فهرست مطالب

پژوهشنامه حقوق اسلامی - پیاپی 22 (بهار 1385)

پژوهشنامه حقوق اسلامی
پیاپی 22 (بهار 1385)

  • 182 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/02/12
  • تعداد عناوین: 9
|
  • صفحه 1
  • صفحه 3
    مقاله به بررسی منافع حاصل از اجرای سیاست های آزادسازی تجاری در قالب پیمان های منطقه ای و تجاری می پردازد و قصد دارد به بررسی نقش سیاست های آزادسازی تجاری به بازرگانی خارجی بین ایران و شرکای مهم تجاری آن در میان کشورهای اسلامی بپردازد. بدین منظور از یک مدل جاذبه که امکان تخمین نقش عوامل مؤثر بر تجارت دو جانبه را با بکارگیری عوامل تاثیرگذار دو کشور از قبیل ویژگی های ساختار اقتصادی آنها مانند تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص داخلی سرانه، فاصله جغرافیایی، جمعیت و شاخص های تسهیل تجاری را در قالب مدل اقتصادسنجی فراهم آورده است، استفاده شده است. همچنین برای بررسی این مدل از روش داده های پنل استفاده شده است.
    نتایج این تحقیق نشان می دهد که آزادسازی تجاری، تاثیر مثبت و معنی داری را روی بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران و 16 شریک تجاری اسلامی آن، داشته است. همچنین تشکیل پیمان های منطقه ای با هدف آزادسازی تجاری، کاهش و نهایتا حذف محدودیت های تعرفه ای و گمرکی، می تواند کمک شایانی به رشد بخش بازرگانی خارجی کشورهای عضو بنماید.
    کلیدواژگان: ایران، کشورهای اسلامی، بازرگانی آزاد، بازرگانی بین المللی، اقتصاد بین الملل، مدل جاذبه، داده های پنل
  • محمد باغانی صفحه 27
    در پی طرح و توسعه پدیده موسوم به جهانی شدن، شاهد تعریف استانداردهایی یکسان برای نوع رفتار بازیگران در عرصه های مختلف می باشیم که در حوزه اقتصاد «سازمان تجارت جهانی» تجلی یافته است. از جمله مهمترین کارکردهای این سازمان، پرداختن به نحوه محاسبه قیمت کالاها و خدمات می باشد که نتیجه آن تاکید بر ضرورت حذف یارانه ها در کلیه کشورهای عضو طی مکانیزمی خاص می باشد. این مصوبه آثار متعددی در حوزه اقتصاد کشورهای در حال توسعه دارد که لازم می آید به آنها پرداخته شود.
    مقاله بدنبال تبیین دیدگاه سازمان جهانی تجارت درباره انواع یارانه ها از سویی و بررسی وضعیت یارانه ها در کشور از سوی دیگر و تطبیق یارانه های کشور بر مقررات سازمان جهانی تجارت است. در این مقاله به خلاهای قانونی و فرصت هایی که در قوانین سازمان برای حذف یارانه های ممنوع در نظر گرفته شده است اشاره می شود.در پی طرح و توسعه پدیده موسوم به جهانی شدن، شاهد تعریف استانداردهایی یکسان برای نوع رفتار بازیگران در عرصه های مختلف می باشیم که در حوزه اقتصاد «سازمان تجارت جهانی» تجلی یافته است. از جمله مهمترین کارکردهای این سازمان، پرداختن به نحوه محاسبه قیمت کالاها و خدمات می باشد که نتیجه آن تاکید بر ضرورت حذف یارانه ها در کلیه کشورهای عضو طی مکانیزمی خاص می باشد. این مصوبه آثار متعددی در حوزه اقتصاد کشورهای در حال توسعه دارد که لازم می آید به آنها پرداخته شود.
    مقاله بدنبال تبیین دیدگاه سازمان جهانی تجارت درباره انواع یارانه ها از سویی و بررسی وضعیت یارانه ها در کشور از سوی دیگر و تطبیق یارانه های کشور بر مقررات سازمان جهانی تجارت است. در این مقاله به خلاهای قانونی و فرصت هایی که در قوانین سازمان برای حذف یارانه های ممنوع در نظر گرفته شده است اشاره می شود
    کلیدواژگان: سازمان جهانی تجارت، یارانه، ایران
  • میثم پیله فروش صفحه 51
    در این مقاله با استفاده از شاخص های ضریب جیبی، هرفیندال، شاخص های نابرابری دهک ها، نسبت هزینه دهک ها، خط مطلق فقر و شاخص ترکیبی ساخته شده به مقایسه وضعیت عدالت اقتصادی در مناطق روستایی و شهری استان قزوین در سال های 1377-1380 پرداخته شده است.
    نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت عدالت در مناطق روستایی استان قزوین بدتر از وضعیت عدالت در مناطق شهری استان است. همچنین نتیجه گرفته شد که وضعیت عدالت اقتصادی در مناطق شهری استان قزوین بهتر از مناطق شهری کل کشور می باشد.در این مقاله با استفاده از شاخص های ضریب جیبی، هرفیندال، شاخص های نابرابری دهک ها، نسبت هزینه دهک ها، خط مطلق فقر و شاخص ترکیبی ساخته شده به مقایسه وضعیت عدالت اقتصادی در مناطق روستایی و شهری استان قزوین در سال های 1377-1380 پرداخته شده است.
    نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت عدالت در مناطق روستایی استان قزوین بدتر از وضعیت عدالت در مناطق شهری استان است. همچنین نتیجه گرفته شد که وضعیت عدالت اقتصادی در مناطق شهری استان قزوین بهتر از مناطق شهری کل کشور می باشد.
    کلیدواژگان: ضریب جینی، شاخص هرفیندال، شاخص های دهک ها، نسبت هزینه دهک ها، خط مطلق فقر، شاخص، شاخص ترکیبی، دهک ها، قزوین، عدالت اقتصادی
  • محمد کیوانی امینه صفحه 91
    با توجه به اهمیت مکتب نهادگرائی در میان مکاتب فعال اقتصاد کنونی و نوع نگرش و بینشی که این مکتب به پدیده های اقتصادی دارد، آشنائی با ادبیات نهادگرائی، می تواند برای دانش پژوهان رشته اقتصاد، بسیار آموزنده باشد. این مکتب با داشتن روش شناسی تجربی و توسل به پژوهش های تجربی و استقرائی بجای نگرش تحلیلی و انتزاعی و با بررسی پدیده های اقتصادی در چارچوب رویکرد تکاملی و داشتن مشی عمل گرایانه، سعی در تحلیل نهادها به عنوان بستر و قالب انجام فعالیت های اقتصادی دارد. نوع نگاه متفاوت و جالب توجه این مکتب به دولت، بنگاه اقتصادی، قوانین و مقررات، توسعه اقتصادی و...، باعث گردیده است تحلیل های این مکتب، تمایز و تفاوت قابل ملاحظه ای نسبت به سایر گفتمان های رایج اقتصادی داشته باشد. جدای از این، بین رشته ای بودن این مکتب و استفاده آزادانه آن از یافته های سایر علوم، خصوصا حقوق، جامعه شناسی، مدیریت و علوم سیاسی، سرآغازی برای حذف مرزهای رشته های علوم انسانی و رسیدن به نوعی جامع نگری در علوم انسانی می باشد. در این جستار، ابتدا با بررسی مفهوم نهاد از تعاریف نهادگرایان جدید و قدیم و معرفی نهادگرائی جدید و قدیم و اصول تفکر نهادگرائی، به معرفی روش شناسی نهادگرا و همچنین روش تحلیلی اقتصاد و حقوق پرداخته خواهد شد و سرانجام به بیان نگرش این مکتب به مفاهیم مهم اقتصادی مثل دولت، بنگاه اقتصادی، توسعه و مقررات و... پرداخته خواهد شد.
    کلیدواژگان: نهادگرائی، اقتصاد و حقوق، دولت، توسعه، بنگاه اقتصادی، روش شناسی نهادگرا
  • روح الله ابوجعفری صفحه 121
    با توجه به پیچیده تر شدن مسائل اقتصادی، لزوم نگاه چند بعدی به مسائل اجتماعی بر اساس چارچوب تحلیل بین رشته ای[1] هرچه بیشتر روشن می شود. اقتصاددانان نهادگرا از اوایل قرن بیست بر این مسئله تاکید داشته و تلاش هایی در جهت تبیین آن صورت داده اند. در این مقاله با توجه به تجربیات ادبیات اقتصاد نهادگرائی به ارائه چارچوبی برای تحلیل مسائل اقتصاد اسلامی می پردازیم. این مقاله با توجه به دیدگاه نهادی به بررسی نهاد مالکیت می پردازد و سپس با ارائه تحلیل نهادی از مدل تعادل عمومی والراس امکان نگاه وسیع تر در اقتصاد اسلامی را فراهم می آورد. در نهایت برخی درس ها برای اقتصاد اسلامی و رویکرد به برنامه های تحقیقاتی آینده مشخص خواهد شد.
    کلیدواژگان: اقتصاد، اقتصاد نهادی، اسلام و اقتصاد، اقتصاددانان
  • سید عقیل حسینی صفحه 145
    تمام ارکان سنت هم از «ذات قدسی» مبعث می شوند و هم رو به سوی آن دارند، و از این رو رنگ و بوی قداست می گیرند. علم سنتی نیز، به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان سنت خصوصا در سنت اسلامی که به معرفت منزلتی اعلی می بخشد با قداست عجین است و «علم مقدس» نام می گیرد.
    علم اسلامی بر دو اصل اساسی استوار است. از آنجا که در اسلام «اصل توحید» بالاترین مرتبت را دارد، تمامی اجزاء فرهنگ و تمدن و تفکر اسلامی بر آن ابتنا دارند. علم اسلامی نیز به تبع اینان، بر مبنای این اصل بنیادین نضج می گیرد و هدفی جز نمایاندن آن یعنی بازنمایی وحدت در تمامی نمودها و در نتیجه بازنمایی سیمای ذات احدی در ورای آنها ندارد. همچنین، علوم اسلامی بر «اصل ساختار سلسله مراتبی طولی عالم و حقیقت» ابتنا دارند کما اینکه در این اصل با علوم مقدس موجود در دل دیگر سنت ها اشتراک دارند.
    تمام ارکان سنت هم از «ذات قدسی» مبعث می شوند و هم رو به سوی آن دارند، و از این رو رنگ و بوی قداست می گیرند. علم سنتی نیز، به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان سنت خصوصا در سنت اسلامی که به معرفت منزلتی اعلی می بخشد با قداست عجین است و «علم مقدس» نام می گیرد.
    علم اسلامی بر دو اصل اساسی استوار است. از آنجا که در اسلام «اصل توحید» بالاترین مرتبت را دارد، تمامی اجزاء فرهنگ و تمدن و تفکر اسلامی بر آن ابتنا دارند. علم اسلامی نیز به تبع اینان، بر مبنای این اصل بنیادین نضج می گیرد و هدفی جز نمایاندن آن یعنی بازنمایی وحدت در تمامی نمودها و در نتیجه بازنمایی سیمای ذات احدی در ورای آنها ندارد. همچنین، علوم اسلامی بر «اصل ساختار سلسله مراتبی طولی عالم و حقیقت» ابتنا دارند کما اینکه در این اصل با علوم مقدس موجود در دل دیگر سنت ها اشتراک دارند.
    کلیدواژگان: سنت اسلامی، علوم مقدس، علوم اسلامی، روش شناسی، جهان بینی اسلامی، نصر، حسین، 1312
  • صفحه 175
|
  • Ali Gholami Page 3
    The article deals with the advantages gained through the implementation of free trade policies following regional treaties. It intends to examine the role of this in the foreign trade relations of Iran with its major trade partners among Moslem countries. The model used here is the gravity model which enables the estimation of the impacts on mutual trade while utilizing the influential factors like the economic structure specifications of involved countries (i.e GNP and per capita GNP, geographical distance, population, and trade facilitating indexes within an econometric model). Panel data is also used for the assessment of the model.The results show that free trade relations has had a meaningful and positive impact on the I.R. of Iran and its 16 Moslem partners’ foreign trade. In addition, other measures like the formation of regional treaties that aim at furthering free trade relations, decreasing and ultimately removing customs tariff would contribute greatly to the growth of foreign trade of member countries.
  • Mohammad Baghani Page 27
    One of the consequences of globalization has been the formulation of similar precepts for the countries such as what is represented by WTO on the economic domain. A major function of this organization is how to evaluate the pricing systems as effected by different countries. This has resulted in the necessity of subsidy omission according to a specific mechanism in all member countries and has had various impacts on the economy of developing countries, an issue that requires more clarification.The article discusses WTO’s viewpoint on different kinds of subsidies on the one hand and an examination of the current situation of Iran in this regard on the other. It also tries to adjust the allocated subsidies of the country with the existing regulations of WTO. The legal gaps and the opportunities available on the basis of WTO regulations to eliminate unlawful subsidies are other topics of discussion.
  • Meysam Pileh Foroush Page 51
    The article compares the equity conditions in the rural and urban areas of Qazvin in the years 1377 and 1380 (A.H). The results show that the condition in rural areas is worse than the urban ones. It is further concluded that the economic justice in the urban areas of Qazvin is better than those of the rest of the country.
  • Mohammad Keyvani Amineh Page 91
    The particular position of institutional school among the existing active economic schools and its specific outlooks towards economic situations makes its recognition quite interesting for scholars. This school adopts an experimental methodology and holds inductive methods in research instead of abstract and analytical ones. It looks on economic events in an evolutionary and pragmatic way and tries to consider institutions as the groundwork for economic activities. Its distinctive view of the state, businesses, regulations, economic development, etc. has enabled it to hold considerably distinctive analysis of the situations as compared with other existing economic discourses. Furthermore, the interdisciplinary character of this school and its free employment of ther sciences’ achievements such as law, sociology, management and political sciences, are the beginning of the omission of borderlines among branches of humanities and reaching a kind of comprehensive perception of them. This article first makes a survey of different definitions of institution as understood by old and modern institutionalists. It then introduces the school in its different chronological contexts and proceeds with the institutional methodology and the methods of analyzing economics and law. Finally there is a discussion of the school’s view of some important economic issues like the state, businesses, development, regulations, ets.
  • Ruhollah Abu Jafari Page 121
    The economic situations getting more and more complicated urge us to take a multifaceted view of social issues on the basis of an interdisciplinary analysis. The institutionalists have underscored this from early twentieth century and have attempted to expound on it.The article provides a framework for the analysis of Islamic economy with a due consideration of institutionalists’ experiences. The ownership as an institution is dealt with in the article and with the help of an institutional analysis of Walrasian general equilibrium a more extensive view of the Islamic economy is presented. Finally there are some hints on courses to be offered in Islamic economy and also on the prospective research activities in those fields.
  • Seyyed Aqil Hosseini Page 145
    All the pillars of tradition originate from the “sacred existence” and proceed towards it, hence they gain sacred color. The traditional knowledge, as the most fundamental pillar of tradition, especially in the Islamic tradition which renders knowledge a supreme status, is mingled with sacredness and is named “sacred knowledge”. The Islamic knowledge is based on two principles. Since the One-God principle is given the highest dignity in Islam, all the components of the Islamic culture, civilization and thought are based on it. The Islamic Knowledge also, in its own turn, develops on that very basis and has no other aim but the manifestation of unity and oneness in all phenomena and reflection of God’s uniqueness beyond them all.Furthermore, the Islamic sciences are based on the linear hierarchical principle of the world and truth, though they share this with the sacred sciences existing within other traditions.