ماهنامه راه و ساختمان
پیاپی 24 (شهریور 1384)

در فرایند تولید سازه های فولادی به عنوان یکی از اقلام پر مصرف صنعت و ساختمان در حال حاضر ضروری است خطوط تولید مرتبط با آن کاملا شناسایی شده و در راستایی اهداف پروژه و برنامه زمانبندی تدوین و تصویب شده، برنامه ریزی و تعریف کردند. در این راستا عوامل بیرونی دیگری برنامه زمانبندی پروژه را تحت تاثیر قررا می دهد که بایستی میزان تاثیر آن در فرایند تولید را مد نظر قرار داد من جمله - طراحی اقتصادی و بهینه مهندسی و تهیه نقشه های کارگاهی - دستورالعملهای اجرایی- شرایط محیطی و زیست محیطی...

علکرد سازه های بتنی در زلزله های گذشته نشان می دهد که این سازه ها در برابر زلزله آسیب پذیرند به جهت نقص آئین نامه های رایج طرح ساختمانها، از نظر پیش بینی عملکرد سازه ها در برابر زلزله، در چند سال اخیر روش طراحی بر اساس عملکرد مورد توجه پژوهشگران و آئین نامه های جدید قرار گرفته است تا بتوان سازه ای ساخت که عملکرد آن در مقابل زلزله های مختلف قابل پیش بینی باشد و بتوان عملکرد مورد نظر را بسته به هدف سازه انتخاب کرد...

این مقاله به صورت تئوری مکانیزم های احتمالی توزیع تنش در لایه های روسازی قیری را با استفاده از روش المان محدود بررسی می کند و همچنین تاثیر یکنواخت فشار عمودی و افقی و توزیع تنش اصلی بین تایر و لایه های روسازی را مورد آزمایش قرار می دهد. یک روسازی مدل شده از قسمت های: 1- قشر راه 2- لایه اساس 3- لایه زیر اساس دانه ای 4- بستر راه تشکیل شده است. چگونگی عملکرد بار به اینصورت است که یک جفت چرخ با فشار استاندارد انتخاب می شود. نتایج نشان می دهد که تنش های فشاری و کشش بین چرخ ها به حد قابل توجهی می رسد احتمالا خستگی در جایی آغاز می شود که بیشترین تنش از بالا تا پایین لایه ها رخ می دهد. اگر چه تنش عمودی در تمام لایه های روسازی تاثیرگذار است تنش افقی فقط در قشر راه و لایه اساس موثر است.

تجربه های کاربردی کشورهای جهان در احداث نوشهرها بیان کننده دلایل گوناگون شکل گیری آنها در کشورهای مختلف می باشد. در ایران مشابه بیشتر کشورهای جهان الگوهای شکل دهنده شهرهای جدید اغلب در جهت پاسخ گویی به نیازهای اساسی سیاست های منطقه ای و ملی شکل گرفته اند تا زمینه توسعه بیشتر و موفق تر مناطق مختلف کشور را فراهم آورند. در شکل گیری این مجموعه ها دولت نقش کاملا تعیین کننده ای را بر عهده داشته است. در این مقاله ضمن مروری بر ادبیات شهرهای جدید، تجربه احداث نو شهرهای ایران نقد شده است.

هدف از این مقاله، بدست آوردن روش مناسب از لحاظ اقلیم شناسی در طراحی ساختمان است. بدین لحاظ برای بررسی وضعیت ساختمانی از نقطه نظر اقلیمی به صورتی که در ذیل آمده، عمل شده است. با توجه به آمار هواشناسی (از سال 1950 تا 2003 م) ایستگاه سینوپتیک شیراز، عناصر آب و هوایی شامل دما، رطوبت نسبی، باران، باد و... بررسی و سپس شرایط آسایش انسان در ماه های مختلف سال به روش های مختلف معلوم گردید. با توجه به اقلیم شیراز و شدت و جهت تابش خورشید در ماه های مختلف و جهت بادهای غالب، منجر به پیشنهاداتی برای طراحی ساختمان در شیراز گردید.

کمبود منابع دولتی و نیاز شدید به تاسیسات زیر بنایی توسعه، دولتها را نیازمند جذب بخش خصوصی در پروژه های زیربنایی کشورها کرده است. BOT را می توان یک روش مطمئن جذب سرمایه خصوصی دانست که کنترل استراتژیک دولت را بر تاسیسات حفظ خواهد شد. این روش در کشورهای در حال توسعه اهمیت و کارایی بیشتری دارد. ایجاد ساختاری برای شناسائی و تحلیل ریسکهای پروژه، اساس هر پروژه BOT است. فقط در صورت شناسایی ریسکها، تخصیص مناسب و ایجاد آمادگی های لازم برای مدیریت آنها است که می توان به موفقیت پروژه امیدوار بود. شناسایی ریسکهای هر مرحله لازمه کسب آمادگی برای کنترل و مدیریت صحیح ریسکها و نیز تخصیص و تعیین مسئولیت هر یک از عوامل پروژه در موافقتنامه طرح می باشد. در این مقاله با بهره گیری از تجربیات بدست آمده از پروژه های انجام شده در جهان و مطالعات انجام گرفته در این زمینه، ریسکهای BOT شناسایی و ساختار خاصی برای طبقه بندی آنها پیشنهاد شده است.

در این مقاله، ابتدا مسائلی درباره روش های طراحی و اجرای اسکله های وزنی بلوکی اشاره می شود و روند طراحی اصولی این نوع اسکله تبیین می گردد. سپس با استفاده از روشی جهت تقریب قیود کنترل مدهای خرابی سازه بر حسب متغیرهای طراحی، به بهینه سازی طرح این نوع اسکله نسبت به هزینه ساخت اولیه پرداخته می شود. نتایج حاکی از این است که شکل سازه فوق نقش بسزایی در پایداری آن و کاهش هزینه ها دارد و در پایان، راهکارهایی جهت تعیین آرایش بهینه اسکله های وزنی بلوکی ارائه می گردد.

معماری تا چه پایه مبتنی بر علم است و تا چه پایه وابسته به آن؟ علم تا کجا می تواند بر تفکر معمارانه تاثیرگذار باشد؟ در این مقاله، تئوری نوسازی بازتابی به عنوان راه حلی کارآمد برای ارتباط علم و هنر (معماری) معرفی شده است و جایگاه علم و هنر در جهان امروز روشن تر گردیده است. نفوذ علم در معماری، می تواند تنها یک تکرار باشد، تکراری که در گذشته در قالب بازآفرینی هندسه طبیعی اتفاق افتاده و اکنون فقط ابزار شکل جدیدی یافته است. تغییر در ابزار موجب ایجاد تغییر در روند کار و تولید محصول (معماری) می گردد و گونه ای نوین از معماری علمی را می آفریند. در معماری علمی نوین، معمار نقش واسط و تنظیم گر را بر عهده دارد. پروسه، زنده و پویاست و محصول، حاصل پیشروی و تغییر دستگاه پروسه است. محصول غیر قابل پیش بینی است و طی روندی زنده ببار می نشیند. برنامه، از همان که هست گردیده، راه خود را می یابد و می پیماید. معمار، تنها یک سازمانده است. محصول این گونه معماری علمی، قابل انتقال به کلیه فرهنگهاست. فرهنگ، تجربه و دانش ضمنی در این برنامه مشهود نیست. تئوری نوسازی بازتابی در فهم پروسه های نوین معماری بسیار راهگشاست و تصویری گویاتر از معماری مبتنی بر علم ارائه می دهد.

احداث و بهره برداری از تصفیه خانه ها مستلزم صرفه هزینه ی زیادی است که ایجاد آن را در مناطق کم جمعیت محدود می کند. از طرفی منابع محدود و ارزشمند آب در این نقاط با ورود پساب های صنعتی و شهری آلوده می شوند. لذا در نقاطی که پتانسیل افزایش خود پالایش رودخانه ها وجود دارد ایجاد تالاب های (Wetlands) تصفیه طبیعی بسیار مفید، کم هزینه و خودکر خواهد بود. منطقه مورد مطالعه که جزو مناطق سردسیر (سقز و سنندج) است. بدین لحاظ انتخاب شده، تا با انجام این پژوهش پاسخی به تردید کارآیی این تالاب ها در مناطق سرد داده شود. این تردید از آنجا ناشی می شود که گیاهان در فصل سرما غیرفعال و اصطلاحا به خواب می روند و فعالیت پالایش را متوقف می کنند. ازطرفی یخ بستن رودخانه نیز عامل محدود کننده فعالیت تالاب ها است. در این پژوهش با توجه به حذف شاخص آلودگی (BOD) از مقدار 260 به مقدار 16 میلی گرم بر لیتر در تالاب های موجود در رودخانه سقز و از 320 به 14 میلی گرم بر لیتر در تالاب های مصنوعی سنندج، در فصل زمستان، نشان داده شده است که این تالاب ها در مناطق سردسیر نیز در تصفیه آب مخلوط با فاضلاب به طور موثر عمل می نمایند و در مقایسه با ایجاد تصفیه خانه های صنعتی، گزینه ای مطلوب است و با پیش بینی تمهیداتی می توان از این سیستم در فصول سرما نیز بهره برد.

هرچه زمان می گذرد گویی اینکه تکنولوژی نوین گام های بلندتری از خود به جا می گذارد. این همان چیزی است که در شاخه های مهندسی عمران به وضوح نمایان است، با عنایت به اینکه بتن سبک با ویژگی های برتر خود، نقاط مبهم زیادی دارد. لذا در این تحقیق به بررسی بتن های سبک جدا کننده و بتن هایی که وزن مخصوص آنها به طور قابل ملاحظه ای کمتر از وزن مخصوص بتن های معمولی است پرداخته ایم، در این ادامه هداف بتن سبک در آینده طبقه بندی کامل این نوع بتن خواص ویزه بتن مربوطه در مقایسه با بتن معمولی ابعاد اجرا گردیده با این نوع بتن و غیره پرداخته گردیده است.

این مقاله راه حلهای عملی و اصولی برای تعمیر و مقاوم سازی تیرهای خمشی تخریب شده بر اثر زلزله را ارائه می نماید. این راه حل های نتیجه مطالعات عملی و نظری می باشند که در نهمین کنفرانس اروپایی زلزله (مسکو 1990) نیز ارائه شده اند. یکی از این روش ها بازگرداندن مقاومت خمشی تیر تخریب شده با تزریق اپوکسی رزین می باشد. روش دیگر استفاده از پوشش بتنی به منظور بازگرداندن مقاومت اولیه و حتی افزایش ظرفیت خمشی مقطع می باشد. انتخاب هر یک از این روش ها بر پایه میزان تخریب و تنش های غالب بر سازه صورت می گیرد. این نوشتار، چهار روش مختلف برای مقاوم سازی تیرهای خمشی توسط پوشش بتنی با جزئیات مربوط به آن را ارائه می نماید. روش های مذکور تحت آزمایش های عملی و نظری قرار گرفته و نتایج خوبی از خود نشان داده اند.

برنامه دوچرخه های هوشمند در سالهای گذشته با استقبال دیگران و با پیشقدمی دوچرخه سواران مورد قبول قرار گرفت تا اینکه مدعی شد یکی از بهترین سیستم های ترابری عمومی بوده و ازدحام و انباشتگی و برخوردهای زیست محیطی ناشی از ترابری عمومی را کاهش داده است. برنامه دوچرخه با هوش برای اولین بار در سال 1996 در انگلستان و سپس این برنامه به سراسر اروپا و آسیا گسترش یافت. و در مدت زمان کم در ایالت متحده نیز برنامه ریزی شد. در این مقاله استعداد و موفقیت دوچرخه هوشمند در سیستم حمل و نقل عمومی مورد بررسی قرار گرفته است.

این مقاله با رویکردی توصیفی و با استفاده از مدل سازی بر آن است تا با استفاده از تجربیات زلزله در شهرهای کشورمان و دیگر نقاط جهان در ابتدا نگاهی به بحران زلزله و تجربیات آن در نقاط شهری داشته و سپس با مدل سازی، مدلی جهت نحوه آمادگی پیش از بحران که هم اکنون در دیگر کشورها از مهمترین حلقه های مدیریت بحران شهری است ارائه دهد.