فصلنامه منابع طبیعی ایران
سال پنجاه و هشتم شماره 1 (بهار 1384)

در این تحقیق با استفاده از منابع و تحقیقات مختلف ابتدا کلیه عوامل تاثیر گذار بر وقوع حرکتهای توده ای استخراج و سپس با کنترل این عوامل در منطقه عوامل شش گانه سنگ شناسی، کاربرد ارضی، شیب، جهت بارش و ارتفاع بعنوان عوامل تاثیر گذار بر حرکتهای توده ای در منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. سپس با استفاده از عکسهای هوایی، تصاویر ماهواره ای، و مطالعات صحرایی، تغییرات کاربری ارضی و واحی دارای حرکت توده ای به دست آمده وبا عوامل دیگری نظیر شیب، جهت ارتفاع، بارش و سنگ شناسی تلفیق گردید. در ادامه با توجه به کیفی بودن عوامل موجود از روش تحلیل سلسله مراتبی سیستم ها برای تعیین وزن عوامل مختلف استفاده گردید. نتایج مشخص گردید که وزن معیارهای شش گانه سنگ شناسی، کاربری ارضی، شیب، جهت، بارش و ارتفاع به ترتیب 4/0،3/0،1/0،1/0،60/0،40/0 است. بنابراین نتیجه گرفته می شود که اثر سنگ شناسی در منطقه از بقیه عوامل بیشتر بوده و بعد از به ترتیب کاربری ارضی، شیب، جهت، ارتفاع، بارش، دارای بیشترین اثرات هستند. پس از تعیین وزن هر یک از معیارهای مربوط به شاخصهای اندازه گیری شده معلوم گردید که سازند gy که دارای مارن های دوران سوم است بیشترین مقدار حرکتهای توده ای، پس از آن مراتع با وضعیت ضعیف و متوسط، کلاس شیب 20 تا 40 درصد دامنه های شمالی، بارندگی بین 550 تا 650 میلیمتر و ارتفاع 2000 تا 2200 متر شاخص هایی هستند که بیشترین خطر حرکتهای توده ای را دارا هستند. در نهایت با ضرب وزن هر معیار در شاخص آن در هر منطقه و جمع این اعداد ضریبی به نام M تعریف گردید که نشانگر خطر منطقه مورد نظر نسب به حرکتها توده ای است. مقدار این ضریب بین صفر تا صد بوده که صفر نشان دهنده بی خطر بودن منطقه و 100 نشانگر حداکثر خطر است ولی برای پهنه بندی خطر حرکتهای توده ای می توان حد فاصل بین 0 تا 100 را به چهار قسمت تقسیم کرده و به ترتیب به صورت نوارهای بی خطر، کم خطر، پر خطر و بسیار پر خطر طبقه بندی کرد.

انجام مطالعات خاکشناسی که زیر مبنای تمامی طرح های منابع طبیعی می باشد، مستلزم صرف هزینه زیادی است، که هزینه این مطالعات ناشی از هزینه های حفر پروفیل و هزینه هایی است که صرف تجزیه خاک می شود. به همین دلیل بهتر است روشی برای مطالعات خاکشناسی در منابع طبیعی انتخاب شود که با تعداد پروفیل های خاک کمتر بتواند با دقت قابل قبول ویژگی های خاک را پیش بینی نماید. به این منظور در زیر حوزه حسنجون از حوزه آبخیز طالقان که در محدوده 37 و 50 تا 50 و 50 شرقی و 7و36 تا 20 و36 عرض شمالی واقع شده و از نظر زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارای تنوع زیادی بود اقدام به مقایسه روش های زمین شناسی که جزو متداول ترین روش ها در مطالعات منابع طبیعی می باشد، گردید. ابتدا نقشه واحدهای کار هر کدام از روش های زمین شناسی و ژئو مورفولوژی از طریق بررسی های فتوژئولوژی و بازدید ای میدانی با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 20000: 1 تهیه شد و سپس اقدام به حفر حدود 60 پروفیل در این واحد ها گردید تا مقدار pH، EC، درصد مواد آلی درصد کربنات کلسیم، درصد سیلت، درصد شن و درصد رس تعیین گردد. سپس آزمونهای آمار با استفاده از نرم افزارهای مناسب آماری و در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج آزمونهای آماری نشان داد که واحدهای کاری زمین شناسی پلی گون های همگنی نیستند و پروفیل های که در رخساره های مختلف یک جنس سنگ حفر گردید، اختلاف معنی داری وجود دارد، بهمین دلیل جدا نمودن رخساره ژئومورفولوژی در هر سنگ ضروری است. از طرفی پروفیل های بیشتر و صرف هزینه زیادتر دقت مطالعه را در حد قابل قبولی افزایش نمی دهد، بنابراین برای مطالعات خاکشناسی در منابع طبیعی و در شرایط اقلیمی مشابه منطقه مورد مطالعه روش ژئومورفولوژی بهتر از روش زمین شناسی است.

رایند حرکت آب در رودخانه با توجه به ویژگی های رودخانه از نظر نوع بستر، ضریب زبری، شیب طولی و همچنین شرایط حاکم بر حوزه آبخیز آن کاملا متغیر و پیچیده است. این تغییرات و پیچیدگی در قوس و یا میاندر رودخانه به حداکثر خود می رسد. مطالعه این فرایند در طبیعت با توجه به وجود متغیرهای فراوان و شرایط غیر قابل کنترل امری بسیار دشوار است. لذا با در نظر گرفتن پارامترها اصلی و قابل اندازه گیری یک مدل فیزیکی در آزمایشگاه طراحی و ساخته شد. این مدل عبارت است از یک فلوم با درجه انحنای 180 و جنس مواد کف و کناره ها از پلکسی گلاس با جریان یکنواخت معادل 50 لیتر بر ثانیه و عمق 20 و عرض 60 سانتیمتر. مولفه های سرعت آب در سه بعدx، y، z در مقاطع مختلف با استفاده از دستگاه میکرومولینه اندازه گیری شده است. در مجموع 9 سطح مقطع عرضی با فواصل 10 درجه و در هر سطح مقطع عرضی در حداکثر 49 نقطه و در هر نقطه مولفه های سرعت در سه بعد اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که تغییرات عمقی سرعت طوری است که حداکثر شیب عرضی سطح آب در زاویه 180 درجه قوس و حداقل آن در زاویه 30و100 درجه قوس است بررسی پروفیل های عمقی سرعت در هر سه بعد نشان می دهد که حداگثر سرعت آب در عمق 7/7 سانتی متر از کف و حداقل آن عمق 7/5 سانتی متر از سطح آب است.

روش توزیع تناوب سیل مشتق شده با استفاده از تئوری آبنمود واحد لحظه ای ژئومورفوکلیماتیک به عنوان مدل بارش – رواناب، توزیع توامان شدت و مدت بارش به همراه معادله نفوذ فیلیپ برای براورد توزیع تناوب سیل در یکی از زیر حوزه های سد زاینده رود به کار برده شد. این روش مذکور با استفاده از پارامترهای خاک در حالت عادی براورد ضعیفی را از خود نشان می دهد، در حالی که با استفاده از پارامترها خاک در حالت کلیماکس اقلیمی دقت خوبی را ارایه می کند. همچنین مشخص شد که براورد سیل با این روش برای دوره بازگشت های بالا دقت مناسبی ندارد

در طراحی و اجرای پروژ های آبی کوچک در کشور عمدتا به براورد سیل توجه شده و به مساله خشکسالی در برنامه ریزی منابع آب کمتر اهمیت داده شده است. در این تحقیق برای براورد جریان کم با تداوم 30 روزه در حوزه های آبخیز در استان تهران تعداد 12 ایستگاه هیدرو متری که دارای شرایط مناسب از نظر طولی دوره آماری بودند، انتخاب شد. سپس آمار دبی حداقل 30 روزه ایستگاه های منتخب استخراج شد و مقادیر جریان کم در دوره بازگشتهای مختلف تعیین گردید. به منظور تعیین حوزه های آبخیز همگن 19 پارامتر موثر در رژیم جریان کم مانند پارامترهای مورفومتری، اقلیمی و زمین شناسی به وسیله سیستم اطلاعات جعرافیایی براورد گردید. با استفاده از روش آماری تجزیه و تحلیل عاملی از بین 19 پارامتر موثر در جریان کم که کمترین همبستگی را با هم نشان دادند انتخاب شدند. این عوامل به ترتیب اهمیت شامل مساحت، بارش متوسط سالانه، متوسط وزنی نفوذ پذیر ناچیز و شیب متوسط حوزه بودند که 36/99 درصد از تغییرات در داده های اصلی را توضیح می دهند. سپس مناطق همگن هیدرولوژیک با استفاده از روش تجزیه و تحلیل خوشه ایمشخص گردید. در ادامه تحلیل منطقه ای به روش های رگسیون چندگانه و شاخص جریان کم برای مناطق همگن و کل منطقه صورت گرفت. در نهایت به منظور مقایسه و ارزیابی صحت و کارایی مدل های براورد اطلاعات چهار ایستگاه شاهد مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد که در مناطق مورد مطالعه، روش رگسیون چند متغییره از روش شاخص جریان کم می باشد. این نتایج با نتایج عمده تحقیقات همخوانی دارد.

چکیده:کشور ایران از جمله کشورهایی است که در کمربند بیابانی دنیا قرار گرفته است. و این نکته باعث شده است تا در کنار مسئله استعداد ذاتی ایران برای بیابانی شدن، برخورد نادرست انسانها با منابع طبیعی این روند را تشدید کند. یکی از نکاتی که در اینجا باید به آن توجه شود مسئله کشاورزی است که در کشور ما کمتر به آن اهمیت داده شده است. به همین منظور لازم است تا تحقیقاتی بر روی اراضی کشاوری صورت گیرد تا برای هر منطقه مشخص گردد که آیا کشاوری منجر به تحریب ارضی می شود یا خیر؟ برای دستیابی به این منظور منطقه ای در خدابنده در استان زنجان به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب و با توجه به مطالعات خاکشناسی انجام شده، بلوکهایی در آن متمایز گردید و سپس انواع کشاورزی را در این بلوکها در قالب طرح بلوکهاب کامل تصادفی مورد مقایسه قرار دادیم نقشه های مختلف منطقه شامل شیب، جهت، طبقات ارتفاعی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. مطالعات فاکتورها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود دارد و مقایسه میانگین تیمارها، به روش مقایسه میانگین دانکن تیمارها، ارضی دیم پر شیب (بالاتر از 8 درصد)را در مجموع به عنوان نامناسب ترین تیمار با توجه به امتیاز دهی هر یک از فاکتورها و تیمار ارضی آبی چند کشتی را بعنوان بهترین تیمار معرفی کرد.

در بررسی نهال های افراپلت در خزانه که علایم کم رشدی، زردی برگها و ضعف عمومی را نشان می داد قارچ های f.solsni & fusarium از روی ریشه های آلوده جدا شده و بیماری زایی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. شناسایی این گونه ها بر اساس ویژگی های کلنی انها روی محیط کشت، شکل واندازه ماکروکنیدی ها، میکروکنیدی ها، کلامیدوسپور و وجود یا عدم آنها میسر گردید. در تیمارهای مایه زنی شده این قارچ ها در طرح بلوک ها کامل تصادفی با چهار تکرار پس از چهار ماه میانگین ارتفاع نهال ها به ترتیب 28 و27 و در تیمار شاهد 5/28 س.م بود و بعد از هفت ماه به ترتیب به 30و75/25 و 5/30 س. م رسید، نهال های بدون مرگ و میر کاملا شاداب بودند. در پایان فصل رشد نهال ها از گلدان خارج شده و مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی های انجام شده روی ریشه های آلوده، نماتد مولد زخم ریشه به تعداد زیاد جدا و عامل پوسیدگی ریشه ها تشخیص داده شد و باعث خشک شدن 75 درصد نهال گردید. میانگین ارتفاع نهالها پس از 7 ماه به ترتیب 52/2 و در تیمار شاهد 5/36 س بود که محاسبات آماری اختلاف معنی دار در سطح یک درصد را نشان داد. بنابراین، نماتود بتنهایی بیشترین خسارت را به نهال های افرا ایجاد کرده، سپس تیمار نماتود همراه قارچها قرار گرفت. قارچها f.oxysporum زیان کمتری را نسبت به گونه دیگر باعث شد و نماتود را کاهش داد، هرچه بیماری زایی دو گونه قارچ روی نهال ها شدید نبود.

از آنجایی که جنگلهای شمال ایران غالبا کوهستانی بوده و دارای تنوع گونه های چوبی بالایی نیز هستند، بررسی این موضوع که عامل مهم اکولوژیک ارتفاع از سطح دریاچه حدی در تنوع گونه ای و آمیختگی این جنگلها موثر است از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. بدین منظور در ارتفاعات مختلف جنگلهای سیاهکل 18 قطعه نمونه نیم هکتاری به صورت تصادفی انتخاب و مسئله تنوع گونه های چوبی در توده جنگلی و تجدید حیات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل از این بررسی نشان می دهد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا از تعداد گونه ها کاسته شده ولی فراوانی گونه ها (یکنواختی) افزایش می یابد. بطوری که بیشتر تنوع گونه ای در ارتفاع 100 تا 700 متر از سطح دریا و کمترین تنوع گونه ای از ارتفاع 700 متر به بالاتر دیده می شود. پراکنش درختان در طبقات قطری دارای یک توزیع نمایی بوده که از ویژگی های جنگل های بکر و طبیعی است. از نظر موقعیت اجتماعی درختان در توده های جنگلی مطالعه شده، درختان سرور حداقل و مغلوب حداکثر تعداد را نشان می دهد. از نظر سلامت در حدود 97 درصد از درختان مورد بررسی سالم بوده و 3 درصد آن خشکیده و یا سرشکسته می باشد. از نظر انشعابات تاج، فرم تاج دوشاخه از همه کمتر و چند شاخه از همه بیشتر. از نظر شاخه دوانی در 10 متر اول تنه، درختان بی شاخه حداقل و درختان پر شاخه حداکثر فراوانی را نشان می دهد. از نظر انحنا و شاغولی بودن تنه، 59 درصد درختان دارای حالت شاقولی، 34 درصد حالت غیر شاقولی و انحنا بوده و 7 درصد هم دارای تمایل می باشد. بعضی از پارامترهای کمی نظیر قطر برابر سینه و تهداد درختان در واحد سطح با تغییر ارتفاع از سطح دریا به طور منظم تغییر نمی یابد و از نظر کمیت زاداوری بهترین حالت را ارتفاعات میانی (1300-1600 متر) نشان می دهند و در ارتفاعات پایینتر از 1300 متر و بالاتر از 1600 متر تعداد تجدید حیات مطلوب نمی باشد.

پژوهشهای حاضر به بررسی موانع اقتصادی و اجتماعی در اجرای عملیات طرح جنگل داری منطقه کیاسر می پردازد. جامعه آماری شامل افراد ذکور خانوار کیاسر (1770 نفر) بوده که با انتخاب 5/2 درصد از کل جامعه تحقیق و تکمیل پرسشنامه ها به صورت یکنواخت و تصادفی در سطح منطقه و از طریق مصاحبه شفاهی با افراد داوطلب انجام پذیرفت. اولین فرضیه تحقیق این بود که بیش از 50 درصد اهالی منطقه اطلاع کاملی از اجرای عملیات طرح جنگلداری ندارند. نتایج تکمیل پرسشنامه ها نشان داد که تنها 23 درصد از پاسخ دهندگان از مجموع فعالیت های یک طرح جنگل داری آگاهی داشته و در نتیجه این فرض در سطح 99 درصد تایید گردید. در ارتباط با بررسی عوامل عدم رضایت مندی اهالی منطقه با اجرای طرح جنگل داری، نتایج حاصل از تکمیل پرسشنامه ها نشان داد 100 درصد اهالی به دلیل احتمال افزایش خطر سیل گرفتگی در منطقه و بیش از نیمی از اهالی به دلیل احتمال تخریب محیط های تفریحی، احتمال کاهش حفاظت از جنگلهای طبیعی منطقه و عدم احتمال افزایش سطح جنگلداری از اجرای عملیات طرح در منطقه استقبال نمی نمایند. فرض دیگر این بوده که پس از آگاه نمودن پاسخ دهندگان از نحوی فعالیت های انجام شده در یک طرح تحقیقاتی بیش از نیمی از افراد از اجرای طرح مذکور استقبال می نمایند. نتایج تکمیل پرسشنامه ها نشان داد که تنها 67/46 درصد پاسخ دهندگان از اجرای طرح استقبال نموده اند و در نتیجه این فرض تایید نگردید.

با انجام این آزمایش اثر غلظت آستاگزانتین موجود در جیره غذایی بر تجمع آن در تخمک و در نتیجه درصد لقاح آن مورد بررسی قرار گرفت. برای این کار ماهیان مولد ماده قزل آلای رنگین کمان در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سطوح مختلف غلظت رنگدانه کاروتنوئیدی آستاگزانتین در جیره غذایی، شامل 70/0، 46/12، 33/33، 1/65، 91/92، میلیگرم آستاگزانتین بر کیلوگرم غذا تحت سیستم فتوپریود مصنوعی تا حصول رسیدگی جنسی نهایی مورد تغذیه قرار گرفتند. پس از گذشت 6 ماه از شروع تغذیه، علائم رسیدگی جنسی در مولدین مشاهده شد و سپس برای تکثیر مصنوعی آماده گردید. به منظور فراهم نمودن اسپرم مورد نیاز برای لقاح دادن تخمک ها کلیه تیمارهای آزمایشگاهی، اسپرم همگن شده 4 عدد مولد نر قزل آلای رنگین کمان که به منظور جلوگیری از کیفیت ضعیف اسپرم توسط غذای حاوی 33/33 میلیگرم آستاگزانتین بر کیلوگرم غذا تغذیه شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. مولدین ماده تخم هایی با محتوای آستاگزانتینی تخمک در بین تیمارها مشاهده گردید (P<0/05) ولی در مقایسه با تیمار کنترل این اختلاف معن دار بود (P<0/05) و علاوه برآن رابطه رگرسیونی معنی داری نیز بین مقدار آستاگزانتین موجود در تخم هر یک از تیمارهای آزمایشی با قابلیت لقاحی تخمک (درصد لقاح) مشاهده گردید (P<0/05) که بیانگر اثر مثبت آستاگزانتین موجود در تخم بر قابلیت لقاحی تخمک و همچنین تایید کننده نقش شبیه هورمون باروری برای رنگدانه آستاگزانتین بودند.

یکی از بخشهای اساسی در ابزی پروری، تامین غذای مناسب است که معمولا تا 50 درصد هزینه های صرف شده را به خود اختصاص می دهد. مقدار اسید های چرب فوق غیر اشباع(از شاخصهای اصلی برای تعیین ارزش غذایی مواد مورد استفاده در تغذیه لارو آبزیان به شمار میاید. اسیدهای چرب مذکور نقش بسیار مهمی در حفظ سلامتی، رشد و بقای لارو آبزیان دارند. به این لحاظ روش های غنی سازی به منظور افزایش HUFA در ناپلیوس آرتمیا ابداع و توسعه یافته است. در ترکیب آرتمیای ارومیه ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) بسیار کم و داکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) در حد صفر است. لذا غنی سازی آن قبل از آنکه به مصرف لارو آبزیان برسد ضروری است. در این تحقیق غنی سازی ناپلیوس آرتمیای ارومیه به روش استاندارد انجام شده، سپس مدت مناسب برای نگاه داری لاروهای غنی سازی شده در دمای پایین با کمترین مقدار افت ارزش غذایی بررسی گردید. سنجش اسیدهای چرب با استفاده از کروماتوگرافی گازی انجام شد. نتایج غنی سازی با امولسیون اسیدهای چرب 4/30 ICES حاکی از آن است که مقدار EPA حدودا 14 میلیگرم در گرم وزن خشک و اسید چرب DHA به مقدار 5/17 میلیگرم در گرم وزن خشک در نمونه غنی سازی شده با امولسیون نسبت به نمونه شاهد افزایش یافته است. طی دوره گرسنگی در دماهای پایین اسید چرب EPA در 24 ساعت کاهش یافته و سپس این اسید چرب رو به افزایش نهاد. ولی اسید چرب DHA طی دوره گرسنگی به شدت کاهش یافت. با توجه به کاهش اسیدهای چرب طی دوره گرسنگی توصیه می شود لاروهای غنی سازی شده بیش از 24 ساعت نگاه داری نشده، سریعا به مصرف تغذیه آبزیان برسد.

ارک ملی گلستان یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده ایران و جهان به شمار می آید. این پارک بدلیل موقعیت جغرافیایی از تنوع اقلیمی، توپوگرافی و شکل زمین، زیستگاهی و رویشگاهی زیادی برخوردار است. تنوع زیستی به همراه سیمای ویژه طبیعی داخل پارک و واقع شدن آن در مسیر شاهراه آسیایی باعث شده تا از استفاده کننده زیادی برخوردار باشد. در این پژوهش با ساماندهی و طراحی تفرجگاه گلشن که بر اساس طرح جامع پارکداری پارک ملی گلستان توان زیست محیطی این توسعه را دارد با هدف حفاظت – تفرج و آموزش در محدوده قوانین و مقررات حاکم بر پارکهای ملی با بهره گیری از چگونگی توسعه در مناطق همتراز و با در نظر گرفتن استاندارهای طراحی مناطق تفرجگاهی در ایران و جهان بر پایه دیدگاه های بوم شناسی سیمای سرزمین شکل گرفته است. در این پروژه براساس مطالعات گسترده در زمینه قوانین و مقررات، استانداردها تجارب پارک های ملی در ایران و سایر کشورها و طرح های فرادست پارک ملی گلستان، معیارهای کمی و کیفی طراحی به منظور حفاظت از یک سو و توسعه فعالیت های پژوهشی، آموزشی و تفرجی تدوین گردیده است. در نتیجه طراحی با توجه به این معیارها و بر اساس ویژگی های طبیعی فیزیکی در تفرجگاه، با رعایت کمترین دستبرد در شرایط طبیعی انجام گرقته است.

خاک اره بعنوان یک ماده زاید جامد آلی توانایی بالایی در جذب یون های فلزات سنگین از پسابها را دارد و می تواند در تصفیه پسابهای صنعتی که از مهمترین منابع آلاینده آب و خاک به فلزات سنگین هستند، بسیار مفید و کارامد باشد. در این مطالعه به بررسی جذب یونهای فلزات سنگین کروم سه ظرفیت، نیکل دو ظرفیت، و مس دو ظرفیتی از پساب ساختگی توسط خاک اره خام پرداخته شد. بدین منظور ابتدا در شرایط آزمایشگاهی پسابهای حاوی فلزات سنگین مورد مطالعه تهیه و سپس با اضافه نمودن خاک اره به محیط واکنش مقدار جذب یون های فلزی توسط ذرات خاک اره در اسیدیته ها، زمانهای تماس و غلظت های اولیه مختلف یون ها در پساب، مورد ازمایش قرار گرفت. طبق نتایج با افزایش PH پساب ساختگی، درصد جذب یونها توسط ذرات خاک اره افزایش یافت و در PH=5 به ماکزیمم مقدار خود رسید. همچنین درصد جذب به نوع فلز بستگی داشت؛ به طور که درصد جذب یونهای مس، نیکل و کروم از پسابهای ساختگی آنها در PH=5 به ترتیب معادل 65، 56 و 50 درصد بود. با افزایش غلظت اولیه پساب ابتدا درصد جذب افزایش و سپس به دلیل اشباع شدن ذرات خاک اره درصد جذب کاهش یافت. طبق نتایج بدست آمده، ظرفیت اشباع هر گرم خاک اره خام برای یون های مس، نیکل، کورم به ترتیب 2/28، 8/11 و 2/32 میلیگرم بر گرم محاسبه شد. همچنین با افزایش زمان تماس، درصد جذب یونها افزایش یافت. البته سرعت واکنش سریع بود به طوری که پس از گذشت 10 دقیقه از شروع واکنش بین 45 تا 65 درصد از یونهای فلزی جذب شدند در این مطالعه زمان تماس 60 دقیقه به عنوان زمان تماس مطلوب پیشنهاد گردید.

با توجه به اهمیت خلیج فارس در بهره برداری و انتقال سوختهای فسیلی و همچنین حوادث سیاسی منطقه ای همواره مقادیر زیادی از آلاینده ها به این اکوسیستم آبی و آبزیان وارد می گردد. وانادیوم و نیکل بعنوان دو شاخص آلودگی نفتی هستند که قرار گرفتن طولانی در معرض آنها سبب تاثیرات مضری بر سلامت انسان از جمله حساسیت شدید می شود، در این پژوهش به بررسی نسبت این عناصر و مقدار آنها با نمونه برداری از صدفهای خوراکی از 4 ایستگاه در سواحل استان هرمزگان و جزیره هرمز و همچنین نمونه برداری از صدفهای مروارید ساز از 4 ایستگاه در جزیره هندرابی در پاییز و زمستان 1381 صورت پذیرفت، که پس از زیست سنجی و توزین صدفها، هزم شیمیایی نمونه ها طبق روش استاندارد بین المللی صورت گرفت. مقدار عنصر نیکل توسط دستگاه جذب اتمی فیلیپس مدل PU 9400 و نیز مقدار عنصر وانادیم توسط دستگاه جذب اتمی شیمادزو مدل G-670 در پوسته و عضله صدفها اندازه گیری گردید. نتایج حاصله بیانگر آن است که: - میانگین عنصر نیکل و وانادیم در صدف خوراکی به ترتیب 32/6 و 77/0 و در صدف مروارید ساز به ترتیب 44/3 و 76/0 میلیگرم بر کیلوگرم است که در عضله و پوسته در مقایسه با حدود استاندارد بیشتر از آن می باشد و در هر دو مورد میانگین این عناصر در پوسته بیشتر از عضله می باشد. - نسبت های حاصله از وانادیم به نیکل در مقایسه با همین نسبت در پایه های نفتی مختلف منشا مشخصی را تعیین نمی نماید در حالیکه تن های منشا وانادیم را آلاینده های نفتی و منشا نیکل را علاوه بر منابع نفتی موارد دیگری تشکیل می دهد. - بین مقدار تجمع نیکل و وانادیم در پوسته و عضله صدف هیچگونه همبستگی با داده های بیومتری صدف وجود ندارد در حالی که بین مقدار وانادیم در پوسته و عضله همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد، بین مقدار نیکل و وانادیم در عضله همبستگی معنی دار و منفی وجود دارد. تنها بین وانادیم پوسته و طول صدف مروارید ساز همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد و نیز بین مقدار نیکل در عضله و طول پاشنه همبستگی معنی دار و منفی وجود دارد.

خمیر کاغذ سودای باگاس با هیپوکلریت سدیم و هیدروسولفیت سدیم براساس توالی های اکسایشی – کاهشی به طور معکوس رنگبری شد. ویژگی نوری خمیر تهیه شده پس از رنگبری تعیین گردید. به این منظور تیمارهای کهنه سازی نوری و حرارتی تسریع شده انجام شد و ویژگی هایی همچون روشنی، سفیدی، فاکتور زردی، فاکتور سبزی، و قدار جذب و پخش نور در مراحل قبل و بعد از تیمار انداره گیری شدند. همچنین در این بررسی اثر درصد خشکی خمیر کاغذ و یون فلزی Fe و عوامل کی لیت ساز بر رنگین شدن کاغذ مطالعه شد. نتایج نشان داد که استفاده از یک مرحله رنگبری کاهشی پس از رنگبری با هیپوکلریت سدیم در مقایسه با رنگبری کاهشی – اکسایشی، ویژگی های نوری بهتری به کاغذ می بخشد.

از روش بیوپالپینگ با استفاده پیش تیمار قارچی برای تولید خمیر کاغذ از باگاس نیشکر استفاده گردید. به این ترتیب که خرده های باگاس نیشکر خوزستان به مدت دو هفته در دمای 27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90-85 درصد و در شرایط غیر استریل تحت تیمار قارچ گزینش شده مولد پوسیدگی سفید قرار گرفتند. آنگاه از خرده های اگاس تیمار شده و نمونه های شاهد با بکارگیری سه مقدار مختلف قلیا و دو سطح زمان پخت در درجه حرارت 170 سانتی گراد خمیر کاغذ بروش سودا تهیه شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در اثر پیش تیمار قارچی عدد کاپای خمیر کاغذ به مقدار 9/20 و بازده آن 7/58 درصد به 9/55 درصد کاهش یافت. نتایج حاصل از اندازه گیری ویژگی های مقاومتی کاغذهای دست ساز نشان داد که پیش تیمار قارچی مقاومت به ترکیدن و مقاومت به کشش را بهبود می بخشد اما از دوام کاغذ در برابر تاشدن می کاهد. بهترین مقاومت به ترکیدن و مقاومت به کشش کاغذ دست ساز مربوط به کاغذهای ساخته شده از خمیرهای حاصل از نمونه های باگاس تیمار شده با قارچ، زمان پخت 15 دقیقه، قلیلییت 16 درصد و بهترین کاغذها از نقطه نظر دوام به تاشدن مربوط به خمیرهایی بودند که از نمونه باگاس تیمار شده، زمان پخت 15 دقیقه و قلیلییت 18 درصد تهیه گردیدند.

فزایند مصرف چوب که با فزونی و کثرت جمعیت پدیدار گشته است توجه به کشت درختان سریع الرشد همچون صنوبر را حایز اهمیت نموده است که در طی دهه های اخیر تعدادی از گونه و کلونهای اصلاح شده خارجی وارد ایران و ایستگاه تحقیقات صنوبر صفرابسته آستانه اشرفیه واقع در کیلومتر 5 جاده کیا شهر کشت گردیده اند. از بین آنها بعضی همانند کلن P.d.77/51 با توجه به سازگاری و توان چوبدهی بالا مورد استقبال عمومی کشاورزان و صنوبرکاران قرار گرفت. بهینه سازی مصرف چوب ارتباط تنگاتنگی با شناخت ویژگی آناتومی، بیومتری الیاف و ویژگی های فیزیکی آ«پیدا می کند. این کلن با وزن مخصوص نرمال (0/388 G/CM) طول و قطر الیاف به ترتیب 947 و 4/25 میکرون در ردیف چوبهای سبک و نیمه بخش روزنه های تعریف می شوند. حفرات آوندی آن منفرد و یا به هم چسبیده بوده که به صورت گروهی قرار دارند. دوایر سالیانه مشخص و دریجه منفرد در انتهای آوند دارد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی مقدار جوانه زنی در گونه درمنه کوهی انجام گرفت. به این منظور بذر مورد نظر از منطقه ورداورد کرج در اواخر آبان 1381 جمع آوری گردید. آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی در ازمایشگاه بذر دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. در این برسی درصد جوانه زنی بذور گرداوری شده از سه ارتفاع مختلف در شرایط روشنایی و تاریکی و همچنین در دو زمان متفاوت با هم مقایسه شدند که نتایج زیر بدست آمد. درصد جوانه زنی اندازه گیری شده در دو زمان، نشان داد که بذرهای گرداوری شده از ارتفاع 2200 متر از مقدار بیشتری در مقایسه با دو ارتفع 1800 و 2400 متری برخوردار هستند. همچنین درصد جوانه زنی در شرایط روشنایی بیشتر از درصد جوانه زنی در شرایط تاریکی بوده اما سرعت جوانه زنی در شرایط تاریکی بیشتر بوده است. در مقایسه درصد جوانه زنی در دو زمان مختلف مشاهده شد که با گذشت 6 ماه از جمع آوری بذر و نگاه داری آن در شرلیط دمایی یخچال (5-4 درجه سانتیگراد) 10 الی 17 درصد به قوه نامیه بذور اضافه خواهد شد.

شناخت تحمل به تنش خشکی در سال اول در گونه های مختلف گراس ها جهت استفاده از آنها در احیا مراتع امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل اولیه رویشی گراس ها آزمایشی در گلخانه انجام شد. در این آزمایش، از گلدانهایی با بافت خاک لومی شنی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار استفاده شد. عواما مورد مطالعه شامل 36 توده گراس دایمی شامل 15 گونه از هفت سرده گراس که از مناطق مختلف کشور جمع آوری شده بودند و سطوح آبیاری شامل، آبیاری کامل و قطع آبیاری تا مرحله پژمردگی (15-بار) بود. صفات مورد مطالعه بررسی محتوای نسبی آب برگ در چهار زمان، عملکرد ماده خشک ریشه و ساقه، طول ریشه و توانایی رشد پس از یک دوره خشکی و آبیاری مجدد بود. نتایج نشان داد اثر تنش خشکی بطور متوسط در تمامی گونه های مورد مطالعه تاثیر معنی داری بر طول و وزن خشک ریشه در پایان آزمایش نداشت. ولی عملکرد ماده خشک قسمت هوایی 50 درصد کاهش یافته و نسبت وزن خشک ریشه به ساقه تحت تنش خشکی 22 درصد افزایش می یابد. در برخی از گونه محتوای آب برگ تحت تنش شدید خشکی به کمترین مقدار تا مرز 30 درصد کاهش یافت. به طور متوسط عملکرد ماده خشک حاصل از رشد مجدد پس از آبیاری در گونه های تحت تنش 43 درصد بیشتر شاهد بود. متوسط شاخص رشد مجدد در گونه های تحت تنش خشکی 17/74 درصد و شرایط آبیاری مطلوب 97/6 درصد بود. بیشترین ماده خشک تولیدی پس از آبیاری مجدد در گونه های رونده مشاهده شد. سیستم ریشه و گسترش آن در مراحل اولیه رشد در جهت مقابله با خشکی و استفاده مجدد از آب از اهمیت زیادی برخوردار است. گونه Eelymus elongatum از پتانسیل تولید بالایی در هر دو محیط تنش و شاهد برخوردار بود. سرده agropyron spp از تحمل خوبی برخوردار بود. و ضعیف ترین گونه ها، bromus tomentellus، festuca ovina و Dactylis glomerate بودند.

نظر به اهمیتی که مراتع کشور برای تامین غذای دام و نگهداری خاک دارد لازم است راه حل های اصولی و مبتنی بر یافته های علمی و تجربه های عملی پیش روی بخش های اجرایی و بهره برداران این منابع قرار داده شود کاربرد ماشین های مناسب برای مکانیزه کردن چراگاه های تخریب شده به دلیل افزایش سرعت کار، دقت و بازده و همچنین کاهش زمان و هزینه صرف شده ضرورت دارد در این راستا انتخاب نوع ادوات بسیار مهم است از جمله ماشین های که برای احیا مراتع به کار می روند بذرکارهایی هستند که کاربرد صحیح آنها به ویژه استفاده صحیح از چرخ فشار مناسب با توجه به آثار مهمی که فشردگی خاک اطراف بذر بر جوانه زنی و سبز شدن بذر و نیز حفظ رطوبت موجود در خاک دارد حایز اهمیت است در این تحقیق از طرح کرت های خرد شده بر اساس طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد و اثر پنج نوع چرخ فشار و یک تیمار بدون چرخ فشار در دو سطح رطوبت اولیه (10-9و20-19 درصد)بر پارامترهای خاک و گیاه مطالعه گردید نوع خاک منطقه رسی – لومی سنگین بوده و مقداری آهک نیز در بافت ان مشاهده گردید پارامترهای اندازه گیری شده خاک عبارتند از رطوبت و وزن مخصوص ظاهری خاک در دو نوبت: هفته اول پس از کاشت و دو ماه پس از کاشت در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متر پارامترهای مربوط به گیاه شامل درصد جوانه زنی درصد سبز شدن و عملکرد (وزن ماده خشک) گیاه اسپرس می باشند به کمک تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها مشخص شد که در هر دو سطح رطوبت استفاده از چرخ فشاربه عنوان یکی از ملزومات دستگاه ضروری است همچنین چرخ های لاستیکی دارای برتری محسوسی نسبت به انواع فلزی می باشند چرخ فشار نوع P3 (لاستیک وسط برآمده)نسبه به بقیه برتر بوده و پس از آن چرخ نوع P4(لاستیک معمولی) در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد در کرت های مرطوب چرخ نوع P4 تفاوت معنی داری با P3 داشته ولی در کرتهای خشک در اکثر موارد تفاوت معنی داری نسبت به آن نشان نمی دهد از این رو در شرایط خشک چرخ فشار لاستیکی معمولی به علت هزینه کمتر ساخت و تولید پیشنهاد می گردد با توجه به پارامترهای اندازه گیری شده چرخ های (P1 قایقی)، (P2 فلزی وسط شیار دار)،(P5 فلزی بدون شیار) نتایج مناسبی در برنداشتند.