ماهنامه گزیده مدیریت
پیاپی 204 (مهر 1397)

سال 1397 را می توان به جرات یکی از سال های بسیار پردلهره در دهه های اخیر برای بسیاری از بنگاه های اقتصادی کشورمان نامید. این نگرانی خصوصا برای بنگاه های کوچک و متوسط بخش خصوصی دوچندان است. زمزمه آغاز مجدد و تشدید تحریم ها، دشوارتر شدن تجارت با جهان و تاثیر آن در تامین مواد اولیه خارجی و حتا صادرات، تورم و بالارفتن قیمت ها و تاثیر آن بر قدرت خرید مشتریان و خریداران و منابع مالی شرکت ها جهت تامین مواد اولیه و بالاخره عدم ثبات و تغییرات ناگهانی نرخ برابری ریال در مقابل ارزهای معتبر جهانی در نیمه اول سال بسیاری از مردم و شرکت ها را دچار دلهره، سردرگمی و در نتیجه مشکل کرده است. بی شک تنها چیزی که در این فضا می توان توصیه کرد منفعل نشدن است. اما اقداماتی چون پرهیز از جستجوی پیشگویان، بازبینی در شرایط فروش، قیمت گذاری، سبد مشتریان، اجرای سیاست های انقباضی مالی درست، و خالی نکردن شرکت از درون نیز می توانند در مدیریت مناسب این شرایط دشوار راه‏گشا باشند

سازمان ها به‏عنوان یکی از مهم‏ترین نهادهای اجتماعی نقش تاثیرگذاری در کیفیت زندگی انسان ها دارند. این موضوع بر همگان روشن است که جوامع امروزی جامعه‏هایی سازمانی می‏باشند و در دنیای مدرن امروز سازمان ها عهده دار وظایف متنوعی هستند که بدون وجودشان ادامه زندگی با چالش ها و مخاطرات جدی روبه‏رو است. حاکمیت سازمان ها بر زندگی بشری نشان از اهمیت آن ها است، از طرفی سازمان ها منشا مشکلات و معضلات فراوانی هستند که به نوعی جامعه بشری را به ستوه آورده است.
در تفکر غالب و رایج، بیش‏تر سازمان ها نهادهای اقتصادی هستند که با هدف کسب سود فعالیت می کنند. الگوها، رویکردها و اندیشه های مدیریتی نیز با هدف بیشینه‏سازی منافع سهام‏داران تدوین و ارائه شده اند. تبعات پافشاری بیش از اندازه بر اندیشه سودگرایی، اندیشمندان حوزه مدیریت و کسب‏وکار را با این پرسش روبه‏رو کرده که آیا سازمان ها در قبال جامعه ای که در آن فعالیت می کنند و یا حتا در برابر جامعه جهانی مسئولیتی ندارند؟
در اواسط قرن بیستم، پیتر دراکر صاحب نظر فقید مدیریت ضرورت تمرکز بر مسئولیت پذیری اجتماعی در سازمان ها را یادآوری کرد. به باور وی مسئولیت پذیری اجتماعی یکی از حوزه های کلیدی تعریف اهداف سازمانی است و باید در هدف گذاری های سازمانی از سوی مدیریت لحاظ شود. پیرو طرح این دیدگاه صاحب نظران متعددی به تبیین این موضوع پرداختند و با مفهوم پردازی ها و ارائه الگوهای مختلف ضرورت های علمی و عملی این نگاه نوین را مورد تاکید قرار دادند. با پیوند مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان ها با مفهوم «توسعه پایدار» عرصه نوینی در حوزه تصمیم گیری ها و اقدامات سازمانی گشوده شد. در این نگاه جدید هدف سازمان ها صرفا کسب سود و بیشینه سازی منافع سهام‏داران نیست؛ بلکه توجه به مطالبات در حوزه های اجتماعی، اقتصادی و زیست‏محیطی ضروری است. بنابراین توجه مدیران به ابعاد مختلف مسئولیت اعم از اقتصادی، قانونی، اخلاقی و انسانی بیش از پیش لازم است. هم اکنون این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که چارچوب مدونی با نام جی. آر. آی برای گزارش اقدامات سازمان در حوزه مسئولیت اجتماعی و پایداری تدوین شده است.
در طی سال های گذشته به مدد افزایش آگاهی های عمومی و ضرورت های کسب‏وکاری، سازمان های ایرانی نیز در این راه قدم نهاده اند و اقداماتی در حوزه حمایت از محیط زیست، حیات وحش، فعالیت های اجتماعی و انسان دوستانه، کمک به ارتقای سطح آموزش و بهداشت در کشور و… انجام داده اند. به سبب اهمیت این موضوع بر آن شدیم تا از بایدها و نبایدها، چالش‏ها و راه‏کارهای این حوزه از نقطه نظرات مدیران ایرانی بهره‏مند شویم. بنابراین پرسش را این گونه مطرح می کنیم: مدیران در سازمان های ایرانی از ضرورت و اهمیت مسئولیت اجتماعی چقدر آگاه هستند و چه اقداماتی را انجام داده اند و در مسیر ایفای رسالت اجتماعی خود با چه چالش هایی روبه‏رو هستند؟
پاسخ کارشناسان می‏توانید در مجله 204 دنبال نمایید

تعیین «جهت» یکی از مهم ترین عوامل موفقیت و شکست در زندگی است. «جهت مندی» به معنای جهت گیری، جهت یابی و جهت داشتن هدفمندانه و هوشیارانه است که چگونگی حرکت در مسیر را مشخص می کند. گاهی مسیر و مقصد به خوبی مشخص و تعریف شده اند، اما جهت گیری نادرست بوده است که باعث گمراهی، کج روی، خسارت و آسیب های جبران ناپذیر شده است.
گاهی سمت و سوی غلط و جهت گیری نادرست، آثار کوتاه مدت آنی و آتی زیادی دارد که باعث عقب ماندگی های زیاد می شود. در سطح شرکت ها و بنگاه ها نیز شاهد جهت گیری های نادرست و ناشیانه هستیم که آثاری جز هدر دادن منابع و فرصت سوزی ندارند. حال چه باید کرد؟ این پرسشی است که این مقاله به آن می پردازد و 21 عنصر و عامل را برای جهت گیری و جهت یابی درست معرفی می کند.

تعاملات مالی بخش جدایی ناپذیر فعالیت های کسب‏ و کاری و ارتباطات انسانی هستند. حساسیت افراد به مباحث مالی و دشواری های موجود در فرایند پرداخت ها بعضا موجب آزردگی آدم ها می شود. علاوه بر این، وجود یک بستر امن و راحت برای انجام پرداخت مالی به صورت فردی و گروهی می تواند مایه آرامش فکری افراد و تسهیل امور اجرایی شود. خانم جعفری ممتاز به‏همراه هم تیمی هایش بعد از یک دهه فعالیت حرفه ای در زمینه تخصصی شان، رویای راه اندازی کسب و کار شخصی و حرکت از مسیر کارمندی به کارآفرینی را به صورت جدی دنبال کرده و با تاسیس استارت آپ مانیار سعی کرده اند ضمن تلاش در جهت تحقق چشم انداز کسب و کاریشان، یک بستر اینترنتی کاربردی و نوآورانه برای تسهیل پرداخت های مالی فردی و جمعی ارائه کنند. در یکی از روزهای داغ تابستان پای صحبت های ایشان نشستیم تا فرایند شکل گیری، چالش ها و چشم انداز این شرکت نوپا را با شما خوانندگان فرهیخته به اشتراک بگذاریم. خواهشمند است جهت مطالعه متن مصاحبه به مجله 204 مراجعه نمایید.

اشتغال از مهم ترین مشکلات جامعه ایران است. برای حل این مشکل، دولت جمهوری اسلامی، گذشته از تمهیدات سنتی، از جمله حمایت های قانونی از صنایع و مراکز تولید، چندسالی است که کارآفرینی و پشتیبانی از بنگاه های نوپا (استارت‏آپ ها) را نیز در دستور کار قرار داده و در کنار اقدامات اجرایی، در پیرامون این موضوع گفتمانی ایجاد کرده است که اکنون در میان کارگزاران دولتی، سیاست گذاران اقتصادی، محققان، دانشگاهیان، رسانه ها، و دیگر آحاد جامعه،کارآفرینی به عنوان یکی از راه‏کار های اصلی ایجاد اشتغال مطرح است. در این نوشتار، پس از شرح کوتاهی از وضع کارآفرینی کشور، به اختصار به سه دلیل عمده شکست و راه‏کار های مقابله با هرکدام می پردازیم و در پایان به بوم نگاری صنعت کشور به عنوان شرط اصلی موفقیت راه‏کارهای یاد شده اشاره می کنیم.

دریافت خدمات از ادارات و سازمان ها به دلیل فرایندهای کاری طولانی و بعضا پیچیده دغدغه روزمره بسیاری از شهروندان است. و این دغدغه زمانی تشدید می شود که زندگی شهری و مسئولیت های کاری و شخصی متعدد معضل کمبود وقت را ایجاد می کنند. وجود بستری امن و مطمئن برای برون سپاری خدمات می تواند در ایجاد آرامش و مدیریت موثر زمان راه‏گشا باشد. استارت آپ کمک ‏حال با شناسایی چنین نیازی سعی کرده است بستر مناسبی برای ارائه خدمات شهروندی فراهم کند تا افراد بتوانند بسته به نوع نیازشان از شخص سومی بخواهند که دست آن ها را گرفته و در انجام امور اداری و غیراداری کمک حالشان باشد. فرصتی پیش آمد تا با خانم نینا نیکو بخت بنیان گذار استارت آپ کمک‏حال به گفتگو بنشینیم و از ایده ها، تجربیات و اندیشه های ایشان در مسیر شکل گیری و فعالیت این استارت آپ برای مخاطبان فرهیخته گزیده مدیریت بیش تر بگوییم .

مدیران ارشد و میانی سازمان ها ممکن است با شرایطی مواجه شوند که با اتکا به «خود واقعی» شان و «ارزش های اساسی» شان بتوانند راهی برای بروز رفتارهای سازنده ایجاد کرده و موجب جلوگیری از خسارات سازمانی احتمالی شوند. بنابراین از مدیران انتظار می رود که به‏عنوان رهبری اصیل عمل کنند. مفهوم اصالت دارای مبانی فلسفی و روانشناختی خاص خود در فلسفه‏های غربی و شرقی البته با برخی تفاوت ها است. در مقایسه با سایر نظریه‏های رهبری سازمانی مانند ویژگی‏های فردی رهبران سازمانی، نظریه‏های رفتاری رهبران سازمانی، نظریه‏های اقتضایی و نظریه رهبری تحولی، می‏توان گفت که اساسا رهبری اصیل یک «سبک» نیست بلکه اشاره به عمق انگیزه‏ها و اختیار درونی رهبر و پیروان در تعامل با یکدیگر در فضایی اخلاقی دارد. در این مقاله ضمن معرفی مفهوم اصالت و رهبری اصیل به برخی از زمینه‏های کاربردی اصالت پرداخته می‏شود که می‏توانند تاثیر مثبتی بر کار و زندگی شخصی و حرفه ای مدیران داشته باشند. و در پایان نیز به روش‏هایی برای تقویت اصالت و رهبری اصیل اشاره می شود.

بنگاه های کسب وکاری در جامعه امروزی نقش مهمی دارند و فعالیت آن ها تاثیر زیادی بر جوامع داشته و پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و حتا سیاسی در پی دارد. پرسش اصلی مقاله این است که با توجه به نظریه عاملیت، آیا هدف اصلی مدیران شرکت های تجاری اعم از مدیرعامل و هیات مدیره، باید بیشینه سازی ارزش سهام باشد یا با توجه به قوانین و مقررات حاکم، سلامت شرکت از ابعاد مختلف از جمله افزایش بازدهی سهام، باید در سرلوحه کارشان قرار گیرد. به این منظور نظریه نمایندگی یا نظریه عاملیت و عوامل موثر بر آن از زمان پیدایش در حوزه مدیریت شرکت ها و نظریات مرتبط بررسی شده و سپس باتوجه به جایگاه نظریه عاملیت در حقوق ایران، مسئولیت حقوقی مدیران مورد بحث قرار می گیرد.

در دنیای امروز نمی توان از اهمیت مدیریت پروژه در سازمان های بالغ و بهره ور چشم پوشی کرد، چرا که پروژه محرک تغییرات بزرگی مثل بهبودها یا جبران ها است. بنابراین استانداردهای مدیریت پروژه نقش برجسته ای پیدا کرده و چارچوب اصلی مدیریت پروژه حرفه ای را بنا گذاشته اند. در ایران به رغم تلاش های زیاد انجام شده، به‏دلیل ناپایداری اقتصادی، بی ثباتی مدیریتی، نبود برنامه ریزی دقیق و جزئی سازی کافی در پروژه ها، فاصله زیادی بین کشور ما و مدیریت پروژه پیشرفته در دنیا وجود دارد و مدیریت پروژه ها با چالش های جدی روبه‏رو می‏باشند. اما در ذیل این واقعیات، آموزش و رغبت مدیران پروژه به کسب دانش پیشرفته پروژه در قالب اخذ گواهینامه های حرفه ای، تاسیس دفتر مدیریت پروژه برای تمرکز امور مدیریت پروژه در سازمان ها، تفویض اختیار برای افزایش مشارکت و چابک سازی سازمانی باعث شکوفایی مدیریت پروژه شده است.

دنیای کسب‏وکار و فناوری هر روز در حال پیشرفت و معرفی ایده های جدید است. در سرتاسر دنیا این اتفاق با سرعت سرسام آوری در حال شکل گیری بوده و شرکت های جدید با ماهیت نوآورانه شان تحولات شگرفی را در عرصه کسب‏وکار، تولید محصول و ارائه خدمت رقم زده اند. کشور ما نیز همسو با تحولات جهانی به پشتوانه استعداد، خلاقیت، همت و سخت کوشی جوانانش مسیر جدید ارزش آفرینی در عرصه اقتصاد و کسب‏وکار را دنبال می کند و شاهد این ادعا را تنوع و تعداد بالای شرکت های نوپایی می توان ذکر کرد که در طی سال های اخیر در فضای کسب‏وکاری ایران ظهور کرده اند. ویژه‏نامه‏های گزیده مدیریت در ایران نیز در راستای ایفای رسالت خود از سالیان گذشته از طریق مصاحبه با مدیران برجسته و صاحب سبک، کارآفرینان و بنیان گذاران شرکت های نوپا سعی کرده است ضمن معرفی آن ها به بررسی چالش های اجرایی و مدیریتی موجود در این نوع شرکت ها بپردازد. از این شماره به بعد قصد داریم بخشی را هم به معرفی مختصر شرکت های نوپایی اختصاص دهیم که از نظر ماهیت کسب‏وکاری در نوع خود نوآوری های بارزی را انجام داده اند. البته لازم به ذکر است که معرفی این شرکت های نوپا یا استارت آپی به معنای موفق بودنشان و یا تایید عملکردشان نیست، بلکه سعی داریم از این مسیر خوانندگان را با ایده‏های نویی که در حوزه کسب‏وکار و کارآفرینی کشورمان مطرح می‏شوند، آشنا کنیم و همچنین انگیزه‏ فعالیت های کارآفرینانه را در بین جوانان کشور افزایش دهیم. امید داریم کمکی باشد تا همسو با تحولات جهان کسب‏وکار، ما نیز در مسیر اقتصادی نوین و پویا پیش رویم.

در هر سازمانی شرایطی پیش می آیند که باعث خشم و نارضایتی کارکنان می شوند. در این شرایط گاهی تمام ملاحظات کنار رفته و کارکنان با خشم با مدیران رودررو می شوند. روان شناسان معتقدند بیش‏تر مدیران در این شرایط از کلمه ها، عبارت ها و روش هایی استفاده می کنند که نه تنها باعث آرامش کارکنان نمی شوند، بلکه اوضاع را بدتر می کنند. توصیه می شود هنگام مواجهه با کارکنان خشمگین، خودتان خشمگین نشوید، بلکه با دقت به حر ف های شان گوش دهید، خود را مشتاق حل مساله نشان دهید، به شواهد دقت کنید، با کمک آن‏ها مشکلات را حل و سپس برنامه غربالگری را تدوین کنید تا آرامش را به شرکت تان برگردانده و آن را حفظ کنید.