کلی رضاشاه را در قبال کشورهای همجوار در این باب مورد بررسی قرار دهد.
    روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با بهره گیری از اسناد و مدارک موجود و منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی – تحلیلی تنظیم شده است.
    یافته ها و نتایج پژوهش: یافته ها نشان می دهد که پیشینه مالکیت منطقه چکاب به کشور ایران تعلق داشته و از املاک موروثی امیر محمدابراهیم علم بوده است. در جریان مساله چکاب مماشات زیادی از سوی ایران برای اجتناب از درگیری صورت پذیرفت. با این حال در ابتدا تمایل زیادی برای حفظ این منطقه وجود داشت اما بعدها سیاست دولت بر این امر قرارگرفت که چکاب را به افغانستان واگذارد و در نهایت به فروش آن به افغان ها با قیمتی پایین تر از قیمت تعیین شده از امیر ابراهیم علم رضایت داد. بنابراین، گزارش واگذاری این منطقه به افغانستان توسط فخرالدین آلتای دور از واقعیت است چراکه پیش از آمدن آلتای از ترکیه جهت داوری و رفع کشمکش مرزی میان ایران و افغانستان، این منطقه در عمل به افغان ها واگذار شده بود. این خاک بخشی را باید در سیاست خارجی رضاشاه جستجو کرد که بر پایه برداشتی خاص ازحسن همجواری شکل گرفته بود. اقدامات امیر محمدابراهیم علم جهت حفظ این منطقه از نظر ملی و حفظ تمامیت ارضی قابل تقدیر است. به نظر می رسد اگر حمایت دولت نیز وجود داشت با توجه به نفوذ محلی امیر علم و اتکا به نیروهای محلی امکان داشت این منطقه از خاک ایران جدا نشود.
    کلیدواژگان: پهلوی اول، ایران، افغانستان، مشاجرات مرزی، منطقه چکاب، امیر محمدابراهیم علم
  • الهام ملک زاده *، محمد بقایی صفحات 76-95
    هدف
    هدف پژوهش بررسی سیاست های فرهنگی- مذهبی دوران پهلوی اول و دوم است. در پاسخ به این سوال که عملکرد هریک در مواجهه با موضوعات فرهنگی- مذهبی چه بوده است. فرضیه پژوهش هم این است که اساسا ماهیت سیاست های هر دو دوره یکی است و تنها به دلیل شرایط زمانی، نوع اعمال سیاست ها شدت و ضعف داشته است.
    روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش پژوهش توصیفی -تبیینی با تکیه بر اسناد و منابع اصلی انجام شده است.
    یافته ها و
    نتایج
    یافته های پژوهش نشان می دهد سیاست های فرهنگی- مذهبی دوره پهلوی اول متأثر از چند عامل، روشنفکران را متقاعد کرد که تنها راه نجات ایران استقرار دیکتاتوری منور است. نتیجه آن، حکومت رضاشاه با شالوده سیاست تجدد غربی و دین عرفی بود. با رشد خودکامگی حکومت، ابزار سرکوب چون سانسور استفاده شد که در دوره پهلوی دوم، برای دوری از نتایج آن، درحالی که عرفی گرایی و غرب گرایی همچنان ستون فقرات سیاست های حکومت بودند، شیوه اعمال سیاست ها تغییر کرد. اشغال ایران در جنگ دوم جهانی و قدرت یافتن حزب توده، حکومت را به نهاد روحانیت که از عرصه های سیاسی- فرهنگی دور بود نزدیک کرد؛ اما در دهه 40 و پس از فوت آیت الله بروجردی و اعلام رفراندوم انقلاب سفید، وضعیت تغییر نمود و در دهه 50، با چندبرابرشدن درآمدهای نفتی، شاه خود را بی نیاز از متحدان داخلی دید؛ بنابراین سیاست های فرهنگی– مذهبی خود را با جدیت اجرا نمود که وقایع منتهی به انقلاب 1357، موفق نبودن این سیاست ها را نشان داد.
    کلیدواژگان: سیاست فرهنگی، انقلاب سفید، رضاشاه، محمدرضاشاه، سانسور
  • امیررضا اصنافی* صفحات 96-113
    هدف
    در سال های اخیر، شمار کاربران شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر، گوگل پلاس، اینستاگرام و سایر شبکه های اجتماعی به سرعت در حال افزایش است؛ بنابراین، پژوهش حاضر در نظر دارد ضمن بررسی متون در خصوص آرشیوسازی رسانه های اجتماعی به عنوان ابزارهای جدید و تعاملی انتقال اطلاعات به معرفی برخی از نرم افزارهای ویژه آرشیوسازی محتوا بپردازد و درنهایت به عنوان یک مطالعه موردی، بعضی از رسانه های اجتماعی مورد استفاده کاربران داخلی را در پایگاه آرشیو اینترنتی ارزیابی کند.
    روش/رویکرد پژوهش: در مقاله حاضر از روش بررسی متون درباره آرشیوسازی وب، برداشت داده از نرم افزارهای رسانه های اجتماعی و نیز برای بررسی رسانه های اجتماعی از روش توصیفی با رویکرد پیمایشی استفاده شده است.
    یافته های پژوهش: پژوهش حاضر نشان داد که بیش از ده نرم افزار برای آرشیوسازی رسانه های اجتماعی وجود دارد که اکثر آن ها هزینه دار هستند اما هنوز در ایران نرم افزاری برای برداشت محتوای رسانه های اجتماعی و آرشیوسازی آن ها وجود ندارد.
    نتیجه گیری
    داشتن برنامه راهبردی در این زمینه اهمیت دارد. بااین حال، خروجی و محتوای این منابع زودگذر است و برای طولانی مدت دسترس پذیر نیست. درواقع می توان از این منابع، استفاده آنی کرد و برای استفاده های آتی باید تدبیری اندیشید.
    کلیدواژگان: آرشیوسازی وب، رسانه های اجتماعی، برداشت داده، آرشیو اینترنت، نرم افزارهای آرشیوسازی
  • ساناز باغستانی*، فریبرز خسروی صفحات 114-132
    هدف
    تبیین شیوه توصیف اسناد آرشیوی در آرشیو ملی ایران.
    روش/ رویکرد پژوهش: برای اجرای پژوهش از روش پیمایش توصیفی استفاده شد و برای گردآوری داده ها، آیین نامه ها، شیوه نامه های تنظیم و توصیف اسناد، دفاتر راهنمای موجود در سازمان، و کاربرگه های توصیف تدوین شده از سال1350-1390 (جمعا 11 کاربرگه) مطالعه و بررسی شدند و با چهار نفر از کارشناسان اداره تنظیم و پردازش اسناد آرشیوی سازمان مذکور مصاحبه شد.
    یافته های پژوهش: یازده کاربرگه توصیف اسناد آرشیوی در طی سال های 1350-1390 در آرشیو ملی ایران تدوین شده است. عناصر کاربرگه های توصیف در آرشیو ملی ایران با گذشت زمان استاندارد شده اند و سطح توصیف عموما پرونده و آیتم بوده است.
    نتیجه گیری
    با درنظرداشتن ماهیت اسناد اداری و دولتی و عواملی چون کمیت و حجم اسناد، میزان مراجعه پژوهشگران، زمان، بودجه، نیروی انسانی در دسترس و نیز تاکید شورای آرشیو جهانی، ضروری است که در آرشیو ملی ایران هم توصیف در سطوح بالاتری مانند مجموعه و ردیف آغاز شود. گام نخست، توجیه مسئولان و ایجاد کاربرگه های متناسب این سطوح توصیف است.
    کلیدواژگان: توصیف آرشیوی، آرشیو ملی ایران، استاندارد جهانی توصیف آرشیوی(ایساد)، سطح توصیف
  • مهرناز آزادی بویاغچی، مریم افشارپور، محمد حدادی* صفحات 134-159
    هدف
    هدفپژوهش حاضر، آشنایی با مرکب آهن مازو، روش ساخت، خوردگی این مرکب و روش های درمان خوردگی آن، در آثار نگارش شده بر روی تکیه گاه (محمل) کاغذی می باشد. هدف دیگر، رفع و یا به حداقل رساندن آسیب ناشی از کاربرد روش های حفاظتی، با استفاده از انتخاب و به کارگیری روش درمان مناسب هنگام برخورد با آثار دارای خوردگی مرکب آهن مازو و کنترل خوردگی مرکب در آن ها است که البته این امر با داشتن آشنایی از روش های موجود میسر می گردد.
    روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش، پژوهشی بنیادی است که جمع آوری داده ها در آن بر پایه اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای و پایگاه داده ها انجام شده است و تحلیل و بررسی ها بر اساس داده های به دست آمده از این مطالعات، صورت گرفته است. مطالعه و پژوهش در خصوص مرکب آهن مازو و روش های درمان خوردگی آن، به صورت پراکنده در تحقیقات انجام شده است. در این پژوهش، این مطالعات متمرکز و طبقه بندی شده و مزایا و معایب هر روش نیز ذکرشده است.
    یافته ها و نتایج پژوهش: مرکب آهن مازو از چهار جزء اصلی زاج، مازو، صمغ عربی و آب تشکیل شده است. اکسیداسیون فلز کاتالیست و هیدرولیز اسیدی دو علت اصلی تخریب آثار نگارش شده با مرکب آهن مازو می باشند. دو روش فیزیکی و شیمیایی (آبی- غیرآبی) برای حفاظت آثار حاوی مرکب آهن مازو به کاررفته اند. هرکدام از روش های استفاده شده دارای معایب و مزایای خاص خود است و هیچ کدام به طور کامل، تضمین کننده حفاظت از مرکب در طولانی مدت نمی باشند.
    کلیدواژگان: مرکب، مرکب آهن مازو، خوردگی مرکب، درمان خوردگی
|
  • Somayeh Bahktiari*, Feridon Allahyari, Ali Akbar Kajbaf Pages 6-31
    Purpose
    To show the effect of government road construction projects on the promotion of tourism industry.
    Method/ Research Design: Library resources were studied and archival records were examined for data collection.
    Findings and
    Results
    Promotion of tourism had a special place in the government's policy. It was based on three pillars: state-building, nation building and modernization. Isfahan province, located in the center of the country, played a major role in the economy of the nation. In addition, its cultural significance required development of the tourism infrastructure. Road projects undertaken by the government played a major role in the promotion of tourism.
    Keywords: Tourism industry, Esfahan, Roads, Tourist, The Pahlavi period
  • Zamaneh Hassannejad, Morteza Nouraei, Mostafa Pirmoradian Pages 32-55
    Purpose
    To examine aspects of national parties’ activities and trends in Mazandaran province during the 37 years of Mohammad Reza Pahlavi‘s reign in Iran.
    Method/ Research Design: Archival documents were examined and interviews carried out with informants to collect data. Also Library resources were consulted.
    Findings and
    Results
    Left wing parties, whether Marxist or Islamic, with a tendency towards Marxism affected the socio-political life of Mazandaran.
    Keywords: Pahlavi, parties, local parties, national parties, Mazandaran
  • Hamideh Shahidi Pages 56-74
    Purpose
    The ownership of Chekab from earlier times and its importance for both parties is discussed. The dispute from the very beginning to the end is then fully reported. Finally, the paper comments on the consequences which Reza Shah’s decision to give up the claim had on the relationship with neighboring countries.
    Method/Research Design:Data was collected from archival documents and library sources.
    Findings and
    Results
    Chekab had traditionally belonged to Amir Muhammad Ebrahim ‘Alam, a subject of Iran . Findings show that although at first there was much interest on the Iranian side to keep the property, the government later gave up its claim and agreed to transfer Chekab to Afghanistan. The government of Afghanistan purchased the property at a low price from the owner, Amir Ebrahim 'Alam. This was well before the Turkish arbitrator, Fakhr al-Din Altay's entered into the matter. The decision to surrender Chekab to the Afghans was an example of Reza Shah’s foreign policy to preserve good relations with neighboring countries. Amir Muhammad ‘Alam’s endeavor's to protect his property is praiseworthy from the national point of view of territorial integrity. Given his influence in the region, it seems possible that with the support of the government, he could have prevented Chekab from being separated from Iran.
    Keywords: Pahlavi I, Iran, Afghanistan, border disputes, Chekab region, Amir Ebrahim Alam
  • Elham Malekzadeh, Mohammad Baghaei Pages 76-95
    Purpose
    This study examines religious and cultural policies of Reza Shah (1925-1941) and Mohammad Reza Shah (1941-1979).
    Method/ Research Design: Library resources were consulted to gather data for the analysis.
    Findings and
    Results
    Religious and cultural policies in the Pahlavi era were influenced by Iranian intellectuals’ intention to modernize the nation by supporting an "enlightened dictatorship". Reza Shah's policy, therefore, was to promote modernization and to support a secular approach to religion. However, after establishing his authoritarian rule, Reza Shah exercised harsh censorship and social repression with little cultural creativity. During the reign of Mohammad Reza, after the fall of Reza Shah, and while the policy remained the same, during the occupation of Iran by allied forces he found the Shiite clerical establishment to be a potential ally to resist the danger of communism. However, after the death of Ayatollah Boroujerdi and a successful referendum for the so-called White Revolution reforms, the Shah did not need to continue his alliance with the religious establishment.
    Keywords: cultural policy, Reza Shah, Mohammad Reza Pahlavi
  • Amirreza Asnafi Pages 96-113
    Purpose
    This paper looks at archiving social media as new tools for information exchange. It introduces a variety of the software used for data harvesting from social media. Internet Archives are examined for Iranian social media.
    Method/ Research Design: Literature on web archiving and data harvesting is reviewed. Data was collected from the Internet Archives.
    Findings: There are at least ten archiving software packages for social media. Most of them are not free, however. There is no software for data harvesting and archiving social media in Iran.
    Conclusions
    It is important to have strategic plan for archiving social media. However, the outputs and the content of such media are not stable and it is not possible preserve them in the long run.
    Keywords: web archiving, Social Media, Data Harvesting, Archiving Software, Internet Archive
  • Sanaz Baghestani, Fariborz Khosravi Pages 114-132
    Purpose
    To examine methods of archival description in the National Archives of Iran during this period.
    Method/ Research Design: In order to collect data, bylaws, archival arrangement and description manuals, and description worksheets designed during 1972- 2012 (11 worksheets) were studied and analyzed. Four professional archivists were also interviewed.
    Findings: 11 description worksheets were are designed during 1972- 2012. Elements within them have gradually been standardized over the years. Description has mostly been at file and item levels.
    Result
    Considering the nature of archives and factors such as the quantity and the extent of archival records, as well as their patrons, time, budget, personnel, and emphases of the International Council on Archives (ICA), upper levels of description such as fond and series is recommended. The first step is to brief authorities and design appropriate description worksheets.
    Keywords: archival description, National Archives of Iran, International Standard of Archival Description (ISAD), description level
  • Mehrnaz Azadi Boyaghchi, Maryam Afsharpour, Mohammad Hadadi Pages 134-159
    Purpose
    Firstly, to introduce iron gall ink, its production process, corrosion and corrosion treatment. Secondly, to consider how to eliminate or minimize the damage caused by the ink, through the use of protection methods involving selecting and applying an appropriate treatment.
    Method/ Research Design: Data obtained from library resources and available databases.
    Findings and
    Results
    Iron gall ink is comprised of four main components; copperas, gall, gum Arabic and water. Metal-catalyzed oxidation and acid-catalyzed hydrolysis are the two main causes of the deterioration of documents that were written in iron gall ink. Physical and chemical methods (aqueous/ non aqueous) for the conservation of documents containing iron gall ink are used. Each one of these methods has its own advantages and disadvantages and none of them fully guarantee the protection of the document in the long term.
    Keywords: ink, Iron gall ink, ink corrosion, corrosion treatment