نشریه جستارهای شهرسازی
پیاپی 13-14 (پاییز 1384)

قرن بیست و یکم با شتاب به سمت شهری شدن جهان و جهانی شدن شهرها پیش می رود. به ویژه رشد شهرنشینی و شهرهای بزرگ در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران از شتاب بیشتری برخوردار است. این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوله مدیریت توسعه شهرنشینی و شهرسازی منجر شده است. از مهمترین چالش های توسعه شهرنشینی در ایران باید به مساله مسکن و اسکان غیر رسمی، رشد ناموزون کلان شهرها، انحطاط مراکز شهری و بافت های قدیمی، و بهره برداری بی رویه از منابع زمین اشاره کرد...

حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسائلی است که در همه دوره ها در برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. در طول تاریخ حمل و نقل، بین دسترسی و انواع خدمات حمل و نقل، بین دسترسی و انواع خدمات حمل و نقلی با توسعه نواحی شهری ارتباط متقابل و تنگاتنگی وجود داشته است و در این واقعیت که در طول تاریخ تمدن سکونتگاه های بشری همواره به شدت تحت تاثیر گونه رایج جابه جایی عصر خود بوده اند، جای هیچ گونه تردیدی نیست...

در این مقاله ویژگی ها و محدودیتهای ساختاری نظام مدیریت و برنامه ریزی شهر تهران پی جویی و تبیین می گردد. بدین منظور ضمن بررسی ویژگی های ساختاری عمومی مدیریت و توسعه شهری تهران در چارچوب مدیریت سنتی و شبه مدرنیستی چند دهه گذشته، شاخص های ساختاری نظام مدیریت موجود با توجه به ترکیب و روابط بین اجزای آن در فرایند تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرای طرحهای توسعه شهری تهران بررسی می شود...

شوراهای اسلامی شهر به عنوان یکی از نمادها و مظاهر حقوق شهروندی بعد از چند دهه سرانجام در اسفندماه 1377 با فراز و نشیب های بسیار و تنگناهای سیاسی، اداری، مالی، فرهنگی و... شکل گرفت، اما طی دوره اول با مشکلات فراوانی دست به گریبا بود. گاه معضلات درونی و گاهی فرایندهای بیرونی، گاهی تنگناهای قبل و بعد از شکل گرفتن زمانی چالش های ناشی از ساختار مدیریت شهری و زمانی چالش های سیاسی، اداری، سازمانی، حقوقی، اقتصادی و... این نهاد مردمی را آنچنان در کشمکش مجادلات قرار داد که عملا دستاوردهای موفقیت آمیز را به حداقل تنزیل داد...

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و ضرورت توسعه مناطق شهری، چگونگی مقابله با بحرانهای طبیعی از نگرانی های اساسی و مهم جوامع در سازماندهی محیط های مسکونی است. خاصه در کشوری نظیر کشور ما که به واسطه وضعیت خاص جغرافیایی اش در معرض تنش های واسطی زمین قرار دارد. از این رو برای دستیابی به ایمنی و حفاظت در برابر حوادث طبیعی باید در برنامه ریزی کالبدی، برنامه ریزی و طراحی شهری و اجرای ساختمانها توجه به وضعیت خاص کشورمان و تامین ایمنی لازم صدر ملاحظات و اهداف برنامه ها قرار گیرد...