فهرست مطالب
فصلنامه فضای جغرافیایی
پیاپی 18 (تابستان 1386)
- 252 صفحه، بهای روی جلد: 7,500ريال
- تاریخ انتشار: 1386/06/20
- تعداد عناوین: 9
-
صفحه 1این مقاله با هدف تحلیل و بررسی روند شهر نشینی و توسعه فیزیکی شهر زابل، به بررسی دوره های مختلف شهرنشینی اهم از پیدایش و گسترش، علل و زمینه ها و بستر مساعد، چگونگی و چرایی این توسعه پرداخته است تا در بعد کاربردی بستر مساعد و مناسبی برای هر گونه برنامه ریزی شهری، تصمیم گیری و سیاستگذاری در این شهر و منطقه باشد و برنامه ریزان را چراغ راه مفیدی به حساب آید. روش کار در این پژوهش؛ توصیفی– تحلیلی است که با نگاه قیفی به روند شهرنشینی و توجه به گذشته به منظور تصمیم گیری منطقی در حال و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، جدول ها، نقشه ها و نمودار های مورد نیاز به تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته است. برخی از مهمترین نتایج این تحقیق عبارتند از: - قدمت طولانی مدت شهر نشینی در منطقه به قبل از میلاد مسیح (3200 سال قبل از میلاد) باز می گردد. - پیدایش و پویایی شهر زابل ناشی از؛ شرایط منطقه ای (خاک مساعد و آب کافی) و فرا منطقه ای (هیرمند و افغانستان) بوده است. - شهر نشینی در این منطقه از روال منطقی تبدیل روستا به شهر تبعیت می کند (تبدیل روستای حسین آباد به شهر زابل). - بیشترین توسعه و گسترش فیزیکی شهر زابل ناشی از شرایط بوجود آمده پس از انقلاب اسلامی بوده است.
کلیدواژگان: روند شهرنشینی، توسعه فیزیکی، شهر زابل، شرایط منقه ای، شرایط فرامنطقه ای -
صفحه 31توجه به تحلیل های کمی در ژئومورفولوژی از اهمیت بسزایی برخوردار است، با این مطالعات می توان مشخص نمود که یک حوضه از لحاظ فرسایش در چه وضعیتی بوده و یا اینکه کدام آبراهه از حالت تعادل خارج شده و جهت اجرای طرح های آبخیزداری در اولویت می باشد. این تحقیق به منظور بررسی و مقایسه روش های استرالر، شیدگر، شرو و هورتن در زیرحوضه لار واقع در البرز مرکزی انجام گرفت. ابتدا با بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی مقادیر کمی پارامترهای ژئومورفولوژیک حوضه به دست آمد. سپس ارتباط بین رتبه آبراهه ها با متغیرهای مختلف مانند طول آبراهه، تعداد شاخه ها، مساحت حوضه، شیب آبراهه و تراکم زهکشی با استفاده از روش های آماری بررسی گردید. منحنی سیکل فرسایش، حوضه مورد مطالعه را در مرحله جوانی نشان داده و از این رو تخریب و فرسایش در سطح آن فرایند غالب می باشد. همچنین نتایج حاصله بیانگر آن است که روش استرالر بهترین روش برای رتبه بندی آبراهه ها و تعیین برخی پارامترهای مورفومتری بوده و در بررسی رابطه رتبه با مساحت حوضه نیز روش شرو کارایی بیشتری را نشان داده است.
کلیدواژگان: ژئومورفولوژی کمی، حوضه لار، سیستم اطلاعات جغرافیایی -
صفحه 55در این مقاله ضمن مروری گذرا بر ادبیات نظری توسعه آموزش عالی، با بکارگیری شاخص های مختلف آموزشی، پژوهشی، رفاهی، مالی، فرهنگی و دانشجویی مشکلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر شناسایی و بررسی شدند. در نهایت از طریق مدل ارزیابی ماتریس SWOT با بهره گیری از نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای واحد اهر، به ارائه راه کارها و راهبردهای استراتژی توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر با نگاهی به آینده پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی از دسته پیمایشی (زمینه یابی) و در بخش دیگری از انواع روش دلفی می باشد. جامعه آماری این طرح شامل چهار گروه دانشجویان، کارکنان دانشگاه، استادان و مسوولان شهر است، که از روش سرشماری برای استادان و از روش های نمونه گیری خوشه ایطبقه بندی شده تصادفی برای دانشجویان و تصادفی ساده برای سایرگروه ها استفاده شد. بر مبنای یافته های تحقیق نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر شناسایی و تدوین شدند. برای ارائه راهکارهای مناسب در جهت برون رفت از وضع موجود و برنامه ریزی لازم برای کسب اهداف مطلوب ماتریس ارزیابیSWOT را تشکیل داده و اقدام به اولویت بندی استراتژی های حاصل که قابلیت اجرایی دارند شد. مهمترین استراتژی حاصل از این تحقیق افزایش و جذب هیات علمی تمام وقت از مرتبه استادیار به بالا و بورسیه نمودن دانشجویان دوره دکتری و تاسیس رشته های جدید از قبیل مهندسی معدن، صنایع و مدیریت صنعتی می باشد.
کلیدواژگان: فرصت ها، تهدیدها، قوت ها، ضعف ها، استراتژی، ماتریس SWOT، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر -
صفحه 95گنبدهای نمکی مطالعه شده در منطقه قوشه داغ در قالب حوضه آبریز یا محدوده شهری نبوده و بنا به ضرورت مطالعاتی این گنبدها به صورت منطقه ای و تصادفی انتخاب شده اند که می توان گنبدهای نمکی مجاور این مناطق را نیز براساس همین مطالعات تجزیه و تحلیل نمود. در مطالعه گنبدهای نمکی ابتدا به خصوصیات طبیعی منطقه پرداخته شده است. این خصوصیات دربرگیرنده ویژگی های توپوگرافی، اقلیم، خصوصیات خاکشناسی و کاربری اراضی خاک های شور، روند کلی فرسایش و رسوب و ویژگی های زمین شناسی و پوشش گیاهی می باشد. پس از مطالعه و بررسی اوضاع طبیعی و شرایط موجود منطقه به شرایط و خصوصیات عمده گنبدهای نمکی از جمله ممیزی گنبدهای نمکی، بررسی خصوصیات هیدروگرافی گنبدهای نمکی منطقه مطالعاتی و در نهایت به پیشنهادات اجرایی جهت جلوگیری از ورود آب خاک های شور به رودخانه اصلی و آمایش منطقه پرداخته شده است. اهداف اساسی این مقاله عبارت از بررسی گزینه های جداسازی آب شور و شیرین رودخانه آجی چای و مطالعه گزینه های ارتقاء کیفیت و کنترل شوری رودخانه های منطقه جهت کاهش شوری و اصلاح خاک های محدوده مورد مطالعه می باشد. موارد اساسی و عمده راهکارهای اصلاح شبکه های هیدروگرافی گنبدهای نمکی عبارتند از: احداث بندهای بزرگ یا سد در دهانه ورودی هریک از شاخه های شور به شیرین جمع آوری آب شاخه های شور رودخانه جلوگیری از عبور کردن آب شیرین از تشکیلات زمین شناسی شور و ریختن آب شاخه های شور به آن و انتقال آب شیرین از طریق لوله به محل جلوگیری از شور شدن آب های زیرزمینی نتایج حاصل از مطالعه هیدروگرافی گنبدهای نمکی در دامنه های جنوبی قوشه داغ مشخص می سازد که در صورت جلوگیری از شوری رودخانه اصلی و اصلاح شوری خاک های مناطق مسطح منطقه که درصد مساحت زیادی را دربرگرفته است، می توان اراضی وسیعی را زیر کشت آبی برد که تاثیر بسزایی در اقتصاد منطقه خواهد داشت.
کلیدواژگان: قوشه داغ، خاک های شور، هیدروگارفی، گنبدهای نمکی -
صفحه 137از سال 1991 که استقلال دوباره ی آذربایجان در باکو اعلام شد، تاکنون این جمهوری نوپا بین چهارده دولت جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی، تنش های سیاسی و امنیتی بسیاری را در فضای درونی و بیرونی از سر گذرانده است. منطقه ی قفقاز به دلیل موقعیت خود، که اروپا را به آسیا و خاورمیانه متصل می کند پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و خلاء قدرت در این منطقه ی حساس ژئوپولیتیکی، اهمیت روز افزونی یافته است. از آنجا که آذربایجان بزرگترین کشور منطقه ی قفقاز جنوبی را تشکیل می دهد و به منزله ی یک کشور کلیدی، نقش مهمی در معادلات سیاسی این منطقه ایفا می کند. بنابراین، این مقاله ضمن بررسی کدهای ژئوپولیتیکی این کشور، به موارد ژئوپولیتیکی و تاثیر گذار این کشور با ایران می پردازد.
کلیدواژگان: آذربایجان، فضای درونی و بیرونی، قفقاز، کدهای ژئوپولیتیک، خاورمیانه -
صفحه 159فرسایش کناره ای رودخانه در حوضه ی زهکشی سعیدآباد چای (دامنه ی شمالی توده ی کوهستانی سهند)، از مسائل ژئومورفولوژیک است که در اثر آن علاوه بر فرسایش و اتلاف خاک و از بین رفتن اراضی حاصلخیز، مراکز سکونتی، تاسیسات، زیرساخت های ترابری (جاده ها و پل ها) و غیره، در معرض خطر قرار می گیرند. انسان نیز با دخالت های بی رویه و دستبرد ناآگاهانه در سیستم طبیعی رودخانه، اثرات زیانبار زیست محیطی این نوع فرسایش را تشدید می کند. مقاله ی حاضر سعی دارد ضمن تعیین وضعیت کنونی سیستم آبرفتی دره ی سعیدآبادچای و بررسی ویژگی های مورفولوژیکی نیمرخ طولی آبراهه های سعیدآباد چای با استفاده از توابع ریاضی، همچنین ترسیم نقشه ی پهنه بندی خطر فرسایش کناره ای رودخانه سعیدآبادچای (با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزارهای Autocad Map2000، ARC/GIS ARC/VIEW،) به ممیزی مناطق پرخطر- کم خطر حوضه از نظر فرسایش کناره ای رودخانه پرداخته و در ضمن، نقش فعالیت های انسان را در تشدید وقوع این نوع فرسایش مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. نتیجه ی این مطالعه نشان می دهد که در حال حاضر 3/47 درصد مناطق واقع در حاشیه آبراهه های سعیدآباد چای، در معرض خطر متوسط تا بسیارشدید فرسایش کناره ای رودخانه قرار دارند و تقریبا 7/52 درصد در پهنه های خطر کم تا بسیارکم قرار دارند.
کلیدواژگان: توده کوهستانی سهند، پهنه بندی خطر، حوضه زهکشی سعید آباد چای، فرسایش کناره رودخانه -
صفحه 179شهر تبریز در جریان رشد تاریخی خود، بارها برج و باروی پیرامون شهر را در نوردیده و از دروازه های متعدد آن بیرون خزیده است. شهر در توسعه ادواری، تابع شیوه معینی از محلات و مناطق نبوده و هر منطقه و محله شهری خصوصیات مختلف خود را داشته است. کالبد کنونی شهر تبریز عملا تمامی سطح بستر طبیعی و یکپارچه آن را اشغال نموده و به عنوان یکی از مادرشهرهای ایران در معرض یک تحول کیفی قرار گرفته است. شناخت شهر، دیگر بدون توسل به نگرش ها، مفاهیم و تعاریف جدید غیر ممکن بوده و شاید بتوان گفت که یکی از عوامل پیدایش بحران در برنامه ریزی و مدیریت شهری معاصر، در این واقعیت نهفته باشد که مفهوم شهر عوض شده و یا به عبارتی، عصر شهر به سر آمده است. امروز مادرشهر تبریز دیگر یک کانون کالبدی اجتماعی یکپارچه و همگون نمی باشد، بلکه مجموعه ای از کانون های پراکنده و ناهمگون است که در شبکه پیچیده ای از روابط اقتصادی اجتماعی و کالبدی فضایی به هم گره خورده و در ارتباط با هم است. با توجه به استقرار شهر در پهنه خطر بسیار بالای زلزله و تحولات عظیم در ساختار جمعیتی آن طی نیم قرن اخیر و به تبع آن رشد فیزیکی شهر به همراه ایجاد محلات جدید و تغییر در بافت و تیپولوژی محلات قدیم آن در سطوح مختلف اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی و با عنایت به اینکه این شهر به عنوان یکی از بزرگترین کانون های شهری کشور با موقعیت ممتاز مبادلاتی ارتباطی خدماتی صنعتی و شهری می باشد، به ناچار مسایل مذکور باعث شده سازمان سنتی شهر را که تا گذشته نه چندان دور متکی به تقسیمات محله ای بود، در هم شکسته، استقلال نسبی محلات متزلزل شده و محدوده های معین محلات سنتی قابل شناسایی نباشند.
کلیدواژگان: طرح جامع، بافت شهر، توسعه فضایی و کالبدی، ضوابط شهرسازی، شهر تبریز -
صفحه 217این تحقیق به برآورد رابطه بین متغیرهای اقلیمی و درآمد خالص یک مزرعه با استفاده از نمونه های مقطعی در هند می پردازد. این مطالعه با بهره گیری از واکنش کشاورزان به دنبال درک این واقعیت است که چگونه کشاورزان در سراسر هندوستان خود را با شرایط مختلف آب و هوایی هماهنگ می سازند. برای تجزیه و تحلیل این موضوع اطلاعات لازم در سطح ناحیه مورد استفاده قرار گرفته است. این مطالعه همچنین در پی کشف تاثیر عملکرد اقلیم بر روی هوای سالانه و قیمت محصولات می باشد. عملکرد اقلیم برای ارزیابی تاثیرات احتمالی (بهترین برآورد) تغییر اقلیم بر کشاورزی هندوستان مورد استفاده قرار گرفته است.
کلیدواژگان: متغیرهای اقلیمی، اقلیم، محصولات، بهترین برآورد، کشاورزی هندوستان -
صفحه 1
-
Page 1This article studies different periods of urbanization, both in terms of appearance, and expansion, causes and fields, how and why of this expansion with the aim of analysis and study of the urbanization process and physical expansion of Zabol city. The main goal is to find a favourable bed in applied dimension for urban planning, to make decision and policy in the region which will also be useful for planners.This paper uses a descriptive-analytic method for studying urbanization process with analogical view and paying attention to the history of this city in order to make logical decision at the present, and analyse materials by using necessary field and library studies, tables, maps and graphs.Some of the most important results of this research include: -Long ancient background of urbanization in this region (the history of urbanization) goes back to before Christ (3200 B.C.).
-
Page 31The quantitative analys is in geomorphology is very important. By this study we can determine the situation of a watershed in regard to erosion or to which a channel loses its balance and priority watershed management. The case study was done in Lar subwatershed in the central Alborz in order to investigate and compare methods such as those of Straller, Shidgar, Shrev and Horton. At first, the quantitative values of the geomorphologic parameters were achieved by using GIS. Then the relation between the orders of channels with different variables such as the length of channels, numbers of branches, the basin area, the slope of channel and drainage density were studied by the statistical methods. The curve of erosion cycle has shown that this area is in its young stage. Therefore. Using this method deterioration and erosion is dominant. The results also show that Staller method is the best model for ranking channels and determining some of the morphometric parameters. The shrev method is more effective in regard to ordering of the area zones.
-
Page 55In this paper, having reviewed the literature of higher education development, we have carried out research by using the indexes of education, research, financial welfare, cultural and scholar condition. Then we investigated problems of Islamic Azad University-Ahar branch. Finally by using SWOT matrix, we have dealt with threats and opportunities, and presented strategies exploing strengths and weaknesses. The methods use in this research are descriptive – survey and Delphi method. The statistical population includes four groups: scholars, teachers, personnel and town authorities, and also relative classification method has applied a simple random sampling and count technique. The research outlines strengths, weaknesses, threats and opportunities presenting strategies by SWOT matrix, and thereafter, resulted strategies are prioritized. The important strategies include to increase the number of high ranking academic members and to establish new courses for example: mineral engineering, industrial management, and industrial engineering.
-
Page 95Salt domes that are studied in Goosheh dagh region, donot fit within the framework of drainage basin and/or urban boundaries.Accordingly, the sample have been selected randomly. We have focused on natural characteristics of the study area initially, followed by the study of pedology, the landuse of saline surfaces, the general trend of erosion and deposition and vegetation cover. The main goals of this study are: The analysis of salty and fresh water segregation in Aji-Chai River basin, and finding the soil quality correction methods. Following are the correction measures of hydrographic networks of salt domes:-The estabilishment of large dams at the entrance of saline courses into fresh waters, and-The prevention of salinity of groundwaters.The results of studying the hydrography of salt domes on southern slopes of Goosheh Dagh indicate that if the salinity of main stream is prevented, we could irrigate vast areas for cultivation which will have positive effects on the economy of the area.
-
Page 137Since the reannouncement of independence of Azerbaijan in 1991 this newly- established state- among Fourteen states separated from the USSR- has tolerated numerous political and security tensions in its internal and external sphere by now. Due to its situation as a link between Europe, Asia and the Middle East, the Caucasus has enjoyed increasing significance as a result of disintegration of the USSR and power vacuum in this geopolitically sensitive region.Since Azerbaijan is the largest state in southern Caucasus and plays a key role in the political equations of this region, the geopolitical codes of this state especially those influencing Iran, will be surveyed.
-
Page 159One of the geomorphological problems in the Saeidabad-Chai Basin is streambank erosion. This phenomenon wear out and take away the fertile soil. High lateral migration rates can threaten settlements, establishments, roads and bridges. Human increased prejudicial environment impacts of streambank erosion, through irregular interferences and unwiseness, occupy the physical system of river. This paper, tries to distinguish high hazard – low hazard regions, the point of view of the streambank erosion, with the investigation of mechanism and the effective processes in the erosion processes, with the use of GIS and Autocad map 2000, ARC/GIS and ARC/VIEW softwares. The regression analysis of longitudinal profile of stream channels was performed in the order to determine the state of fluvial system of Saeidabad-chai Basin.
-
Page 179Tabriz megalopolis in its historical growth, has disturbed its surroundingaewas. The City in its historical development has never been dependant on any parish. Therefore every parish has been self reliant. Current form of Tabriz has occupied its natural position and is currently changing in quality as one of the Iran,s big cities. Nowadays knowing a city without understanding the views, potentials and its definitions is not possible. In other words, one of the reasons for creation of the crisis in city manegment, is that city potentials and its era is not well understood.
-
Page 217This study estimates the relationship between farm level net-revenue and climate variables in India using cross-sectional evidence.Using the observed reactions of farmers, the study seeks to understand how they have adapted to different climatic conditions across India district level data is used for the analysis. The study also explores the influence of annual weather and crop prices on the climate response function. The estimated climate response function is used to assess the possible impacts a "best-guess" climate change scenario on Indian agriculture. © 2001 Elsevier Science Ltd. All rights reserved.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.