فهرست مطالب

جغرافیا و توسعه - پیاپی 52 (پاییز 1397)

مجله جغرافیا و توسعه
پیاپی 52 (پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/06/18
  • تعداد عناوین: 14
|
  • عیسی ابراهیم زاده* ، ناصر نیری صفحات 1-22
    شهرها همواره مکانی برای ابداع، نوآوری و خلاقیت هستند. در واقع شهر خلاق محیط مساعدی برای تربیت خلاقیت انسانی است که زمینه پرورش خلاقیت ساکنین خود را فراهم می آورد. پژوهش حاضر، در صدد ارزیابی وضعیت شاخص های شهرخلاق در مناطق پنج گانه شهر زاهدان می باشد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. اخذ داده ها و اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی (پرسشنامه) در پنج شاخص؛ مشارکت، تنوع شهری، سرزندگی فضاهای شهری، تکنولوژی ارتباطی، کارایی و اثربخشی، صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان شهر زاهدان (575116 نفر) بوده و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 323 نفر محاسبه و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss و آزمون های آماری تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون چندمتغیره بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس حاکی است که در میان مناطق پنج گانه شهر زاهدان به لحاظ شاخص-های شهر خلاق تفاوت معنی داری وجود دارد. بطوریکه منطقه پنج و یک به ترتیب با میانگین (88/2) و (81/2) در رتبه ی اول و دوم و منطقه چهار و سه به ترتیب با میانگین (85/1) و (70/1) در بدترین وضعیت قرار دارند. همچنین، نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان می دهد از میان شاخص های مورد بررسی، بدترین وضعیت را شاخص مشارکت با میانگین (83/1) و شاخص سرزندگی فضاهای شهری با میانگین (20/2) ، داشته اند، شاخص تنوع شهری با میانگین (44/2) و شاخص کارایی و اثربخشی با میانگین (53/2) ، هم پایین تر از حد متوسط می باشند و شاخص تکنولوژی ارتباطی با میانگین (84/2) بالاترین امتیاز را در میان شاخص ها به خود اختصاص داده است. در جمع بندی نهایی، بر اساس میانگین کلی شاخص های شهر خلاق، شهر زاهدان، پایین تر از میانگین حد متوسط و دارای وضعیت نامطلوبی می باشد. اینک به منظور تحقق شهرخلاق در زاهدان، متناسب با یافته های پژوهش، راهبردهای رهگشا در متن مقاله ارائه گردیده است.
    کلیدواژگان: شاخص های شهر خلاق، سرزندگی فضاهای شهری، کارایی و اثربخشی، خلاقیت شهری، زاهدان
  • مقاله پژوهشی
  • رضا خسرو بیگی * صفحات 23-42
    در پژوهش حاضر، به شناسایی هویت زنان شاغل در بخش کشاورزی -با محتوای در برابر و یا سازش با آموزه های پساتولیدگرایی و ابتکارات کارآفرینانه درجهت تولید محصولات کیفیت دار و سالم و منطبق با اصول زیست محیطی- به منظور تصور از خود به عنوان کارآفرین و یا تولیدکننده پرداخته شده است. مطالعات میدانی در 17 سکونتگاه روستایی دهستان جیرستان از توابع بخش سرحد شهرستان شیروان (کوهستانی و دوردست با سبقه عشایری) انجام گرفتهو روستابودگی های جنسیتی متفاوتی را در خود جای داده است که زنان در روستا عهده دار مسئولیت مدیریت کشاورزی و مردان در شهر (به امید یافتن شرایط کاری و درآمدی بهتر) حضور داشته و دخالتی در امور این بخش ندارند. هویت های کشاورزی از طریق روش تحلیل کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و مصاحبه با 57 نفر از زنان جیرستانی که حضور تمام وقت در مزرعه داشتند، استخراج شده است. تحلیل تجربیات زنان جیرستانی در کشاورزی منجر به شناسایی 478 کد اولیه، 19 زیر طبقه و 4 طبقه اصلی و 1 درون مایه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که زنان جیرستانی خود را تولیدکننده می دانند و کارآفرینی و کارآفرین بودن را تجربه نمی کنند؛ بدین شرح که با تمرکز بر کشاورزی فعلی و تولید محصولات غیرمتعارف (و نه محصولات ارگانیک و سالم و طبیعی) ، هم می توان به ابتکارات جدید کارآفرینانه دست یافت و نیازی به اضافه کردن فعالیت به مزرعه و به نوعی تنوع سازی نیست. استدلال نگارنده بر این است که چنین گزینه های جایگزینی از سوی زنان روستایی، به اشتباه در کارهای پژوهشی به منزله «کالایی کردن سنت های محلی» یعنی گرایش به ابتکارات نوین کارآفرینی شناخته می شود؛ درحالی که دغدغه روستاییان درباره عملی نشدن و دوری از «علایق اقتصادی و منافع اجتماعی خود» می باشد که بیانی از وظایف کاری پیشین و آگاهی از سنت است (مکانیسم قدرت و مقاومت محلی).
    کلیدواژگان: هویت، کارآفرین، تولیدکننده، زنان، جیرستان
  • مهناز شیران، محمد علی زنگنه اسدی*، حامد ادب، ابوالقاسم امیر احمدی صفحات 43-68
    حوضه قلعه شاهرخ به عنوانیک زیرحوضه در بالادست حوضه رودخانه زاینده رود تحت تاثیر تکتونیک، زمین شناسی و فرایندهای ژئومورفولوژیکی کواترنر است و به وسیله گسل اصلی زاگرس به دو پهنه ساختاری زاگرس مرتفع و پهنه سنندج- سیرجان تقسیم می شود. در این پژوهش، تحلیل های مورفوتکتونیکی بر اساس مدل رقومی ارتفاعی 5/12 متر انجام گرفت و برای تحلیل شاخص های مورفوتکتونیکی از نرم افزار متلب استفاده شد. تحلیل نقاط رودشکن، بازه ها و نیمرخ آبراهه ها، شاخص هایفعالیت تکتونیکی، مانند تقعر، شیب، گرادیان طولی، نامتقارن و تقارن توپوگرافیک عرضی و هیپسومتری نشان می دهد که حوضه موردمطالعه ازنظر تکتونیکی و فرسایشی فعال است. زیر حوضه های واقع در زون زاگرس مرتفع بیشتر متاثر از تکتونیک و زیرحوضه های زون سنندج سیرجان در بالادست متاثر از تکتونیک و در پایین دست متاثر از فرایندهای فرسایشی هستند، بااین وجود فرایندهای فرسایشی نیز به وسیله عوامل تکتونیکی در بالادست کنترل می شوند. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد که برخاستگی در امتداد گسل ها باعث توسعه بی نظمی از طریق شبکه های زهکشی شده که مستقیما در نیمرخ آبراهه ها و ایجاد نقاط رودشکن در تعدادی از زیرحوضه ها نمود پیدا کرده است. همچنین، شاخص تقعر نسبت به تغییرات تکتونیکی از حساسیت کمتری در مقایسه با شاخص شیب برخوردار است و شاخص شیبنسبت به شاخص تقعر، با نرخ برخاستگی صخره ها بیشتر ارتباط دارد؛ از این رو قطعاتی از آب راهه که شاخص شیب متفاوتی دارند، ممکن است مبین آشفتگی های تکتونیکیدر سیستم رودخانه ای باشند. نتایج انتگرال هیپسومتری در تمام زیرحوضه ها کمتر از 35/0 است و ازنظر شکل، s شکل یا مقعر هستند که نشان می دهد حوضه ها در وضعیت تکاملی یا انتهای دوران بلوغ قرار دارند. همچنین بررسی نقشه هم پایه نشان می دهد که گسترش نقاط رودشکن در ترازهای مشابه ممکن است مربوط به دوره های برخاستگی هم زمان در حوضه باشد.
    کلیدواژگان: مورفوتکتونیک، پهنه زاگرس مرتفع، پهنه سنندج سیرجان، حوضه قلعه شاهرخ - چلگرد
  • لیلا گلی مختاری، الهام بهرام آبادی*، لیلا سلگی صفحات 69-96
    ژئوتوریسم، یکی از گرایش های علمی در ارتباط مشترک با حوزه علوم زمین و گردشگری است که هدف آن شناخت ژئوسایت ها یا مکان های ویژه ژئومورفولوژیک است. در این مقاله به منظور مقایسه دو روش پرالونگ و پرییرا، قابلیت های گردشگری تعداد 15 ژئوسایت در محدوده شهرستان الشتر مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی توانمندی های ژئوتوریسمی شهرستان الشتر و ارائه راهکارهای مدیریتی جذب توریسم است. در روش پرییرا، عیار ژئومورفولوژیکی و مدیریتی و در روش پرالونگ، عیار گردشگری و بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که هر دو روش ابعاد متنوعی از توانمندی های ژئوسایت ها را مورد سنجش قرار می دهد. مهمترین ویژگی این دو روش این است که به رغم مشابهت در سنجش عیارهای ژئوتوریستی، هرکدام در عیارسنجی خود متغیرهای متعدد و متفاوتی را مد نظر قرار داده اند. از میان 15 ژئوسایت براساس مدل پرییرا، کوه گرین با امتیاز 89/14 و دره کهمان با امتیاز 59/14 بیشترین امتیاز و دژ شینه با امتیاز 68/4 کمترین امتیاز را داراست و براساس مدل پرالونگ کوه گرین در عیار ارزش گردشگری با امتیاز 79/0 و عیار ارزش بهره وری با امتیاز 71/0 بیشترین امتیاز و آبشار کاکا رضا با امتیاز 42/0 و غار سمسا با امتیاز 34/0 کمترین امتیاز را داراست. شهرستان الشتر در شمال استان لرستان یکی از پرجاذبه ترین شهرهای استان ازلحاظ ویژگی های طبیعی است که توان لازم برای تبدیل شدن به یک قطب ژئوتوریسم در کشور را داراست. براین اساس هر دو روش دیدگاه جامعی در راستای برنامه ریزی توسعه گردشگری ارائه می کنند
    کلیدواژگان: گردشگری، قطب توریسم، جاذبه ها، کوه گرین، دره کهمان
  • مجتبی رفیعیان، علی اکبر تقوایی، هانیه شاه محمدیان* صفحات 97-116
    عموما در طرح های تهیه شده در غالب پروژه های برنامه ریزی شهری، فاصله زیادی میان اهداف طرح و عملیات اجرایی و همچنین ماهیت عمل برنامه ریزی وجود دارد. برنامه ریزی نه یک فرایند خطی، بلکه فرایند پیچیده ای است که کنشگران متعددی را درگیر فرایندهای تصمیم گیری می کند. برنامه ریزان، سیاستمداران، مدیران شهری و… در مناسبات قدرت، می بایست به دور از تنگ نظری ها و بوالهوسی های سیاسی به فعالیت بپردازند. در نظام های مدیریتی کشورهایی همچون ایران، تصمیم گیری های مدیریتی از بالا به پایین موجب رنگ باختگی سایه قدرت کنشگران دیگر در برابر مدیریت شهری می شود. این مقاله به دنبال کشف عوامل مختلفی است که به واسطه آن ها محصول برنامه ریزی تحت تاثیر قرار می گیرد؛ عواملی که در سطح شبکه های درگیر در پروژه، به ساختار قدرت متصل باشند. به منظور تجزیه این عوامل و شناسایی مجموع آن ها به عنوان عوامل موثر در مناسبات ارتباطی مشارکت کنندگان و فرایند تصمیم سازی، چند گام اساسی طی شده است؛ در گام اول نظریه های هابرماس و فوکو مورد بررسی قرار می گیرد، در گام دوم به بحث درباره کاستی ها و مکمل بودگی های نظریه آن دو و سخن از جامعه شبکه ای و ارتباط آن با برنامه ریزی پرداخته می شود و در گام سوم، درنهایت با بررسی طرح، محور 17 شهریور پایان می یابد. مقاله پیش رو از نوع پژوهش های کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است که به منظور گردآوری و تحلیل داده ها از نمونه گیری هدفمند، مصاحبه و گروه مرکز استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که در سیستم های مدیریتی از بالا به پایین در کشورهایی همچون ایران، مشارکت مردم در فرایند برنامه ریزی به حداقل می رسد و از مشروعیت یک طرح که می بایست برآیندی از تمام دیدگاه های کنشگران برپایه تعاملی دوجانبه باشد، کاسته می شود. همچنین در طرح ارتقای کیفیت محور 17 شهریور، تعارضات رفع نشده و مکانیزم شهرسازی نتوانسته به انباشت مطالبات مردم پاسخی مناسب دهد و شرایط شکننده ای که هم اکنون حاکم است، زمینه را برای بازگشت به شرایط قبلی این محور در شهرداری تهران فراهم کرده است.
    کلیدواژگان: قدرت، مشارکت، جامعه شبکه ای، نظریه برنامه ریزی، محور 17 شهریور
  • محمد شریفی پیچون *، فاطمه زارع، کاظم طاهری نژاد صفحات 117-139
    کوه ریگ یکی از انواع تجمع رسوبات ماسه ای ریز دانه است که در دامنه برخی کوه ها و تپه های نواحی خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. این لندفرم ها برخلاف تپه های ماسه ای، لندفرم های پیچیده ای هستند که تحت تاثیر فرایندهای مختلف به وجود آمده و توسعه پیدا می کنند. این پژوهش به دنبال بررسی چگونگی پیدایش، تحول و دخالت فرایندهای مختلف کوه ریگ واقع بر دامنه کوه های شرقی دشت ابراهیم آباد در غرب شهر مهریز است. برای انجام این مهم، به بررسی جهت و شدت بادهای غالب و فرعی منطقه، همچنین پارامترهای هندسی 11 نمونه رسوبی برداشت شده در امتداد نیمرخ طولی و عمقی کوه ریگ ها پرداخته شد. یافته ها نشان می دهد که جهت و سرعت بادهای غالب به تنهایی سبب شکل گیری و بالارفتن دانه های ماسه برروی دامنه کوه نشده است؛ چراکه در برخی نمونه ها حدود 30 درصد گراول وجود دارد که باد در هیچ شرایطی قادر به جابه جایی آن ها نیست. بررسی جهت بادهای غالب و حتی فرعی نیز با نحوه استقرار و ته نشست کوه ریگ ها، نشان داد که کوه ریگ ها با جهت هیچ کدام از بادها قابل توجیه نیست؛ ازسوی دیگر، این تجمع ماسه ها در پای صخره های سنگی کنگلومرای کرمان قرار گرفته که به سادگی تخریب فیزیکی به شکل دانه ای، به ویژه در آب و هوای سرد پیدا می کند. ازاین نظر، شاکله اصلی کوه ریگ های دشت ابراهیم آباد حاصل فرایند پایین آمدن دانه های ماسه پس از تخریب به شکل هوازدگی فیزیکی کنگلومرای کرمان در دوره های سرد گذشته تحت تاثیر نیروی ثقل است. پس از شکل گیری شاکله اصلی کوه ریگ برروی دامنه، بادها نیز اثرگذار بوده و دانه های ریزتر را از بخش دشت و از داخل رسوبات آبرفتی و مخروط افکنه ای به داخل کوه ریگ ها منتقل کرده و پس از برخورد با دامنه کوه، رسوب پیدا کرده است.
    کلیدواژگان: دشت ابراهیم آباد، کوهریگ، فرایند بادی، کنگلومرای کرمان، رسوب گذاری
  • سمیه زیاری *، رحمت الله فرهودی، احمد پوراحمد، حسین حاتمی نژاد صفحات 141-156
    هدف اصلی این پژوهش ، بررسی وضعیت پایداری مسکن در مناطق 12 گانه شهر کرج می باشد. بر همین اساس در پژوهش حاضر، شاخص های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جهت بررسی پایداری مسکن در مناطق 12 گانه شهر کرج، مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. روش جمع آوری داده ها به صورت میدانی و کتابخانه ای با استفاده از تکنیک پرسشنامه و داده های مرکز آمار ایران و سرشماری های نفوس و مسکن بوده است. همچنین جهت تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزارSPSS بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مناطق 12 گانه شهر کرج در سه سطح پایدار، نیمه پایدار و ناپایدار جای گرفته اند. جهت شناخت سطوح پایداری مسکن مناطق شهری کرج، چهار شاخص پایداری مورد ارزیابی قرار گرفته که نتایج آنها در قالب نقشه وجدول آورده شده است و نتایج کلی آن حاکی از آنست که مناطق 4 ، 7 ، 8 و 11 به عنوان «مناطق پایدار»، مناطق 1 ، 5 ، 6 و 12 جزء «مناطق نیمه پایدار» شهر کرج بوده اند. همچنین، مناطق 2 ، 3 ، 9 و 10 در زمره «مناطق شهری ناپایدار کرج» قرار گرفته اند.
    کلیدواژگان: مسکن، پایداری مسکن، توسعه پایدار شهری، کرج
  • لیلا حسنلو *، فرهاد عزیزپور، حمید جلالیان صفحات 157-174
    توسعه پایدار روستایی فرایندی است که بهبود شرایط محیط روستا، توام با بهبود زندگی روستاییان را ضمن حفاظت از محیط زیست روستا درنظر دارد. در توسعه پایدار روستایی پرداختن به جایگاه و نقش مدیریت روستایی از الزامات توسعه است. هدف تحقیق حاضر بررسی نظام مدیریت روستایی در بهبود پایداری توسعه روستایی در ابعاد مختلف است. جامعه آماری شامل خانوارهای روستایی دهستان دستجرده در شهرستان طارم است (7309N=) که با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، 324 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بود. برای تحلیل اطلاعات از آزمون های t تک نمونه ای، تحلیل واریانس، رگرسیون خطی و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که بیشترین عملکرد مدیران محلی در زمینه بعد فضایی-کالبدی بوده است؛ به طوری که مدیران محلی در زمینه همکاری با مسئولان و در رابطه با احداث و ایجاد معابر جدید در روستا، بهسازی و نوسازی معابر، ایمن سازی واحدهای مسکونی ازطریق صدور مجوز ساخت، نظارت بر ساخت وساز، توسعه و بهبود فضای روستا، افزایش روشنایی معابر روستا و همکاری با مدیران و مسئولان مربوط در زمینه اجرای طرح هادی روستایی عملکرد خوبی داشته اند و پایین ترین عملکرد مدیران محلی مربوط به بعد اقتصادی بوده که در این زمینه توفیق چندانی نداشته اند و عملکرد آن ها در سطح پایینی ارزیابی شد؛ بنابراین می توان گفت که از مهم ترین علل عملکرد ضعیف مدیران محلی در سایر ابعاد، مربوط به محدودیت حیطه وظایف مدیران محلی است
    کلیدواژگان: مدیریت روستایی، پایداری توسعه، توسعه روستایی، دهستان دستجرده
  • داود عیوضلو *، محمد تقی رضویان صفحات 175-192

    بحث حکمروایی شهری در چند سال گذشته به یکی از موضوعات اصلی پژوهش های شهری تبدیل شده است. در این راستا این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی مدیریت شهری کلانشهر تهران بر مبنای شاخص های حکمروایی مطلوب شهری و تعیین و اولویت بندی شاخص های موثر بر حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران می باشد. برای دست یابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 400 نفر از شهروندان به این موضوع پرداخته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار SPSS و آزمون آماری T-TEST و تحلیل رگرسیون چند متغیره مورد استفاده قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و اطلاعات لازم از طریق منابع کتابخانه ای و پیمایشی به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مدیریت شهری کلانشهر تهران از نظر شهروندان نسبت به شاخص های پاسخگویی، مسئولیت پذیری، قانونمندی و کارآیی و اثربخشی در وضعیت خوبی قرار دارد و از لحاظ شاخص های مشارکت، شفافیت، توافق جمعی و عدالت محوری در وضعیت مناسبی قرار ندارد؛ هم چنین با ترکیب همه شاخص ها باهم وضعیت کلی مدیریت شهری کلانشهر تهران از لحاظ این شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت که از این حیث این مدیریت با سطح مطلوب حکمروایی شهری فاصله دارد؛ نتایج مربوط به اولویت بندی شاخص ها از نظر شهروندان نشان داد که شاخص های مشارکت، قانونمندی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی بیشترین تاثیر را در سطح حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران دارند. در نهایت نیز با توجه به یافته های تحقیق پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد مدیریت شهری در راستای حکمروایی مطلوب شهری و اجرای این رهیافت در مدیریت شهری کلانشهر تهران ارایه شده است.

    کلیدواژگان: حکمروایی مطلوب شهری، مدیریت شهری، کلانشهر تهران
  • شهرام بهرامی*، فرشته بیرامعلی، اسماعیل فیله کش، کاوه قهرمان صفحات 193-210

    همواره رابطه متقابلی میان نوع و تراکم گونه های گیاهی و فرم های ژیومورفیک وجود داشته است. منطقه سبزوار در استان خراسان رضوی به علت دارا بودن مخروط افکنه های متعدد و تیپیک، منطقه مناسبی جهت بررسی روابط ژیومورفولوژی و پوشش گیاهی است. هدف از این مطالعه، ارزیابی کمی و کیفی نوع و تراکم پوشش گیاهی در سه مخروط افکنه فسیل، قدیمی و جدید در جنوب روستای فشتنق است. یافته ها حاصل شناسایی و تحدید سه مخروط فسیل، قدیمی و جدید با استفاده از نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای و مشاهدات میدانی و سپس شناسایی گونه های گیاهی و محاسبه تاج آن ها، آنالیز خاک و در نهایت ایجاد رابطه میان داده های به دست آمده می باشد. نتایج نشان می دهد که گالی های مخروط افکنه فسیل به دلیل بافت درشت تر مناسب برای گونه های درختچه ای هستند. در مخروط فسیل به علت وجود رطوبت کافی ناشی از زهکشی آب میاناب ها، گیاهان از بیشترین تاج پوشش گیاهی (10/676درصد) برخوردار بوده در حالی که در بسترهای فعال مخروط قدیمی و مخروط جدید به دلیل بافت ریز خاک، گیاهان کمترین تاج را (0/58درصد در مخروط جدید و 887/0درصد در مخروط قدیمی) دارا هستند. در مخروط فسیل تاج پوشش گیاهی در بستر گالی بیشتر از میاناب ها است در حالی که در مخروط قدیمی، تاج پوشش گیاهی در میاناب ها بیشتر از بستر گالی ها است. گونه غالب گیاهی در مخروط های قدیمی و جدید، درمنه و گون و در داخل آبراهه ها، پرند می باشد. در مخروط فسیل گونه های غالب شامل درمنه و جارو (کاهوی وحشی) می باشد. به طور کلی نتایج نشان می دهد که فرایندهای ژیومورفولوژی مانند برش و رسوبگذاری بر بافت و حاصلخیزی خاک و بنابراین بر نوع و تراکم پوشش گیاهی تاثیر دارند.

    کلیدواژگان: لندفرم، گونه گیاهی، مخروط افکنه، فشتنق، سبزوار
  • محمدرضا نقوی، اسدالله دیوسالار *، وحید ریاحی صفحات 211-226

    رشد شهری در قرن حاضر سهم جمعیت شهرنشین را به شدت افزایش داده و شهرنشینی را به شیوه غالب زندگی تبد یل کرده است.اگرچه شهر و شهرنشینی خودیکی از مهم ترین شاخص های رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می شوند، رشد شتابان آن می تواند سرانه برخورداری از بسیاری امکانات اجتماعی واقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامد های آن به صورت کاهش سطح کیفیت زند گی در عرصه های مختلف شهری نمایان شود ؛ لذا مقوله کیفیت زند گی شهری از جمله نخستین محورهای مطالعاتی بوده که همراه با رشد شهری، به تد ریج ازسال1930 میلای موردتوجه متخصصان مسایل شهری قرار گرفته است. در این بین شهرهای ساحلی با توجه به موقعیت و جایگاه شان و دسترسی آسان به منابع دریایی ونقش های کلیدی و واکنشهای متقابل اجتماعی اقتصادی و سیاسی بر کیفیت زندگی ساکنان شهری اثرگذار بوده اند.هدف از این تحقیق سنجش کیفیت زندگی در شهرهای ساحلی می باشد. روش تحقیق بصورت توصیفی- تحلیلی است.بدین منظور از مدل تصمیم گیری براساس مقیاسات زوجی(DEMATEL) استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد با توجه به حد متوسط گویه ها در تمامی شاخص ها صرفنظر از حمل ونقل وترافیک گویه های تبیین کننده سطح معناداری بالاتر از 01/0 را نشان می دهد. این بدان معناست که اثربخشی کیفیت زندگی درشهرهای ساحلی نور بر سطح خانوارهای نمونه بیش از حد متوسط ارزیابی شده است. همچنین نتایج بدست آمده ازتکنیک (DEMATEL) نشان دادکه؛ شاخص های اشتغال(14.87)،سلامت روح وروان(13.20) و امنیت و آسایش(4.13) و بهداشت و مسکن(0.33) بطور قطع تاثیرگذار ترین شاخص های در سنجش کیفیت زندگی شهرساحلی نور بوده اند.

    کلیدواژگان: کیفیت زندگی، شهرهای ساحلی، DEMATEL، شهر ساحلی نور
  • محمد رئوف حیدری فر *، اقبال پاهکیده، اکبر رنجبرسرتختی صفحات 227-246
    نقشه ها به رسم معمول، باید بازتاب داده های طبیعی و انسانی و نیز یافته های کارتوگراف ها از عوارض و پدیده های روی زمین باشند؛ اما درحقیقت چنین نبوده است و در برخی موارد همراه با این حقایق، اهداف و اغراض سیاسی، نظامی و... دنبال می شود. جدایی ناپذیر بودن نقشه از زندگی انسان و نیز گستردگی و فراوانی کاربرد آن، باعث شده است تا بسیاری از زوایای آشکار و پنهان آن کمتر مورد توجه قرار گیرد. در کشور ایران با نگاهی گذرا، به این مسئله پی می بریم که تعصبات قومی و قومیت ها در طراحی نقشه ها به عینه دیده می شود و طراحان نقشه، عامدانه درصدد پر رنگ تر نشان دادن برتری و اکثریت یک قوم در سرزمین ایران بوده اند. درباره خلیج فارس ایران که یک موضوع فراملی است؛ نزاع حاصل از اغراض سیاسی آن در سال های اخیر در صدر اخبار و تنش های سیاسی مابین ایران و کشورهای حاشیه خلیج همیشه فارس بوده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و اسنادی و با رویکردی انتقادی به اهداف و اغراض سیاسی در فرایند طراحی نقشه ها می پردازد. یافته ها نشان می دهد که هرچند نقشه ها نخست، ساده و ابتدایی بودند و همه آن ها با هدف راهنمایی و نمایش عوارض زمین و به صورت کلی مفید و مورد استفاده عموم است؛ اما در گذر زمان، انواع گوناگونی از نقشه ها ترسیم شد که طمع ثروت اندوزی کارتوگراف ها، تعصبات قومی، انعکاسات سیاسی و قدرت قدرتمندان با اهداف و اغراض سیاسی در آن ها مشهود است.
    کلیدواژگان: کارتوگرافی، طراحی نقشه، قدرت، اغراض سیاسی، سیاست، ایران
  • محمد دارند * صفحات 247-266
    برای انجام این پژوهش داده های روزانه بارش 188 ایستگاه بر روی پهنه و خارج از مرز استان طی بازه زمانی 1/1/1340 تا 30/10/1389 استفاده شد. با بهره گیری از روش زمین آماری کریجینگ مقادیر بارش بر روی یاخته های 6×6 کیلومتر میان یابی شد. حاصل آن 811 یاخته مکانی بود که کل گستره استان کردستان را پوشش می دادند. سپس پایگاه داده ای در ابعاد 811×18203 فراهم شد که بر روی سطرها، روز (زمان) و بر روی ستون ها، یاخته ها (مکان) قرار داشتند و مبنای محاسبات این پژوهش قرار گرفت. برای هر یاخته سهم ماندگاری ها در کل روزهای بارشی و تامین میزان بارش دریافتی به همراه اهمیت مکانی مانایی بارش محاسبه شد. یافته های این پژوهش نشان داد که ماندگاری های بارش بر روی استان 1 الی 37 روزه است. ماندگاری های بارش 1 الی 9 روزه بر روی کل گستره استان کردستان رخنمود دارند. ماندگاری های طولانی در نیمه غربی استان که به لحاظ میزان دریافتی بارش پربارش اند، بسامد رخداد بیشتری دارند. ماندگاری های کوتاه مدت (1 و 2 روزه) بیشترین بسامد روزهای بارشی و بیشترین درصد مشارکت در تامین مقدار بارش دریافتی نیمه کم بارش (شرق) استان را بر عهده دارند. همچنین اهمیت فضایی بارش های کوتاه مدت بیانگر نقش مهم این گونه بارش ها برای نیمه شرقی استان است. در نیمه غربی استان، ماندگاری بارش های طولانی (4 الی 9 روزه) درصد مشارکت زیادی در تامین مقدار کل بارش و بسامد رخداد روزهای بارشی دارند؛ درحالی که اهمیت مکانی ماندگاری های طولانی بارش برای مناطقی غیر از نیمه غربی استان، بیشینه است و این بیانگر عادی بودن رخنمود بارش ها با ماندگاری طولانی برای نیمه غربی (پربارش) استان و فرین بودن آن ها برای مناطق مرکزی و نیمه شرقی است. به نظر می رسد که پیکربندی ناهمواری های استان و مسیر سامانه های بارش زا نقش مهمی در الگوهای مکانی ماندگاری های بارش دارند.
    کلیدواژگان: مانايي، بارش، ميان يابي، کردستان
  • زهره عبدی دانشپور، امیر شفیعی * صفحات 267-292
    بررسی و تحلیل برخورداری یا عدم برخورداری افراد یک جامعه از سرپناه و مسکن به این دلیل که از نیازهای اولیه انسان است، در فرایندهای برنامه ریزی و سیاستگذاری شهری اهمیت بسیار دارد.بی توجهی به جایگاه اجتماعی مسکن و نبود نگاه سیستماتیک در فرایندهای برنامه ریزی و سیاستگذاری ها برای سیستم مسکونی می تواند به نابرابری فضایی (چندبعدی) بیانجامد.
    شهر تهران به علت پیچیدگی های بسیاری در سیستم شهری خود آسیب پذیری بیشتری در برابر خطر نارسایی ها و کاستی های سیاستگذاری و برنامه ریزی داشته باشد. وجود و تداوم چنین وضعیتی، دسترسی بخش قابل توجهی از مردم را به مسکن متاثر کرده است.
    شناسایی وضعیت نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران و تعیین میزان و گستره آن در شهر تهران، هدف این مقاله است.
    برای دستیابی به هدف مقاله، دو مسیر توصیفی- تحلیلی پیموده شده است. مسیر نخست به چارچوب نظری و فنی اختصاص دارد و مسیر دوم به توصیف و تحلیل نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران با خوشه بندی آماری و جغرافیایی اختصاص دارد.
    تحلیل نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران بر اساس نشانگر قیمت مسکن، به عنوان شاخصی که نمایانگر کلیت و مجموع ارزش های عینی و ذهنی مسکن است، نشان از نابرابری فضایی شدید در مقطع زمانی مورد بررسی دارد. همچنین در طول دوره زمانی مورد بررسی این مقاله نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهر تهران شدت یافته است. رشد بسیار زیاد قیمت مسکن در طول دوره زمانی مورد بررسی، در سازوکار بازار در شهر تهران سبب چیرگی جنبه سرمایه ای بودن مسکن شده که خود نابرابری میان مالکان مسکن و غیرمالکان را تشدید کرده است. همین افزایش شدید قیمت سبب شده است تا جمعیت ساکن در نواحی گسترده ای از شهر تهران (تقریبا همپوشان با نیمه جنوبی آن)، با مشکل نابرابری فضایی روبرو باشند و گریزی در برون رفت از این وضعیت نابرابر نداشته باشند، مگر کاهش نابرابری های سیاسی- اجتماعی- اقتصادی به وجودآورنده نابرابری فضایی.
    کلیدواژگان: نابرابری فضایی، سیستم مسکونی، برنامه ریزی شهری، قیمت مسکن، شهر تهران
|
  • issa ebrahimzadeh *, naser nayeri Pages 1-22
    Cities have always been a place of invention, innovation and creativity. In fact, in a creative environment conducive to the training of human creativity that provide breeding grounds have delivered the creativity of their residents. Cities have always been a place of invention, innovation and creativity. In fact, in a creative environment conducive to the training of human creativity that provide breeding grounds have delivered the creativity of their residents. The present study sought to assess the situation in Zahedan is the creative city indices. The research method is the analytical and practical purpose. Obtaining data and information, both documentary and field (questionnaire) in five indicators: participation, urban diversity, the vibrancy of urban spaces and communication technologies, efficiency and effectiveness, has been made. The study population consisted of Zahedan residents (575,116 people) through the sample and the sample size of 323 was calculated and randomly distributed. Spss software for data analysis and statistical tests of analysis of variance and multiple regression analysis were used. The results of analysis of variance among regions creative city of Zahedan in terms of indices, there is a In the final classification, based on the average of indices creative city, Zahedan, lower than average, average and unfavorable respectively. Now in order to fulfill in Zahedan, according to research findings, helpful strategies presented in the paper.
    Keywords: Creative City Index, Lively urban spaces, Efficiency, effectiveness, Urban creativity, Zahedan
  • reza khosrobeigi * Pages 23-42
    The aim of this paper is to review this issue is: what role for women in agriculture are there? Its activities in line with the new agricultural reform and as a farmer, you know? Identification and exchange of information in this article through interviews with 57 women who attended full-time in agriculture has been done. Qualitative method in this paper by content analysis was the key concepts and key issues rather than imposing predetermined considers theoretical framework. The analysis of the experiences of Jirestan women in agriculture led to the identification of 478 primary codes, 19 sub categories and 4 main categories and 1 Theme. Overall, Jirestan women farmers have achieved a new way of production that gives them permission to do so within the new conditions of economic and social role; The difference is that with the current focus on agriculture and gender relations and the relations of production can be Entrepreneurial initiatives, and there is no need to add activities to the farm. In addition, I argue in this paper that such alternatives tend to be confused by rural women in research work as "commodification of a local tradition" will be remembered. Unfortunately, basic shortcomings that interpretation of the normative patterns institutionalized in agriculture and rural areas (Power mechanisms and local resistance).
    Keywords: Identity, entrepreneur, producer, powe
  • Leila Mokhtari, Elham Bahramabadi *, Leila Solgi Pages 69-96
  • mogtaba rafieian, Ali Akbar Taghvaee, haneih shahmohamadeian * Pages 97-116
    In presented plans as urban projects, it can be generally seen that there is a considerable gap between goals, implementation actions and the nature of urban planning practice. Planning is not a linear process but a complicated process and involve a great number of actors. Planners, policy makers, urban managers need to act away from political vagaries. In administrative systems of countries such as Iran, up to down decision- making leads to reduction of other actors’ power in front of urban managing powers. This paper seeks to explore the various factors which affect the product of urban planning, factors which are connected to the structure of power in the project’s network. In order to analyze these factors and identify all of them as factors influencing the communication among the participants and decision-making process, several steps have been taken. Frist of all, Habermas and Foucault's theories were studied after that shortcomings and supplements of their theories beside the relation between networked society and urban planning were discussed. Ultimately, the quality enhancement plan of 17 Shahrivar street was examined.
    Findings indicate that public participation in the planning process is drastically minimized and the legitimacy of the projects which must come from the views of all actors, is reduced. Moreover, in the enhancement quality of 17 shahrivar street project, conflicts have not already resolved and urban development mechanism cannot respond appropriately to the raised demands and the current unsatisfactory condition has provided the foundation in Tehran municipality to return to the previous condition.
    Keywords: Power, Participation, Planning Theory, Network society, 17 shahrivar street
  • Mohammad sharifi pichon *, fatemeh zareh, kazem taheri negad Pages 117-139
    Sand Ramps is a kind of sedimentary accumulation found at the foot of the slopes of some desert and semi-desert region in the world. The landform unlike sand dune are complex that are created and developed by different processes. The main goal of this study is to investigate creation and evolution of Sand Ramps by different factors in eastern slopes of the mountains of Ebrahimabad plain in the west s formayof Mehriz city. For doing it, we have studied the direction and intensity of winds and also geometry parameters of samples of sediments along the longitudinal and depth profiles. Findings show that the direction and speed of winds are not the cause of the formation of sand ramps and climbing sand on the slope. Because, in some sample there were gravel about 30 percent that winds would not able to move them never. However, sand ramps locations are not compatible with prevailing wind direction. In addition, the accumulation of sands has located at the foot of Kerman Conglomerate outcrop which is weathered as physical form simply in cold weather. In according to, the main constituents of the sand ramps in the region is the result of descending of weathered sands. But after primary formation of the landform, winds has interfered and transferred finer grain of sand from plain upwards and after clashed with the mountain deposited.
    Keywords: Ebrahimabad Plain, Sand Ramp, Wind Processes, Kerman Conglomerate, Sedimentation
  • Somayeh Zyari, * Rahmatoalah Farhudi, Ahmad Porahmad, Hosein Hataminegad Pages 141-156
    The main purpose of this research is to analyze the housing sustainability situation in the 12 districts of Karaj City. Thus, we have investigated the physical , social , economic , and environmental indices of housing sustainability in the 12 districts. This is an applied research with descriptive-analytical method. The data have been gathered from field survey, in library reviews, and census data from Iran Organization Center. The data have been analyzed by SPSS software. The results have indicated that the districts are in three groups of sustainable, semi- sustainable, and unsustainable. For the objective of this study, we have used four housing sustainability indices and the results of these indices indicated that the districts of 4, 7, 8, and 11 are considered as sustainable, the districts of 1 , 5 , 6 , 12 as semi - sustainable , and the districts of 2 , 3 , 9 , 10 are also considered as unsustainable.
    Keywords: housing, housing sustainability, urban sustainable development, Karaj
  • leila hasanloo *, Farhad Azizpour, hamid galalian Pages 157-174
    Stable rural development is a process trying to improve the physical conditions of villages along with protecting the environment. it also helps the villagers to have a better living condition. To have constant rural development, it is very vital to pay attention to the importance and role of rural management. This paper intends to study the rule of rural progress in different aspects. Statistical Society of the study includes the rural families in the dasjerde district in from (N: 7309).using Cochran formula and random sampling, 324 families were chosen. A questionnaire was used to collect the data to analyze the data, one sample T-test, linear regression, and pathways analysis were applied.Findings show that local managers are very active in physic-constructional ( patio – physical ) aspects, i.e. they have functioned well in cooperating with the officials in creating, improvement and renovation of the village pathways, securing the houses by issuing construction permits, monitoring construction, physical improvement and development of the villages. The evaluation of this study reveals that the local managers are not successful economically and they have a poor performance in this aspect. It can be said that the poor performance of them in different aspects is due to the limitations that they have.
    Keywords: Rural management, Sustainable Development, rural development, Dastjerdeh district
  • Davood Eyvazlu, Mohamadtagi Razavian Pages 175-192

    One of the most important methods related to urban management is good urban governance. On the base of principles and aims of good urban governance, governments cannot meet the needs of citizens and it is necessary to increase their responsiveness to new needs with rising flexibility and their capability by attracting active power in public institutions and involving citizens in decision- making process as a main beneficiaries. Therefore, this study investigates and evaluates Tehran’s urban management based on good urban governance theory and determines indexes that have most effect on governance process in Tehran Metropolis. For achieving this purpose 400 questionnaires had completed by Tehran citizens. Acquired data were analyzed by SPSS software. Statistical test including T-Test and hierarchical multiple regression analysis has been used to analyze the collected data. The results show that Tehran’s urban management in citizen's point of view achieved appropriate situation in terms of responsibility, accountability, rule of law and effectiveness and efficiency indexes and in terms of participation, transparency, consensus oriented and equality has not appropriate situation. The overall situation of Tehran’s urban management has evaluated with combination of all indexes based on these indexes shows that the management status of has not appropriate situation. The result of determination indexes showed that participation, rule of law, responsibility and accountability have most effect on governance process in municipality of Tehran. Finally, with regard to results of research; some suggestions have been offered in order to improvement of urban management performance based on good urban governance.

    Keywords: Good Urban Governance, Urban Management, Tehran Metropolis
  • Shahram Bahramei *, Fereshteh Biramali, Esmaeil Filekesh, Kave Ghahraman Pages 193-210

    There has been always an interaction between geomorphic landforms and vegetation type and density. Alluvial fans are among landforms having considerable effect on vegetation. Sabzevar region in Khorasan Razavi Province, due to its various and typical alluvial fans, is suitable location for studying the geomorphology/vegetation relations. The aim of this study is qualitative and quantitative assessment of vegetation type and density in abandoned, old and young fans in south of Foshtanq village. Results were obtained from identification of three alluvial fan borders based on topographic maps, satellite images and field works and from determining vegetation type and canopy, soil analysis and finally the relations between mentioned parameters were identified. Results show that gullies on abandoned fan, due to their coarser texture, are adequate for shrubs. Vegetation of abandoned fan’s gullies has highest amount of canopy (10.676%) because of sufficient moisture drained from interfluves while the vegetation on active channels of old and young fans has lowest canopy (0.58 % for young fan and 0.887% for old fan). In abandoned fan, vegetation canopy is higher in gullies than interfluves, while in old fan, it is higher in interfluves than gully beds. Dominant vegetation species in old and young fans include Artemisia seiberi and Astragalus squarasus in interfluves and Pteropyrum aucheri in channels. In abandoned fan, dominant species are Artemisia seiberi and Scariola orientalis. Overall, results show that geomorphological processes such as incision and deposition influence the soil texture and fertility and hence vegetation type and density.

    Keywords: landform, vegetation species, alluvial fan, Foshtanq, Sabzevar
  • Mohamadreza Nagavi, Asadollah Divsalar *, Vahid Reiahi Pages 211-226

    per capita possession of many social facilities and economic decrease and thereby its consequences for a reduction in the quality of the life in different areas of the city appears, so the issue of quality of the life of city, including the first of subjects were associated with urban growth, From 1930 to gradually Mila is considered urban experts. Research Methodology For this purpose analytic decision model based on the scale of a couple (DEMATEL) is used. This means that the effectiveness of the quality of life in coastal cities of light on the surface of the sample households more than the average assessed. The results techniques (DEMATEL) showed that the index of employment (14.87), health, mind and soul (13:20) and safety (4.13) and health and housing (0.33) is certainly the most influential indicators to measure quality of life Shhrsahly light have been.per capita possession of many social facilities and economic decrease and thereby its consequences for a reduction in the quality of the life in different areas of the city appears, so the issue of quality of the life of city, including the first of subjects were associated with urban growth, From 1930 to gradually Mila is considered urban experts. Research Methodology For this purpose analytic decision model based on the scale of a couple (DEMATEL) is used. This means that the effectiveness of the quality of life in coastal cities of light on the surface of the sample households more than the average assessed. e

    Keywords: quality oflif, ciynoor, demitel
  • Mohammad Raoof Heidarifar *, Eghbal Pahkideh, Akbar Rangbarsartakhti Pages 227-246
    Power, Politics and Psychology: relationship between power, politics in many cases, it is understood; But may by find out relationship All three titles and the effectiveness of their on the design and build geography maps, seem somewhat complicatedæ of course, assess the impact of each of these, alone requires a more comprehensive and through investigation is ongoing investigation in it; in particular, the language expression this relationship and its effects on the subject, language geography and science cartography. However, in writing thesis the first attempt to explain and interpretation of key words and then hand the effectiveness and influence of each of the factors mentioned in the making and design maps, is discussed. The importance of maps and how they were made and by what factor or what reasons led to some dramatic and noticeable differences in the maps are also other issue expressed in this research. We are looking for why, analysis and interpretation of this issu are why some drawings by designers, while maintaining awareness in the area of property in the field of positioning and display general complication, sometimes in ways that meaning and interpretation have been made and released into the minds of their audience? For its important to review and interpret three factors have been assessed in detail and samples will pay.
    Keywords: Cartography, political ambitions, Map Making Projection, Power, Map psychology
  • Mohammad Darand * Pages 247-266
    In order to doing this study, daily precipitation data from 188 synoptic, climatology and rain gauge over and out of Kurdistan province during 1/1/1340 to 30/10/1389 have been used. For every day one digital map in dimension 6*6 km has been created by Kriging method. Then data of 811 pixels that covers whole of the province extracted from daily maps. One data base 18203*811 created that days located on the rows and pixels on the columns. The results of this study showed that precipitation persistency over province is between 1 to 37 days. Persistency of 1 to 9 days over whole province has been observed. The long persistency in semi western parts of province is more frequent. The short persistency (1 to 2 days) assigns to high percent of rainy days and is more partnership in amount of precipitation in semi eastern parts of province. The spatial importance of persistency shows significant importance of this precipitation for semi eastern parts of province. Increase in persistency result in decrease partnership in total rainy days. In semi western parts of province long time persistency (4 to 9 days) have high partnership in total rainy days and amount of precipitation while spatial precipitation persistency is maximum for other parts of province. This shows that long time precipitations persistency are regular for semi western parts of province and extreme for central and semi eastern parts of province.
    Keywords: Persistence, Precipitation, Interpolation, Kurdistan Province
  • Zohreh Abdi Daneshpour, Amir Shafiee * Pages 267-292
    Access to housing in a society is a popular goal that its achievement could be challenged by disregarding the social status of housing and the lack of systematic approach in housing policy-making and planning processes. This would result in spatial (i.e., multidimensional) inequality.
    Tehran, is a complex urban system, which its complexity makes it more vulnerable when confronting deficiencies in policy-making. The existence and continuity of such a problematic situation has affected negatively the access of a significant part of the population in Tehran to housing.
    The purpose is to study the extent and condition of spatial inequality in the housing system of Tehran and to its variance among the 22 urban districts of Tehran.
    To achieve the set purpose of this paper, a dual descriptive-analytical path has been designed. The first path review the literature and propose the theoretical and methodological framework. The second path study and analyze the spatial inequality in residential system of Tehran via statistical and geographical clustering.
    The analysis of spatial inequality in the housing system of Tehran was based on the indicator of housing price, as an indicator that represents the overall and total values of the objective and subjective value system of housing. The massive growth of house price over the studied period, which rests in the framework of market mechanism in Tehran, has led to the accentuation of the capitalist aspect of housing, itself exacerbating inequality among owners and non-owners.
    Keywords: Housing inequality, Housing system, Spatial inequality, Housing Market, Housing Price