مجله پایش
پیاپی 3 (تابستان 1381)

یکی از روش های ختم بارداری عمل جراحی سزارین است و این روش نیز مانند هر عمل جراحی دیگر عوارضی را در پی دارد. متاسفانه امروزه سزارین تنها در موارد لازم و صرفا برای نجات حیات مادر و نوزاد انجام نمی پذیرد و این امر موجب افزایش روزافزون میزان سزارین در جهان و از جمله ایران شده است.
این مطالعه یک بررسی مقطعی و توصیفی - تحلیلی بوده و با هدف برآورد نسبی از میزان سزارین در سطح شهر تهران انجام پذیرفته است. طی دو مرحله نمونه گیری، 824 مادر که برای انجام زایمان به زایشگاه های خصوصی و دولتی شهر تهران مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و مصاحبه، داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.
نتایج بررسی حاکی از آن است که میزان سزارین در سطح شهر تهران 66.5 درصد بوده و این میزان به طور معنی داری در بیمارستان های خصوصی بیش از بیمارستان های دولتی است 84) درصد در مقابل 47 درصد و (P<0.0001. همچنین این میزان به طور معنی داری با افزایش سطح سواد مادران و بدون توجه به شرایط مالی خانواده فزونی می یابد (P<0.001).
در نهایت این مطالعه نشان می دهد که ارتقای سطح آگاهی و دانش مردم و تلاش جهت برنامه ریزی در راستای به کارگیری این روش جراحی در موارد ضروری و قطعی آن می تواند از میزان سزارین های غیرلازم و عوارض احتمالی آن بکاهد.

بیماری سرخجه یک علت شایع بثورات جلدی توام با تب در کودکان است که اهمیت آن برای سلامت جامعه در ارتباط با اثرات ناهنجاری زایی عفونت اولیه در زنان باردار است. مطالعه حاضر با هدف کمی ساختن نحوه انتقال سرخجه در جامعه ای که هیچگونه برنامه ایمن سازی قبل از زمان انجام مطالعه در آن وجود ندارد، انجام گرفت.
این مطالعه از نوع توصیفی بوده که به صورت مقطعی و مبتنی بر جامعه انجام شده است. 795 نفر مرد و زن 0 تا 45 ساله ساکن نقاط روستایی شهرستان ارومیه از طریق نمونه گیری خوشه ایدر 30 خوشه انتخاب و به تفکیک گروه های سنی 1 تا 12 ماهه، 1 تا 5 ساله و 5 تا 45 ساله مورد پرسشگری و اخذ نمونه خون قرار گرفتند. نمونه های سرم از نظر وجود آنتی بادی اختصاصی IgG سرخجه به روش Enzyme Immunosorbent Assay (EIA) و با استفاده از ALFA BIOTECH Rubella IgG kit (Italy) مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که 57.7 درصد از افراد مورد بررسی نسبت به سرخجه مصونیت دارند که این نسبت به دلیل انتقال آنتی بادی های مقاوم مادری در بدو تولد 100 درصد بوده، در سال اول زندگی به خصوص 9 ماه نخست، روند نزولی داشته و در ماه نهم به صفر رسیده است. میزان شیوع سرمی آنتی بادی های مقاوم بیماری در سال دوم و سوم زندگی صفر باقی مانده، از چهار سالگی افزایش یافته و در گروه سنی 15-19 ساله به اوج خود 93.4) درصد(رسیده و سپس از گروه سنی 20-24 ساله تا گروه سنی 40-44 ساله در حد بالا و بین 85.7 تا 92.7 درصد ثابت باقی می ماند. همچنین در جمعیت مورد بررسی 89.6 درصد از زنان در سنین باروری 15-45) سال(نسبت به بیماری سرخجه Seropositive هستند (نتیجه بررسی سرم آنها از نظر وجود آنتی بادی ضد سرخجه مثبت است). از طرفی با افزایش سن، درصد افراد ایمن بیشتر می شود، ولی سطح ایمنی (غلظت آنتی بادی) تا سن 10-14 سالگی افزایش و سپس با گذشت زمان به صورت قابل توجهی کاهش می یابد. در نهایت با توجه به یافته های این مطالعه می توان نتیجه گرفت متوسط سن ابتلا به بیماری سرخجه در کشور ما بیشتر از 10 سالگی است و نیز نسبت زنانی که در سنین باروری به بیماری سرخجه حساس هستند 10.4) درصد(کم نبوده و خطر بروز سرخجه مادرزادی بیشتر از آن حدی است که تاکنون برآورد شده است. بنابراین توصیه می شود تزریق نوبت اول واکسن MMR در 12 ماهگی انجام شود.

این تحقیق به منظور ارزیابی عاقبت حاملگی هایی که به وسیله پیچ خوردگی بندناف به دور گردن یا بدن جنین عارضه دار شده بودند، انجام شد. به این منظور خانم های بارداری که جهت زایمان به زایشگاه نیک نفس دانشگاه علوم پزشکی کرمان مراجعه کردند و دارای معیارهای حاملگی ترم، یک قلو و ورتکس بودند به عنوان گروه مورد و حاملگی هایی با جنین های بدون پیچ خوردگی بندناف به عنوان گروه شاهد برگزیده شدند. همچنین مقایسه فراوانی ها به کمک آزمون کای دو و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش تحلیلی T-Student انجام شد.
در 478 بیمار بررسی شده فراوانی کلی پیچ خوردگی بندناف 40.17 درصد، شیوع پیچ خوردگی بندناف به دور گردن 34.31 درصد و به دور اندام 5.02 درصد بود.
همچنین دو دور بندناف گردنی یا بیشتر در 6.49 درصد موارد پیچ خوردگی مشاهده شد. از طرفی حاملگی های با پیچ خوردگی بندناف در طول پیشرفت Labor به میزان بیشتری الگوی غیرطبیعی ضربان قلب جنین را نشان دادند (P<0.001). در این گروه همچنین میانگین آپگار دقیقه اول و پنجم به طور معنی داری از گروه کنترل کمتر بود (P=0.0285) و میانگین تعداد پیچ خوردگی بندناف نیز در گروه با دفع مکونیوم به طور معنی داری بیش از گروه فاقد دفع مکونیوم بود (P=0.024).
بنابراین پیچ خوردگی بندناف به دور گردن یا اندام های جنین با خطر بیشتر دفع مکونیوم، الگوی غیرطبیعی ضربان قلب جنین در طول Labor و آپگار پایین دقیقه اول و پنجم در ارتباط است. همچنین در صورت پیچ خوردگی بندناف احتمال عوارض جنینی و نوزادی وجود دارد. این در حالی است که با سونوگرافی داپلر می توان پیچ خوردگی بندناف را قبل از تولد تشخیص داد.

به منظور بررسی ارتباط سرطان پستان با عوامل باروری، یک مطالعه مورد - شاهد انجام شد. گروه مورد بیماران بستری در بخش های جراحی و سرطان بیمارستان امام خمینی و مرکز بیماری های پستان بودند که تشخیص سرطان پستان در آنها توسط گزارش آسیب شناسی تایید شده بود. افراد شاهد نیز از بین بیماران بستری در بخش های جراحی عمومی و مراجعین سالم به درمانگاه بیماری های پستان جهاد دانشگاهی انتخاب شدند و سابقه بیماری های پستان و هر گونه بدخیمی در آنها منفی بود.
اطلاعات مربوط به مشخصات جمعیتی و عوامل خطر به وسیله پرسشنامه و طی مصاحبه حضوری جمع آوری شد. متغیرهای مورد بررسی شامل سن، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، سابقه بارداری، سن اولین و آخرین زایمان، سن بلوغ، سن یائسگی، سابقه مصرف قرص های ضد بارداری و شیردهی به فرزندان بود و در مجموع 321 نفر بیمار و 300 نفر شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تحلیل داده ها نیز از روش تحلیلی رگرسیون یک و چند متغیره استفاده شد. در بررسی یافته ها از نظر وضعیت تاهل و سن اولین زایمان بین گروه مورد و شاهد اختلاف معنی دار مشاهده شد، به این ترتیب که افراد مجرد در مقایسه با زنان متاهل، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان قرار داشته (Odds ratio=1.8, 95% CI=1.13-2.9) و نیز بین سن اولین زایمان بیشتر از 30 سال و سرطان پستان رابطه معنی دار مشاهده گردید (Odds ratio=3.1, 95% CI=1.18-8). ولی بین سایر عوامل مورد بررسی و سرطان پستان رابطه آماری معنی دار مشاهده نشد. نتایج این بررسی نشان داد که وضعیت تاهل افراد و سن اولین زایمان به عنوان عوامل خطر باروری از نظر ابتلا به سرطان پستان در برنامه های تشخیص زودرس باید مورد توجه قرار گیرند.

گزارش اخیر سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد که اختلالات روانی حدود 10 درصد بالغین جامعه را گرفتار کرده و بروز این اختلالات رو به تزاید است.
اصولا دانشجویان به دلیل شرایط خاص دانشجویی از جمله دوری از خانواده، وارد شدن به مجموعه ای بزرگ و پرتنش، مشکلات اقتصادی، حجم زیاد دروس، رقابت های فشرده و... مستعد از دست دادن سلامت روانی بوده و دانشجویان پزشکی ضمن درگیر بودن با مسایل یاد شده، مشکلات خاص خود (از جمله فشارهای روحی و روانی محیط، برخورد با مسایل و مشکلات بیماران، طول مدت تحصیل و عدم برخورداری از آینده شغلی روشن) را نیز دارا هستند و به نظر می رسد این گروه بیش از سایر دانشجویان در خطر از دست دادن سلامت روانی هستند.
ما در این مطالعه که به روش مقطعی (Cross-Sectional) و با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی (General Health Questionnaire-28=GHQ-28) انجام شده است، اقدام به تعیین وضعیت سلامت روانی و عوامل مرتبط با آن (از جمله سن، جنس، وضعیت تاهل و وضعیت اقتصادی) نمودیم. گروه تحت مطالعه عبارت بودند از 460 نفر 206) مرد و 254 زن(که به طور تصادفی از بین دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران انتخاب شده بودند. شیوع اختلالات روانی در آنان 42.6 درصد بوده و شیوع این اختلالات با جنس، وضعیت تاهل و وضعیت اقتصادی ارتباط معنی دار داشته است.
این مطالعه نشان داد شیوع اختلالات روانی در دانشجویان پزشکی بیش از سایر افراد جامعه است که احتمال می رود علت این اختلاف شرایط خاص دانشجویان پزشکی باشد. امید است مطالعات آینده به حل این مشکل کمک نماید.

مطالعه حاضر با هدف ترجمه، بررسی پایایی و روایی پرسشنامه 12 سوالی سلامت عمومی (General Health Questionnaire=GHQ-12) به عنوان ابزاری جهت سنجش وضعیت بهداشت روانی جوانان و سایر اقشار جامعه ایرانی طراحی و اجرا شد. پس از ترجمه نسخه اصلی پرسشنامه از زبان انگلیسی به فارسی با استفاده از روش ترجمه استاندارد «Backward-Forward»، پایایی و روایی آن مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش نمونه گیری آسان 748 نفر از جوانان 18 تا 25 ساله ایرانی به عنوان نمونه انتخاب گردیده و پرسشنامه مذکور را تکمیل نمودند. متوسط سن پاسخ دهندگان 21.1 سال)با انحراف معیار (2.1 بوده، اکثریت آنان را زنان 76) درصد(، افراد مجرد 84) درصد(و دانشجویان 51) درصد(تشکیل می دادند.
با توجه به شیوه نمره گذاری پرسشنامه که ما بین صفر (وضعیت مطلوب) تا 12 (وضعیت نامطلوب) متغیر است، میانگین نمره پاسخ دهندگان 3.7)با انحراف معیار (3.5 به دست آمد.
برای بررسی پایایی پرسشنامه، ثبات داخلی ابزار (پرسشنامه)، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد که در نتیجه این ضریب، 0.87 محاسبه گردید.
روایی پرسشنامه نیز، با استفاده از روش تحلیلی «مقایسه گروه های شناخته شده» (Known Groups Comparison) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون تحلیل واریانس (ANOVA) در بررسی نمره GHQ و وضعیت کلی کیفیت زندگی (به عنوان متغیر گروهی) نمایانگر تفاوت های قابل ملاحظه ای بین گروه ها بود؛ به این صورت که افراد دارای وضعیت بهتر کیفیت زندگی، در GHQ حایز نمرات پایین تری گردیده، از سوی دیگر، افراد دارای کیفیت زندگی «خیلی بد» تا «بد» به صورت معناداری از پرسشنامه GHQ-12 نیز نمره بالایی کسب کردند (F=58.6, P<0.0001).
همچنین به منظور تعیین حساسیت، ویژگی و بهترین نقطه برش از منحنی ویژگی عملی گیرنده (Reciever Operating Characteristic Curve-ROC Curve) استفاده گردید و در نتیجه بهترین نقطه برش در مورد پرسشنامه 12 سوالی سلامت عمومی (GHQ-12) برابر 3.5 با حساسیت 87 درصد و ویژگی 60 درصد محاسبه شد.
در نهایت، مشخص شد که نسخه ایرانی پرسشنامه 12 سوالی سلامت عمومی که در جریان مطالعه حاضر، تهیه گردید، ابزاری با پایایی و روایی مناسب، جهت اندازه گیری وضعیت بهداشت و سلامت روانی، در بین جوانان ایرانی است.

اضطراب یکی از شایع ترین مسایلی است که در طبابت با آن برخورد می شود و از آن جا که معلمین در کنار تعلیم و تربیت دانش آموزان به صورت ناخودآگاه با انتقال حالات و رفتار خود، نقش بسزایی در تامین و حفظ آرامش روحی آنان دارند، لذا تاثیرگذاری مطلوب از معلم به شاگرد، مستلزم عدم وجود اضطراب در این افراد و کسب مهارت های لازم جهت کاستن آن است. یکی از روش های اساسی در زمینه پیشگیری از بروز اختلالات اضطرابی آموزش است و این به آن معنا است که با شناخت افراد مبتلا و برنامه ریزی آموزشی مناسب می توان از بروز و تشدید اضطراب جلوگیری به عمل آورد.
هدف اصلی از این پژوهش تعیین شیوع اضطراب در بین معلمین مقطع دبیرستان شهر تهران بوده است. نوع مطالعه مقطعی بوده و در طی آن با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای (Multistage Random Sampling)، 500 معلم مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود شامل مشخصات جمعیت شناختی و آزمون استاندارد سنجش اضطراب کتل (Cattle Anxiety Scale) که بر اساس آن معلمین مورد مطالعه در گروه های بدون اضطراب تا اضطراب شدید قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ver 9 و آزمون های آماری Chi-square و T test مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
از معلمین مورد بررسی 25 درصد بدون اضطراب، 44.8 درصد دارای اضطراب خفیف، 22 درصد دارای اضطراب متوسط و 8.2 درصد دارای اضطراب شدید بودند. همچنین بین اضطراب، سن، جنس، وضعیت تاهل، رضایت مندی از شغل، علاقه مندی به امور مذهبی، سابقه اضطراب در خانواده، سابقه مراجعه به روانپزشک و سابقه فوت یکی از نزدیکان در 6 ماه اخیر رابطه معنی دار آماری دیده شد.
نتیجه کلی این که درصد قابل توجهی از معلمین مورد بررسی دچار درجاتی از اضطراب بودند 75) درصد(و این شیوع با بسیاری از عوامل قابل پیشگیری در ارتباط بود.

برنامه ریزی برای ارتقای خدمات ارایه شده در مراکز درمانی بدون توجه به نقطه نظرات بیماران امکان پذیر نیست. قدم اول برای حرکت در این راستا کسب اطلاعات کافی از نظرات و انتظارات بیماران است و به عبارت بهتر با اطلاع از میزان رضایت مندی بیماران است که می توان برای رفع کاستی ها و افزایش توانمندی ها برنامه ریزی نمود.
این مطالعه در سال 1380 در کلینیک تخصصی بیماری های پستان و طی مدت 3 ماه به صورت مقطعی انجام شد. در طول مدت این مطالعه خانم های مراجعه کننده به کلینیک مورد مصاحبه قرار گرفته و پرسشنامه های حاوی سوالات باز و بسته تکمیل و جمع آوری گردید. پس از جمع آوری اطلاعات و دسته بندی پاسخ های سوالات باز، تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام گردید.
در مجموع 425 نفر خانم در این مطالعه مورد مصاحبه قرار گرفتند. متوسط سن خانم ها (SD=11.61) 40.41 بود و 81 درصد آنان متاهل بودند.
در بررسی به عمل آمده به ترتیب 83 و 85 درصد بیماران از دسترسی به کلینیک و ساعات کاری آن، 81 درصد در ارزیابی کلی از خدمات کلینیکی و 82 درصد نیز از محیط فیزیکی مرکز رضایت داشتند. همچنین بیش از 80 درصد بیماران از دقت معاینه، اطلاع رسانی و نحوه پاسخگویی پزشک به سوالات آنان رضایت داشتند.
در بررسی میزان همخوانی بین رضایت مندی کلی و هر یک از عوامل موثر بر آن نیز، هیچ یک از عوامل رابطه قوی با رضایت مندی کلی در کلینیک نشان ندادند و تنها دو عامل "رضایتمندی از نحوه برخورد پرسنل" و "رضایت از نظافت و راحتی کلینیک" رابطه معنی داری با رضایت مندی کلی از کلینیک نشان دادند. به ترتیب (Kappa=0.236, Kappa=0.217).
همچنین در بررسی های تکمیلی، سطح تحصیلات بیماران تنها عاملی بود که می توانست میزان رضایت مندی کلی از کلینیک و هر یک از بخش های آن را تحت تاثیر قرار دهد. به این معنی که افراد دارای سطح تحصیلات بالاتر ادب و نزاکت پرسنل را عامل مهم تری در رابطه با رضایت مندی کلی دانسته و افرادی که سطح تحصیلات پایین تری داشتند نظافت و راحتی محیط را عامل مهم تر ارزیابی کرده اند.
در نهایت آنچه از اطلاعات این مطالعه نتیجه گیری می شود این است که بیشترین سهم در افزایش رضایت مندی بیماران مراجعه کننده به یک کلینیک مربوط به رفتار پرسنل شاغل در آن کلینیک، نظافت و آسایش محیط است. چنانچه نظافت و آسایش محیط فراهم باشد و کارکنان آن محیط حسن خلق و ادب و حمایت کافی از بیماران به عمل آورند، رضایت مندی بیشتری را به همراه خواهد داشت و بیمار راضی نیز با دقت بیشتری در برنامه های مراقبتی و درمانی خود شرکت داشته و بهتر به اهداف درمانی دست می یابد. بنابراین لازم است تمام عوامل موثر بر رضایت مندی مورد توجه قرار گیرد تا با افزایش رضایت بیماران روند بهبودی آنان تسریع گردد.

یکی از منابع ارزشمند در ارایه اطلاعات پزشکی بر روی اینترنت پایگاه مدلاین است. در حال حاضر امکان دسترسی رایگان به این پایگاه در بیش از پنجاه نگارش (سایت) وجود دارد و نظر به این که تاکنون این نگارش ها از نظر تعداد مدارک بازیابی شده و ضریب دقت بازیافت ارزیابی نشده اند، ضرورت انجام این پژوهش احساس گردید.
این مطالعه به صورت مقطعی در سال 1380 روی پنج نگارش مشهور از نگارش های رایگان پایگاه مدلاین (Biomed Net, Dimidi, Infotrieve, Grate ful Med, Pubmed) اجرا گردید. به منظور ارزیابی کیفیت این پنج نگارش، دو شاخص تعداد مدارک بازیابی شده و ضریب دقت بازیافت محاسبه گردید. برای کنترل تاثیر احتمالی زبان جستجو در این شاخص ها نیز، محاسبه و مقایسه این شاخص ها در دو زبان جستجوی محدود و طبیعی صورت پذیرفت.
براساس یافته های این مطالعه تفاوت معنی داری در تعداد مدارک بازیابی شده و همچنین دقت بازیافت بین این پنج نگارش مشاهده نگردید، ولی تعداد مدارک بازیابی شده و همچنین ضریب دقت هنگام استفاده از نگارش زبان طبیعی به طور معنی داری بیشتر از زبان محدود بوده است.
در نهایت آن که، به متقاضیان توصیه می شود در هنگام جستجوی اطلاعات علوم پزشکی برای صرفه جویی در وقت، تنها از یکی از نگارش های مذکور استفاده نمایند. در ضمن توجه به این نکته نیز حایز اهمیت است که بهره گیری از زبان طبیعی نسبت به زبان محدود منجر به افزایش میزان بازیافت و ضریب دقت می گردد.