فهرست مطالب

مجله زمین شناسی مهندسی
سال دوم شماره 1 (بهار و تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • قدرت برزگری، علی ارومیه ای صفحه 281
    توجه به مسئله نشت زیر پی و انتخاب روش مناسب آب بندی، یکی از بخش های مهم در طرح های سدسازی به شمار می رود. بررسی این مسئله، ارتباط تنگاتنگی با ویژگی های زمین شناسی مهندسی ساخت گاه دارد. سد چپرآباد، از نوع خاکی با هسته رسی و ارتفاع 5/44 متر از پی با ظرفیت مخزن 127 میلیون مترمکعب است که در 75 کیلومتری جنوب شهرستان ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی در حال اجراست. ساخت گاه سد در قسمت بستر از رسوبات آبرفتی با ضخامتی حدود60 متر تشکیل شده است و تکیه گاه های آن روی سنگ های آهکی و شیستی با سن پرکامبرین و اینفراکامبرین قرار می گیرد. در این مقاله با بررسی ویژگی های زمین شناسی مهندسی ساخت گاه، همچنین روش های مختلف آب بندی پی آبرفتی از جمله امکان استفاده از پرده و دیوار آب بند، پوشش آب بند، گودبرداری و استفاده از ژئوسینتتیک مورد بررسی قرار گرفته است. در این رابطه از نرم افزار Plaxis برای آنالیز تراوش و ارائه الگوی طراحی استفاده شده است. نتیجه بررسی ها نشان می دهد علی رغم مناسب بودن دیوارآب بند، به دلیل وجود لایه های روان گرا، استفاده از روش پرده آب بند اولولیت بیش تری دارد.
    کلیدواژگان: زمین شناسی مهندسی، روش های آب بندی، سد چپرآباد، پرده آب بند
  • حاجی کریمی صفحه 301
    سد و نیروگاه سیمره در استان ایلام بر روی رودخانه سیمره و در تاقدیس راوندی در حال احداث است. در حین حفاری تونل آب بر نیروگاه که تاقدیس را قطع می کند، با حجم چشم گیری آب برخورد گردید که قبلا چنین تخلیه ای در منطقه مشاهده نشده است. با بررسی نتایج کیفیت آب چشمه ها و ارتفاع سطح آب پیزومترهای محدوده سد، بررسی های زمین شناسی و هیدروژئولوژیک، آنالیزهای ایزوتوپی و همچنین نتایج عملیات ردیابی و محاسبات بیلان چنین ارزیابی شد که منشا این آب ها تاقدیس راوندی که سد بر روی آن در حال احداث است، نبوده و سرچشمه آن ها تاقدیس های ویزنهار، گور و میله است. مسیر احتمالی انتقال آب از تاقدیس ها به محل سد از بخش هایی از تاقدیس راوندی عبور می کند که ارتباطی کانالیزه ای با مخزن سد ندارد و نگرانی از بابت فرار آب از مخزن سد ایجاد نمی کند.
    کلیدواژگان: هیدروژئولوژی، سد سیمره، منشا آب، ایلام، فرار آب، ایزوتوپی
  • امیرهوشنگ رجایی، محمد مختاری صفحه 323
    در این مقاله نتایج مدل سازی ساختار سرعت امواج لرز های در پوسته با استفاده از روش تحلیل توابع گیرنده و روش تحلیل برگردان ادغام ده توابع گیرنده با داده های پاشندگی سرعت گروه امواج ریلی با نگرش مقایسه ای ارائه شده است. داده های مورد استفاده نگاشت های وقایع دورلرزه ای ثبت شده در یک ایستگاه باند پهن نصب شده در منطقه البرز مرکزی را شامل می شود. مدل سرعت به دست آمده از هر دو روش مدل سازی بیان گر تطابق و همخوانی در موقعیت عمقی ناپیوستگی هاست در حالی که تفاوت های چشم گیری را در مقدار سرعت لرز های نشان می دهد. همچنین تفاوت در نتایج مدل محاسبه ای حاصل از کاربرد ساختار های مختلف سرعتی برای مدل اولیه در مدل سازی به روش تحلیل برگردان توابع گیرنده یکتا نبودن این روش را مورد تایید قرار می دهد، در حالی که نتایج حاصل برای مقادیر سرعت حاصل از روش دوم دارای روند بسیار منطقی و با ثبات است.
    کلیدواژگان: امواج لرز های در پوسته با استفاده از روش تحلیل توابع گیرنده و روش تحلیل برگردان
  • نصرالله کلانتری، محمدحسین رحیمی صفحه 339
    آب زیرزمینی تنها منبع آب قابل دسترس در دشت های زویرچری و خران برای کشاورزی است، این آب ها اغلب در رده شور مزه قرار دارند. به منظور شناسایی منشا شوری آب های زیرزمینی این ناحیه در بهار 1383، شصت و یک نمونه از آب چاه های عمیق این منطقه سنجش شیمیایی شد. از نمودارهای ترکیبی(نمودارهای دو متغیره غلظت کل یون های محلول (TDI) در مقابل غلظت یون های اصلی و نمودارهای دو متغیره غلظت کلراید در مقابل غلظت های بی کربنات، سولفات و سدیم)، آنالیز آماری تحلیل عاملی و بررسی نمایه های اشباع یون های کلسیت، دولومیت و ژیپس برای شناسایی منشا شوری و فرایندهایی که محیط ژئوشیمیایی سفره آب دار را تحت تاثیر قرار می دهند استفاده شد. آب های زیرزمینی دشت های زویرچری و خران نسبت به کلسیت و دولومیت فوق اشباع و نسبت به ژیپس اشباع و در برخی موارد تحت اشباع هستند. این پژوهش ها نشان داد که انحلال ژیپس و انیدریت به صورت ناحیه ای و انحلال نمک به صورت محلی مهم ترین عوامل شوری آب های زیرزمینی منطقه بررسی شده اند.
    کلیدواژگان: عوامل شوری آب های زیرزمینی منطقه بررسی
  • صفحه 357
    مقاله در خصوص خواص ژئوتکنیکی خاک درشت دانه و ریزدانه اصلاح شده با آهک هیدراته به منظور استفاده در ساخت و ساز در بخشی از منطقه طالقان که در شمال غربی تهران واقع شده است بحث می نماید. نمونه های خاک با نسبت وزنی 3 تا 9 درصد با آهک هیدراته مخلوط گردیدند. نمونه ها تحت دمای 30 درجه و 60 درصد رطوبت نسبی به مدت 28، 56 و 90 روز عمل آوری گردیدند. خواص ژئوتکنیکی آنها به وسیله الف) ویژگی های تراکمی ب) آزمایش فشاری محصور نشده ج) آزمایش برش مستقیم مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند دانسیته حداکثر خشک کاهش و درصد رطوبت بهینه افزایش یافته اند. نتایج آزمایشات فشاری محصور نشده و برش مستقیم مخلوط ها یک روند افزایشی با زمان نشان می دهند. بر اساس نتایج، افزودن 6 درصد آهک موجب افزایش چشمگیر پارامترهای مقاومتی در خاک CL و SC می گردد. این تاثیر در خاک SC بیشتر است.
    کلیدواژگان: آهک هیدراته، آزمایش فشاری، آزمایش برش مستقیم، خاک رس دار، دوره عمل آوری
  • محسن عباس زاده، کوروش شهریار، مصطفی شریف زاده، مهرداد حیدری صفحه 377
    ارزیابی مقاومت توده سنگ های درزه دار به منظور تحلیل رفتار سازه های سطحی و زیرزمینی از اهمیت بسیاری دارد. از آن جا که تنها آزمون های آزمایشگاهی بر روی نمونه های بکر نمی تواند معرف خواص توده سنگ در حجم بزرگ باشد و از سوی دیگر انجام آزمایش های پر هزینه برای تعیین مقاومت های برجای توده سنگ به ویژه در مراحل ابتدایی پروژه، توجیه پذیر نیست، بنا بر این در صورتی که لغزش هایی در توده سنگ رخ داده باشد مناسب ترین روش برآورد مقادیر مقاومتی توده سنگ ها، انجام آنالیز برگشتی لغزش ها است. روش هایی که امروزه کم و بیش برای حل این مشکل مد نظر قرار می گیرند استفاده از معیارهای گسیختگی تجربی مانند معیار موهر- کولمب یا معیار هوک- براون است. در این روش ها شاخص های مورد نیاز توده سنگ به کمک روش های مختلف از جمله طبقه بندی توده سنگ ها از دیدگاه مهندسی برآورد می شود. با توجه به تغییرات شدید خصوصیات توده سنگ معدن مس سونگون به علت تنوع آلتراسیون و هوازدگی، همچنین محدودیت برای تعیین عدم قطعیت های مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی مصالح در برگیرنده دیواره های معدن مس سونگون، شاخص های مؤثر در طبقه بندی توده سنگ به صورت متغیرهای تصادفی فرض شده و طبقه بندی برای هر مرحله از حفاری صورت گرفته است. در این تحقیق طبقه بندی توده سنگ دیواره معدن مس سونگون با استفاده از دو روش RMR و GSI انجام شده است. شاخص های مؤثر در رده بندی به صورت متغیر تصادفی مورد تحلیل قرار گرفت. با توجه به تغییرات شدید خصوصیات توده سنگ، مقادیر مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی هر لیتولوژی- آلتراسیون موجود در مقاطع مختلف با سطح اطمینان 90% برآورد شده است. سپس برای تولید توزیع چگالی احتمالی متناسب با متغیر تصادفی مورد بررسی(مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی)، از روش شبیه سازی مونت کارلو استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که شبیه سازی متغیرهای تصادفی خصوصیات ذاتی توده سنگ با انحراف معیار و ضریب تغییرات مناسبی انجام شده است.
    کلیدواژگان: متغیر تصادفی مورد بررسی(مقاومت چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی
  • رضا قائدرحمتی، نادر فتحیان پور، حمزه امیری صفحه 395
    امروزه وجود داده های رقومی ماهواره ای و امکان دسترسی آسان و ارزان به این داده ها و همچنین در دسترس بودن بسته های نرم افزاری پرقدرت برای تجزیه و تحلیل این داده ها، باعث جبران حجم وسیعی از عملیات صحرایی زمین شناسی شده است. یکی از موضوعات مهم زمین شناسی، ترسیم و تعیین مرز دقیق واحد های زمین شناسی است، در این مقاله با هدف تهیه نقشه طبقه بندی شده واحدهای سنگی منطقه و جداسازی مرز دقیق واحد های مختلف ناحیه ایران کوه(شامل معادن باما واقع در 25 کیلومتری جنوب غرب اصفهان) با استفاده از روش های سنجش از دور، ابتدا پردازش ها و تصحیحات لازم بر روی داده های این منطقه صورت گرفته و سپس با به کارگیری انواع مختلف طبقه بندی مناسب ترین الگوریتم برای تهیه نقشه کلاس های مختلف واحد های سنگی در منطقه ارائه شده و در نهایت این نقشه برای محدوده پژوهش تهیه شده است. در الگوریتم ذکر شده، با به کارگیری تکنیک MNF و همچنین تعیین پیکسل های خالص و سپس به کارگیری نمایش گر n بعدی تصویر طبقه بندی شده منطقه تهیه شده است. سپس با استفاده پردازش های نهایی از جمله اجرای فیلتر Clump بر روی این تصویر برای انتقال پیکسل های حد واسط به درون کلاس ها و واضح تر شدن مرز کلاس ها تصویر نهایی به عنوان نقشه واحدهای سنگی منطقه تهیه شده است. با مقایسه این نقشه با مرز واحدهای سنگی ارائه شده در نقشه زمین شناسی منطقه که از طریق استفاده از عکس های هوایی و پیمایش های صحرایی تهیه شود و همچنین مقایسه با ترکیب های رنگی دیگر از منطقه صحت و دقت عملیات قابل تایید است.
    کلیدواژگان: داده های ماهواره ای، سنجش از دور، الگوریتم طبقه بندی تصاویر، نقشه واحد های سنگی، روش MNF
|
  • Page 281
    Considering the seepage and choosing an efficient sealing method is very important in dam projects. This issue has a close relationship with engineering geological properties of the dam site. Chapar-abad dam is an inhomogeneous earth-fill dam of 44.5 meters height, crest length about 427 meters and a reservoir capacity of 127 million cubic meters. The dam project is under construction and is located about 75 Km southeast of Uromieh city, in West Azerbaijan Province. The foundation materials include 60 meters of alluvium deposits overburden bedrock layers of carbonate units. The abutments consist of carbonate and schistose layers of Precambrian age. In order to control the seepage through the Alluvial foundation, several sealing methods were considered. The methods include grout curtain, cutoff-wall, impervious blanket, open compacted trenches, and the use of geosynthetics are evaluated. In this research using a finite element package named Plaxis was utilized. The results indicate that although the cutoff-wall is usually considered as the best method for this type of geological condition, but due to the instability of granular soils and the possibility of liquefaction capability, the grout curtain is proposed as to be an efficient method.
  • Page 301
    Saymareh dam and hydro-power plant are under construction on Saymareh River in Ravandi anticline, Ilam province. During boring the power tunnel which crosses the anticline, a large volume of water was encountered. This volume of water was not observed in the past. Considering the water quality of springs, water level of dam site piezometers, geological and hydrogeological inspections, isotope analysis, tracing experiments and water balance, it was concluded that the main portion of water is not supplied by the Ravandi anticline. The neighboring Veizenhar, Gavar and Milleh anticlines contribute to providing the main body of water. The most probable paths of water are not cross the dam reservoir and a localized conduit flow is not established in this area. Therefore, water leakage from the reservoir is not expected.
  • Page 323
    Results of velocity structure modeling in the Earth's crust using a comparison approach of receiver function analysis and joint inversion of receiver functions with surface wave dispersion data are presented in this paper. Seismograms of the teleseismic events that have been recorded on a broadband seismic station in the central Alborz were used for data processing. Velocity models that were computed by using both modeling methods show analogy the depth discontinuities but differences in the absolute values of velocity. In addition, differences between computed models using different initial velocity models confirms that receiver function results are not a unique modeling method compared with the joint inversion results which show reasonable and stable values. Both methods show 56km depth for the Moho discontinuity.
  • Page 339
    Groundwater is the sole source of accessible resource for agriculture in Zeviercherry- Kherran plains and water quality often falls in brackish group. In order to determine the source of salinity and hydrochemical processess affecting groundwater environment of the area, 61 groundwater samples were taken for hydrochemical analysis and composite diagrams (two variant diagrams of total concentration verses concentration of major ions and two variant diagrams of chloride verses concentration of bicarbonate, sulfate and sodium), Factor analysis and saturation index of calcite, dolomite and gypsum were applied. The data indicated that groundwater is supersaturated with respect to calcite and dolomite and with respect to gypsum saturated to under saturation. Regional dissolution of gypsum, anhydride and local dissolution of sodium chloride are important controlling factors of groundwater salinity of the area.
  • Page 357
    This paper describes the results of a study which was primarily directed to the determination of geotechnical properties of fine and coarse grain soils stabilized by lime obtained from Taleghan, northwest of Tehran to assess its suitability as construction material. Soils were treated with lime mixtures in various portions between 3 to 9 percents by weight. The samples were cured for different periods of time up to 90 days under 30c and 60 percent relative humidity. The geotechnical properties were investigated by: (a) compaction characteristics, (b) compression tests and (c) direct shear tests. The results indicated soils maximum dry densities decreased while the optimum water contents increased. The compressive and shear strength of admixtures depicted an increasing trend. It was observed that addition of 6 percent of lime caused a significant increase in strength properties of CL and SC grain soils. However, the SC soil yielded the best results.
  • Page 377
    It’s most crucial issues, evaluation of jointed rock masses strength for surface and underground structures behavior analysis. That’s not enough laboratory tests that was done on intact samples can’t preparing index of rock mass properties in the large scale. On the other hand, doing experience tests aren’t accepted for the assessment insitu rock mass strength, especially in the feasibility studies. While, it was happen slip surfaces in rock mass the best method to estimation of rock mass strength values is previous slides back analysis. Conventional method is used for this problem solving, Mohr-Coulomb and Hoek-Brown failure criteria. In this method essential rock mass parameters are determined with a lot method such as, engineering rock mass classification. According to the large changes of Sungun copper mine rock mass properties, for determination of mine slope material cohesion strength and internal friction angle uncertainties, effective parameters on rock mass properties are supposed as random variables statement; finally for each run of drilling process rock mass classification was done. In this study, rock mass classification of Sungun copper mine slopes was done by using RMR and GSI methods. Confidence level of geotechnical parameters are determined 90% approximately. Then Monte-Carlo simulation method (MCSM) is used to produce the probability density function of mentioned random variables(C, ϕ). Result shows random variables of rock mass properties simulating were done with a suitable standard deviation and coefficient of variation.