فهرست مطالب
فصلنامه فضای جغرافیایی
پیاپی 23 (پاییز 1387)
- 206 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1387/10/20
- تعداد عناوین: 9
-
صفحه 1جاده مرند- جلفا واقع در شمال استان آذربایجان شرقی در مسیر خود از واحدهای توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی زیادی عبور می کند که آگاهی از ویژگی های هر کدام از این واحدها و شناخت عوامل مورفوژنز و مورفودینامیک فعال، هدف اصلی این پژوهش می باشد. براساس مطالعات و پیمایش های میدانی و نتایج به دست آمده از این تحقیق، گسل ها، سیل، فرسایش رودخانه ای، حرکات دامنه ای نظیر ریزش، لغزش، جریانات واریزه ای، مورفوژنز بهمن های برفی و بهمن های سنگی، کریوکلاستی و مورفوژنز انسانی از عمده ترین عوامل ژئومورفولوژیکی شناخته شده در طول مسیر جاده ریلی و آسفالته مورد مطالعه می باشند. بحرانی ترین حرکات دامنه ای در محدوده تنگ دره دیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در سال های اخیر اثر فعالیت های مردم در تغییر چشم انداز مورفولوژیکی مسیر جاده مورد پژوهش فزونی یافته که نتیجه آن افزایش ناپایداری دامنه ها، تخریب پوشش گیاهی و سیل می باشد. نتایج تحقیق، ضرورت درک و آگاهی عمیق و منطقی از فرایندهای ژئومورفولوژیکی منطقه را نشان می دهد بنابراین قبل از هرگونه اقدام و فعالیت های عمرانی در مسیر جاده، برنامه های مربوط به آمایش سرزمین می بایست بر مبنای شاخص های ژئومورفیکی لحاظ شوند.
کلیدواژگان: جاده، حرکات دامنه ای، کریوکلاستی، مروفوژنز انسانی -
صفحه 19با توجه به وسعت زیاد کشور و تعداد فراوان روستاها (بیش از 65000 روستا) روش خدمت رسانی گسترده یا استقرار نقطه ای برای تمام سکونت گاه های روستایی (هر 25 کیلومتر مربع یک روستا) نه مقرون به صرفه و عقلانی است و نه حداقل در زمان های نزدیک به خاطر بار مالی آن میسر است. از این رو باید راه حل دیگری جستجو نمود، از جمله این راه حل ها انتخاب یک سری از روستاها به عنوان (مرکز) می باشد روستاهای مستعدی که دارای توان های بالقوه و بالفعلی برای حفظ جمعیت خود و نیز دارای قابلیت های لازم جهت تحت پوشش قرار دادن و خدمات رسانی به حوزه نفوذ خود می باشند. در این مقاله سعی شده با تکیه بر مبانی نظری موجود و استفاده از مدل های هندسی و برنامه ریزی خطی، ضمن ساماندهی فضایی سکونت گاه های روستایی منطقه مورد مطالعه، از طریق معرفی روستاهای جدید قابلیت دار به منظور دریافت خدمات و خدمت رسانی به روستاهای پیرامون از مهاجرت روستاییان جلوگیری و به ماندگاری و نگهداشت آنها کمک شود. در همین رابطه نتیجه حاصل از کاربرد مدل ها درمقاله حاضر معرفی روستای چنار به عنوان نقطه پیشنهادی است که تاکنون قابلیت آن از دید برنامه ریزان دور مانده است.
کلیدواژگان: ساماندهی فضایی، سکونت گاه های روستایی، خدمت رسانی، چناران -
صفحه 35
بارش تندری به دلیل اثرات مهم و نتایج فاجعه باری که بر مردم و محیط طبیعی در منطقه شمال غرب ایران دارد، عامل اقلیمی بسیار مهمی محسوب می شود. نتایج قبلی محققان نشان داده که باران های مذکور اغلب در فصل های بهار و تابستان و طی ساعات بعد از ظهر و اوایل شب نازل می شوند. بر این اساس در مقاله حاضر پراکنش مکانی بارش های تندری شمال غرب ایران با استفاده از توزیع گاما در مقیاس سالانه و فصلی (بهار و تابستان) مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور داده های بارش تندری 16 ایستگاه سینوپتیک منطقه شمال غرب ایران در طول دوره آماری استخراج شد. از روش تحلیل خوشه ایبرای طبقه بندی ایستگاه ها، از توزیع گاما برای توصیف و خلاصه نمودن بارش ها و از آرک ویو برای ترسیم نقشه نحوه پراکنش جغرافیایی بارش های تندری استفاده شد. نقشه های پراکنش فضایی بارش های تندری نشان داده اند که به طور کلی از غرب به شرق و از جنوب غرب به شمال شرق منطقه مورد مطالعه به دلیل اثرات همزمان یا تک تک فیزیوگرافی ناحیه، سامانه های سینوپتیک و عوامل اقلیمی از میزان فعالیت سامانه های تندری کاسته شده و در نتیجه، میزان بارش های ناشی از آن به طور قابل ملاحظه ای کم شده است.
کلیدواژگان: بارش های تندری، پراکنش مکانی، پارامترهای آلفا و بتا، توزیع گاما، شمال غرب ایران -
صفحه 59فمینیسم مکتبی است که نابرابری های میان مردان و زنان را بررسی می کند و فمینیست ها اعتقاد دارند که این تفکر باید تغییر یابد و زنان به دلیل جنسیت شان نباید مورد تبعیض و ستم قرار گیرند. مکتب جغرافیای فمینیستی خود به راه های متعددی اشاره می کند که در آنها جنسیت و فضاها به صورت متقابل و دو سویه ایجاد می شوند و به مطالعه ی راه هایی می پردازد که در آنها فضا جنسیتی شده است و در رشته ی جغرافیا نیز از این لحاظ مورد بررسی قرار می گیرد که چرا این رشته جنسیتی شده است. البته تفکرات جنسیتی تاریخ بسیار طولانی دارد و در ادیان مختلف به آنها اشاراتی شده است. در این مقاله جغرافیای فمینیستی و انواع فمینیسم و دیدگاه های آنان و نیز مکتب فمینیسم در کشورهای مختلف با مشکلات مربوط به آن کشور مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژگان: فمینیسم، جغرافیای مفینیستی، فضا، جنسیت -
صفحه 83منطقه خاورمیانه همواره در تحولات سیاسی و اتخاذ استراتژی قدرت های جهانی از نقش و اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. اهمیت روزافزون منطقه خاورمیانه به لحاظ استراتژیکی و ژئواستراتژیکی، در دیدگاه ها و استراتژی قدرت های جهانی بویژه ایالات متحده آمریکا در دهه های گذشته (بویژه بعد از حادثه 11 سپتامبر) امری بدیهی و آشکار است. از این رو دولت آمریکا برای به سیطره درآوردن این منطقه، طرح خاورمیانه بزرگ را به بهانه کاشتن بذر دموکراسی در ظاهر، ولی غارت هرچه بیشتر اقتصاد بویژه انرژی منطقه در باطن مطرح و در دستور کار خود قرار داده است. لذا این مقاله با دیدگاه جغرافیایی، منطقه خاور میانه را معرفی نموده و اهمیت و تاثیر آن را بر مسائل جهانی از یک طرف، اهداف رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا را در ارائه طرح خاورمیانه بزرگ از طرف دیگر مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد.
کلیدواژگان: تحولات بین المللی، خاورمیانه بزرگ، خاورمیانه جدید، ژئوپلیتیک، ژئواکونومی، ژئواستراتژی -
صفحه 115نابرابری و عدم تعادل میان نواحی مختلف جغرافیایی، ضرورت توجه به برنامه ریزی فضایی را اجتناب ناپذیر نموده است. بر این اساس، در این پژوهش شهرستان فریدونشهر به عنوان یکی از شهرستان های استان اصفهان که با عدم تعادل ناحیه ای مواجه می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف پژوهش، شناخت عدم تعادل و نابرابری میان دهستان های مختلف شهرستان است. روش پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین دهستان های شهرستان فریدونشهر از نظر برخورداری از شاخص های مختلف توسعه ی، عدم تعادل و نابرابر وجود دارد؛ به گونه ای که دهستان برف انبار در سطح اول، دهستان پشتکوه موگویی در سطح دوم، دهستان های چشمه لنگان و پیشکوه موگویی در سطح سوم و دهستان عشایر در سطح چهارم قرار دارد.
کلیدواژگان: برنامه ریزی فضایی، توسعه ی پایدار، ساماندهی فضایی، نابرابری -
صفحه 147چگونگی توزیع فشار در هوای سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل در لایه های مختلف جو، بر بسیاری از پدیده های اقلیمی و هواشناختی سطح زمین اثر دارد. یکی از پدیده های هواشناسی با اهمیت، وقوع پدیده یخبندان و بویژه یخبندان دیررس بهاره است. در این پژوهش با استفاده از آمار روزانه حداقل دما طی سال های 1339 تا 1384 شمسی در ایستگاه هواشناسی نجف آباد، روزهای وقوع یخبندان دیررس بهاره و حداقل درجه حرارت طی این روزها مشخص شده است. همچنین الگوهای توزیع متوسط فشار روزانه در هوای سطح دریا و الگوهای هوا در لایه های 850، 700 و 500 هکتوپاسکال در آسیا، اروپا و شمال آفریقا ترسیم و شناسایی شده و ارتباط بین وقوع پدیده یخبندان در نجف آباد با الگوهای هوا در لایه های مختلف جو مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی ها نشان داد که بین وقوع پدیده یخبندان بهاره در نجف آباد و توزیع فشار در سطح زمین و الگوهای هوا در لایه های 850، 700 و 500 هکتوپاسکال ارتباط وجود دارد. به این ترتیب که با شکل گیری و گسترش مرکز پر فشار سیبری، دمای هوا در نجف آباد کاهش می یابد و در برخی زمان ها به زیر نقطه انجماد آب می رسد.
کلیدواژگان: یخبندان بهاره، ارتفاع ژئوپتانسیل، تحلیل سینوپتیکی، پرفشاری سیبری -
صفحه 1
-
نگرشی به وضعیت معماری و برنامه ریزی شهری در ایرانصفحه 13This paper is an attempt to uncover the methods and features of architecture and urban planning in Iranian environment during the recent history. The importance of various elements and factors influencing decision makers and peoples’ views in designing cities and metropolitan areas is very clear. However, the cultural and environmental parameters can be regarded as essential as other determinant elements in Iranian urban planning and architecture. The study results show the significance of introspective urban planning thanks to Iranian traditions and the religious trends that have dominated this country’s culture, and thereby, affected architecture and urban planning schemes. The buildings are very simplistic in terms of their forms, functions, and the equipment used, without any relationship with outside. The most valuable and beautiful section and space of the houses are made inside without their face showing this specification. City textures not only do not change to development strategies, but also they destroy national capitals and budgets and social and economic rudiments.
-
Page 1Marand-Jolfa road in its course passes from topographic and geomorphological units. Awareness of the characteristies about these units and knowledge about morphogenes is and active morphodynamic factors and presenting the necessary procedures are the main objectves of this paper. Based on field studies and conclusions from this research, faults, floods, river erosino, slope movements like rockfalls, landslide, debris flows, snow avalanche morphogenes is, stone avalanche, thermoclasty, cryolasty and human morphogenes is, phenomena, are the most important geomorphological factors known along this road, These are the most critical movements of slopes in daradiz valley. In recent years, human activities have changed the morphogenetic landscape in the research area The results of the increase a pressure are slope destruction of plants and floods. The conclusion of this research is the necessity of logical and deep understanding of the geomorphological processes in the region.
-
Page 19Considering the widely extended borders of Iran and the vast number of villages (over 65000) employing extensive service provision strategy-or focused deployment – is neither feasible or economical nor possible, at least in the foreseeable future for all rural households due to its huge financial burdens. Therefore, new methods have to be investigated, for instance, the idea of designating certain villages as Hubs, villages which have capacities and potentials as to retain their population and to cover and serve other villages under their influence. Based on existing theories, geometric models and linear programming, this study has attempted to structurally rehabilitate rural settlements of study region and to discourage settlers from migration at the same time so as to help rural prosperity.
-
Page 35
Thunderstorm rainfall is considered as a very vital climatic factor because of its significant effects and often disastrous consequences upon people and the natural environment in the Northwest of Iran. The previous findings have shown that thunderstorm rainfalls occur often in spring and summer seasons and during afternoon and the early evening. Accordingly, the main purpose of current study was the investigation of spatial distribution of thunderstorm rainfalls in the Northwest of Iran by applying gamma function on the available data in the yearly and seasonal (spring and summer) scales. With this aim, initial daily thunderstorm rainfall data observed from 16 synoptic stations have been analyzed. Cluster analysis method is used for station clustering, gamma distribution for description and briefing and ArcView for spatial distribution mapping of thunderstorm rainfalls. Generally, all spatial distribution maps illustrate a decline in thunderstorm activities from west to east and from southwest to northeast of Northwest Iran because of individual or synchronous physiographic effects, synoptic systems and climatic factors.
-
Page 59Feminism is a school that of thought investigates inequality between men and women Feminists believe that this should change and women must not be exposed to gender discrimination and oppression. School of feminist geography points to numerous ways that gender and spaces are created reciprocally and feminist geography studies ways that space has been distinguished by gender in them and geography investigates what has been happened in this field. Of course, gender thoughts have long history and different religions have mentioned this. In this paper feminist geography, types of feminism, their attitudes and also feminism school with their problems have been investigated in different countries.
-
Page 83The Middle East region has always been important in political developments and strategy- taking by global powers.The increasing importance of Middle East region with regard to strategic and geostrategic issues has been crystal clear in the viewpoints and strategy of global powers, especially the US during the past decades.Therefore, to homogenize this region, the US government has brought under consideration the large Middle East Plan, (with the pretext of) under the disguise of apparently sowing the seeds of democracy, but actually plundering the energy of the region. Thus, while introducing the importance of the region and its influence on global issues, this article investigates the aims of US and Zionist regime in representing the large Middle East Plan with a geographic viewpoint.
-
Page 115Inequality and the lack of balance among different geographical areas, made inevitable the necessity of attention to the spatial planning. On this basis, Fereidoonshahr is taken as for the case study. This study aims at the recognition of inequality and the lack of balance among different rural districts of this township. The methodology is qualitative- analytical. With a view to having different indexes of development, the findings show that there is an inequality and lack of balance among the rural districts of Fereidoonshahr. In this inequality, Barfanbar, Poshtkooh-Mogooei, Cheshmelangan and Pishkooh-Mogooei take the first to fourth levels respectively.
-
Page 147The way pressure is distributed on sea level and geopotential height in different layers of atmosphere influence climatic and meteorological phenomena on the surface of the Earth. One of the important meteorological phenomena is the freezing especially late spring freezing. In this paper, late spring freezing days and the minimum temperature have been recognized using minimum daily temperature during 1960 – 2005 in Najafabad station. Also, sea level pressure and geopotential height patterns in 850, 700 and 500 HP in Asia, Europe and North Africa have been illustrated. The relationship between Najafabad freezing and weather patterns in different atmospheric layers has been studied afterwards. The findings show that there is a relationship between Najafabad freezing and weather patterns in different atmospheric layers. In conclusion, through formation and spread of Siberia high, air temperature decreases in Najafabad and sometimes it falls below 0ْ c.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.