مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 45، پاییز و زمستان 1383)

در کنار روش های درمانی رایج، استفاده از مکملهای دارویی در بیماران سرطانی شایع است. غضروف کوسه از جمله مکملهای دارویی است. در مورد اثر آن بر سیستم ایمنی اطلاعات کمی در دست است. ما در این مطالعه اثر آنرا بر سلولهای +CD4 و +CD8 و میزان IFNy بررسی می کنیم.
در این مطالعه تعداد 32 بیمار سرپایی مراجعه کننده به مراکز درمانی انستیتو پاستور در مجتمع بیمارستانی امام خمینی تهران که مبتلا به سرطان پستان بودند بصورت تصادفی به دو گروه Case و کنترل تقسیم شدند. بیماران گروه تست کپسولهای غضروف کوسه و گروه کنترل کپسولهای نشاسته را مصرف کردند، پس از جداسازی سلولها و تهیه سوسپانسیون سلولی و کشت آنها، تست فلوسیتومتری والایزا انجام شد.
یافته های پژوهش: نتایج حاصله نشان داد که بیمارانی که 12 هفته تحت درمان با غضروف کوسه بودند افزایش معنی داری در درصد سلولهای CD+ و +CD8/ CD4 داشتند و میزان ترشح IFNy بعد از مصرف دارو در سه گروه تست افزایش معنی داری داشت در حالی که در گروه کنترل تفاوت معنی داری دیده نشد.
نتیجه گیری نهائی: غضروف کوسه ماهی سبب تقویت سیستم ایمنی سلولی در مقابله با تومورها می شود.

کنترل و ارزیابی خدمات درمانی اولین گام در ارائه صحیح خدمات بوده و بیمارستان بعنوان مهمترین سازمان درمانی در کشور نیازمند بیشترین ارزیابی هاست. این مطالعه با هدف تعیین میزان رضایتمندی بیماران بستری شده در بیمارستانهای شهر ایلام در سال 81 انجام گرفت.
دراین پژوهش توصیفی مقطعی 164 بیمار بستری شده در سه بیمارستان امام خمینی، شهید مصطفی خمینی و طالقانی که به صورت سرشماری انتخاب گردیدند مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود که بخش اول مربوط به خصوصیات دموگرافیک افراد مورد بررسی و بخش دوم در خصوص میزان رضایت بیماران از سرویسهای پرستاری، پزشکی، پیراپزشکی، خدمات رفاهی، تغذیه، پذیرش و ترخیص بود. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری کروسکال و الیس، آنالیز واریانس، ضریب همبستگی و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های پژوهش: نتایج نشان داد بیشترین نارضایتی (69%) از خدمات درمانی دربین مشاغل مربوط به کارگران بود. 60% خانم ها و 57% افراد شهری از خدمات موجود اظهار نارضایتی کردند، ولی بین محل سکونت، شغل و جنس و رضایت ارتباط معنی داری وجود نداشت. بیشترین نارضایتی (64%) مربوط به افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بود و بین تحصیلات و رضایت ارتباط معنی داری وجود داشت(P=0/03). 77% افراد بستری از خدمات ارایه شده توسط کادر پرستاری راضی بودند، نزدیک به 40% افراد از خدمات رادیولوژی ناراضی بودند. 80% افراد از خدمات مربوط به آزمایشگاه راضی و 63% نیز از پزشکان راضی بودند، اما تنها 58% بیماران از سرویس تغذیه و 53% از خدمات مربوط به سرویس خدمات رفاهی راضی و 65% از نحوه پذیرش و ترخیص راضی بودند. بیشترین نارضایتی از خدمات بیمارستانی به ترتیب در بیمارستانهای امام، طالقانی و شهید مصطفی بود و بین رضایت مندی از بیمارستانهای مذکور ارتباط معنی داری وجود داشت (P=0/0032). در خصوص رضایت کلی بیماران بستری شده در بیمارستان از خدمات مورد برررسی, 56% راضی و 40% تا حدودی راضی بودند.
نتیجه گیری نهایی: با توجه به نتایج این بررسی و همچنین بالا رفتن آگاهی، انتظارات و توقعات مردم از خدمات ارائه شده در بیمارستانها و به منظور رفع مشکلات موجود در خصوص; معطلی و بوروکراسی اداری مریض در رادیولوژی، توضیح ناکافی بیماری (برای بیمار) توسط پزشک، کیفیت غذا، وعده مناسب توزیع غذا، رعایت مسائل بهداشتی توسط پرسنل آشپزخانه، عدم وجود آرامش در بخش ها، تردد زیاد و خارج از حد انتظار ملاقات کنندگان، نظافت بخشها در زمانهای نامناسب، پیشنهاد می شود مدیران مراکز مذکور با همفکری و مشارکت پرسنل نسبت به رفع معضلات مذکور کوشش بیشتری نمایند.

تغذیه مناسب و متنوع یکی از اساسی ترین پایه های سلامتی را به خوداختصاص میدهد. با توجه به تعداد زیاد دانش آموزان در کشور ما (حدود 5/18میلیون نفر) و بالطبع تعداد زیاد مدارس ضرورت توجه به تغذیه در مدارس بیشترمی شود. هدف از این تحقیق کنترل وضعیت بهداشتی فروشگاه های مواد غذایی مدارس شهر اصفهان در سال 83-1382 و نیز انجام یک مداخله آموزشی بر روی متصدیان فروشگاه های مذکور و بررسی تاثیر آن در بهبود شرایط قابل تغییر بوده است. این تحقیق یک مطالعه توصیفی مقطعی نیمه تجربی بود. ازمیان 5673 مدرسه کل شهر اصفهان تعداد 310 مدرسه به روش نمونه گیری غیراحتمالی آسان انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از چک لیست که در سه قسمت بهداشت فردی فروشنده, بهداشت محیط فروشگاه, بهداشت مواد غذایی تنظیم شده بود، توسط پرسشگران تعلیم دیده بصورت مشاهده ای تکمیل شد. مداخله آموزشی در مواردی که توسط آموزش قابل تغییر بود صورت گرفت. پس از گذشت 4 ماه از انجام مداخله آموزشی مجددا وضعیت بهداشتی مدارس بررسی و با قبل از آموزش مقایسه شد اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون ویلکاکسون تجزیه و تحلیل شد.
یافته های پژوهش: بطورکلی 5/46% مدارس از نظر بهداشت فردی، 5/34% مدارس از نظر بهداشت محیط فروشگاه وضعیت نامناسب داشتند. 9/3% مدارس ازنظر بهداشت فردی فروشنده، 8/4% مدارس از نظر محیط فروشگاه و 4/97% مدارس از نظر بهداشت مواد غذایی وضعیت مناسب داشتند. از نظر وضعیت کلی بهداشت فروشگاه 7/28% (89 مورد) وضعیت نامناسب و 7/37% (117 مورد) وضعیت نسبتا مناسب و 6/33% وضعیت مناسب دارند. نتایج نشان داد که قبل و بعد از مداخله تغییر معنی داری در وضعیت فروشگاه ها دیده نشد.
نتیجه گیری نهایی: بر اساس یافته ها وضعیت بهداشت محیط و بهداشت فردی فروشندگان نامطلوب است و نیاز به توجه بیشتری دارد نتایج آزمون ویلکاکسون نشان داد که آموزش فردی متصدیان تاثیر چشمگیری در بهبود وضعیت بهداشتی فروشگاه مدارس ندارد. بنابراین لازم است از روش هایی که ضمانت اجرایی بیشتری دارند استفاده شود.

با توجه به نقش و اهمیت انگل های روده ای در بهداشت فردی و جمعی، تعیین عوامل انگلی در قشرهای مختلف جامعه به منظور پیشگیری و مبارزه با آلودگی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. این بررسی به منظور تعیین وضعیت آلودگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان، طی سالهای 80-1379 صورت گرفت.
پژوهش حاضر به صورت توصیفی بر روی 480 دانشجویی که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام گرفت. خصوصیات افراد از قبیل: سن، جنس، رشته تحصیلی، محل سکونت، وضعیت تاهل، بعد خانوار، سابقه خانوادگی عفونت انگلی و وضعیت رعایت دستورات بهداشت فردی در فرم اطلاعات ثبت شد. از هر فرد در دو نوبت متناوب نمونه مدفوع تهیه و با روش مستقیم و رسوبی فرمالین اتر مورد آزمایش قرار گرفت. پس از ثبت اطلاعات، نتایج به صورت آمار توصیفی گزارش گردید و از آزمون کای دو جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
یافته های پژوهش: از 480 دانشجوی مورد مطالعه، 285 نفر (4/59%) پسر و 195 نفر(6/40%) دختر، 414 نفر(3/86%) مجرد و 66 نفر (7/13%) متاهل، 325 نفر(7/67%) مقیم خوابگاه دانشجوئی و 55 نفر دیگر (3/32%) در منزل شخصی سکونت داشتند. شیوع کلی آلودگی انگل های روده ای در جامعه مورد بررسی، 9/46% بود. شیوع آلودگی به انگل های بیماری زا عبارت بود از: ژیاردیالامبلیا 6/14%، آنتامبا هیستولیتیکا 5/3%، دی آنتامبا فراژیلس 1/3%، انتروبیوس ورمیکولاریس 1/3%، هیمنولپیس نانا 5/2%، آسکاریس لومبریکوئیدس 3/2%، وتنیا 9/1%؛ شیوع آلودگی به تک یاخته های غیربیماری زا عبارت بود از: آنتامبا کلی 8/19%، آندولیماکس نانا 7/7%، یدآمبا بوتچلی 3/7%، آنتامبا هارتمنی 5/1%، کیلوماستیکس مسنیلی 3/1% و شایع ترین انگل پلاستوسیتیس هومینیس با 7/21% بود.
نتیجه گیری نهائی: آلودگی انگل های روده ای به ویژه تک یاخته های بیماری زا در دانشحویان از ارقام مورد انتظار بالاتر است. از این رو توصیه می شود آزمایشات دوره ای مدفوع به منظور شناسایی حاملین سالم به عمل آید. هم چنین به منظور شناخت علل به وجود آورنده مشکل، تحقیقات تحلیلی انجام شود و اقدامات لازم برای کاهش آن از جمله بهسازی محیط زیست و درمان افراد آلوده به انگل های بیماری زا به عمل آید.

کار جنبه ای از زندگی است که صرف نظر از منابع مالی، برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر تحرک روانی و بدنی، تماس اجتماعی و احساسات خود ارزشمندی را ارضا می کند، با وجود این کار می تواند منبع فشار روانی نیز باشد، نظر به اهمیت موضوع این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین پاره ای از متغیرهای دموگرافیک با رضایت شغلی و استرس حرفه ای در سال 1380 انجام گردید.
این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی بوده که در آن 420 آزمودنی از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور بررسی رابطه استرس با رضایت شغلی از دو پرسشنامه ی رضایت شغلی فیلدوروث و شرایط پرفشار استفاده شد. اعتبار صوری پرسشنامه ها مجددا کسب و پایایی نیز از طریق بازآزمایی محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، کای دو استفاده گردید.
یافته های پژوهش: در بررسی توصیفی گزاره ها بیش از 70 درصد افراد نمونه به طور نسبی از شغل خود راضی بودند و 49 درصد افراد شغل خود را خسته کننده گزارش کردند و نیز 5/28 درصد افراد فاقد رضایت شغلی بودند، هم چنین 66 درصد افراد تعارض بین نقشهای سازمانی و آکادمیک را نشان دادند. یافته ها نشان داد که بین استرس شغلی و رضایت شغلی رابطه ی منفی (43/0- r=) وجود دارد.
همبستگی بین رضایت شغلی و استرس شغلی با نوع سازمان از نظر آماری معنی دار بود. هم چنین نتیجه پژوهش نشان داد که تفاوت معنی داری میان رضایت شغلی زنان و مردان وجود ندارد و نیز رابطه معنی داری بین رضایت شغلی و وضعیت تحصیلی کارکنان به دست آمد.
نتیجه گیری نهایی: با توجه به یافته های این مطالعه به نظر می رسد منابع استرس حرفه ای و مؤلفه های رضایتمندی شغلی در محیط های کاری متفاوت,در جهت افزایش رضایتمندی شغلی، بهره وری شغلی و نهایتا رضایتمندی از زندگی شناسایی شود. آموزش مدیران و کارکنان با هدف شناخت، کنترل و پیش بینی عوامل استرس زا در این زمینه ضروری به نظر می رسد.

حفاظت از کارکنان در برابر آسیبهای بهداشتی شغلی و ارتقای سلامت آنان از اهداف سیستم بهداشتی است و نسبت قابل توجهی از مراجعین به اورژانسها را مسمومین تشکیل می دهند که میزان مرگ و میر کلی آنها 1% است. با توجه به اینکه بخش اعظمی از جمعیت استان به کار کشاورزی اشتغال دارند، این مطالعه راستای بررسی اپیدمیولوژی مسمومیت شغلی کشاورزان و عوامل مرتبط با آن صورت پذیرفت.
مطالعه بصورت مقطعی در سال زراعی 81-80 صورت پذیرفت و550 نفر از کشاورزان بصورت خوشه ایو تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر 104 سئوال بود. در تحلیل داده ها از مقایسه میانگین ها، آزمون آماری مجذور کای استفاده شد.
یافته های پژ‍وهش: تمامی مطالعه شوندگان مذکر بودند و 2/25% اظهار داشتند که به مسمومیت دچار شده اند و 10% نیز از مسمومیت دیگر اعضای خانواده خود خبر دادند. بین مسمومیت و علائم اظهار شده همخوانی وجود داشت(000/0P=).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به میزان بالای مسمومیت و همخوانی نتایج حاصله با مطالعات دیگر و همچنین اثرات نامطلوب بلندمدت و مزمن آفت کش ها بر سلامت دست اندرکاران، بایستی در راستای کاهش مصرف سموم، آموزش کشاورزان و کارکنان بهداشتی، تغییر نگرش مردم، تهیه و توزیع لوازم حفاظتی مناسب و ارزان برنامه ریزی نمود.

بهداشت و سلامت جامعه رابطه مستقیمی با تهیه و توزیع آب سالم و کافی دارد و بیماری های مختلفی می توانند از طریق منابع آب آلوده به انسان منتقل شوند. با استفاده از گندزداهای رایج همانند کلر و مشتقات آن می توان میکروارگانیسم های بیماریزای موجود در آب را از بین برد.در این مطالعه شیوه های کلرزنی و کاربردشان در تاسیسات آب مناطق روستائی استان ایلام در سال 79 مورد بررسی قرار گرفت.
نوع مطالعه توصیفی- مقطعی بود. جامعه مورد مطالعه در این طرح کل روستاهای استان ایلام بوده است. در راستای تحقق اهداف طرح مبادرت به تهیه پرسشنامه هایی در خصوص وضعیت تاسیسات آب مناطق روستائی از لحاظ نحوه کلرزنی، نوع گندزداهای مصرفی و... گردید. با هماهنگی سایر ارگان های ذیربط پرسشنامه های مربوطه تکمیل و سپس اطلاعات لازم استخراج، طبقه بندی و با استفاده از آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت.
یافته های پژوهش: نتایج نشان دادکه از مجموع 432 روستا، 335 روستا تحت پوشش کلرزنی می باشند. شیوه کلرزنی در 47 درضد از روستاهای تحت پوشش، دستی و در 53 درصد این روستاها از دستگاه های هیپوکلریناتور استفاده می شود. مطالعه انجام شده نشان دهنده این بود که 1/99 درصد روستاهای تحت پوشش از پرکلرین 70 درصد، به عنوان ماده گندزدا استفاده می کردند. همچنین 4/96 درصد روستاهای تحت پوشش دارای سوابق ثبت نتایج کلرسنجی بودند و در 88/83 درصد این روستاها اندازه گیری کلر باقیمانده به صورت روزانه انجام می شد که در 75/74 درصد این روستاها میزان کلر باقیمانده مطلوب بود. همچنین 6/86 درصد این روستاها موارد نامطلوب کلر باقیمانده را ثبت و به سازمان های مربوطه گزارش نمودند.
با توجه به اینکه سلامت جامعه رابطه مستقیمی با آب سالم و بهداشتی دارد بایستی با اقدامات مدبرانه و مدیریت صحیح و سازماندهی مناسب, درصد نامطلوب کلر باقیمانده در شبکه های آبرسانی شهری و روستائی استان، به صفر تقلیل یابد. در این راستا بکارگیری نیروهای آموزش دیده و کارآمد، نظارت مداوم کارشناسان مراکز بهداشتی و درمانی و همچنین آموزش همگانی از طریق رسانه های گروهی جهت افزایش سطح آگاهی توده مردم در خصوص نگهداری تاسیسات تامین آب شرب و گندزدائی آب در شرایط بحرانی و غیرعادی لازم به نظر می رسد.

ارزشیابی از جمله ابزارهای مدیریت منابع انسانی است که با اعمال صحیح آن اهداف سازمان و منافع واقعی سازمان و جامعه تامین می شود. این مطالعه به منظور تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد مدیران دانشکده علوم پزشکی در مورد طرح ارزشیابی کارکنان در سال 82 انجام گردید.
پژوهش از نوع توصیفی، مقطعی(Cross-Sectional) بود. تمامی مدیران به تعداد 66 نفر به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که در سه سطح مدیران عملیاتی، مدیران میانی و مدیران عالی تنظیم شده بود و در آن اطلاعاتی همچون سنوات خدمت، سن، جنس، تحصیلات و غیره درج شده بود جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمونهای آماری کای دو، بونفرونی و One way مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته های پژوهش: نتایج حاکی از آن بود که از مجموع 66 نفر مدیران دانشکده تنها 21/21 درصد دوره بازآموزی در مورد ارزشیابی یا آموزش ضمن خدمت را گذرانده بودند. در این مطالعه 70% مدیران مرد و 62% مدیران زن نمره ی بالای آگاهی، نگرش و عملکرد را کسب نمودند. همچنین بین نگرش مدیران، رشته های تحصیلی، بین آگاهی و عملکرد ارتباط مستقیم وجود داشت.
نتیجه گیری نهائی: با توجه به نتایج فوق و اهمیت آگاهی و نگرش در عملکرد بهتر مدیران در زمینه ارزشیابی، انجام ارزشیابی صحیح و مؤثر؛ بدون آگاهی کافی و نگرش مثبت ارزشیابی کنندگان و ارزشیابی شوندگان میسر نخواهد بود.