فهرست مطالب

مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان - سال چهاردهم شماره 1 (پیاپی 46، بهار 1395)

فصلنامه مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان
سال چهاردهم شماره 1 (پیاپی 46، بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/04/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • منصوره اعظم آزاده *، سعیده آرامی صفحات 7-39
    دوراهی اجتماعی موقعیتی است که اکثر افراد در زندگی اجتماعی خود با آن مواجه می شوند، به این معنی که می باید بین نفع فردی و کوتاه مدت و منافع جمعی و بلند مدت، یکی را برگزینند. این موقعیت ها علاوه بر زمان تعامل فرد با دیگر اعضای جامعه، در زندگی خانوادگی و در تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر نیز موجود می باشند. چگونگی رفتار افراد در این موقعیت ها تحت تاثیر عوامل و انگیزه های خاصی می باشد که با توجه به آن ها افراد بین نفع فردی یا جمعی، به انتخاب می پردازند. در پژوهش حاضر جهت مطالعه جهت گیری های زنان در رابطه با موقعیت های دوراهی، با توجه به تجربه زیسته زنان شاغل در رابطه با امور مالی خانواده، پنج موقعیت دوراهی براساس سناریوسازی نظری طراحی شدند. چارچوب نظری پژوهش، ترکیبی از نظریه اخلاق مراقبت گلیگان، نقش های اجتماعی ایگلی، نظریه انتخاب عقلانی اجتماعی و نظریه بازی می باشد. با استفاده از روش پیمایش و از طریق نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، پرسش نامه ای در اختیار 275 نفر از زنان شاغل شهرداری تهران، قرار داده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون لوجستیک چندوجهی استفاده شد. یافته ها نشان دادند متغیرهای مستقل پژوهش که عبارت اند از جامعه پذیری جنسیتی، اخلاق مراقبت، آگاهی از انتظارات نقش و جمع گرایی رابطه معناداری با رفتار افراد مورد مطالعه، در موقعیت دوراهی اجتماعی مدنظر داشته اند.
    کلیدواژگان: کلیشه های جنسیتی، اخلاق مراقبت، جمع گرایی، دوراهی اجتماعی، انتخاب عقلانی
  • سید حسن حسینی، زینب ایزدی* صفحات 41-72
    هدف این تحقیق شناخت دیدگاه ها و احساسات زنان مجرد نسبت به تجرد و تجارب آنان از زندگی مجردی است. بدین منظور 15 زن مجرد به روش نمونه گیری هدفمند در شهر تهران انتخاب شدند و جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه های عمیق فردی صورت گرفت. پس از ضبط مصاحبه ها داده ها مکتوب شدند و به صورت کلمه به کلمه مورد تحلیل قرار گرفتند.
    تحلیل داده ها بیانگر آن است که علی رغم تفاوت در علل تجرد (تجرد خودخواسته، تجرد ناخواسته)، بیشتر سوژه ها احساسات دوگانه ای نسبت به تجرد دارند، آن ها از یک سو از استقلال و آزادی ناشی از تجرد راضی و خشنود هستند و از سوی دیگر احساس تنهایی کرده و دیگران را به ازدواج توصیه می کنند. استقلال نیز به دو شکل ذهنی و عینی از گفته های مصاحبه شوندگان استنباط شد. هویت ناقص - با زیر مقولات هویت تکامل نیافته و هویت جنسیتی تحقق نیافته- مقوله دیگری بود که از مصاحبه های صورت گرفته استخراج شد.
    کلیدواژگان: احساسات دوگانه، تجرد قطعی، هویت ناقص
  • مرضیه موسوی*، فاطمه روانخواه صفحات 73-101
    توانمندسازی فرایندی است که با حضور در جریان زندگی زنان، حق انتخاب و آزادی عمل را برای آنان به ارمغان می آورد. شکل گیری فرایند توانمندسازی زنان نیازمند پیش شرط هایی است. یکی از مواردی که بیشتر صاحب نظران این حوزه بر آن تاکید داشته اند، نقش آفرینی «منابع» در جهت تحقق اهداف مطرح شده است. اما منظور از منابع، تنها تاکید بر سرمایه های اقتصادی زنان نیست. در ادبیات توانمندسازی، قوانین و سیاست گذاری ها نیز به عنوان یک منبع قابل اعتنا در نظر گرفته می شود که می تواند جایگاه زنان را بهبود بخشد. در پژوهش حاضر با عنوان «واکاوی رابطه انواع نظام های رفاهی با توانمندسازی اقتصادی زنان» «سیاست گذاری های اجتماعی» در انواع نظام های رفاهی به عنوان عاملی اثر گذار در جریان توانمندسازی زنان درنظر گرفته شده است و سعی بر آن است تا با مقایسه میزان توانمندی اقتصادی زنان در سه نوع از نظام های رفاهی لیبرال، محافظه کار و سوسیال دموکرات، معلوم گردد کدام نوع از سیاست گذاری های اجتماعی توانسته است موقعیت مناسب تری را برای زنان فراهم سازد.
    بدین منظور با استفاده از داده های گزارش سازمان بین المللی کار در خصوص شکاف جنسیتی (2014) و به کارگیری روش تحلیل ثانویه به بررسی شاخص های توانمندی اقتصادی زنان در بین 18 کشور منتخب که بر اساس تقسیم بندی اندرسون در یکی از سه نوع نظام رفاهی مذکور قرار گرفته اند، پرداخته شده است.
    نتایج نشان می دهد که تفاوت در نوع سیاست گذاری های اجتماعی-رفاهی در دولت های رفاه، میزان غیر همسانی از توانمندی های اقتصادی را برای زنان فراهم کرده است به گونه ای که درنظام های رفاهی محافظه کار با سیاست های اجتماعی مبتنی بر الگوی مرد نان آور، زنان از توانمندی اقتصادی ضعیف تری برخوردارهستند ومیانگین توانمندی اقتصادی زنان در دو گروه از کشورها با نظام های رفاهی لیبرال و سوسیال دموکرات بالاتر است.
    کلیدواژگان: توانمندسازی اقتصادی زنان، سیاست گذاری اجتماعی، نظام های رفاهی
  • مسعود الماسی* صفحات 103-127
    افزایش روند مهاجرت به شهر ایلام و توسعه فیزیکی این شهر، ساختار جوان جمعیت و رسیدن به سن ازدواج و نیاز به مسکن، و نیز عدم وجود زمین کافی برای ساخت مسکن خانوارهای جدید، توجه به احداث مجتمع های مسکونی را در این شهر حائز اهمیت نموده است. با این وجود ایجاد چنین طرح های انبوه و عظیمی، همراه با نوع معماری و فشرده بودن فضای آنها، پیامدها و مشکلات دیگری را با خود به همراه دارد که از مهمترین آنها، عدم احساس امنیت در بین ساکنین این مجتمع ها می باشد. این مساله ذهن بسیاری از اندیشمندان، آسیب شناسان اجتماعی و نهادهای ذیربط را به خود مشغول نموده است. در این راستا این مقاله، به شیوه پیمایشی و با توزیع پرسش نامه در بین 274 نفر، به بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان ساکن مجتمع های مسکونی مهر شهر ایلام و عوامل مرتبط با آن پرداخته است. بررسی فرضیه ها بیانگر آن است که متغیرهای میزان رضایت از عملکرد ناجا، کنترل اجتماعی، سرمایه اجتماعی و جهت گیری مذهبی با احساس امنیت اجتماعی، همبستگی مستقیم، متوسط، و در سطح 99 درصد معنی داری دارد. همچنین رابطه معنی داری بین متغیر راهبرد کنارآمدن با محیط و متغیر وابسته مشاهده نمی شود. تفسیر نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای میزان رضایت از عملکرد ناجا و سرمایه اجتماعی تقریبا 32 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی احساس امنیت را تبیین نموده اند. در مجموع، ارزیابی یافته ها نشان می دهد که مدل پژوهش حاضر از قدرت تبیین و پیش بینی متوسطی برخوردار است.
    کلیدواژگان: احساس امنیت اجتماعی، کنترل اجتماعی، رضایت از عملکرد ناجا، مسکن مهر، شهر ایلام
  • سحر سپاسی *، لیلا عبدلی صفحات 129-154
    یکی از مباحث مطرح در حوزه تصمیم گیری های مدیریتی و حاکمیتی شرکتی این است که میزان مشارکت زنان نسبت به مردان تحت الشعاع تعصبات مردانه قرار گرفته است. نابرابری های جنسیتی به ویژه در حوزه مدیریتی سبب شده تا آن گونه که شایسته است از نیروی بالقوه زنان استفاده نشود. زنان و مردان دارای سبک مدیریت و رهبری متفاوتی هستند، از جمله این تفاوت ها حساسیت اخلاقی متفاوت مانند تفاوت در محافظه کاری در گزارشگری مالی است. این پژوهش به بررسی رابطه میان جنسیت مدیران ارشد شرکت (در سطح هیئت مدیره و مدیریت عامل) و محافظه کاری شرطی پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز از صورت های مالی136 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1385 تا 1392 جمع آوری شده است. برای آزمون فرضیه پژوهش، رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده های ترکیبی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در شرکت های دارای عضو هیئت مدیره یا مدیرعامل زن در قیاس با شرکت های دارای مدیران ارشد مرد، حسابداری محافظه کارانه شرطی بالاتر است؛ به عبارت دیگر، زنان اخبار بد را در سود گزارش شده سریع تر شناسایی می نمایند.
    کلیدواژگان: محافظه کاری، جنسیت، مدیرعامل، هیئت مدیره، زن
  • حاتم حسینی*، میلاد بگی صفحات 155-185
    طی دهه های اخیر، نهاد خانواده تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. با توجه به ماهیت متفاوت جوامع انسانی، انتظار نمی رود تغییرات همه جا یکسان صورت گرفته باشد. هدف از این مقاله بررسی میزان عمومیت الگوی ازدواج خویشاوندی در میان زنان کرد همسردار شهر مهاباد و تبیین دیدگاه آن ها نسبت به این الگوی ازدواجی است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در سال 1391 در شهر مهاباد انجام شد و در آن 700 زن همسردار مورد مصاحبه قرار گرفتند گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد که 9/36 درصد ازدواج ها از نوع خویشاوندی است که در این میان، 2/23 درصد زنان با خویشاوندان نزدیک خود ازدواج کرده اند. بر پایه این بررسی، ازدواج خویشاوندی با سطح تحصیلات زنان رابطه ای معکوس دارد. زنانی که ازدواج خویشاندی را تجربه کرده اند، بیش تر از سایرین موافق ازدواج فرزند شان با خویشاوندان می باشند و تفاوتی در نگرش آن ها نسبت به ازدواج فرزندان دختر و یا پسر با فردی از افراد فامیل وجود ندارد. تحلیل های چند متغیره نشان داد زنانی که از استقلال بیش تری برخوردارند، سرمایه فرهنگی بالاتری دارند و نیز آن هایی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیش تر از سایرین مخالف ازدواج فرزندشان با خویشاوندان می باشند. نتایج، گویای آن است که تاثیر نیروهای نوسازی در تغییر الگوهای ازدواج در شهر مهاباد به طور همزمان در همه لایه های اجتماعی ظهور و بروز نیافته است.
    کلیدواژگان: ازدواج خویشاوندی، خویشاوند نزدیک، خانواده، زنان کرد، مهاباد
  • امید بهرامیان *، هدا یاقوتی صفحات 187-216
    این پژوهش در پی آن است تا رابطه استفاده از شبکه های فارسی زبان تلویزیون ماهواره ای و پای بندی به هویت فرهنگی زنان را بررسی کند. از آن جایی که در این تحقیق پای بندی فرهنگی زنان مدنظر بوده، زنان 15 تا 49 ساله، به روش پیمایشی مقطعی و با تکنیک پرسش نامه مورد سنجش قرار گرفتند. حجم نمونه 400نفر بوده که این تعداد براساس روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای در شهر تهران انتخاب شدند. تحلیل یافته های تحقیق نشان داده است که میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای برابر با 50.64 و میانگین پای بندی به هویت فرهنگی نیز62.55 (درمقیاس 0تا100) است و میانگین بعد ذهنی هویت فرهنگی به میزان 10درصد بیشتر از بعد عینی است. همچنین کسانی که از ماهواره استفاده می کنند نسبت به دیگران پای بندی بسیار کمتری به هویت فرهنگی ایرانی دارند. در تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز به ترتیب میزان رضایت از ماهواره، استفاده از آن و اعتماد به برنامه های ماهواره باعث تضعیف هویت فرهنگی زنان می شوند و محتوای آگاهی بخش، علمی و خبری آن، باعث تقویت هویت فرهنگی شده است.
    کلیدواژگان: هویت فرهنگی، تلویزیون ماهواره ای، زنان، رسانه
|
  • Mansoureh Azam Azadeh*, Saeideh Arami Pages 7-39
    Observing everyday life of women, shows that they encounter situations in family life where their individual interests are in conflict with family interests. The present study examines factors influencing behavioral preferences of women in these situations in families. To achieve such goal this study has designed five dilemma based on theoretical scenario planning. The theoretical framework of this study is based on combination of Glygan care moral theory, Eagle's social roles, and recent rational choice theory. This research was undertaken using cluster sampling survey among 275 women employees of the Tehran municipality. In order to analyze the data Spearman Correlation Coefficient and Logistic Regression was used. The overall result showed that increase in acceptance of gender beliefs and norms, will result in increase of ethics of care and women awareness of gender role expectations in a way that they adjust their behavior to these expectations to be accepted by society. Also findings show that independent variables such as gender socialization, ethics of care, and awareness of role expectations have a significant relationship with collectivism that results in strategy of collaboration in conflicted situations in family.
    Keywords: gender stereotypes, ethics of care, collectivism, social dilemma, Rational choice
  • Seyed Hassan Hosseini, Zeynab Izadi * Pages 41-72
    The purpose of this research is to study the never married women’s attitudes and feelings towards bachelorhood, and their experience of single life. Findings were obtained through in-depth phenomenologically-oriented interviews with fifteen unmarried women from Tehran.
    Ambivalent feelings is one of the main themes derived from the interviews; on one hand women feel free, liberated, and satisfied; on the other hand they are infused with a sense of emotional deficiency not recommending this kind of life style. According to what participants mentioned in their interviews, we distinguished abstract and objective independency from each other. Partial identity is another category emerged from interviews, which includes the themes of incomplete identity and unrealized sexual identity.
    Keywords: Ambivalent feelings, celibacy, partial identity
  • Marzieh Mousavi *, Fateme Ravankhah Pages 73-101
    Empowerment is a process that if exists in women lives will bring them freedom and elevates their status. The formation process of women's empowerment requires preconditions. One of the things that most experts in this field have stressed is the role of "resources". But resources do not only focus on women's economic capital. Literature on empowerment considers laws and policies as reliable resources that can improve status of women. In present study entitled “Analyzing the relation of welfare systems with Women's Economic Empowerment", "social policy" is taken as a factor affecting women's empowerment in variety of welfare systems. The effort has been to compare women economic empowerment among liberal, conservative and social democrat welfare systems in order to understand which of these policies has been more successful in bringing better situation for women in society. In doing so this study analyses data of gender gap (2014) from World Labor Organization using secondary analysis and studies women economic empowerment indicators in 18 selected countries based on three aforementioned welfare systems. Findings show that difference in socio-welfare policies in welfare states has created uneven economic empowerment for women in a way that in conservative systems women are weaker than liberal or social democrat systems.
    Keywords: women's economic empowerment, social policy, welfare states
  • Masoud Almasi * Pages 103-127
    Increased migration, physical development, young structure of the population that has reached marriage age, need to housing, and lack of enough land to build new households, have made it important to pay attention to construction of housing complexes in Ilam. Such huge structures with their condensed spaces are prone to problems and issues such as lack of feeling of security among residents. This has been preoccupation of thinkers, social pathologists and relevant authorities. Present paper uses survey method and with a sample of 274 persons in order to study women feeling of security in Mehr residential complex of Ilam and its relative factors. Evaluation of hypotheses suggest that there are direct meaningful relationships between satisfaction of police, social control, social capital, social and religious orientation and sense of security (sig: 99%). There is no relationship between coping strategies with environment variable and the dependent variable. Interpretation of the results of multiple regression analysis showed that satisfaction with variables of performance of the police and social capital explain nearly 32% changes of dependent variable. Overall, the evaluation results show that the model of this study has an average ability to explain and predict results.
    Keywords: Social security, social control, satisfaction with the police, housing mehr, Ilam
  • Sahar Sepasi *, Leila Abdoli Pages 129-154
    One of the issues in the area of managerial ​​decision-making and corporate governance is the participation rate of women has been dominated by male bias. Gender inequalities, especially in the field of management has resulted in lack of appropriate use of women potentials. Men and women have different leadership styles, for instance differences in ethical sensitivity such as different conservatismin in financial reporting. This study examines the relationship between effect of gender on senior managers (managers in board of directors and CEOs) and conditional conservatism. Data was gathered using information in the financial statements of 136 companies listed in Tehran Stock Exchange in the period 1385 to 1392. To test the hypothesis, multiple regressions analysis using panel data is used. The results show that firms with women on board of directors or as CEO adopt more conservative accounting policies than firms with men senior managers, showing women recognize bad news in the income faster.
    Keywords: conservatism, gender, woman, board of directors, CEO
  • Hatam Hosseini *, Milad Bagi Pages 155-185
    In recent decades, the family institution has experienced many changes. Considering different nature of human societies, it is not expected these change were the same everywhere. The aim of this paper is to study generality of consanguinity among Kurdish married women in Mahabad and to explain their view toward this pattern of marriage. Data were taken from the Mahabad Fertility Survey (MFS) conducted on a sample of over 700 households in April 2012. Results show that 36/9 percent of marriages are consanguinity and among them, 23/2 percent of women were married to their close relatives. According to this study, consanguineous marriage is inversely correlated with the level of women's education. Women who have experienced consanguineous marriage more than others are in favor of their children marriage to relatives. Multivariate analysis showed that women have more autonomy, higher cultural capital as well as women who have higher education, are against the marriage of children with relatives more than others. The results indicate that the impact of modernization forces in changing marriage patterns in the city of Mahabad has not emerged simultaneously in all social strata.
    Keywords: Consanguineous Marriage, Close Relative, Family, Kurdish Women, Mahabad
  • Omid Bahramian*, Hoda Yaghouti Pages 187-216
    This research studied the relationship between the use of Persian-language satellite TV channels and Commitment to cultural identity of women of 15 to 49 years. The research method and means of data collection was cross-sectional survey design. The size of Sample was 400 based on multi-stage cluster sampling in Tehran. Analysis of the research findings showed that the exposure to satellite scale from zero to hundred is equal to 50.64 and average commitments to cultural identity in the same scale is 62.55. And the subjective dimension of cultural identity was 10% more than the objective dimension. Also Iranians who enjoy the use of satellite are less committed to cultural identity. Multivariate regression analysis showed that the satisfaction with satellite, using satellite and addiction to its programs weakens women cultural identity and awareness making content and scientific programs and news strengthen their cultural identity.
    Keywords: Cultural identity, satellite TV, women, Media