نشریه کودکان استثنایی
سال ششم شماره 1 (پیاپی 19، بهار 1385)

پژوهش حاضر به منظور مقایسه ویژگی های روان شناختی دانش آموزان نارسانویس و عادی اجرا شد. در این پژوهش 160 دانش آموز پایه سوم ابتدایی 40 دانش آموز پسر نارسانویس، 40 دانش آموز دختر نارسانویس، 40 دانش آموز پسر عادی و 40 دانش آموز دختر عادی از شهرستان های ش مال، مرکز و جنوب استان آذربایجان غربی ماکو، ارومیه و اشنویه) شرکت داشتند. این پژوهش در دو مرحله اجرا شد: در مرحله اول، پس از انتخاب تصادفی شهرستانها و مدارس، دانش آموزان نارسانویس بر اساس نتایج آزمون هوشی اسلوسن، نمرات املاء دانش آموزان و میزان سلامت بین ایی و شنوایی شناسایی شدند. در مرحله بعد، آزمونها و پرسشنامه های مرتبط با سنجش ویژگی های روان شناختی از قبیل آزمون تشخیص توالی حافظه شنوایی - بیانی، آزمون توالی حافظه بینایی -ترسیمی، آزمون تشخیص شنوایی و پرسشنامه ارزیابی رفتاری راتر براساس دستورالعملهای مر بوطه بر روی دانش آموزان نارسانویس و عادی اجرا شد. نتایج حاصل از آزمونهای آماری نشان داد1) دانش آموزان گروه های نارسانویس و عادی در ویژگی های روان شناختی اضطراب - افسردگی، ناسازگاری اجتماعی وکمبود توجه، تفاوت معنی داری دارند، اما در ویژگی های نظیر پرخاشگری - بیش فعالی و رفتارهای ضد اجتماعی تفاوتها معنی دار نبود 2)تفاوت بین گروه های نارسانویس وعادی در متغیرهای روان شناختی مربوط به حافظه دیداری، شنیداری و همچنین حساسیت شنیداری معنی دار بود. در این مقاله نتایج، محدودیتها و پیشنهادهایی برای پژوهشهای بعدی مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی تعامل کلامی بین مادر و کودک دارای لکنت و مقایس آن با کودکان بدون لکنت است. از بین مراجعه کنندگان دارای لکنت به کلین یکهای گفتاردرمان ی شهرستان رباط کریم در دو ماه مهر و آبان 1384، 20 کودک به همراه مادرانشان به صورت تصادف ی انتخاب شدند و نمونه های گروه مقایسه نیز از بین دانش آموزان ناحیه یک شهرستان رباط کریم که با گروه اول همتا شده بودند، انتخاب شدند. از 40 جفت مادر و کودک، 20 جفت شامل مادر طبیع ی و کودک دارای لکنت بودند که از میان کودکان 18 نفر پسر و 2 نفر دیگر دختر بودند که دارای میانگین سنی 8 / 8 دامنه 12 / 4 - 7 / 2 بودند و 20 جفت دیگر شامل م ادر و کودک بدون لکنت بودند که به لحاظ جنس ی و سن ی با گروه مقایسه، منطبق شده بودند و متوسط سن ی کودکان آنها نیز 12 / 1 - 7 / 0 8 / 9 سال بود. کودکانی که دارای مشکلات شنوای ی، تولید ی، صوت، زبان، روان ی و عاطف ی، جسمان ی و یا روانی گفتار در کودکان بدون لکنت بودند، از مطالعه حذف شدند. از هر گروه یک نمونه گفتار ی به مدت 15 دقیقه ضبط شد که 5 دقیقه اول شامل تعامل کلام ی کودک با درمانگر و 10 دقیقه باق ی شامل تعامل کلام ی مادر و کودک در هنگام کامل کردن یک پازل تصویری بود که هم این تعاملات با دستگاه ضبط صوت ضب ط و در نهایت پیاده شد. میانگین امتیازات در تمام ی اجزای ارتباطی هم در گروه مادران کودکان دارای لکنت در مقایسه با گروه مادران کودکان بدون لکنت و هم در گروه کودکان دارای لکنت در مقایسه با همتایان عاد ی شان به جز در تعداد کل کلمات تفاوت معنادار ی باهم نداشتند؛ تنها تفاوت معنادار بین مادران کودکان دارای لکنت و بدون لکنت در تعداد کل کلمات به کار رفته بود P= / 037؛ بدین معنا که مادران دارای کودکان دارای لکنت از میزان کلمات بیشتر ی نسبت به مادران کودکان عاد ی استفاده می کردند و از سوی ی دیگر بین میزان کلمات اس تفاده شده در P=0/49 کودکان دارای لکنت و گروه مقایسه نیز تفاوت معناداری وجود داشت نتایج نشانگر تفاوتهای ی در تعامل کلام ی و بالا بودن سرعت گفتار ی مادران کودکان دارای لکنت و فرزندان دارای لکنت در مقایسه با گروه مقایسه است. یافته های این پژوهش بر تعاملهای کلامی در درمان کودکان دارای لکنت تاکید می کند.

پژوهش حاضر با هدف انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک CBCL، پرسشنامه خودسنجی YSR و فرم گزارش معلم TRF برای دانش آموزان دختر و پسر دوره های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه تهران اجرا شد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش تعداد 1437 دانش آموز 748 پسر و 689 دختر تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چندمرحله ای، انتخاب و فرمهای مذکور در مورد آنها تکمیل شد. برای تحلیل سوالات و برآورد ویژگی های روان سنجی مقیاسهای مربوط به هر یک از فرمهای مذکور، از مدل کلاسیک آزمون استفاده شد. همسانی درونی مقیاسها با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ برآورد شده است. دامنه ضرایب همسانی درونی مقیاسها از 0 / 95 - 0 / 63 است. ثبات زمانی مقیاسها نیز با استفاده از روش آزمون – بازآزمون با یک فاصله زمانی 8 - 5 هفته بررسی شد و دامنه ضرایب ثبات زمانی از 0 / 32 تا 0 / 67 به دست آمد. توافق بین پاسخ دهندگان نیز مورد بررسی قرار گرفت. دامنه این ضرایب از 0 / 09 تا 0 / 67 نوسان داشت. در خصوص روایی نیز تحلیلهای مختلفی صورت گرفت. از جمل این تحلیلها می توان به همبستگی درونی مقیاسهای هر فرم، همبستگی سوال - نمره کل، تمایزگذاری گروهی، قدرت تمایزگذاری و تحلیل عاملی اشاره کرد. به طور کلی یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که هر سه فرم، از اعتبار و روایی مطلوب و بالایی برخوردارند و با اطمینان می توان از آنها برای سنجش اختلالات عاطفی _ رفتاری کودکان و نوجوانان 18 - 6 ساله استفاده کرد.

این پژوهش به تاثیر برنامه آموزش مهارتهای زندگی طراحی شده توسط سازمان بهداشت جهانی، 1993 بر میزان سلامت روانی و نیز میزان اضطراب، ناسازگاری اجتماعی و افسردگی زنان دارای ناتوانی های جسمی - حرکتی پرداخته است. به این منظور 16 نفر زن دارای ناتوان ی ج سمی - حرکت ی در شهر اصفهان به شیوه تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. پیش از برگزاری اولین جلسه آموزش مهارتهای زندگی با استفاده از پرسشنامهGHQ پرسشنامه سلامت عمومی در مورد گروه آزمایشی و گواه پیش آزمون اجرا شد؛ سپس برای گروه آزمایشی 10 جلسه هفتگی 120 دقیقه ای برنامه آموزش مهارتهای زندگی برگزار شد. در هر یک از این جلسات یکی از مهارتهای اساسی مطرح شده در راهنمای آموزش مهارتهای زندگی آموزش داده می شد. این مهارتها عبارت بودند از: شناخت خصوصیات و توانایی های خود، توجه به ارزشهای شخصی، خانوادگی و اجتماعی، به کار بردنروش های صحیح برقراری ارتباط، قاطعیت، دوست یابی، تعیین هدف و دستیابی به آن، تصمیم گیری صحیح، پرهیز از خشونت و حفظ سلامت. بلافاصله پس از اتمام جلسات آموزش مهارتهای زندگی بر روی هر دو گروه آزمایشی و گواه، پس آزمون اجرا شد P<0 / 05 تحلیل نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی باعث افزایش معنی دار سلامت روانی و کاهش معنی دار اضطراب P<0 / 05 و ناسازگاری اجتماعی P < 0 / 05 در آزمودنی ها شده است و فقط بر میزان افسردگی آنها تاثیر معنی داری نداشته است. یافته های این پژوهش می تواند به ارایه خدمات بهتر برای سلامت روانی زنان دارای ناتوانی های جسمی – حرکتی مفید باشد

پژوهش حاضر به منظور مقایسه ویژگی های روان شناختی دانش آموزان نارسانویس و عادی اجرا شد. در این پژوهش 160 دانش آموز پایه سوم ابتدایی 40 دانش آموز پسر نارسانویس، 40 دانش آموز دختر نارسانویس، 40 دانش آموز پسر عادی و 40 دانش آموز دختر عادی از شهرستان های شمال، مرکز و جنوب استان آذربایجان غربی ماکو، ارومیه و اشنویه شرکت داشتند. این پژوهش در دو مرحله اجرا شد: در مرحله اول، پس از انتخاب تصادفی شهرستانها و مدارس،دانش آموزان نارسانویس بر اساس نتایج آزمون هوشی اسلوسن، نمرات املاء دانش آموزان و میزان سلامت بینایی و شنوایی شناسایی شدند. در مرحله بعد، آزمونها و پرسشنامه های مرتبط با سنجش ویژگی های روان شناختی از قبیل آزمون تشخیص توالی حافظه شنوا یی - بیانی، آزمون توالی حافظه بینایی - ترسیمی، آزمون تشخیص شنوا یی و پرسشنامه ارزیابی رفتاری راتر براساس دستورالعملهای مربوطه بر روی دانش آموزان نارسانویس و عادی اجرا شد. نتایج حاصل از آزمونهای آماری نشان داد که1) دانش آموزان گروه های نارسانویس و عادی در ویژگی های روان شناختی اضطراب - افسردگی، ناسازگاری اجتماعی و کمبود توجه، تفاوت معنی داری دارند، اما در ویژگی هایی نظیر پرخاشگری - بیش فعالی و رفتارهای ضد اجتماعی تفاوتها معنی دار نبود2) تفاوت بین گروه های نارسانویس و عادی در متغیرهای روان شناختی مربوط به حافظه دیداری، شنیداری و همچنین حساسیت شنیداری معنی دار بود. در این مقاله نتایج، محدودیتها و پیشنهادهایی برای پژوهشهای بعدی مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از این تحقیق شناخت بیشتر ویژگی های جسمانی کودکان میکروسفال، ماکروسفال و عقب مانده ذهنی با علل ناشناخته و مقایسه آن با دان ش آموزان عادی در سنین 6 تا 12 سال است.

بدین منظور از هر گروه میکروسفال، ماکروسفال، عقب مانده ذهنی ناشناخته و عادی، 15 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس از مجتمعهای بهزیستی (شمال، جنوب، شرق و غرب) تهران انتخاب شدند. در سنجش ویژگی های انسان سنجی از ترازو، مترنواری و کولیس استفاده شده است.

تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس و آزمون شفه نشان داد که تفاوتها در شاخصهای ت ن سنجی در سطح 0/05 معنادار است. نتایج همچنین نشان داد که تفاوتهایی در شاخصهای تن سنجی مانند وزن، قد نشسته، دور سر، عرض بینی، طول بینی، طول دست، مچ پا و طول پا در بین چند گروه از کودکان یاد شده وجود دارد. یعنی وزن کودکان عادی بیشتر از وزن کودکان عقب مانده ذهنی میکروسفال، ماکروسفال و علل ناشناخته است. میانگین قد نشسته کودکان عادی کوتاه تر از کودکان میکروسفال است. میانگین دور سر کودکان ماکروسفال بیشتر از کودکان عادی، میکروسفال وعلل ناشناخته است. میانگین طول بینی کودکان ماکر وسفال بلندتر از کودکان عق ب مانده با علل ناشناخته است. میانگین عرض بینی کودکان ماکروسفال بزر گ تر از عرض بینی کودکان عادی است. میانگین طول دست کودکان میکروسفال و ماکروسفال بزر گ تر از کودکان عقب مانده با علل ناشناخته و کودکان عادی است، همچنین میانگین مچ پا و طول پای کودکان عادی بزر گتر از کودکان میکروسفال، ماکروسفال و علل ناشناخته است.

نتایج این پژوهش بر نقش سبب شناسی در بروز ویژگی های جسمانی و انسان سنجی کودکان عقب مانده ذهنی تاکید می کند.