فهرست مطالب
نشریه جستارهای نوین ادبی
سال چهل و دوم شماره 3 (پیاپی 166، پاییز 1388)
- تاریخ انتشار: 1389/05/01
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1«گل انسانی» از بن مایه های اساسی شعر خیامی است که با بسامد و تعابیر فراوان در اشعار منتسب به خیام دیده می شود. تصویر سازی ها، مضمون آفرینی ها و ابراز دیدگاه های فلسفی در خصوص منشا وجودی آدمی (آغاز آفرینش، مرگ، مسائل بعد از مرگ) جوهره اصلی این گونه ابیات را تشکیل می دهد. آیا آنچه خیام در موضوع فلسفه آفرینش به تصویر کشیده است، اصیل و ابتکاری است و یا در تاریخ فلسفه ملل به ویژه در میراث مکتوب بازمانده از شعرهای کهن بشری سابقه داشته است؟ چرا در حوزه نقد ادبی ایران، به اشعاری که در آنها به معمای آفرینش آدمی اشاره شده، اشعار خیامی گفته اند؟ این مقاله سیری در گزیده شعر مصری باستان، اکدی، عبری، یونانی، لاتینی، عربی و فارسی در موضوع مذکور با تکیه بر شعر خیام است.
کلیدواژگان: خیام، شعر خیامی، گل انسانی، فلسفه خلقت، مرگ -
صفحه 23گونه شناسی موجب شناخت بهتر، کامل تر و دقیق تر هر موضوعی است و یکی از روش های علمی به شمار می آید. داستانهای فارسی با تمام وسعت، اهمیت و گذشته آن، تاکنون طبقه بندی جامعی نشده است. ایراد اساسی طبقه بندی های موجود، به رغم تعدد و فراوانی، آمیختگی و دقیق نبودن آنهاست. اغلب طبقه بندی های انجام شده چون از یک دیدگاه یا اعتبار خاص صورت نگرفته اند، موجب درهم ریختگی و آمیختگی انواع داستانها شده است. این مقاله، صرفا طبقه بندی، نقد و بررسی، شکل شناسی و گونه شناسی داستانهای سنتی فارسی است. در اینجا پس از تبیین مساله و پیشینه آن، آرای مهم ترین قصه شناسان و قصه پردازان ایرانی را گزارش و نقد و بررسی می کنیم، سپس آرای قصه شناسان غیر ایرانی را بررسی و ارزیابی می کنیم تا وضعیت حال را توصیف و تشریح کرده باشیم. آن گاه بر اساس همین طبقه بندی ها و با دادن نظم و سامان مناسب و برخی ملاحظات و توضیحات، طبقه بندی جامعی را به یازده اعتبار ارائه می دهیم. این طبقه بندی نقد، تحلیل و تطبیق را در پژوهشهای داستانی کلاسیک، سهولت می بخشد. یازده اعتبار پیشنهادی عبارتند از: 1.قالب، 2. ساختار روایت، 3. مضمون و درون مایه، 4. حوادث، 5. هدف، 6. منشا، 7. پایان، 8. سطح ادبی، 9. قهرمانان، 10. نحوه ارائه، 11حجم.
کلیدواژگان: ادبیات داستانی، طبقه بندی، گونه شناسی، قصه، داستان، ساختار، قالب، مضمون -
صفحه 47گریماس و دیگر معناشناسان مکتب پاریس بر این باورند که واقعیت، همواره گریزنده است و عوامل بیرونی دخیل در پدید آمدن روایت و ریشه های واقعی آن همواره مبهم اند. بر این اساس، روایت گونه ای شبیه سازی از واقعیت یا شبه واقعیت است. در این مقاله با استفاده از الگوی کنشگرهای گریماس به تحلیل و بررسی دو حکایت از تاریخ بیهقی پرداخته و در پی آشکار ساختن دو گونه از روایت در این اثر بوده ایم: گونه اول روایتهایی که بیهقی به جزئیات موثق درباره آنها دسترسی نداشته است و به دلیل شخصیت پردازی ضعیف قابلیت محدودی برای تطبیق بر این الگو دارند.گونه دوم حکایاتی که به دلیل شخصیت پردازی عالی، الگوی کنشگرها کاملا بر آنها قابل تطبیق است. این حکایات دارای میزان واقع نمایی بالایی هستند و هنرمندی بی مانند بیهقی را در شبیه سازی واقعیتهای تاریخی در قالب روایتهایی باور پذیر نشان می دهند.
کلیدواژگان: تاریخ بیهقی، حسنک، بودلف، گریماس، کنشگر -
صفحه 69«اقتباس ادبی» شیوه ای امروزی است برای بازآفرینی رمان، داستان، رویدادهای برجسته کتابهای تاریخی و حماسه های منظوم و منثور در حوزه تئاتر و به ویژه سینما. ادبیات فارسی سرشار از رویدادهای دراماتیک است. روایتهای کمنظیری در شاهنامه، خمسه نظامی، مثنوی معنوی، تاریخ بیهقی و... وجود دارد که قابلیتهای نمایشی را برای «اقتباس ادبی» در خود دارند. می توان با بهره گیری از ظرفیتها و اقبال عمومی نسبت به «هنرهای نو» گوشه هایی از توانمندی های ادب فارسی را به مخاطبان امروز نشان داد. در این مقاله به بررسی قابلیتهای نمایشی داستان حسنک وزیر پرداخته شده است و ساختار قصه براساس مهم ترین عوامل یک اثر دراماتیک، بررسی و جنبه های هنری آن از منظر درام و ساختمان نمایش روشن شده است.
کلیدواژگان: بیهقی، حسنک، روایت، قابلیت نمایشی، گفت وگو -
صفحه 87این روزها مطالعات بین رشته ای چشم اندازهای تازه ای را پیش روی محققان آورده است. پیوند روان کاوی و ادبیات در ایران سابقه ای طولانی ندارد، اما در همین مدت کوتاه معلوم شده که چنین تحقیقاتی تا چه اندازه می تواند برای هر دو رشته مفید باشد. نظریه لکان روان کاو فرانسوی در تحلیل شخصیتها و روایتهای ادبی ما را به نتایج جالب توجه و گاه تعیین کننده ای می رساند. این مقاله، کوششی است در جهت استفاده از نظریه «ساختمان نفسانی انسان» لکان در تحلیل شخصیت سنایی. این نظریه برای ساختمان نفسانی آدمی سه ساحت قائل می شود: «حیث خیالی»، «ساحت رمز و اشارت» و «حیث واقع». بر خلاف آن چه در روایتهای افسانه ای نقل شده، د. بروین نشان می دهد که زندگی سنایی دو دوره ای نبوده، بلکه او در طی انقلاب روحی، سه مرحله را از سر گذرانده است. ما در این مقاله سعی خواهیم کرد با استفاده از نظریه ژک لکان مراحل سه گانه انقلاب روحی سنایی را توضیح دهیم. نخست، نظریه ژک لکان را توضیح می دهیم تا مبنای تئوریک تحلیلمان روشن شود. سپس سعی خواهیم کرد با استفاده از نظریه، مراحل سه گانه زندگی سنایی را توضیح دهیم. در ضمن بررسی، ارتباط منطقی میان اشعار سنایی با هر یک از مراحل سه گانه زندگی او نیز تا حدود زیادی روشن خواهد شدکلیدواژگان: سنایی غزنوی، تحلیل شخصیت، ژک لکان، روان کاوی و ادبیات
-
صفحه 111بیشتر عرفا بر این اعتقادند که عالم خیال، عالم تجسم مثالی است. عالم واسطه، بین عقول محض و محسوسات که در آن ارواح تجسم و اجسام تجرد می یابند. از جمله کسانی که به این مفهوم پرداخته، عالم بزرگ محیی الدین ابن عربی است. مفهوم خیال در تفکر ابن عربی با توجه به دیدگاه وحدت وجودی و تلقی خاص او از ماسوی الله ، بسطی عمیق می یابد که از حد واسطه صرف بودن میان محسوسات و عقول محض، فراتر می رود. در نگاه ابن عربی ماسوی الله به مفهوم وسیع خود دارای معنای مثالی است که دلالت بر وجود مطلق می کند. وی معتقد است هر آنچه در بطن خود حقیقتی دارد خیال است. مولانا نیز در مثنوی به خیال و عوالم آن پرداخته است. هرچند مفهوم خیال در مثنوی مولوی کاملا قابل تطبیق با نظریه خیال ابن عربی نیست، اما ما در این تحقیق برآنیم تا با ارائه شواهد کافی نشان دهیم میان این دو شباهتهایی در باب مبحث خیال وجود دارد، هرچند همان گونه که شیوه همیشگی مولاناست مفهوم خیال در صافی ذهن او تا حدی تغییر یافته است. لذا در این مجال، ضمن بررسی و تحلیل دیدگاه این دو عارف بزرگ، به ذکر شواهدی که نشان دهنده این هماهنگی و مشابهت است، می پردازیم.
کلیدواژگان: خیال، حقیقت، عالم مثال، صور مثالیه، انسان کامل، ابن عربی، مولانا -
صفحه 129تحقیق حاضر به دنبال بررسی فرضیه شفاف سازی و بررسی پدیده شفاف سازی در بافتی متناظر یک سویه فارسی- انگلیسی است. برای انجام این کار، ده حکایت که به صورت تصادفی از گلستان سعدی انتخاب شدند به همراه سه ترجمه انگلیسی آنها، توسط رهاتسک (2004)، ایستویک (1979)، و راس (1890)، مورد مطالعه قرار گرفتند. در همین راستا، محقق با مطالعه جمله به جمله این حکایتها و ترجمه های آنها به بررسی جنبه های پدیده شفاف سازی پرداخت و با استفاده از تقسیم بندی کلودی (2004) موارد شفاف سازی به کار گرفته را از ترجمه ها استخراج کرد. یافته های تحقیق، فرضیه شفاف سازی را تایید کرد و نشان داد که مترجمان از تمام انواع شفاف سازی اجباری، اختیاری، کاربرد شناختی، و ترجمه- ذاتی استفاده کرده اند. از این میان شفاف سازی اجباری نسبت به دیگر موارد بسامد بالاتری داشت.
کلیدواژگان: فرضیه شفاف سازی، بافت متناظر، گلستان سعدی -
صفحه 147از آغاز قرن گذشته در کنار آن دسته از ادیبانی که ادبیات را از طریق متون ادبی مورد بررسی قرار داده اند، گروهی دیگر برای بررسی چگونگی آفرینشهای ادبی، از ابزارهای زبان شناسی نیز مدد گرفته اند و روش هایی را در بررسی و تحلیل ادبیات به دست داده اند که دیگر نمی تواند نادیده انگاشته شود. در رشته پر سابقه زبان و ادبیات فارسی، در کنار توجه به متون فخیم ادب فارسی و کاویدن آنها، علی القاعده می بایست به مطالعه جنبه های زبان شناختی این زبان کهن نیز پرداخته شود تا از این رهگذر، بتوان دانشجویان را با ابزارها و روش های تحلیل زبان شناختی متون ادبی نیز که امروز در ادبیات جهان، امری معمول می باشد، آشنا کرد. شاید درک همین واقعیت و ضرورت فراهم سازی بستر های لازم برای آن باعث شده است که در سالهای اخیر، شاهد اصلاحاتی در سه کتاب درسی زبان و ادبیات فارسی در دوره متوسطه باشیم؛ به نحوی که با استقلال کتاب زبان فارسی از ادبیات فارسی، مجال پرداختن به آموزش جنبه های مختلف زبان فارسی به دانش آموزان بیشتر فراهم شده است. این مقاله بر آن است ضمن معرفی اجمالی زمینه های ارتباط زبان شناسی و ادبیات، به سابقه مطالعات زبان شناختی ادب فارسی پرداخته، سپس به منظور ارزیابی کمی رویکردهای زبانی در پژوهشهای ادبی دانشگاهی، با بررسی همه پایان نامه های زبان شناختی رشته زبان و ادبیات فارسی در 31 دانشگاه دولتی و آزاد کشور (در فاصله زمانی 1333 تا 1385) و تحلیل آماری و موضوعی آنها، میزان واقعی این تحقیقات را در مراکز آموزشی مشخص کند. با این بررسی می توان، جایگاه مطالعات زبانی را در پژوهشهای رشته زبان و ادبیات فارسی به طور مستند نمایان ساخت تا در برنامه ریزی های آموزشی این رشته مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان: زبان فارسی، نقش ادبی زبان، برنامه ریزی آموزشی، پایان نامه های تحصیلی
-
Page 1The “human mud” is one of the motifs of the poetry attributed to Khayyam. The imagery, concepts and philosophical thoughts about the human being's origin (creation, death, life after death) form the essence of this poetry. Are the Khayyam's quatrains about creation original and new? Or do they have a precedent in the ancient world poetry? Why does the Iranian literary criticism claim that this sort of poetry about the mystrey of human creation is Khayyamian? This paper explores the concept of the human mud in the ancient Egyptian, Accadian, Hebrew, Greek, Latin, Arab, and Persian potery.
-
Page 23In every field, typology leads to a better, more complete and more precise knowledge. In spite of the importance and extent of traditional Persian stories, there is as yet no complete classification of these stories. Most of the present classifications are imprecise, mixing the different kinds of stories. This paper merely deals with an analysis, criticism, morphology and typology of Persian traditional stories. At first, the writers survey the views of the distinguished Iranian story experts and story tellers. This is followed by an analysis of the views of non-Iranian story experts. Based on the taxonomies presented here and by giving a special organization and some explanations, the writers proceed to give a complete classification of the stories according to eleven factors. This classification is claimed to facilitate criticism, analysis and comparison in classical narrative studies. The eleven factors proposed are the following: form, narration structure, theme, events, goal, origin, the end, literary level, characters, manner of expression, and size.
-
Page 47Greimas and other semioticians of the Paris School believe that reality is always illusive and that the factors affecting the formation of a narrative are always ambiguous. Based on this view, a narrative is always a simulation of reality. Based on Greima's actants model, this paper presents an analysis of two stories from Tarikh-e Beyhaghi, with the aim of revealing two types of narratives; the first type cannot be analyzed very well using this model because the author Beyhaghi had no access to authentic details about it and thus presented a poor characterization. The second type can be analyzed using this model because of excellent characterization. The stories reflect reality to a great extent, which shows Beyhaghi's mastery of simulating historical facts in the form of narratives.
-
Page 69Literary adaptation is recasting literary books such as novels, short stories, or even poems in a new form such as films, stage plays, or even video games. Persian literature abounds with dramatic events. There are many fascinating narratives such as Shahnameh of Ferdowsi, Khmseh of Nezami, Mathnavi of Rumi, and Tarikh-e Beyhaghi of Beyhaghi, which have the dramatic capacity of literary adaptation. In this paper, the writer examines the dramatic capability of “The execution of Amir Hasanak the vizier”. The structure and artistic aspects of the story will be studied in the light of the elements of drama.
-
Page 87Interdisciplinary studies have provided researches with new perspectives. The relation between literature and psychoanalysis is rather recent in Iran; but even within this short period we have come to realize the benefits of such a relation to both literature and psychoanalysis. Lacan's theories lead us towards interesting and sometimes decisive results in the analysis of characters and literary narratives. This paper is an attempt to apply Lacan's theory of human psycho structure in the analysis of Sanaeie’s personality. This theory recognizes three orders: the imaginary, the symbolic and the real. Contrary to the myths told about Sanaei, D. Bervin indicates that Sanaei went through not two but three phases during his spiritual revolution. In this paper, the writers try to explain, using Lacan's theory of three orders, the three stages of Sanaeie's mental revolution.
-
Page 111Most Sufis believe that world of imagination is a world intermediating between pure intelligences and physical phenomena, a world in which spirits are embodied and bodies are immaterial. Mohyedin-e-Ibn-e-Arabi is one of the philosophers who have dealt with this concept. In his view, the concept of imagination is expanded considering his view about Oneness of Being and his special treatment of entities other than God. Imagination, to him, is no longer a mere intermediary between pure intelligences and physical phenomena. According to Ibn-e-Arabi, any thing that bears truth is imagination. Mowlana has also dealt with imagination and its qualities in the Mathnavi. Although the concept of imagination in Mowlana’s Mathnavi is not exactly similar to Ibn-e-Arabi’s notion, this paper tries to show the resemblances.
-
Page 129The present study aims to test Explicitation Hypothesis using a parallel one-directional Persian-English corpus. To this end, ten anecdotes selected randomly form Sadi's Golestan and their three English translations extracted from Gulistān's translations by Edward Rehatsek (2004), Edward B. Eastwick (1979), and James Ross (1890) were studied. The anecdotes and their translations were compared sentence by sentence to investigate aspects of explicitation and extract the explicitation cases using Klaudy's (2004) typology. The findings of the study confirmed the Explicitation Hypothesis and showed that all types of explicitation, namely obligatory, optional, pragmatic, and translation-inherent were used by the translators, with the obligatory explicitation having the highest frequency.
-
Page 147Since the start of the last century, along with those literary men who took a literary approach to the study of literary texts, there has been another group who has taken a linguistic approach. The ancient and ever flourishing tradition of literary studies of translation can no doubt take benefit from linguistic methods and tools in the investigations of literary texts. As a result of this we come across linguistic terms in three high school textbooks of Persian language and literature. In fact, the separation of Persian from Persian literature and teaching it as an independent course has made it possible to teach various aspects of the Persian language. This paper briefly explores the linguistic studies of Persian literature by surveying all the theses on Persian literature with a linguistic approach presented at 31 governmental and Azad universities from 1954 to 2006. A statistical analysis of the titles of these theses clarifies the emphasis placed on linguistic approaches taken to study Persian literature.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.