فصلنامه آموزش مهندسی ایران
پیاپی 22 (تابستان 1383)

از ابعاد توسعه که نظیر ملتها را به خود جلب کرده است، توسعه اقتصادی است. تجارب ممالک دنیا بیانگر آن است که توسعه اقتصادی در صورتی تحقق می یابد که علاوه بر وجود تناسب در ساختارها و تعامل در بخش های مختلف جامعه، توسعه صنعتی نیز محقق شود. با توسعه سریع علوم و فناوری سرعت صنعتی شدن نیز چه در سطح داخلی کشورها و چه در سطح جهانی به طرز چشمگیری افزایش می یابد. از طرفی، ارتباط علم و فناوری و به واقع کنش متقابل و پیوند دانشگاه و صنعت، توسعه علم و فناوری را شتاب می بخشد و شتاب آنها موجب تسریع در رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی می شود و توسعه صنعتی نیز مستلزم پیشرفت و توسعه فناوری است.

هیئت ارزشیابی مهندسی و فناوری در آمریکا اخیرا چارچوب ارزیابی استاندارد برنامه های آموزش مهندسی را کاملا عوض کرده و این تغییر از سال 2000 میلادی به اجرا در آمده است. در گذشته، ملاک ارزشیابی مطالب و امکانات ارائه شده به دانشجویان بود، لیکن در چارچوب جدید اصل مهم این است که فراگیری دانشجویان فارغ التحصیل تا چه حد میسر است. به دلیل این تغییر اساسی برنامه های آموزشی تمام رشته های مهندسی دچار تحول شده است. در این مقاله پس از ارائه آمار مربوط به تعداد دانشجویان مهندسی و خلاصه ای راجع به ساختار ABET، در مورد اهداف و فرایند رزشیابی توضیحاتی داده می شود.

هر جامعه ای از قشرها و گروه های مختلفی تشکیل شده است که مهندسان جزو قشر فرهیخته جامعه اند و نقش مؤثری در پیشرفت جامعه ایفا می کنند. با توجه به نقش مهندسان هر جامعه لزوم توجه این قشر به واقعیت ها و محدودیت های موجود در جامعه مانند مسائل فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، زیست محیطی و حتی سیاسی در طراحی ها و فعالیت های صنعتی ضروری به نظر می رسد. در این مقاله ابتدا ویژگی های یک مهندس شاغل در صنعت با توجه به شرایط موجود در جامعه بیان شده و در ادامه نظر مهندسان ایرانی شاغل در صنعت در مورد کمبودهای موجود در دانشگاه ها به منظور تربیت مندسان به روز و آشنا به شرایط حاکم آورده شده است.

اشارات و شواهد مربوط به علوم مهندسی و مواد از کتب چهار مقاله عروضی، سفرنامه ناصرخسرو، مرزبان نامه، مجموعه الفرس، تاریخ بیهقی و گزیده ای از برهان قاطع استخراج و عرضه شده است. چگونگی استفاده از فلزات آهن، مس، روی، سرب، قلع و جیوه و آلیاژهای پولاد و برنج و همچنین فناوری های جوشکاری و اندودکاری و اصطلاحات مربوط به آنها گردآوری و به تفصیل شرح داده شده است. شواهد مربوط به استفاده از غیر فلزات، سرامیک ها، مهندسی ساختمان و برهان قاطع عرضه شده است.

ترمودینامیک دانشی پایه ای است که مدت های طولانی یکی از مهمترین دروس تحصیلی مهندسی در سراسر دنیا بوده است. اصول ترمودینامیک بر اساس تجربه ها و مشاهدات هر روزه ما بنا شده ست و یک ذهن هوشیار نباید هیچ مشکلی در فهم آن داشته باشد. با این حال، اغلب ترمودینامیک موضوع دشواری تصور می شود و بسیاری از دانشجویان از تجربه کردن آن، به علت مشکل در درک ارتباط آن با دنیای واقعی، می ترسند و این درس را با فهمی سطحی از موضوع رها می کنند. در این مقاله روش هایی ارائه می شود که باعث می شود تجربه اموزش ترمودینامیک دانشجویان مطلوب تر و پربارتر باشد و با ارتباط دادن موضوع با کاربردها و تجربه های دنیای واقعی، این درس را در مطابقت بیشتری با معیار ABET 2000 قرار می دهد.

پدیده هزاره سوم که دستاوردهای مهم هزاره دوم IT، MT، BT بدون بهره گیری از آن دچار اختلال خواهد شد، نانو تکنولوژی یا به عبارت دیگر، علوم و فنون از دیدگاه نانو است. به همین سبب، فرهیختگان کلیه علوم فنی و نظری این پدیده را مساوی آینده یا محور آینده دانسته اند. Naao - Technology & Science = Futureطبیعت سیستم ها ر در مقیاس اتمی کنترل می کند، دقت و کنترل به این معنا که هر جزئی در مکان خاص خود قرار می گیرد و ساختار متشکل از این اجزا خواص ویژه خود را خواهند داشت.

سهم ایران در پیشبرد مررزهای دانش و استفاده از علوم و فنون تولید شده در جهان در مقایسه با کشورهای صنعتی بسیار ناچیز است. برای یافتن علل عقب ماندگی علمی و در نتیجه، کندی توسعه اقتصادی اجتماعی کشور یک طرح پژوهشی در فرهنگستان علوم تعریف و از آبان ماه 1378 تحقیقات لازم آغاز شد. نتیجه این مطالعات ارائه 21 مقاله تحقیقاتی بود که در چند جلسه و میزگرد اعضای فرهنگستان و سایر علاقمه مندان مورد بحث قرار گرفت.