فهرست مطالب

پردازش و مدیریت اطلاعات - سال سی و سوم شماره 1 (پیاپی 91، پاییز 1396)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات
سال سی و سوم شماره 1 (پیاپی 91، پاییز 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/10/18
  • تعداد عناوین: 18
|
  • محمد امین عرفان منش، سلما کشاورزیان صفحات 1-24
    تاخیر در انتشار پدیده ای است که می تواند بر اشاعه اطلاعات علمی تاثیر منفی داشته باشد. مقاله حاضر با هدف مطالعه وضعیت روزآمدی انتشار نشریات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بررسی تاثیر ویژگی مجله ها بر تاخیر در انتشار آن ها انجام شده است. جامعه این پژوهش که با رویکرد کاربردی انجام شده، از تعداد 1156 مجله علمی پژوهشی و علمی ترویجی تحت پوشش وزارت علوم تشکیل شده است. در این راستا وضعیت انتشار تمامی این مجله ها تا انتهای سال 1394 بر اساس سامانه ارزیابی نشریات و همچنین با مراجعه به وب سایت مجله ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مجلات مصوب، 581 عنوان (25/50 درصد) به صورت روزآمد و بدون تاخیر منتشر می شوند. با این وجود نشریات علمی کشور به طور متوسط با 92/0 شماره تاخیر در انتشار مواجه بوده اند. نتایج پژوهش بیانگر وجود تفاوت آماری معنادار میان تاخیر در انتشار نشریات رشته ها و گروه های موضوعی مختلف بود. کمترین میزان تاخیر در نشریات گروه دامپزشکی و بیشترین میزان تاخیر در نشریات گروه علوم انسانی مشاهده شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای رتبه مجله، برخورداری از سامانه پیوسته مدیریت، زبان انتشار، نمایه سازی در پایگاه های استنادی و همچنین سابقه و عمر مجله ها بر میزان تاخیر در انتشار آن ها تاثیرگذار است. به عبارت دیگر مجله های دارای رتبه علمی پژوهشی، برخوردار از سامانه پیوسته مدیریت، منتشر شده به زبان انگلیسی، نمایه شده در پایگاه های استنادی ملی و بین المللی و مجله های دارای سابقه و عمر بیشتر، از میزان تاخیی کمتری در انتشار نسبت به سایر مجله ها برخوردار بودند. نهایتا بررسی عملکرد ناشران این مجله ها در انتشار روزآمد مجلاتشان نیز بیانگر این است که نشریات دانشگاه های خوارزمی، علامه طباطبایی و شهید بهشتی از بیشترین میزان تاخیر در نشر برخوردار بوده اند.
    کلیدواژگان: نشریات علمی، تاخیر انتشار، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
  • وحید احسانی، موسی اعظمی، سید محمد باقر نجفی، فرامرز سهیلی صفحات 25-52
    طی چند دهه اخیر شاهد رشد فزآینده و چشمگیر پژوهش در کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه جهانی ایران از لحاظ بروندادهای علمی منتشر شده بوده ایم. با این حال، شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهند این پژوهش ها بی اثر (یا بسیار کم اثر) بوده اند. بنابراین، لازم است «قابلیت اثرگذاری» آنها مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، در پژوهش حاضر با استفاده از آمار و داده های ثانویه و در قالب روش توصیفی-تحلیلی، وضعیت موجود یا روند تغییرات هر یک از اجزاء مسیر تاثیرگذاری پژوهش (از سرمایه گذاری تا توسعه) با سایر جوامع مقایسه شد. داده های مورد نیاز از پایگاه های معتبر شامل سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، بانک جهانی، سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه، موسسه نمایه سازی علوم تامسون رویترز، موسسه علم سنجی سایمگو، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، سازمان ملی بهره وری ایران، دانشگاه های هاروارد و ام. آی. تی. (موسسه فناوری ماساچوست) و تارنمای داده های انرژی استخراج شده و محاسبات و رتبه بندی های لازم با استفاده از نرم افزار اکسل نسخه 2007 صورت پذیرفت. یافته ها حاکی از آن بود که اولا ایران در مقایسه با سایر جوامع اولویت بالایی برای پژوهش قائل نشده و به صورت جدی به این مهم نپرداخته است چرا که در سال 2010 از لحاظ «سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی» در جایگاه 66 (از 89 کشور)، از لحاظ «بودجه سرانه پژوهش» در جایگاه 54 (از 88 کشور)، بر اساس «بودجه پژوهش به ازای هر پژوهشگر» در رتبه 57 (از 72 کشور)، از لحاظ «متوسط سرمایه گذاری در هر پژوهش» در جایگاه 79 (از 89 کشور) و در سال 2000 بر اساس «سهم پژوهش های بنیادی از اعتبار پژوهشی» در رتبه 19 (از 21 کشور) جای گرفت. دوم، بر اساس «سهم محصولات فناوری بالا از کل صادرات صنعتی»، به غیر از بازه زمانی منتهی به 2006، علی رغم رشد چشمگیر پژوهش، وضعیت کشور تنزل نموده است. سوم، طی سال های 2014-1980 «شاخص پیچیدگی اقتصادی» کشور همواره منفی و ایران همواره جزء یک سوم ضعیف ترین کشورها قرار گرفته است. چهارم، علی رغم رشد بی نظیر در تولید علم، در «بهره وری کل عوامل تولید» پیشرفتی نداشته و جایگاه کشور در شاخص های «شدت مصرف انرژی» و «بهره وری انرژی در تولید ناخالص داخلی» به شدت سقوط نموده است. بنابراین، با توجه توامان به یافته های مطالعه حاضر و نتایج حاصل از پژوهش های پیشین مشخص می شود که حتی اگر هیچ عامل بازدارنده خارج از نظام پژوهشی کشور وجود نداشته باشد، باز هم این پژوهش ها نمی توانند در توسعه جامعه نقش قابل توجهی ایفا کنند.
    کلیدواژگان: پژوهش های ایران، اثربخشی پژوهش، مسیر تاثیر پژوهش، قابلیت اثرگذاری پژوهش
  • لیلا نامداریان صفحات 55-74
    شبکه ملی اطلاعات، شبکه ای بومی و متشکل از مراکز داده ملی، زیرساخت های ارتباطی و سرویس های نرم افزاری است که در سراسر ایران مستقر خواهد شد و خدمات دولت الکترونیکی و سرویس های رفاهی و اجتماعی را از طریق بستر فیبر نوری و با پهنای باند حداقل 12 مگابیت بر ثانیه به مردم ایران ارائه خواهد کرد. ترکیب شبکه ملی و فاوا، کانال های بسیاری را برای اثرگذاری در برخواهد داشت که این اثرات می تواند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم باشد. اثرات مستقیم از سرمایه گذاری در فناوری و گسترش زیرساخت خود مشتق می شوند و اثرات غیرمستقیم از مظاهر فعالیتهای اقتصادی متاثر از شبکه ملی که حاصل رشد و رونق اقتصادی است. شبکه ملی اطلاعات همچنین امکان پیدایش مدل های کسب و کار جدید، فرآیندهای نو، ابداعات جدید، کالاها و خدمات بهبود یافته و جدید را فراهم می نماید و نیز رقابت پذیری و انعطاف پذیری را در اقتصاد افزایش می دهد. بر اساس اهمیت این موضوع و همچنین به دلیل فقدان یک الگوی جامع در ادبیات برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات، مقاله حاضر به دنبال الگویی برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات می باشد. روش انجام این تحقیق، مطالعه اسنادی و نیز مصاحبه با متخصصان شبکه ملی اطلاعات است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق گام های الگوی پیشنهادی برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات عبارت اند از: مطالعه امکان سنجی و تدوین استراتژی کسب و کار شبکه ملی اطلاعات؛ اجرا (برنامه ریزی و کنترل طرح) ؛ و بررسی اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات و مطالعات سیاستگذاری اقتصادی آن.
    کلیدواژگان: شبکه ملی اطلاعات، مطالعات امکان سنجی، اثرات اقتصادی، اکوسیستم شبکه ملی اطلاعات
  • مجید نبوی صفحات 77-96
    سیا ست گذاران علم و فناوری در کشور در جهت تدوین سیاست های مناسب نیازمند اطلاعات به روز و جامع در مورد موجودیت های حوزه علم و فناوری هستند. مقاله حاضر با هدف شناسایی نیازهای اطلاعاتی سیاست گذاران علم و فناوری در ایران به بیان ابعاد مختلف نیازهای اطلاعاتی سیاست گذاران علم و فناوری و منابع اطلاعاتی مورد استفاده آنان پرداخته است. رویکرد اتخاذ شده برای پژوهش حاضر از نوع کیفی با روش پیمایش کیفی است. داده های مورد نیاز در این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست گذاران به اطلاعات آماری و تحلیلی گذشته نگر و به روز، یکپارچه، جامع، و خلاصه در مورد موجودیت های مختلف حوزه علم و فناوری و در قالب شاخص های مختلف نیازمندند. اطلاعات مورد نیاز آنان گستره وسیعی از موجودیت های حوزه علم و فناوری از جمله نیروی انسانی، سازمان های پژوهشی، بودجه، انتشارات، محصولات و طرح های پژوهشی را در بر می گیرد. در حال حاضر سیاست گذاران اطلاعات خود را از منابع اطلاعاتی مختلف از جمله مراکز داخلی تهیه آمار، گزارش ها، بانک های اطلاعاتی، سازمان ها و کارشناسان به دست می آورند. تهیه سامانه ای جامع که حاوی اطلاعات مربوط به شاخص های مختلف علم و فناوری و موجودیت های مختلف این حوزه باشد و هم چنین وجود مراکز تخصصی برای ارئه مشاوره های مناسب برای سیاست گذاران علم و فناوری تا حد بسیاری می تواند باعث اتخاذ سیاست های مناسب در حوزه علم و فناوری گردد.
    کلیدواژگان: نیاز اطلاعاتی، سیاست گذاری، سیاست گذاری علم وفناوری، منابع دریافت اطلاعات
  • حمید کاظمی، فریده بهرامی صفحات 99-116
    ازآنجاکه یکی از چالش های کلیدی در درآمدزایی از دانش برخواسته از پژوهش های دانشگاهی، تصمیم گیری در مورد مدل مناسب کسب وکار برای انتقال از دنیای دانشگاهی به دنیای کسب وکار است؛ پژوهش حاضر در راستای طراحی مدل کسب وکار[1] پژوهشگاه های دولتی انجام گرفته است. با توجه به نبود مدل کسب وکار بومی در این حوزه، به عنوان یک پژوهش ابتدایی و همچنین جدید و ذهنی بودن موضوع، روش مورداستفاده در این پژوهش برای دست یابی به ایده های نوآورانه و استخراج مولفه های مدل کسب و کار اجتماعی پژوهشگاه های دولتی روش دلفی[2] بوده که اعضای آن از میان متخصصان حوزه کسب وکار به صورت هدفمند انتخاب شدند. فرایند دلفی در این پژوهش تا زمان رسیدن اعضای هیئت رئیسه[3] دلفی به یک اجماع قابل قبول در مورد مولفه های اصلی 3 دور متوالی تکرار شد و مولفه های استخراجی از آن با استفاده از روش آنتروپی شانون[4] وزن دهی شد. درنهایت ده مولفه اصلی آگاهی از نیازهای جدید قبل از انجام پژوهش، ارزش پیشنهادی، جریان درآمدی، آگاهی از آخرین پیشرفت های فناورانه، ساختار هزینه، ارزیابی کسب وکار، منابع کلیدی، فعالیت های کلیدی، بخش بندی مشتریان و امکان سنجی برای مدل کسب وکار پژوهشگاه های دولتی به ترتیب اهمیت استخراج گشت؛ که از این 10 مولفه، دو مولفه آگاهی از نیازهای جدید قبل از انجام پژوهش و آگاهی از آخرین پیشرفت های فناورانه مولفه های پیشنهادی از طرف اعضای هیئت رئیسه و هشت مولفه دیگر مولفه های موجود در مدل های کسب وکار مطرح دنیا بودند. نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر نشان داد لزوما تمامی سازوکارهای سنتی دنیای کسب وکار از قابلیت استفاده در بدنه های عمومی[5] برخوردار نیستند و در نظر گرفتن تعدادی مولفه بومی مبتنی بر نظر خبرگان هیئت رئیسه دلفی در طراحی مدل کسب وکار پژوهشگاه های دولتی ضروری است.
    کلیدواژگان: کسب و کار، مدل کسب و کار، مدل کسب و کار سازمان های غیرانتفاعی
  • محمدعلی وحدت زاد، محمدرضا زارع بنادکوکی، محمدصالح اولیاء، محمد مهدی لطفی صفحات 119-160
    امروزه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در توسعه کشورها نقش اساسی دارند و ضروری است عملکرد آنها با روش ها و معیارهای مناسب مورد ارزیابی قرار گیرد. در بین کارکردهای مختلف دانشگاه ها، پژوهش و تولید علم نقش برجسته ای دارد و بررسی برون دادهای علمی، بخش مهمی از ارزیابی علمکرد علمی دانشگاه ها محسوب می شود. یکی از روش های ارزیابی برون دادهای علمی، به کارگیری شاخص های علم سنجی است. در این زمینه، شاخص های متعددی به منظور ارزیابی کمی و کیفی برون دادهای علمی پژوهشگران تعریف شده که می تواند به سطح موسسات توسعه یابد. در این مقاله، با روش پیمایشی– توصیفی تعداد 285526 مقاله علمی مربوط به 76 دانشگاه و موسسه آموزش عالی دولتی تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. داده های هر دانشگاه به صورت جداگانه با استفاده از شاخص های تعداد تجمعی برون دادهای علمی، تعداد استنادها، سهم کیفی، شاخص h، پارامتر m و شاخص g مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و رتبه بندی موسسات انجام شد. نتایج نشان می دهد که دانشگاه تهران از نظر تعداد تجمعی برون دادهای علمی و تعداد استنادها، دانشگاه صنعتی شریف از نظر شاخص h و شاخص g، و دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل از نظر پارامتر m برترین دانشگاه های ایران در بین دانشگاه های مورد بررسی هستند. در رتبه بندی های انجام شده، رتبه بندی بر اساس پارامتر m جایگاه بسیاری از دانشگاه ها را به علت قدمت پژوهشی تغییر داده است. در نهایت، مقایسه نتایج رتبه بندی های ارائه شده با نتایج نظام های رتبه بندی ISCو URAP مورد بحث قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که رتبه بندی دانشگاه های ایران از نظر شاخص های تعداد تجمعی مقالات، تعداد استنادها، شاخص h و شاخص g همبستگی شدیدی با نتایج نظام های رتبه بندی ISC و URAP دارند.
    کلیدواژگان: عملکرد علمی، رتبه بندی دانشگاه ها، علم سنجی، برون داد علمی، شاخص h، پارامتر m، شاخص g
  • زهرا بتولی صفحات 163-184
    در این پژوهش «مقاله های برتر» پژوهشگران ایرانی شامل «مقاله های پراستناد» و «مقاله های داغ»، در پایگاه استنادی علوم بر اساس شاخص های استنادی این پایگاه و شاخص های آلتمتریکس ریسرچ گیت مورد مطالعه قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی است و با استفاده از شاخص های علم سنجی و آلتمتریکس انجام شده است. داده ها از پایگاه استنادی علوم و ریسرچ گیت گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها نشان داد، تعداد 245578 مقاله از پژوهشگران ایرانی تا ماه می، سال 2015، در پایگاه استنادی علوم نمایه شده است. از بین این مقاله ها، 909 مقاله به عنوان مقاله های داغ و پراستناد معرفی شده اند. این مجموعه مقاله، 77710 بار استناد شده اند. میزان پوشش مقاله های مورد بررسی در ریسرچ گیت 6/99 درصد بود. 5/99 درصد مقاله ها به اشتراک گذاشته شده در ریسرچ گیت حداقل یک بار مشاهده شده اند. نتایج بیانگر آن است که ضریب همبستگی بین متغیر تعداد دفعه های استناد به مقاله ها در پایگاه استنادی علوم و تعداد دفعه های مشاهده، بارگیری و استناد مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت مثبت و معنادار است. نتایج حاکی از پوشش عالی و تعداد بازدیدکنندگان قابل توجه ریسرچ گیت است. افزایش دفعه های مشاهده مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت، افزایش تعداد دفعه های استناد به مقاله ها را به همراه داشت. نتایج حاکی از تاثیر بالای ریسرچ گیت در افزایش مشاهده پذیری آثار علمی دارد. بنابراین، پژوهشگران می توانند از این شبکه به عنوان ابزار «خود-آرشیوی» و «جستجوی اطلاعات» استفاده نمایند.
    کلیدواژگان: شاخص های استنادی، شاخص های آلتمتریکس، پایگاه استنادی علوم، ریسرچ گیت، علم سنجی، شبکه اجتماعی
  • حمید احمدی، فریده عصاره، ملوک السادت حسینی بهشتی، غلامرضا حیدری صفحات 187-216
    هستی شناسی ها ابزار بیان رسمی مفاهیم و روابط موجود در قلمرویی خاص هستند. در سال های اخیر تلاش های زیادی برای طراحی روش های یادگیری و خودکار سازی فرایند ساخت هستی شناسی انجام شده است. از آنجا که هستی شناسی را مجموعه مفاهیم و روابط آن می دانیم، استخراج مفاهیم و روابط معنایی میان این مفاهیم از اهمیت بسیاری برخودار است. ساخت انواع هستی شناسی برای انواع قلمروها و کاربردهای گوناگون، فرایندی پرهزینه و زمان بر بوده و خودکارسازی این فرایند، گام مهمی در رفع آن است. عدم وجود دانش پایه مانند اصطلاح نامه ها یا پایگاه های دانش حوزه ها، اکتساب دانش برای ساخت هستی شناسی آن حوزه ها مشکل خواهد بود. در پژوهش حاضر روشی نیمه خودکاری برای اکتساب دانش در حوزه علم‏ سنجی ایران ارائه شده که قادر است اطلاعات این حوزه را استخراج کرده و در فرایندی، دانش موجود را برای ساخت هستی شناسی آن پردازش کند. بدین منظور ابتدا اسناد مرتبط با حوزه ی مورد نظر گردآوری شده و به روش متن کاوی، نمایه سازی خودکار گردید. سپس در مرحله بعدی با استفاده از روش C-value مفاهیم اصلی، استخراج شده است، آنگاه با استفاده از روش خوشه بندی k- means ، اسناد مربوطه، خوشه بندی شدند و برای هر خوشه با محاسبه وزن مفاهیم، براساس روش TF-IDF، مفاهیم کلیدی مناسب استخراج گردید. در پایان با استفاده از روش تحلیل هم رخدادی واژگان، سلسله مراتب مفاهیم حوزه، استخراج شده و هستی شناسی مربوطه ساخته شده است. نتایج به دست آمده، نشان می دهند که این روش در مقایسه با روش های مشابه دقت بسیاری در یادگیری ساخت هستی شناسی داشته است.
    کلیدواژگان: هستی شناسی، حوزه ی علم سنجی ایران، هم رخدادی واژگان، روش C، value، خوشه بندی اسناد
  • نسیبه انصاری، داریوش مطلبی، محمد کاظم حمزه پور صفحات 219-238
    پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های تاثیرگذار بر درک اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه از کیفیت اطلاعات وبی، بر اساس مدلCC/LC IQ انجام شد. روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و جامعه آماری اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه بود. از بین 367 نفر، با استفاده از فرمول کوکران، 124 نفر حجم نمونه و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. پرسشنامه درک کیفیت اطلاعات وبی نایت (2007) تهیه و استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های فریدمن، آنوای یکراهه و آزمون تی تست مستقل تجریه و تحلیل شد. نتایج آزمون فریدمن برای اولویت بندی مقوله های چهارگانه کیفیت اطلاعات نشان داد کیفیت بافتی اطلاعات مهم ترین مقوله و کیفیت بازنمون اطلاعات کم اهمیت ترین مقوله از نظر کاربران بوده اند. کیفیت دسترس پذیری اطلاعات و کیفیت ذاتی اطلاعات نیز به ترتیب در رده های دوم و سوم اهمیت قرار داشته اند. همچنین مولفه های ثبات و کارآیی و منحصربه فردبودن به ترتیب دارای بیشترین و مولفه های موجزبودن، صحت و دسترس پذیری به ترتیب دارای کمترین اهمیت برای کاربران به هنگام ارزیابی کیفیت اطلاعات وبی بودند. سطوح معناداری به دست آمده نشان می دهد تفاوت معناداری بین درک کیفیت اطلاعات وبی و تفاوت‏های فردی کاربران (حوزه تخصص، رتبه علمی، سن و جنسیت) وجود ندارد و فرضیه های پژوهش در هر چهار مورد رد شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش تفاوت های چشمگیری را در رتبه بندی معیارهای کیفیت اطلاعات با پژوهش های دیگر نشان می دهد، لذا می توان استدلال کرد که اهمیت معیارهای کیفیت اطلاعات از نظر استفاده کننده، بر اساس آنچه که فرد به طور ایده آل مناسب می داند، آنچه که فرد فکر می کند که بر قضاوت او در مورد کیفیت اطلاعات تاثیرگذار است و آنچه که فرد در عمل مورد توجه قرار می دهد متفاوت است.
    کلیدواژگان: درک کیفیت، کیفیت اطلاعات وبی، مدلCC، LC IQ، وب جهان گستر
  • علی رضاییان، سجاد شکوهیار، فریبا دهقان صفحات 241-270
    رقابت در عرصه جهانی و تلاش برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و برتری راهبردی نسبت به رقبا موجب گردیده است تا توجه به رضایت مشتری از اهمیت بالایی برخوردار باشد. این پژوهش با ترکیب دو روش خوشه بندی K-Means که یکی از روش های داده کاوی است و الگوری کانو فازی سعی در بخش بندی مشتریان فروشگاه اینترنتی نیازکو و سپس شناسایی نیازها و خواسته های آنان می کند. در این پژوهش برای انجام داده کاوی، تعداد 1090 رکورد از مشتریان وب سایت نیازکو در یک بازه ی زمانی 7 ماهه مورد بررسی قرار گرفتند و تعداد چهار خوشه از مشتریان شناسایی شدند. برای سنجش رضایت مشتریان، پرسشنامه کانو فازی به صورت تصادفی بین 168 نفر از مشتریان، که براساس فرمول کوکران به طور نمونه انتخاب شدند، توزیع شد و در نهایت با روش کانو فازی نیازهای هر خوشه بررسی و طبقه بندی گردید. این پژوهش نشان می دهد طبقه ی برخی از ویژگی ها بین خوشه های مختلف متفاوت و برای برخی دیگر، برای هر چهار خوشه مشترک و از یک نوع است. همچنین برای هر ویژگی در هر خوشه میزان رضایتمندی و عدم رضایت محاسبه شده است. نتایج این پژوهش بیانگر این است که مشتریان خوشه ی سوم به دو دلیل بالا بودن تعداد تکرار مبادلات و مجموع مبالغ خرید کرده از سایت، دارای اهمیت بیشتری برای این وب سایت می باشند. نتایج این پژوهش می تواند یاری رسان فروشگاه های اینترنتی جهت ارائه مناسب محصولات به مشتریان مختلف باشد.
    کلیدواژگان: فروشگاه های اینترنتی، داده کاوی، خوشه بندی، الگوی کانوی فازی
  • عاطفه بدر، صدیقه محمداسماعیل، حنیف حیدری صفحات 275-294
    پژوهش حاضر به دسته بندی کاربران هدف کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی اصفهان به جهت شناسایی رفتارها و نیازهای اطلاعاتی آنان پرداخته است. این پژوهش که از نوع کاربردی و به روش پیمایشی- توصیفی بوده، با رویکرد کمی و با استفاده از تکنیک شبکه عصبی در داده کاوی انجام شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه ای محقق ساخته و داری64 گویه با پایایی معدل ضریب آلفای کرونباخ 0.862می باشد. جامعه نمونه پژوهش 356 نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال تحصیلی94-93 بوده که با استفاده از نرم افزار MATLAB، بر حسب هر یک از مولفه های اصلی پژوهش (هدف و انگیزه اطلاع یابی، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی، موانع اطلاع یابی، مهارت های اطلاع یابی و میزان استفاده از خدمات اطلاعاتی) خوشه بندی گردیده اند. سپس با حذف هر یک از زیرمولفه های اصلی پژوهش مشخص شد، بیشترین هدف و انگیزه اطلاع یابی در بین افرادجامعه پژوهش، تحقیق و انجام فعالیت های پژوهشی و کم اثرترین مولفه کسب وجه علمی و رقابت با هم ترازان؛ بیشترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز کاربران کتابخانه ترجمه کتاب های لاتین و کمترین نیاز آنان گزارش ها و طرح های پژوهشی؛ مهمترین مانع اطلاع یابی آنان دسترسی نداشتن به اینترنت مناسب و کم اثرترین عامل،پر دردسر بودن استفاده ازمنابع؛ بیشترین مهارت اطلاع یابی کاربران آگاهی آنان از نیاز اطلاعاتی خود و مجراهای دسترسی به آن و کم اثرترین مولفه، توانایی تشخیص اهمیت اطلاعات حاصل از جستجوهای آنان با نیاز اطلاعاتیشان و موثرترین خدمات در رفع نیازهای اطلاعاتی آنان، توانایی کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی در بازیابی اطلاعات و آگاهی آنان از منابع و خدمات اطلاعاتی و کم اثرترین،آشنایی با انواع منابع و خدمات اطلاعاتی در زمینه رشته تخصصی خودو امکان استفاده از منابع اطلاعاتی به صورت فایل های دیجیتالی و بدون نیاز به حضور در کتابخانه شناسایی شده است. شبکه عصبی به دلیل کارآمدی و قدرتمندی در تحلیل فضاهای پیچیده و با توجه به برخورداری از دقت بالا، توانسته از داده های حاصل از رفتارها و نیازهای اطلاع یابی جامعه پژوهش ویژگی های برجسته را فرا گیرد و از طریق آن ها کاربران را دسته بندی نماید. استفاده از شبکه عصبی خودسازمانده کوهونن به دلیل عدم نیاز به خروجی و ناظر توانسته است به صورت مستقیم و با کمترین خطای ممکن داده های حاصل از تراکنش های رفتارهای اطلاع یابی کاربران را تحلیل نماید. با توجه به هدف و یافته های پژوهش حاضر، دسته بندی کاربران هدف کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی اصفهان با استفاده از تکنیک شبکه عصبی در داده کاوی بر مبنای نیازها و رفتارهای اطلاع یابی آنان امکان پذیر است.
    کلیدواژگان: خوشه بندی، شبکه عصبی مصنوعی، کتابخانه دانشگاهی، نیاز اطلاعاتی، رفتار اطلاع یابی
  • علی منصوری، محمد توکلی زاده راوری، فاطمه مکی زاده، زیبا طوسی صفحات 299-311
    رده های موضوعی پروانه های ثبت اختراع، انعکاس دهنده محتوا و حوزه ی موضوعی درون آن پروانه ها هستند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل رده های موضوعی پروانه های ثبت اختراع برای شناسایی حوزه های موضوعی فناوری RFID است. این پژوهش، از لحاظ نوع توصیفی و از لحاظ روش تحلیل داده ها مبتنی بر تحلیل شبکه های اجتماعی و خوشه بندی است. جامعه پژوهش 35627 پروانه ثبت اختراعی تشکیل می دهد که در عنوان یا چکیده آن ها اصطلاح RFID و «Radio Frequency Identification» وجود دارد و در پایگاه پروانه های ثبت اختراع مربوط به موسسه ثبت اختراع و علایم تجاری ایالات متحده آمریکا (USPTO) به ثبت رسیده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای اکسل، اس.پی.اس، نت دراو و راورماتریس صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان دادند که رشد پروانه های ثبت اختراع در دوره مورد بررسی از یک روند رشد نمایی برخوردار است. از طریق فاکتورهای فروانی و عمر استفاده ی رده های موضوعی، 803 رده پراهمیت تشخیص داده شد. نتایج خوشه بندی رده های اصلی نیز نشان داد که فناوری RFID با 36 حوزه موضوعی مرتبط است و محور اساسی این حوزه ها، «ارتباطات راه دور» و «ارتباطات الکتریکی» است. تحلیل شبکه های اجتماعی نیز نشان داد که رده «ارتباطات الکتریکی» بیشترین نقش واسطه ای در انتقال RFID به رده های دیگر را داشته است. ضمن اینکه با بسیاری از حوزه های مرتبط پزشکی، فنی نیز ارتباط نزدیک دارد.
    کلیدواژگان: تکامل فناوری، پروانه های ثبت اختراع، تحلیل هم رخدادی، تحلیل شبکه های اجتماعی، خوشه بندی، RFID
  • محبوبه فراشباشی آستانه، علیرضا سعادت علیجانی، الهه ایمانی صفحات 315-330
    نظام های اطلاعاتی کتابخانه ای به عنوان ابزار دستیابی کاربران به اطلاعات و دانش، در استفاده بهینه و بهره وری کامل از اطلاعات و دانش نقشی اساسی دارند. معماری اطلاعات و پیاده سازی صحیح آن دراین نظام ها به تحقق این مهم یاری می کند. هدف این پژوهش بررسی مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه » موردی نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات با توجه به اصول معماری اطلاعات « مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد است. روش پژوهش، مطالعه موردی از نوع کیفی و به روش توصیفی است. یافته ها حاکی از آن است که معماری اطلاعات نظام های اطلاعاتی سازمانی باید بر اساس نیازهای کاربران و رفتار آن ها در تعامل با سیستم اطلاعاتی باشد. بدون درنظرگرفتن این دو مورد نمی توان انتظار داشت که یک سیستم اطلاعاتی، کاربرمدار معماری شود. سیستم اطلاعاتی می تواند با درنظرگرفتن مجموعه زیرساخت ها به این موارد تحقق بخشد.در این پژوهش از میان زیرساخت های مختلف معماری اطلاعات، بر زیرساخت فنی، با توجه به یکی از مولفه های اساسی معماری اطلاعات یعنی بافت، تاکید شده است. در معماری اطلاعات هر سیستم سه عنصر کاربران،محتوا و بافت از عناصر هسته هستند و معیارهای معماری اطلاعات بر مبنای آن ها تعریف می شود. اگر بپذیریم که بخشی از بافت یعنی زیرساخت های فناوری یک سیستم اطلاعاتی یا بستر آن در لایه های زیرین نظام معنا می یابد و به صورت ضمنی، و نه در ظاهر، از سایر لایه ها یعنی محتوا و کاربران در سطح بالاتری قرار دارد، پس، بافت یک سیستم اطلاعاتی یعنی لایه های فنی زیرین مورد نیاز برای شکل دادن به معماری اطلاعات یک سیستم اطلاعاتی از ضروریات اولیه است. بنابراین، تاکید این نوشتار به ویژه بر زیرساخت های فنی معماری اطلاعات است بدیهی است محتوا و کاربران در لایه های بالاتر قرار دارند.
    کلیدواژگان: معماری اطلاعات، سیستم سیماد، سیستم یکپارچه کتابخانه ای، سیستم اطلاعاتی کتابخانه
  • حمیدرضا مختاری اسکی، سیروس علیدوستی صفحات 335-354
    این مقاله در حوزه کلی موفقیت و ارزیابی کتابخانه های دیجیتال به بررسی مدل های غالب آن می پردازد و در پی یافتن رابطه ای بین آنها و مدل های مولد آنهاست. برای این منظور ابتدا اهمیت کتابخانه های دیجیتال و چارچوب نظری مقاله مطرح می شود. سپس مدل های اساسی کتابخانه دیجیتال به عنوان سازه بررسی می شود. آنگاه مدل های مدیریتی به کار رفته برای ساختن مدل های ارزیابی و موققیت کتابخانه دیجیتال به طور مختصر معرفی می شود و در قسمت بعد رابطه بین مدل های اساسی، مدل های مدیریتی و مدل های موفقیت و ارزیابی کتابخانه های دیجیتال با ارائه نقشه رابطه آنها مورد تحلیل قرار می گیرد. پنج مدل اصلی و یک مقوله فرعی به عنوان حاصل این قسمت عرضه می شود. سرانجام در جمع بندی و نتیجه گیری، سه مقوله نگاه عمل گرای کتابداران، دیدگاه پژوهشی متخصصان رایانه و لنز مفهومی مدل های مدیریتی معرفی می شود. همچنین این مقاله پیش بینی می کند که لنز مفهومی مدل های مدیریتی در آینده غنای بیشتری را به مدل های موفقیت کتابخانه های دیجیتال خواهد داد. پیشنهاد مقاله برای پژوهش های آینده استفاده از مدل «نهادگرایی» است.
    کلیدواژگان: مدل های موفقیت، مدل های ارزیابی، کتابخانه های دیجیتال، مدیریت، مدل 5اس، لنز مفهومی، لنز مدیریت
  • رضا بصیریان جهرمی، زاهد بیگدلی، غلامرضا حیدری، علیرضا حاجی یخچالی صفحات 361-380
    امروزه با پیشرفت فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پدیدار شدن تامین کنندگان اطلاعات به اشکال گوناگون به مثابه رقیبی برای کتابخانه ها در فضای دیجیتال و محیط وب، کتابخانه ها با مشکل جدی بحران مشارکت از سوی کاربران خود مواجه شده اند. یکی از جدیدترین راهکارها برای غلبه بر چنین بحرانی بازی وارسازی خدمات کتابخانه ای است. بازی وارسازی را به منزله «کاربست محرک های مرتبط با انجام بازی در بسترهای نامرتبط با بازی» تعریف نموده اند. بر این اساس پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن طراحی نرم افزار بازی وارسازی شده وب سایت کتابخانه ای، به بررسی تاثیر پیاده سازی آن بر مولفه های خودتعیین گری کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بپردازد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بوده که به روش شبه تجربی تک گروهی با پیش آزمون و پس آزمون انجام می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (به استثنای دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی) تشکیل می دادند (N=45). نخست نرم افزار بازی وارسازی شده کتابخانه دانشگاهی علوم پزشکی بوشهر با نام «سامانه کتاب دان» طراحی شد و سپس میزان اثربخشی سامانه مذکور در مقایسه با نرم افزار اصلی کتابخانه بر روی آزمودنی ها از طریق پرسشنامه استاندارد «مقیاس برآورده ساختن نیازهای مرتبط با تجربه بازیکنان/کاربران» مورد سنجش قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس 22 استفاده شد. در بخش آمار توصیفی از مولفه هایی چون فراوانی، درصد فراوانی، آزمون میانگین، واریانس، و انحراف معیار، و در بخش آمار تحلیلی از آزمون هایی چون تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تی تک متغیره، و تی زوجی استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نرم افزار اصلی کتابخانه به لحاظ میزان انطباق با مولفه های خودتعیین گری کاربران با میانگین وزنی 38/3 از سطح پایینی برخوردار است و در مقابل سامانه کتاب دان از نظر میزان انطباق با مولفه های خودتعیین گری کاربران با میانگین وزنی 40/5 وضعیت مطلوبی دارد. همچنین میزان اثربخشی سامانه کتاب دان بر تمامی مولفه های چهارگانه خودتعیین گری بیش از حد متوسط بود، در حالیکه میزان اثربخشی نرم افزار اصلی کتابخانه بر تمامی مولفه های چهارگانه خودتعیین گری به جز مولفه «شایستگی» کمتر از حد متوسط گزارش شد. به علاوه، میزان انطباق نرم افزار اصلی کتابخانه با مولفه های خودتعیین گری دانشجویان دختر و پسر پایین تر از حد متوسط و میزان انطباق نرم افزار بازی وارسازی شده کتابخانه با مولفه های خودتعیین گری آنان در سطح بالایی قرار دارد. با توجه به ضرورت و اهمیت بازی وارسازی در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی بایستی مدیران این کتابخانه ها با در نظر گرفتن ساختارها، محرک ها و اجزای بازی و بر پایه نیازهای اساسی روانشناختی کاربران به طراحی وب سایت هایی بپردازند که منجر به مشارکت هر چه بیشتر کاربران در بهره مندی از خدمات اطلاعاتی ارائه شده از طرف کتابخانه ها شود.
    کلیدواژگان: بازی وارسازی، وب سایت، کتابخانه های دانشگاهی، نظریه خودتعیین گری، مشارکت
  • اکرم فتحیان، اعظم صنعت جو، سید مهدی طاهری، محسن کاهانی صفحات 387-406
    هدف پژوهش حاضر، شناسایی روابط کتابشناختی میان پیشینه های فراداده ای فهرست کتابخانه ملی ایران، بر اساس الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر)، به منظور بازنمون شبکه دانش انتشارات ایرانی- اسلامی است. جهت نیل به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر، پیشینه های فراداده ای مربوط به کتاب های موجود در فهرست کتابخانه ملی ایران برای چهار خانواده کتابشناختی شامل قرآن، نهج البلاغه، شاهنامه و مثنوی (در مجموع 28213 پیشینه) است که از سیستم جامع کتابخانه ملی ایران (رسا) شناسایی و استخراج شدند. روش گردآوری داده ها، شامل مشاهده ساختارمند و روش اسنادی است. ابزار گردآوری داده ها، یک سیاهه وارسی، و ابزار نمایش داده های تحلیل شده، یک ماتریس است. نتایج پژوهش نشان داد که همه انواع روابط ارائه شده در الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر)، به استثنای رابطه «تنظیم (موسیقی)» از گروه «روابط بین بیان های مختلف یک اثر»، در فهرست کتابخانه ملی ایران مشاهده شدند. از آنجا که نوع رابطه «تنظیم (موسیقی)» تنها رابطه در سیاهه وارسی است که فقط به اشیای محتوایی موسیقی اختصاص دارد، بنابراین می توان این گونه استنباط نمود که فهرست کتابخانه ملی ایران در محدوده پیشینه های فراداده ای مربوط به کتاب ها، پوشش کاملی از روابط کتابشناختی الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر) را ارائه نموده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، می تواند از دو جهت، هم به منظور پیاده سازی الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر) در محیط های کتابخانه ای، و هم به منظور طراحی الگوی هستان شناسی فراداده ای و ایجاد دادگان فهرست کتابخانه ملی ایران مبتنی بر روش داده های پیوندی، مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: فهرست کتابخانه ملی ایران، روابط کتابشناختی، الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر)، الگوی هستان شناسی فراداده ای
  • مهدیه میرزابیگی، جواد عباس پور، ساناز رهروانی صفحات 413-422
    هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه میان سطح پیچیدگی و فاصلهو » آذرخش « ،» سیمرغ « معنایی آیکون های رابط جس توجوی نرم افزارهای با میزان مطلوبیت آنهاست. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از » نیکا « نظر شیوه گردآوری داده ها پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل دو دسته کاربران و متخصصان بود. کاربران شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز و متخصصان شامل 30 نفر از اساتید رشته علم اطلاعات و دان ششناسی بودند. پس از شناسایی آیکو نهای مطلوب و نامطلوب توسط کاربران، سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نها توسط متخصصان تعیین شد. یافت ه ها نشان داد که بین آیکو نهای مطلوب و نامطلوب از نظر سطح پیچیدگی و فاصله معنایی تفاوت معن اداری وجود دارد و میانگین سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نهای مطلوب نسبت به آیکو نهای نامطلوب کمتر است. همچنین، رابطه معنادار و قوی بین سطح پیچیدگی با فاصله معنایی آیکو نها وجود دارد. هرچه پیچیدگی آیکون بیشتر شود، فاصله معنایی نیز بیشتر خواهد شد و بالعکس. علی رغم اهمیت مطالعه رابطه سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نها، پی شترمطالع های که به بررسی تاثیر ویژگی های شناختی بر مطلوبیت آیکو نهای نر مافزارهای کتابخانه ای پرداخته باشد، مشاهده نشد. این مطالعه می تواند ویژگی های آیکو نهای مطلوب را آشکار ساخته و به طراحان در طراحی آیکو نهای مناسب یاری رساند و بدی نوسیله تعامل بهتر و آسانتری میان کاربران و سامانه کتابخانه های دیجیتال به ارمغان آورد.
    کلیدواژگان: ویژگی های شناختی، پیچیدگی، فاصله معنایی، آیکون، رابط کاربر، نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال، نرم افزار سیمرغ، نرم افزار آذرخش، نرم افزار نیکا
  • حمیدرضا خدمتگزار، مهدی علیپور حافظی صفحات 429-450
    در سال های اخیر، به دلیل مشکلاتی که «یو.آر.ال.» به عنوان شناسگر در محیط دیجیتال در حوزه های ثبات و یکتایی با آنها مواجه شد، توجه به نظام های شناسگر دیجیتالی به عنوان یک راه حل پایدار شناسایی اشیاء اطلاعاتی در محیط های دیجیتالی در حال افزایش است. تنوع زیاد موجودیت های دیجیتال موجب شده است تا نظام های شناسگر دیجیتالی، به منظور افزایش سطح دقت و تفکیک پذیری شناسایی این موجودیت ها در حوزه خود، به سمت ایجاد ساختارهای مدل داده عملیاتی یا به بیان دقیق تر ساختارهای فراداده ای مبتنی بر مدل های مفهومی روی آورند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی کارایی ساختارهای فراداده نظام های شناسگر دیجیتالی است. به منظور دستیابی به این هدف، بر مبنای روش ارزیابی روشنگرانه، فرآیندی شامل دو گام طراحی و اجرا شد. در گام اول اقدام به طراحی چارچوب پایه ارزیابی کارایی ساختار فراداده به روش دلفی شد. چارچوب پایه ارزیابی استخراج شده در این گام شامل 10 شاخص کارایی تشکیل دهنده چارچوب ازجمله: سطح تفکیک پذیری شناسایی انواع اشیاء، وجود انواع فراداده توصیفی، راهبری و ساختاری، استفاده از دیکشنری داده، سطح بالای استاندارسازی و ثبات فراداده، تعامل فراداده، تعادل بین دقت و سادگی فراداده و لزوم شناسایی موجودیت های پیوندی در فراداده (ایجاد شبکه های پیوندی) است. درگام دوم، با استناد به چارچوب پایه طراحی شده، اقدام به ارزیابی تطبیقی 6 نظام شناسگر دیجیتال مطرح در سطح جهان به روش «تاپسیس» شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که نظام «دی.ا.آی.» از بیشترین کارایی در ساختار فراداده خود برخوردار است، نظام های «یو.سی.آی.» و «آ.ر.ک» به ترتیب کارایی نسبتا کمی در این مولفه دارند و نظام های «هندل»، «یو.آر.ان.» و «پی.یو.آر.ال.» به علت عدم توجه به ساختارهای فراداده، هیچ انطباقی با چارچوب پایه کارایی این مولفه ندارند. در تحلیل این نتایج نیز مشخص شد که از مهمترین دلایل کارایی بالای نظام «دی.ا.آی.» در مقایسه با دو نظام دیگر، توجه آن به شاخص های فراداده ساختاری در شکل کلی و ایجاد شبکه های پیوندی ارجاعات و منابع موجودیت های شناسایی شده در شکل خاص است. نتایج این پژوهش می تواند توسط کاربران و مجریان این نظام ها و همچنین پژوهشگران این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: نظام شناسگر دیجیتالی، فراداده، ارزیابی تطبیقی، کارایی
|
  • Mohammadamin Erfanmanesh, Salma Keshavarzian Pages 1-24
    Abstract: Publication delay is a negative phenomenon in scientific information dissemination. The current research studies the publication delay of scientific journals accredited by the Ministry of Science, Research & Technology of Iran. It also investigates the association between journals’ characteristics and their publication lag. This study
    employs the applied research method. All 1156 journals of the Ministry of Science, Research & Technology constitute the population of the study.
    Publication status of journals until the end of 1394 was investigated using their website as well as the Commission of Scholarly Periodicals’ website. Results of the study showed that 581 out of the 1156 studied journals (50.25%) are published without any delay. However, average publication lag of all 1156 journals is 0.92 issues. Findings revealed
    statistically significant differences among different majors and fields in regard to their journals’ publication delay. Accordingly, the shortest and longest delay was seen in Veterinary and Humanities journals, respectively. Results showed that characteristics like journal’s rank, using online journal management systems, language of publication,
    indexing in citation databases as well as journal’s lifetime were significantly related to their publication delay. In other words, those journals with scientific-research rank, those which use online journal management systems, those which publish in English, those which index in national and international citation indices and those with more
    lifetimes were reported to have lower publication delay. Last but not least, results showed journals of the Kharazmi University, Allameh Tabatabai University and Shahid Beheshti University had the greatest levels of publication delay.
    Keywords: Scholarly Journals, Publication Delay, Ministry of Science
  • Vahid Ehsani, Musa Azami, Seyed Mohammad Bagher Najafi, Faramarz Soheili Pages 25-52
    In recent decades, research has grown increasingly in Iran and consequently, the country has risen dramatically in world rankings based on the number of scientific documents. However, there are many evidences that show these researches were ineffective. Therefore, their efficacy should be evaluated which is the main purpose of this study. In this regard, using the descriptive-analytical method and valid secondary data and statistics, the most recent situation or the trend of impact pathway components (from investment to development) were compared with other countries. The required data were extracted from valid databases including UNESCO, World Bank, OECD, Thomson Reuters, SCImago, Islamic Parliament Research Center, National Iranian Productivity Organization, Harvard University, Massachusetts Institute of Technology (MIT), and
    Enerdata. The necessary calculations and rankings were done using Excel 2007. The results showed that, first, compared with other countries, Iran hasn’t given high priority to research and isn’t in a serious way to address this matter because in 2010 it ranked 66 (among 89 countries) based on share of R&D expenditure in GDP, 54 (among 88 countries) based on R&D expenditure per capita, 57 (among 72 countries) based on R&D
    expenditure per researcher, 79 (among 89 countries) based on average investment per research, and in 2000 it ranked 19 (among 21 countries) based on share of basic research in total R&D expenditure. Second, apart from the period leading to 2006, despite an impressive growth in research quantity, Iran share of High Technology products in industrial export shows deterioration.
    Third, during 1980-2014 Iran Economy Complexity Index has always been negative and
    placed among third weakest countries. Forth, despite a unique growth in science production, Iran couldn’t increase its total factor productivity and has fallen dramatically in orld rankings based on energy intensity and GDP per unit of energy used. Therefore, according to the results of current and preceding studies, it is clear that even if there is no external deterrent,these researches cannot still play a tangible role in Iran development.
    Keywords: Iran Researches, Research Effectiveness, Research Impact Pathway, Research
  • Leila Namdarian Pages 55-74
    National Information Network is a local network and includes national data centers, communications infrastructure and software services.
    It will be deployed throughout the country, and provide e-government services and welfare and social services by optical fiber and broadband at 12 Mbps for Iranian people. Combination of national network and ICT lead to many direct and indirect impacts. The direct impacts are results of investment in technology and infrastructure development and indirect impacts are results of the economic activities by the national network.
    The national network generate new business models, new process, new innovations, new products and services and provides improved flexibility and competitiveness. According to the important role of national network in economy, and also because of the lack of a comprehensive model for strengthening the economic impacts of the national information network, this study is seeking to develop a model for strengthening the impacts of national information network. To conduct this research, documentary
    study and interview with experts in the national information network have been used. Based on the results of this paper, proposed model consists of three main steps as: feasibility study and developing a business strategy, implementation (planning and control), and evaluating the economic impacts of the national information network and policy-making for it.
    Keywords: National Information Network, Feasibility Study, Economic
  • Majid Nabavi Pages 77-96
    Science and technology (S&T) policy makers need up-todate and comprehensive information on different entities in S&T domain to make appropriate policies. This research with the aim of determining information needs of S&T policy makers in Iran has studied the different aspects of S&T policy maker’s information needs and information sources used by them. Qualitative approach with qualitative survey method is used
    for doing this research. Required data gathered using semi-structured interviews. The results revealed that S&T policy makers need up-to-date, integrated, comprehensive, and summarized statistical and analytical information about different entities in S&T area in the form of different indicators. Their required information covers different types of entities in S&T domain including human resources, research organizations, products,
    research funding, publications and research projects. The results showed that currently, policy makers obtain their required information from different sources including statistical centers, reports, databases, organizations, and experts. Developing a comprehensive information system containing information about different indicators and entities in S&T domain and existing professional centers able to provide consultancy service for policy
    makers are very useful for them.
    Keywords: Information Need, Policy Making, Science, Technology Policy Making, Information Sources
  • Hamid Kazemi, Faride Bahrami Pages 99-116
    One of the main challenges in revenue making of the knowledge raised from academic researches is decision making about an appropriate business model for transferring it from academic world to real world. This research has been accomplished for designing public research institutes social business model. Due to the lack of local business models in this field, novelty and multi-dimensionality of the subject, and as an introductory research, Delphi method is used in this research for obtaining innovative ideas, in which its members has been chosen among business experts. Delphi process has been accomplished 3 times for reaching an agreement about main elements of the model. The extracted elements were weighted using Shanon Antropy method. Finally, the 10 main elements: awareness of new demands before research, proposed value, revenue flow, awareness of latest technological progress, business structure, business assessment, key resources, key activities, customer segmentation and feasibility study for business model has been extracted respectively. Two elements, awareness of new demands before research and awareness of latest technological progress were both proposed by panel members and other 8 elements were extracted from literature. Obtained results indicate that not all traditional business organisms are suitable for public bodies and considering some local elements based on panel experts ideas is necessary for designing public research institute social business model.
    Keywords: Business, Business Model, Governmental Research Center Business Models, Localization, Public Research Center
  • Mohammadali Vahdatzad, Mohammadreza Zare Banadkook, Mohammadsaleh Owlia, Mohammadmahdi Lotfi Pages 119-160
    Nowadays, universities and higher education institutions have a critical role in developing countries and it is essential that their performance is evaluated with appropriate methods and criteria. Among the various functions of universities, research and scientific production is the most important one. The evaluation of scientific outputs is an attempt to assess the performance of universities. The use of scientometric indicators is a way to assess the scientific outputs of universities. In this context, a number of indicators have been defined to assess the quantity and quality of scientific outputs of researchers that can be extended to assess the institutions. Through a descriptive survey, in this paper, 285,526 scientific outputs of 76 universities affiliated to Ministry of Science, Research and Technology were selected and evaluated. The data of each university were analyzed individually using the indicators such as the number of scientific outputs, number of citations, h-index, m-parameter and g-index and the institutions were ranked. The results show that Tehran University in number of scientific outputs and number of citations, Sharif University of Technology in h-index and g-index, and Babol Noshirvani University of Technology in m-parameter are as the top Iranian Universities in the surveyed universities. The overall ranking shows that Tarbiat Modares University and Sharif University of Technology are top. Finally, we compare and discuss our ranking results with ISC and URAP ranking systems. The results show that the ranking of universities in this research in terms of the number of scientific outputs, the number of citations, h-index and g-index has a high correlation with that of ISC and URAP systems.
    Keywords: Scientific Performance, University Ranking, Scientometric, Scientific Output, H-index, M-parameter, G-index
  • Zahra Batooli Pages 163-184
    The present study aimes to assess “Top Papers” of Iranian researchers and includes “Highly Cited Paper” and “Hot Papers” based on Citation Indicators of Web of Science and Altmetrics Indicators of Reseach Gate. This is an applied research and was conducted using Scientometric and Altmetrics indicators. The required data was
    collected from SCI and ResearchGate. SPSS version 16 was used to analyze the collected data. All articles by Iranian researchers indexed in SCI by the end of May 2015 (245578 articles) were chosen. From among these articles, 909 articles introduced as “Top Papers”. This collection of articles was cited 77710 times. Rate coverage of articles in
    ResearchGate was 99.6%. In addition, 99.5% of the articles indexed in ResearchGate were viewed at least once. The results showed that the correlation coefficient between variables of view, download and citation number of the articles in ResearchGate and citation number of the articles in SCI were positive and significant. The results showed also that network coverage and counts of view and downloads in ResearchGate
    were excellent. Increased number of views of articles in ResearchGate increased the number of citations of papers too. The results showed the significant effect of ResearchGate in increased visibility of scientific works. Therefore, scholars can use Scientific Social Networking Sites as a means of “self-archiving” and as a tool of “Finding nformation”. This Social Network can also be used as a criterion for scientific-research
    evaluation of academics and scholars in science policy-making.
    Keywords: Citation Indicators, Altmetrics Indicators, Web of Science, ResearchGATE, Scientometrics, Social Networking Sites
  • Hamid Ahmadi, Farideh Osareh, Molouk Sadat Hosseini Beheshti, Gholamreza Heidari Pages 187-216
    Ontologies are the means of expression of formal concepts and relations in the specific regions. It have recently tried to design the learning methods and automation process of constructing of Ontology. Whereas Ontology containing concepts and the relations, extracting of concepts, the semantic relations among concept are important.
    Constructing of various Ontology for various regions and different applications are expensive and time-consuming processe. Automation of this prose is important step. The lack of knowledge such as treasures or database of knowledge domains, will make it difficult to gain knowledge of ontology in different domains.
    in present study a semi-automatic method was suggested in order to gain knowledge in the Iran scinetometrics domains. this method can extract information of this domain and processing exiting knowledge for constricting Ontology in a proses., therefore, at first, the documents of Domain were collected and then automated indexing by text mining
    methods. text maing then, it was in the next step by using C-value method, main oncepts were extract., than by using k-means clustering, relater documents were clustered, and based on TF-IDF method, main concepts were estrect for each cluster. Finally by using co-word analyses the hierarchy of concepts were extract and related ontology were construct. The results showed that this method in compare with other has had a lot accuracy in ontology building learning.
    Keywords: Ontology, Scientometrics of Iran, Co-occurrence Word Analysis, C-value Method, Clustering Documents
  • Nasibeh Ansari, Dariush Matlabi, Mohammad Kazem Hamzehpur Pages 219-238
    This study aimed to recognize effective factors on perception of faculty members of Uromia University from web-based information quality based on CC/LC IQ model. Descriptive-survey was used as research method. Data was collected from a sample of 124 faculty members, selected out of the 367 participants of the main society as study population. The data was gathered using Knight’s questionnaire (2007) named “perceptions of information quality”. According to the Results, the contextual information quality (IQ) was of most importance for the users and the representational
    IQ was of least importance. Accessibility IQ and Intrinsic IQ were of third and fourth importance. The results of this test about the importance of webbased information quality factors show that consistency with the average of 15.78 was the most important factor. Efficiency and value-added factors with the average of 10.35 and 9.80 followed consistency. Conciseness, accuracy and availability with the average of 6.44, 5.42 and 4.41 were the least important factors. Probability levels hypotheses show that there is no
    significant difference between web-based information quality perception and the individual differences (specialty, academic rank, age and gender) of faculty members of Uromia University. Based on hypotheses test, all the four hypotheses were rejected/
    Keywords: Quality Perception, Web-based Information Quality, CC, LC IQ: Model, World Wide Web, Faculty Members, Uromia University
  • Ali Rezaeian, Sajjad Shokouhyar, Fariba Dehghan Pages 241-270
    Nowadays, one of the most important things that make companies pay attention to the customer satisfaction is the competition in the world and companies struggle to achieve sustainable competitive advantage and strategic superiority over their competitors. The aims of this research is to identify the customers’ requirement in Nyazco online
    shopping and cluster these customers based on two methods, k-means algorithm and fuzzy Kano model, in order to offer products according to each customer’s needs. In this study, 1090 records of customers were examined for data mining of these customers in the period of 7 months, and four clusters of customers were defined. To measure the customers’ satisfactions, the fuzzy Kano questionnaire was designed and randomly
    assigned to 168 customers, who were selected based on Cochran formula, and finally, the requirements of each cluster were investigated and classified by using fuzzy Kano model. The results of this research show that the category of some characteristics is different between some clusters and is the same between other clusters. Also, the satisfaction and dissatisfaction score is calculated for each cluster. The results of this
    study indicate that the customers of the third cluster are more important for this site because the transaction frequencies of these customers and the total amount of purchasing are high. The result of this study will help other online shopping centers for etter presentation of goods to different customers.
    Keywords: Online-Shopping, Data Mining, Clustering, Fuzzy Kano Pattern
  • Atefeh Badr, Sedigheh Mohammad Esmaeil, Hanif Heidari Pages 275-294
    The present study classifies target users of Central Library of Isfahan to identify their behaviors and information needs. The research uses applied and descriptive-survey method with quantitative approach using neural network techniques in data-mining. The research tool was a researcher-made questionnaire including 64 items with the average
    reliability of Cronbach’s alpha coefficient 0.862. The sample population consisted of 356 faculty members and graduate students of Isfahan University of Technology in the year 1393-94. Using MATLAB, they were clustered based on each of the main components of the study (the purpose and motivation of information-seeking, the amount of using information sources, information-seeking obstacles and skills, and the amount of using
    information services). Removing each of the research’s sub-components of the main components demonstrated the highest purpose and motivation of information-seeking among the target population, and the least effective were reaching a scientific level and competition with rivals; the information sources mostly needed by library users were translations of Latin books, and their minimum requirements were reports and research schemes; the main barrier to their information-seeking was lack of access to proper
    Internet and the least effective factor in lack of access to information sources was inconvenient use of the sources; the skill of awareness about the required information and access to information channel are most efficient items in the information seeking skills. The most inefficient item is the ability of users in recognizing the importance of obtained information from their searches with respect to their required information; the most effective services in meeting the information needs of the users were the ability of librarians and information science experts in information retrieval and their knowledge of information services and resources, and the least effective were familiarity with a variety of information services and resources in their professional major and possibility of using the information sources in the form of digital files needless of attending libraries. According to the purpose and results of the present study, it is possible to classify target users of libraries via using neural network technique in data-mining, based on their needs and information-seeking behaviors.
    Keywords: Clustering, Artificial Neural Networks, Academic Library, Information Needs, Information-seeking Behaviors
  • Ali Mansouri, Mohammad Tavakolizade Ravari, Fatemeh Makizadeh, Ziba Tusi Pages 299-311
    The aim of the current research is the analysis of patent classes to recognize the subject areas of RFID technology. The research is a descriptive one and uses the clustering and the social network analysis techniques for data analysis. The research population consisted of 35, 627 patents that the term “RFID” or “Radio Frequency Identification” occurred in their abstracts or titles. Data analysis was performed through softwares
    like Excel, SPSS, NetDraw, and RavarMatrix. The findings showed that the growth of patents in the intended technology followed an exponential regression. The important subclasses were determined by two factors: number of years and frequency of use. It resulted in 803 important subclasses. The result of clustering for main classes also revealed that the RFID technology was associated with 31 subject areas. The axes or runts of these areas were Telecommunication and Electrical Communication.
    Social Network Analysis confirmed that the “Electrical Communication” have-had the most significant role for bridging other classes.
    Keywords: Patents, Co-Occurrence Analysis, Social Network Analysis, Clustering, RFID
  • Mahboobeh F.Astaneh, Alireza Saadat Alijani, Elaheh Imani Pages 315-330
    Abstract: As means of user access to information and knowledge, library information systems have an essential role in information and knowledge optimization and efficiency. Information architecture and its correct implementation might help to accomplish this goal. With regard to IA principles, the purpose of this research is the case study of information systems of Ferdowsi University of Mashhad. Research methodology is qualitative analysis of descriptive type. The findings show that IA of information systems should be designed based on users’ needs and their behavior interacting with IS. IS might accomplish these goals considering infrastructures. This study has focused on the context (technical infrastructure) one of the IA principles.
    Keywords: Information Architecture, Library Integrated System, Library Information System
  • Hamidreza Mokhtari Aski, Sirous Alidousti Pages 335-354
    This paper discusses the dominant models of a broader field of success and evaluation of digital libraries and seeks the relationship between the models and their origins. The main objectives of the paper are recognizing digital libraries’ key success and evaluation models, holistic representation of the links between DLs’ evaluation and success models
    and frameworks in a unique window, and introducing the applicaton of management success models in DLs’ success models as a conceptual model for future research. For this purpose, first the importance of DLs and theoretical framework of the paper is set forth. Data gathering was carried out by search and retrieval tools like specific databases and
    search engines. Evaluation of the paper by referring to their citations in google scholar lead to selection of 25 papers from 144 retrieved ones. Then the fundamental DL models are discussed as constructs. After that, the management models that are adopted for construction of DLs evaluation and success models are briefly introduced and in a next part, the relationship between the fundamental models and DLs success and evaluation models are analyzed using a map of their relationships. In part discussion and conclusion, three categories of librarians’ practical perspective, computer experts’ research perspective and management models’ conceptual lens are introduced. This paper also predicts that the conceptual lens of management models will add value to DLs’ success models in the future. The paper recommends the adoption of institutionalization theory for the future research opportunities.
    Keywords: Success Models, Evaluation Models, DL's Evaluation, Digital Libraries, Management Success Models, Management Lens, Conceptual Lenses
  • Reza Basirianjahromi, Zahed Bigdeli, Gholamreza Haidari, Alireza Hajiyakhchali Pages 361-380
    Nowadays, libraries face the “engagement crisis” according to the development of nformation and communication technologies as well as the presence of electronic information providers in digital environments. Accordingly, one of the most new presence concepts in this field is “gamifying the library services”. Gamification has been defined as a process of enhancing services with motivational affordances in order to invoke gameful experiences and behavioral outcomes. So, this research aims to design the librarygame website and investigate the effect of its implementation on self-determination dimensions among the users of central library of Bushehr University of Medical Sciences. This is an applied study which has been done by a “pretest-posttest design” approach. The population included all medical library and information science students of Bushehr University of Medical Sciences (N=45). First, the librarygame website named “Ketabdan” designed based on gathered data by systematic review. Then, the pretest-posttest design was applied to study the effect of Ketabdan software on the participants using “Player (User) Experience of Need atisfaction Scale” questionnaire. SPSS 22.0 was used to analyze data. The results showed that the original library website had a low adaptability level with self-determination dimensions of the users; conversely, the librarygame website had been shown a high adaptability level with self-determination dimensions of the users. Also, the rate of the effectiveness of Ketabdan software on four dimensions of self-determination was high, while the original library website was low. According to the importance and necessity of gamifying cademic library ebsites, library managers should design websites based on game dynamics, mechanics, and lements as well as basic psychological needs of users. This may result in the users’ engagement nd loyalty.
    Keywords: Gamification, Website, Academic Libraries, Self-determination Theory, Engagement, Autonomy, Immersion, Competency, Relatedness
  • Akram Fathian, Azam Sanatjoo, Seyed Mahdi Taheri, Mohsen Kahani Pages 387-406
    The aim of this study is to find out the bibliographic relationships between the metadata records in the National Library and Archives of Iran (NLAI) according to FRBR model, in order to represent the knowledge network of Iranian-Islamic publications. To achieve this objective, content analysis method was used. The study population includes metadata records for books in NLAI for four bibliographic families including The Quran, Nahj al-Balagha, Shahnameh, and Masnavi (a total of 28213 records) that were accessible through the NLAI OPAC. In this study, the data gathering methods were structured (systematic) observation and documentary method. A checklist is used for data gathering, and a matrix is used to display the analyzed data. The results of the study showed that all relationship types of the Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) model, except the “arrangement (music)” relationship from the section “Expression-to-Expression Relationships: between expressions of the same work”, were found in metadata records. Since the “arrangement (music)” relationship is used only for musical objects, it can be concluded that NLAI encompasses the entire range of the FRBR relationship types that provided for books. The results of this study can be useful to implement FRBR model in Iranian libraries, and also to design NLAI metadata ontology model and create and publish the NLAI ataset based on linked data method.
    Keywords: NLAI OPAC, Bibliographic Relationships, Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) Model, Metadata Ontology Model
  • Mahdieh Mirzabeigi, Javad Abbaspour, Sanaz Rahrovani Pages 413-422
    The present study tends to investigate the relation between the complexity and semantic distance of Icons and their Effectiveness in searching module of Simorgh, Azarakhsh and Nika applications. Following a correlational survey, the participants of this research consisted of two groups: specialists and end-users. The former consisted of 30 PhD in Knowledge and Information Science, and the latter included undergraduate students of Shiraz University. First, the effective and non-effective icons were identified by end-users. Then, their complexity and semantic distance was investigated by specialists. The results of the study showed that there was a statistically significant difference between effective and non-effective icons; effective icons have less complexity and semantic distance than non-effective icons. Furthermore, it showed a significant strong relationship between the complexity of icons and their semantic distance. The more complexity, the more semantic distance it was, and vice versa. Despite the importance of the studies on the relation between the complexity and semantic distance of icons and their effectiveness, little attention is paid to it in the area of digital library applications. Investigating the studies on the relation between the complexity and semantic distance of icons and their effectiveness may clarify effective icons’ features. It also helps designers to design effective icons and build better and easier interaction between users and digital library application.
    Keywords: Cognitive Features, Complexity, Semantic Distance, Icon, User Interface, Digital Library Applications, Simorgh Application, Azarakhsh Application, Nika Application
  • Hamid Reza Khedmatgozar, Mehdi Alipour-Hafezi Pages 429-450
    The main solution to the problems of persistency and uniqueness in identification of digital objects in a web environment is provided by using digital identifiers instead of URL. The main basis of this solution is resolution mechanism that is used in digital identifier systems. Resolution is the use of indirect names instead of URLs; what worked for
    the DNS (Domain Name System) in stabilizing internet hostnames should work for digital object references. Considering that this mechanism is known as the technical backbone of the digital identifier systems, these systems are trying different ways to implement this mechanism with high technical and content quality. Accordingly, performance evaluation of the resolution structure in digital identifier systems is considered in this study To achieve this goal, two-step process was designed and implemented on the basis of illustrative evaluation method. In the first step, the basic framework of metadata structure component evaluation was designed with Delphi method. Designed basic framework in this step contains 9 performance indicators: conceptual and technical persistency of resolution, interoperability, reliability, speed and performance, scalability, multiple resolution, Internet functionality and no need to install. In the second step, according to the designed basic framework, an illustrative comparison of 6 well-known worldwide digital identifier systems was carried out, using TOPSIS method. Results of this study revealed that DOI, Handle and UCI identifier systems show high performance in their metadata structure, while PURL and ARK systems respectively have mediocre and low efficiency in this component and URN Systems do not have any performance in this component due to the lack of implemented resolution structures. Analysis of the results also indicated that the main reasons for high performance systems are using of Web proxy as a user interface, increasing the speed and performance using solutions such as replication and cache and implementation of multiple resolution mechanisms. The results of this study can be used by researchers of this field and administrators and users of these systems.
    Keywords: Digital Identifier System, Resolution Structure, Performance, Comparative Evaluation