فصلنامه منابع طبیعی ایران
سال پنجاه و هشتم شماره 3 (پاییز 1384)

برآورد مقدار ظرفیت مخزن یک سد تابعی از ورودی رودخانه به آن می باشد. عدم دقت در برآورد آبدهی طولانی مدت رودخانه ها غالبا منجر به برآورد بیش از حد یا کمتر از حد حجم ورودی و در نتیجه اشتباه در تعیین ارتفاع سد می شود. تولید آمار مصنوعی معمولا با روش های استوکاستیک پارامتری انجام میشود. این روش ها به دلیل وجود پارامترهای متعدد به به ویژه در سری های زمانی ماهانه در تولید آمارمصنوعی رودخانه ها دچار خطا می شوند در این تحقیق از روش برآرود هسته ای چگالی که یک روش ناپارامتری می باشد در تولید سری مصنوعی ماهانه رودخانه دز استفاده شده است. از بین 50 سری تولید شده ماهانه بهترین سری با استفاده از معیار میانگین قدر مطلق خطا تعیین گردید مقایسه بین آبدهی مشاهده شده و برآورد دبی حاصل از کاربرد بهترین سری شبیه سازی شده نشان داد که تطابق خوبی بین این دو سری وجود دارد و تفاوت در حد 6/11 درصد است با توجه به نتایج به دست آمده دراین مطالعه می توان استفاده ازاین روش را برای تولید آمار طولانی مدت رودخانه ها پیشنهاد نمود. به خصوص در رودخانه هایی که دارای آمار طولانی مدت نیستند این روش می تواند برای مدیریت و برنامه ریزی استفاده از آبهای سطحی درآینده موثر باشد.

در حوضه های کوهستانی بخش عمده ای از بارندگی به صورت برف نازل می شود و جریان حاصل از ذوب در تامین منابع آب آشامیدنی و کشاورزی و تغذیه های سفره های زیرزمینی موثر بوده و در برخی موارد منشا بروز سیلاب های مخرب می باشد. بنابراین شناخت دقیق ویژگی های برف در زمان و مکان به منظور مدیریت صحیح و موثر منابع آب حایز اهمیت بسیار است. مطالعات گذشته نشان داده است که سطح پوشش برف یک متغیر اساسی در شبیه سازی و پیش بینی رواناب حاصل از ذوب برف بوده و تغییرات آن در زمان و مکان می تواند به عنوان شاخص مهمی از ویژگی های برف در مقیاس یک حوضه آبخیز موردمطالعه قرار گیرد. هدف اصلی این تحقیق شناخت مناطق موثر در انباشت و ماندگای برف و رتبه بندی زیر حوضه ها بر اساس سهم ذوب برف در رواناب بوده که در توسعه مدل های شبیه سازی و پیش بینی رواناب در فصل ذوب برف حایز اهخمیت می باشد در این تحقیق تغییرات زمانی و مکانی سطح پوشش برف به صورت فراوانی انباشت و ماندگاری برف در حوضه کارون با استفاده از تحلیل تصاویر ماهواره ای و روش هواشناسی مورد بررسی قرا گرفته است با کاربرد یک مدل بیلان آبی و روابط منطقه ای سهم ذوب برف در رواناب سالیانه برای سطوح مختلف حوزه تعیین گردیده و رتبه بندی سطوح حوزه بر اساس اطلاعات مکانی حاصل از مقدار سهم ذوب برف زیر حوضه در رواناب و سطوح فراوانی و پتانسیل انباشت و ماندگاری سطح برف انجام گرفته است. در این تحقیق دمای آستانه ریزش برف نیز که از پارامترهای اساسی مطالعات برف در مناطق کوهستانی است با استفاده از تحلیل داده های سینوپتیک و دادهای دورسنجی تعیین شده است.

در این تحقیق داده های مربوط به بارش سالانه در یک دوره آماری 43 ساله برای ایستگاه هایی از آذربایجان شرقی برای تحلیل و مدل سازی بارش و محاسبه سالهای مرطوب و خشک مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور تعیین کمی و تفکیک سالهای مرطوب، نرمال و خشک از نمایه های آب و هوایی مختلف استفاده شده است و نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از وقوع پدیده های خشکسالی بادرجات مختلف در همه ایستگاه ها است از نظر طبقه بندی سالهای مرطوب و خشک غالبا درایستگاه های مورد مطالعه بارش نرمال و به صورت دوره ای سال خشک و نیز دوره مرطوب قابل مشاهده می باشند که سالهای با براش نرمال از توالی و تداوم بیشتری نسبت به سالهای مرطوب و خشک برخوردارند. در بین مدلهای ((بارش قابل اعتماد)).((بارش استاندارد شده))و روش ((نیچه)) که دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند مدل بارش استاندارد شده با داشتن قابلیت های بیشتر و محدودیت های کمتر بهتر از دیگر مدلها تشخیص داده شده است.

جلوگیری از بادرفتگی خاک در مناطق برداشت یک کار بنیادی است وعملیات اجرایی بایستی بیشتر در منطقه برداشت متمرکز شود. منشایابی رسوبات بادی منطقه رفسنجان طی دو مرحله انجام شد. ابتدا جهت یابی مناطق برداشت و سپس مکان یابی. به منظور جهت یابی قطاع برداشت در حوزه رفسنجان ابتدا اطلاعات مربوط به بادهای منطقه باتکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف ارگ به دست امد سپس تصاویر ماهواره ای مربوط به دوه دوره زمانی با یکدیکر مقایسه شد و با استفاده از تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی مورفولوژی تپه های ماسه ای ارگ تعیین شد در نهایت با مطالعه رژیم با دو رسم گلبادها، بادهای فرساینده و موثر در تشکیل تپه های ماسه ای شناسایی شد پس از مشخص شدن قطاع برداشت (قطاع غرب و جنوب غرب)،مرحله مکان یابی نقاط برداشت آغاز شد. دراین مرحله با مطالعه ژئومورفولوژی قطاع برداشت شد و نمونه برداری از رخساره های این قطاع اقدام به کانی شناسی و مطالعه مورفوسکوپی رسوبات تپه ای ماسه ای و قطاع برداشت شد و ارتباط با ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی شد. در نهایت با توجه به شواهدی مثل جهت قرار گیری سیف ها و بارخان ها(جنوب غربی و شمال شرقی)، قرار گیری زیبارها در سمت غرب و جنوب غرب ارگ، شدید بودن شاخص انرژی بادهای جنوب غرب و غرب، وجود کانی های سنگین هماتیت و آمفیبول در میان نمونه ها، زیاد بودن قطر میانه ذرات(240 میکرون)، کج شدن برخی نمونه ها به سمت ذرات دانه درشت و پایین بودن ضرایب گردشدگی رخساره های قطاع برداشت، مشخص شد که منشا رسوبات تپه های ماسه ای نزدیک بوده (کمتر از 20 کیلومتر) و اکثرا اراضی مرتعی، زراعی متروکه و باغات پسته دشت سر های پوشیده غرب و جنوب غرب رفسنجان، اراضی فاقد پوشش و یا دارای پوشش ضعیف دشت سرهای پوشیده و اپانداژ شرق رفسنجان و مسیل رودخانه های شور، شاهزاده عباس و کبوترخان است.

به منظور تعیین روند تجزیه لاشبرگ در گونه توسکا ییلاقی، در دو توده منطقه اسالم و واز، با شرایط متفاوت سنگ مادری، برگ های تازه خزان کرده در پاییز جمع آوری گردید. لاشبرگ های هر منطقه در چهار گلدان به مدت 7 ماه در شرایط آزمایشگاه قرار گرفتند. به فواصل 21 روز از گلدان ها نمونه گیری و نیتروژن و کربن آنها اندازه گیری شد. مقدار نیتروژن و کربن لاشبرگ ها در دو منطقه در روز اول آزمایش تفاوت معنی داری نداشتند درصد نیتروژن لاشبرگهای منطقه واز 49/2 و منطقه اسالم 62/2 و درصدکربن لاشبرگ های منطقه واز 35/43 و منطقه اسالم 65/39 در روز اول به دست آمد. روند تغیرات کربن در دو منطقه معنی دار نبود اما روند تغییرات نیتروژن و تغییرات C/N دردو منطقه معنی دار بود. نسبت C/N درلاشبرگ های منطقه واز از 38/17به 35/10 و درمنطقه اسالم از 12/15 به 67/10 کاهش یافت

به منظور مطالعه تاثیر متغیرهای محیطی بر روی مشخصه های کمی و کیفی نمدار در جنگل های غرب مازندران نه رویشگاه در مناطق رویان، نوشهر و رامسر انتخاب و در هر منطقه سه طبقه ارتفاعی(کمتر از 500،500تا 1000 و 1000 تا 1500 متر از سطح دریا) درنظر گرفته شد. در هریک از رویشگاه ها 3 قطعه نمونه هر کدام به مساحت یک هکتار(100 در مجموعه 27 قطعه نمونه برای انجام مطالعات انتخاب گردید. نتایج این بررسی در مناطق مورد مطالعه نشان می دهد که نمدار در شرایط محیطی متفاوتی انتشار دارد. این گونه از ارتفاعات پایین تا ارتفاعات بالا و در دامنه های مختلف به ویژه دامنه های شمالی، شرقی و شمال شرقی گسترش یافته است. نتایج کلی نشان می دهد که نمدار گونه ای است کم توقع که در خاکهای کم عمق و نیمه عمیق با عناصر غذایی متوسط رویش دارد. در اکثر رویشگاه ها خاک دارای بافت رسی و رسی – لومی بوده و اسیدیته خاک از اسیدی ضعیف تا قلیایی ضعیف نوسان دارد و متوسط بارندگی سالیانه درمناطق مورد بررسی بین 1110 تا 1311 میلی متر و متوسط دمای سالیانه بین 1/8 تا 2/15 درجه سانتی گراد متغیر می باشد بر اساس تاثیر متغیرهای محیطی بر روی مشخصه های کمی و کیفی نمدار به روش خوشه بندی سلسله مراتبی گروه بندی رویشگاه ها مورد بررسی انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که مشخصه های کمی و کیفی نمدار تحث تاثیر متغیرهای محیطی قرار داشته و درتفکیک و گروه بندی رویشگاه ها نقش مهمی را ایفا می کند در این بررسی تاثیر عوامل رویشگاهی از جمله خاک، اقلیم، جهت دامنه. ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه های کمی(قطر برابر سینه،قطر تاج،ارتفاع کل و ارتفاع اولین شاخه و دو شاخگی) و مشخصه های کیفی (خمیدگی، پیچیدگی، شاخه دوانی و تقارن تاج) مشاهده شد.

این مطالعه به بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در گروه های اکولوژیک درختی تعیین شده در سری نم خانه جنگل خیرود کنار و تعیین معنی دارترین و مهم ترین خصوصیات تغییر پذیر خاک دراین گروه ها می پردازد به منظور تعیین گروه های اکولوژیک درختی در ابتدا ضمن نمونه برداری از جنگل قطر درارتفاع 1/3 متری از زمین) برابر سینه درختان (درارتفاع 1/3 متری از زمین) در 325 قطعه نمونه مربعی شکل به مساحت 2500 متر مربع مورد اندازه گیری قرار گرفت. سطح مقطع برابر سینه برای هریک از گونه های درختی در هریک از قطعات نمونه محاسبه و پس از انجام این عمل با استفاده ار روش TWINSPAN پوشش درختی منطقه کلاسه بندی گردید و به این ترتیب 4 گروه اصلی درختی تعیین شد به منظور تعیین محل پروفیل ها برای بررسی خاک درهریک از گروه های اکولوژیک درختی نقشه شکل زمین بر مبنای 3 مشخصه ارتفاع از سطح دریا درصد شیب و جهت شیب برای کل سطح سری تهیه و از طرف دیگر به منظور بررسی شباهت ها و عدم شباهت ها بین قطعات نمونه از نظر گونه های درختی از شاخص SORENSON استفاده شد. به این ترتیب در نهایت تعداد 83 پروفیل در سطح سری نم خانه و در واقع در داخل 4 گروه درختی تفکیک شده مشخص و نهایت حفر شد هریک از پروفیل های خاک در داخل جنگل تشریح و خصوصیات مختلف فیزیکی و شیمیایی که در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند عبارتند از: PH خاک بافت خاک وزن مخصوص ظاهری درصد ماده آلی و کربن آلی ازت کل فسفر قابل جذب و درصد آهک به منظور بررسی روابط بین خصوصیات اندازه گیری شده خاک و تغییرات و پوشش درختی روش های آماری تجزیه واریانس (ANQVA)و تجزیه وتحلیل چند متغیر مانند روش DCA (تجزیه و تحلیل تطابقی غیر جهت دار) استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که از میان خصوصیات مختلف خاک که مورد اندازه گیری قرار گرفتند درصد کربی آلی نسبت C/N بافت خاک و وزن مخصوص ظاهری خاک دارای تغییرات معنی داری در ارتباط با تغییرات گروه های اکولوژیک درختی بوده اند.

زمین به عنوان مکان و نیز یکی از عوامل تولید از نقش مهمی در برنامه ریزی اقتصادی برخوردار است تخصیص زمین به یک کاربری تحت تاثیر عوامل محدود کننده زیادی قرار دارد مطالعات گذشته توانایی مدل برنامه ریزی خطی را در حل مسایل تخصیص منابع به خوبی نشان می دهد در این مدل زمین و دیگر منابع باتوجه به کمیابی و مزیت نسبی آنها در فرایند تولید به کاربری مختلف تخصیص می یابند. مدل برنامه ریزی در این مطالعه به تحلیل 53 متغیر و 62 محدودیت در سطح 28171 هکتار از حوزه کلیبر چای می پردازد منطقه با توجه به توان طبیعی برای تولید محصولات مختلف به زیر منطقه های همگنی تقسیم شده است که این سطوح همگن گروهی از عوامل محدود کننده در مدل را تشکیل می دهند. این مطالعه نشان می دهد که چگونگی مدل برنامه ریزی خطی می تواند با عوامل محدود کننده مکانی و اقتصادی مربوط شود درمنطقه مورد مطالعه مرتعداری به همراه کشت علوفه از نظر اقتصادی نسبت به زراعت گندم و جو دیم و انواعی از باغداری در اولویت بالاتری قرار گرفته است حدود 700 هکتار از کل اراضی به تولید یونجه و جو آبی تخصیص یافته است این مقدار علوفه کاری می تواند با عرضه خوراک تکمیلی ازدامپروری در 12521 هکتارمراتع منطقه پشتیبانی نماید این مسئله می تواند به کاهش سطح اراضی حفاظت شده جنگلی به نفع مرتعداری در برنامه منطقه منجر شود.

با استفاده از یک مخزن پرورش ماهی به ابعاد 110 سانتیمتر طول 84 ساتنی متر عرض و 100 سانتی متر ارتفاع و قرار دادن 3 سینی پرورش گیاه به ابعاد 110 ساتنی متر طول 30 ساتنی متر عرض و 5 سانتی متر عمق و درفاصله 20 ساتنی متری بالا مخزن ماهی و یک پمپ آب برای چرخش آب در سازگان با قدرت آبدهی 30 لیتر بر ثانیه یک سازگان پرورش مدار بسته برای پرورش مدار بسته برای پرورش ماهی تیلاپیای قرمز طراحی گردید سپس برای تولید پساب ماهی تعداد 70 قطعه ماهی با میانگین وزن02/0 +20 گرم در مخزن پرورش ماهی وارد شدند و به مدت 3 هفت با غذایی حاوی 24 در صد پروتئین تغذیه شدند ماهیان دو بار در روز ساعت 9 صبح و 4 بعدازظهر غذادهی شدند میزان مصرف روزانه غذا حدود 5 درصد وزن کل ماهی ها در هر مخزن پرورش بود بعد از 3 هفته ماهی ها برداشت و مواد محلول و غیر محلول موجود درسازگان با عنوان محیط کشت برای کاهو مورد استفاده قرار گرفت سازگانی مشابه که فقط درآن آب در گردش بود نیز بود برای تعیین ورود مواری که احتمال داشت از خارج وارد سیستم شود به عنوان تیمار صفر مورد بررسی قرار گرفت تعداد 42 نشا کاهو هریک به سن یک هفته وارد سینی های پرورش گیاه در هر واحد آزمایش شدند و بعد از 5 هفته کاهوها برداشت گردیدند مقدار کل محصول کاهو تولید شده باستفاده از پساب به طور میانگین 197+2017 گرم درمترمربع بود درتیمار آب نشاءهای کاهو همگی بعد از دو هفته از بین رفتند.غلظت مواد معدنی در مخزن پرورش ماهی بعد از برداشت ماهی و بعد ازبرداشت کاهو اندازه گیری شد. باشروع کشت کاهو غلظت مواد معدنی دارای تغییراتی بود و کاهش نشان داد نشاءهای کاهو توانستند در حین رشد 2/3 درصد آهن 76/73 درصد منگنز 97/7 درصد روی 48/3 درصد مس 01/5 درصد کلسیم 72/4 منیزیم 48/1 فسفر 98/8 ازت 28/0 درصد پتاسیم را که از طریق غذا دهی به ماهی وارد سازگان شده بود جذب کنند نتایج این آزمایش نشان داد که پساب تولید شده در پرورش ماهی به صورت مدار بسته را می توان به عنوان مواد مغذی برای کشت گیاه کاهو به روش کشت در محلول مواد مغذی به کار برد.

در بین 40 گونه ماهی با ارزش و اقتصادی از نظر صید درحوزه دریای خزر 6 گونه ماهیان خاویاری منحصربه فرد هستند تاس ماهی ایرانی یکی از 5 گونه زنده خانواده تاس ماهیان در بخش جنوبی دریای خزر می باشد مطالعه بر روی ارزیابی ذخایر اقتصادی ماهیان خاویاری در مدیریت صیادی موثر در جمعیت های تولید مثل کننده مهم است هدف این مطالعه بررسی ترکیب های سنی جنسی و طولی و وزنی و ارایه مدل های رگرسیونی برای تعریف رابطه طول و وزن ماهی رشد وزنی و رشد طولی تاس ماهی ایرانی صید شده ار سواحل جنوب شرقی دریای خزر درهنگام صید تابستانه بوده است این پژوهش درسال 1380 در صیدگاه ترکمن واقع درناحیه 4 شیلات ایران انجام شده است تعداد 80 تاس ماهی ایرانی(31 عدد نر و 49 عدد ماده) نمونه برداری شدند طول چنگالی و وزن کل ماهیان اندازه گیری شد و تعیین سن ماهیان با استفاده از شعاع اول باله سینه ای انجام گردید نتایج نشان داده است که میانگین های سن طول فورک و وزن کل ماهیان جنس ماده بیشتر از ماهیان جنس نر بوده است(p<0/05،p<0/01، p<0/01 به ترتیب) 25/61 درصد از صید تاس ماهی ماده بود درکل 25/6 درصد نمونه ها نابالغ بودند ماهیان نر نسبت به ماده زودتر بالغ می شوند سن بلوغ برای ماهیان ماده و نر به ترتیب بیشتر از 19 سال و بیشتر 17 سال محاسبه شد با افزایش طول بدن وزن بدن ماهی نیز افزایش می یابد(0/01>p) باافزایش سن ماهی طول فورک و وزن کل ماهی افزایش یافته است (0/01>p)رابطه های به دست آمده برای رشد وزنی و رشد طولی تاس ماهی ایرانی ماده و نر در سطح بسیار بالایی معنی دار بوده است(0/01>p) این پژوهش نشان می دهد که درحال حاضر فشار صید بر روی تاس ماهی جنس ماده در حال افزایش است که می تواند بابرنامه ریزی حفاظت زیستی کاهش یابد وضعیت ترکیب جنسی و رسیدگی جنسی ماهیان خاویاری تحت تاثیر فعالیت های انسانی می باشد رابطه های طول فورک و وزن کل رشد طولی و رشد وزنی درارتباط با فاکتورهای تغذیه ای شرایط محیطی زیستگاه مانند درجه حرارت واکسیژن و رقابت غذایی جانوران دیگر درزیستگاه می باشد.

کارخانجات صنعتی در بخش های گوناگون خود، تولید برخی زایدات جامد می نمایند که دربیشترموارد این گونه زایدات دارای آثار زیست محیطی بوده و مشکلاتی را در سطح جامعه از نظر مدیریت و دفع به وجود می آورند امرزه کاهش این آثار از بزرگترین چالش های فرا روی صنایع به ویژه صنعت خودروسازی به منظور نیل به اهداف توسعه پایدار می باشد. شرکت ایران خودرو نیزبه عنوان بزرگترین کارخانه صنعت خودروسازی کشور مواد زائدی که حاصل عملیات تولید کارخانه بوده و دارای آثار زیست محیطی می باشند تولید می نماید در این تحقیق واحد لوازم تکمیلی و تزیینی شرکت ایران خودرو به عنوان یکی از واحدهای تولید کننده مواد زاید این شرکت انتخاب گردیده که آنالیز کمی و کیفی زایدات آن به منظورارایه راهکارمناسب مدیریتی صورت پذیرفته است مواد اولیه مورد مصرف در خلال عملیات مختلف تولیدی در واحد مدیریت لوازم تکمیلی و تزیینی شرکت ایران خودرو که تولید زایدات می نمایند شامل پارچه، PVC، مشمع، فیبر، الوار، پروفیل، مفتول آهنی، نایلون و رنگ می باشد. نتایج حاصل ازاین تحقیقات نشان می دهند که آنالیزکمی و کیفی مواد زاید در واحد لوازم تکمیلی و تزیینی شرکت ایران خودرو، موجبات شناخت لازم برای مدیریت زایدات تولیدی را فراهم آورده و به عنوان نمونه از راهکارهای مدیریتی زایدات می توان از روش های کاهش مصرف مواد اولیه در مبدا بازیافت یا استفاده مجدد زایدات، و پردازش آنها استفاده نمود.

میزان ترسیب فلزات سنگین درتالاب انزلی و عملکرد تصفیه ای این تالاب مورد مطالعه قرار گرفت دراین مطالعه نمونه های ماهیانه رسوب در 15 ایستگاه شامل ورودی ها، خروجی ها و داخل تالاب دریک دوره 6 ماهه (مرداد تا دی 1381جمع آوری و آنالیز شد در نمونه های رسوب شش فلز سنگین شامل کروم، کادمیم، سرب وروی مس و نیکل اندازه گیری شد برای استخراج و عصاره گیری فلزات از نمونه های رسوب از روش هضم تر و از ترکیب اسیدهای کلریدریک و نیتریک استفاده شد و برای اندازه گیری فلزات سنگین از دستگاه طیف سنجی جذب اتمی دارای لامپ دوتریم استفاده شد برای بررسی موضوع و تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری از قبیل آنالیز واریانس، هم بستگی داده ها و آنالیز خوشه ایاستفاده شد نتایج این تحقیق نشان می دهد مقدار فلزات سنگین موجود در رسوبات در ایستگاه ها و و دورهای مختلف دارای تفاوت معنی داری است در بین فلزات مطالعه شده روی بیشترین مقدار را در رسوبات دارد غلظت فلزات سنگین در رسوبات نقاط داخل تالاب(ایستگاه 11،12و13) نسبت به ایستگاه های دیگر کمتر است. رسوبات در ورودی پیربزار(ایستگاه 5) نیز بیشترین مقدار فلزات را در بین ایستگاه ها دارد. باتوجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که با دور شدن از مصب رودخانه های ورودی مقدار فلزات سنگین در رسوبات تالاب کاهش می یابد که در اثر عملکرد اجزای تالاب درکاهش و ترسیب فلزات سنگین در مناطق ابتدای تالاب است.

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیست محیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات بهداشتی برای انسان، گیاهان و سایر موجودات زنده می شوند.در خاک های آلوده به فلزات سنگین، گونه های خاصی از گیاهان توانایی رشد و سازگاری و جذب زیاد فلزات سنگین را دارند. استفاده از این گیاهان درپاکسازی خاکهای آلوده در روش گیاه پالایشی(Phytoremediation) بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق، غلظت سرب در خاک و 5 گونه گیاهی شامل Acantholimon sp.(کلاه میر حسن)،Noea mucronata (خارگونی)، Scariola orientalis (جاز)، Stachys inflata (گاوپونه) وStipa barbata (گیس پیرزن) در اطراف معدن سرب و روی ایرانکوه واقع در جنوب غربی اصفهان اندازه گیری گردید. تجزیه آماری داده ها درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی نامتعادل انجام شد. نتایج نشان داد که تفاوت غلظت سرب در اندام هوایی گونه های گیاهی درسطح احتمال 5 درصد معنی دار و در ریشه فاقد تفاوت معنی دار بود. در بین گونه های مورد بررسی STACHYS INFFLATA دارای بیشترین مقدار جذب سرب در اندام های هوایی با میانگین 8/311 میلی گرم بر کیلوگرم ماده خشک بود. غلظت سرب در اندام هوایی گیاهان با PH خاک همبستگی معکوس(**0/488-=r) و با غلظت کل (**0/726=r)و قابل جذب سرب (*0/412=r)درخاک همبستگی مستقیم داشت.

این مطالعه با هدف بررسی تاثیر عوامل موثر فرایندی بر روی شفافیت و بازده خمیر مکانیکی پراکسید قلیایی(APAMP) از چوب صنوبر تبریزی برای ساخت کاغذ چاپ و تحریر صورت پذیرفت به این منظور گونه مورد نظر ازعرصه جنگلکاری شده در منطقه طرح صنایع کاغذ مراغه نمونه برداری و ابعاد الیاف آن شامل طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره و ضخامت دیواره الیاف به ترتیب 853، 66/22، 16/15، 74/3 میکرون اندازه گیری شد. برای تولید خمیر کاغذ APMP از مواد شیمیایی مختلف شامل سود(7و6 درصد)، پراکسید هیدروژن(6و5 درصد)، دی اتیلن تری آمین پنتا استیک اسید(0/5 درصد) و سیلیکات سدیم(3/5 درصد) بر اساس وزن خشک خرده چوب ها استفاده شد. بر اساس نتایج تیمارهای آزمایشی زمان پیش حرارت دهی خرده چوبها 20 دقیقه، زمان آغشته سازی مرحله اول 20 دقیقه، زمان آغشته سازی مرحله دوم 75-105 دقیقه، درصد خشکی مرحله اول آغشته سازی 36-34 درصد، درصد خشکی مرحله دوم آغشته سازی 25-23 درصد و درصد نسبی مصرف مواد شیمیایی در مرحله اول آغشته سازی برای سود در سه سطح 40و50و60 درصد برای پراکسید هیدروژن در سه سطح 20و25و44 درصد، برای دی اتیلن تری آمین پنتیک اسید در دو سطح 60و 75 درصد و برای سیلیکات سدیم دریک سطح 50 درصد درنظر گرفته شد. از خمیر کاغذ APMP تولید شده در 24 تیمار انجام گرفته، شفافیتی حدود 7/71 تا 6/78 درصد ISO وبازده ای حدود 17/74 تا 47/93 درصد به دست آمد. نتیجه نهایی نشان داد که با استفاده از درصد نسبی مصرف 60و 20و75 درصد در مرحله اول آغشته سازی به ترتیب برای سود پراکسید هیدروژن و دی اتیلن آمین پنتااستیک اسید و با درصد خشکی 34 در مرحله اول و 23 درمرحله دوم به ازای مصرف 7 درصد سود و 6 درصد پراکسید هیدروژن خمیر کاغذ APMP در بازده قابل قبول داری شفافیت مطلوب تری است.

در راستای استفاده بهینه از چوب گونه های سریع الرشد صنوبر ویژگی های خمیر کاغذ از چوب دو گونه صنوبر P. NIGRA VAR BETOLIFOLIA، P. EUORAMERICANA دردو طبقه قطری 20 و 15 سانتی متر با استفاده ازفرایند سودای پربازده بررسی شد. میانگین طول فیبر، قطر فیبر قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی در طبقه قطری 20 سانتی متر به ترتیب 63/978 و20/23و45/15و90/3 میکرون و مقدار سلولز 33/54 درصد لیگنین: 33/21 درصد مواد استخراجی: 35/1 درصد و خاکستر: 21/1 درصد بوده است. نتایج برریسی هلای نشان داده است که خمیر کاغذ رنگبری شده سودای پر بازده از چوب گونه P. EUORAMERICANA درطبقه قطری 20 سانتی متر نسبت به دیگر تیمارها برتر است. کاغذ حاصل از تیمار برتردارای اندیس مقاومت در برابر پاره شدن برابر 4/214 /gr mN.m طول پاره شدن برابر 66/3 kmو اندیس مقاومت دربرابرترکیدن برابر 3/ 17 gr/ kPa.m بوده است. نتایج ارزیابی خواص نوری کاغذ حاصل نشان داد که این تیمار بیشترین روشنی (ISO 59/52) و کمترین ماتی (22/95)را نسبت به دیگر تیمارها داشته است.

دراین بررسی ساخت تخته خرده چوب با چسب ایزوسیانات مورد مطالعه قرار گرفت به منظور ارزیابی قابلیت چسبندگی چسب ایزوسیانات با مواد معدنی الیاف پسماند کارخانه چوب و کاغذ مازندران حاوی (CMP،NSSC)تقریبا 28 درصد مواد معدنی در چهار سطح صفر 30و15و45 درصد در مخلوط با خرده چوب مورد استفاده قرار گرفت. دو نوع تخته همسان و سه لایه که الیاف پسماند در لایه های سطحی تخته به کاررفت ساخته شد چسب ایزوسیانات در دو سطح 3 و 4 درصد مورد استفاده قرارگرفت بقیه عوامل نظیر فشار پرس درجه حرارت پرس رطوبت کیک دانسیته و ضخامت تخته به عنوان عوامل ثابت در نظر گرفته شدند بعد ازساخت نمونه های آزمونی خواص فیزیکی و مکانیکی آنها شامل مقاومت خمشی و برشی جذب آبی و واکشیدگی ضخامت 2 و 24 سانتی اندازه گیری شد نتایج این بررسی نشان می دهد که افزایش مقدار چسب ایزوسیانات از 3 درصد به 4 درصد باعث بهبود کلیه خواص فیزیکی و مکانیکی نمونه های آزمونی می شود افزایش الیاف پسماند مقاومت خمشی و برشی تخته ها را به طور جزیی کاهش داد در مقابل واکشیدگی ضخامت تخته ها اندکی بهبود یافت.کمترین مقدار واکشیدگی ضخامت در تخته خرده چوب های سه لایه مشاهده شد.

به منظور یافتن مواد اولیه غیر جنگلی برای مصرف در صنایع تخته خرده چوب در این مطالعه امکان استفاده از پوست دانه آفتابگردان به صورت مخلوط با خرده چوب گونه های جنگلی بررسی شد. درصد اختلاط پوست دانه آفتابگردان با خرده چوب گونه های جنگلی (در چهار سطح با نسبت های 0،15،30،100 درصد)و مقدار مصرف رزین اوره فرم آلدیئد(در سه سطح 9،11،13 درصد) وزمان پرس (در دو سطح 5و7 دقیقه) به عنوان عوامل متغیر این تحقیق انتخاب گردیدند. بر اساس طرح آزمایشی فاکتوریل مجموعا 72 تخته با دانسیته اسمی0.7 gr/cm درآزمایشگاه با فشار پرس kg/cm 25 و حرارت پرس 170 سانتی گراد ساخته شد خواص فیزیکی و مکانیکی تخته ها با استفاده از استاندارد 68793-DIN آزمون گردید اثر عوامل متغیر روی خواص کیفی تخته ها با استفاده از تکنیک تجزیه واریانس مورد ارزیابی قرار گرفت و به منظور یافتن شریط بهینه از روش گروه بندی دانکن استفاده شد. بر اساس نتایج این مطالعه افزایش پوست دانه آفتابگردان به خرده چوب های گونه های جنگلی تا سقف 15 درصد موجب افزایش مقاومت خمشی مدول الاستیسیته و چسبندگی تخته های ساخته شده گردید علارغم اینکه افزایش پوست دانه آفتابگردان تاثیری روی مقدار واکشیدگی ضخامت تخته ها نداشته است اما باعث افزایش جذب آب آنها درمقایسه با تخته های ساخته شده ازخرده چوبهای گونه های جنگلی شده است آنالیز اثر متقابل عوامل متغیر نشان داد که افزایش زمان پرس و مقدار رزین مصرفی آثار منفی افزودن پوست دانه آفتابگردان به خرده چوبهای جنگلی را کاهش می دهد بر اساس نتایج این تحقیق با افزودن 15 درصد پوست دانه آفتابگردان به خرده چوب گونه های جنگلی و مصرف 11 درصد رزین اوره فرم آلدئید و زمان پرس 7 دقیقه بافشار پرس kg/cm 25 و حرارت پرس 170 می توان تخته هایی تولید کرد که از نظر مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، چسبندگی داخلی، جذب آب و واکشیدگی ضخامتی مطلوب باشند.

مطالعه بوم شناسی فردی گونه ag. cristatun از سال 1375-1379 دراستان آذربایجان غربی به منظور تهیه نقشه رویشگاه و مطالعه فنولوژی ارتباط گونه یاد شده باشکل زمین (شیب،جهت و ارتفاع)،سازند زمین شناسی، خاک، تعیین تراکم، گونه های همراه، درصد پوشش تاجی، گسترش ریشه ای و بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی انجام شد. برای تهیه نقشه رویشگاه گونه مذکور حوزه های آبخیز استان به عنوان واحدهای مطالعاتی انتخاب شد. مطالعات فنولوژی در فواصل زمانی متفاوت در سه منطقه بازرگان سرو و سلماس انجام گرفت برای تعیین تراکم و درصد پوشش تاجی از روش کوادرات استفاده شد برای بررسی گسترش سیستم ریشه ای و مقدار اندام هوایی و زیرزمینی تعداد 5 پایه از گونه AG. Cristatun درهریک از مناطق مطالعاتی از خاک بیرون آورده شد. نتایج حاصله نشان می دهد که این گونه درتمامی حوزه های ابخیز استان از ارتفاع 3579-800 متر از سطح دریای آزاد و در تمامی جهات جغرافیایی دیده می شود از کونه های همراه ag. cristatun می توان گیاهان زیر را نام برد. 1-ASTRAGALUS 2- BROMUS TUMENTELLUS 3- ACHILLA MILEFOLIUM 4- STACHYS SCHETSCHEGLEEVII این گونه در منطقه بازرگان رشد اولیه خود را از اواسط اسفندماه شروع نموده و تا اواسط اردیبهشت ماه به رشد علفی خود ادامه می دهد اواخر اردیبهشت اواسط خرداد اواخر تیر و اوایل شهریور به ترتیب زمان ظهور خوشه مرحله گلدهی رسیدن بذر و ریزش بذر است. تراکم این گونه در مناطق تپیک تمر و بازرگان به ترتیب 1800 و1200و1100 پایه در هکتار است پوشش تاجی گندمیان دایمی در تپیک تمر و بازرگان 8 و 8 و7 درصد است سهم پوشش تاجی گونه مورد مطالعه از گراس های دایمی به ترتیب 3 و 2 و 2 درصد است. گسترش ریشه ای این گونه ag. cristatunدر تپیک، تمر و بازرگان به تربیب 85،80،130سانتی متر است.بررسی رویشگاه های گونه Ag.cristatum از نظر زمین شناسی نشان میدهد که این گونه اکثرا در سازند قم سازند جیرود و آمیزه های رنگی دیده می شود مطالعات خاکشناسی نشان می دهد که گونه ag. cristatun بهترین رشد را در خاکهای بافت متوسط از شنی لومی تا لومی رسی داشته و در خاکهای شنی سست و رسی سنگین وشور به خوبی رشد نمی نماید.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سه گونه SALSOLA RIGIDA، SALSOLA DENDRODIES،SALSOLA RICHTER ازنظر جوانه زنی نسبت به تنش شوری و تعیین مقاوم ترین گوانه انجام شد. هر سه گونه مورد آزمایش از خانواده اسفناجیان بوده و برای تعلیف دام و احیای مناطق خشک و نیمه خشک مناسب هستند این بررسی به صورت آزمایش فاکتوریل درقالب طرحهای کاملا تصادفی و در چهار تکرار صورت گرفت تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه مرتعی ذکر شده در بالا و سیزده سطح مختلف محلول آب شور محتوی کلرور سدیم خالص با غلظت های 0 و50و100و150و200و250و300و350و400و450و500و550و600 میلی مولار بود نتایج حاصل ازاین تحقیق نشان می دهد که دو گونه S.DENDROIDES، S.RIGIDA در مرحله جوانه زنی نسبت به گونه S RICHTERI مقاومت بیشتری به شوری داشتند به طوری که این دو گونه تا سطح شوری 600 میلی مولار شوری جوانه زنی داشتند. در صورتی که گیاه S. RICHTERI. فقط تا سطح شوری 350 میلی مولار جوانه زنی نشان داد در هر سه گونه مورد آزمایش با افزایش شوری از درصد و سرعت جوانه زنی کاسته شد و بالاترین درصد و سرعت جوانه زنی در حداقل مقدار شوری اتفاق افتاد افزاش شوری تا سطح 200 میلی مولار تاثیری بر طول ریشه چه گونه S. DENDROIDES نداشت و لی در گونه S.RIGIDA با افزایش شوری تا سطح 50 میلی مولار بر طول ریشه چه افزوده شد و با افزایش دوباره شوری از طول ریشه چه کاسته شد. درگونه S. RICHTERI نیز با افزایش شوری از طول ریشه چه کاسته شد بنابراین گونه S RICHTERI نسبت به دو گونه دیگر بهع شوری در مرحله جوانه زنی حساس تر است

اهمیت خاک به عنوان منبع غذایی و رطوبت برای تولید علوفه از آغاز علم مرتعداری مهم تشخیص داده شده است.لذابه منظور روشن شدن اثر چرا روی تغییرات نیتروژن و کربن، نسبت کربن به نیتروژن و ماده آلی خاک تحقیق حاضر به مدت یکسال در حوزه آبخیز سد لار واقع در 84 کیلومتری تهران در شمال غربی جاده هراز انجام گرفت بعد از بازدید صحرایی سه منطقه نمادین شدت چرایی(مرجع، کلید،بحرانی) مشخص گردید. سپس نمونه گیری خاک در هر سه منطقه به صورت تصادفی سیستماتیک انجام گرفت نمونه های خاک ازدو افق (10-0 سانتی متری، 30-10 سانتی متری)و در سه دوره زمانی درطول فصل چرا به تعداد 20 نمونه (از هر افق و در هر دوره زمانی) از مناطق مختلف جمع آوری شد. بعد از کسب داده ها و آگاهی از نرمال بودن آنها تجزیه و تحلیل درقالب طرح کرت های دو بار خرد شده انجام گرفت. نتایج تجزیه و اریانس و آزمون دانکن نشان داد با افزایش شدت چرا از کربن، نیتروژن و ماده الی خاک کاسته می شود اما هیچ اختلاف معنی داری درنسبت کربن به نیترون خاک مشاهده نشد (در سطح 5 درصد)تفاوت های فاکتورهای ذکر شده بین دو افق معنی دار بوده(در سطح 1 درصد) به طوری که مقدار انها در افق اول بیشتر از افق دوم بوده است. این تحقیق نشان داد چرای بیش از حد با ایجاد تغییرات منفی در عناصر غذایی خاک، پایداری اکوسیسیتم مرتعی را به خطر می اندازد.

در طی چند دهه اخیر استفاده از شاخص های گیاهی به منظور ارزیابی اکوسیستم های طبیعی کاربرد فراوانی داشته است و این شاخص ها با پارامترهای گیاهی مورد نظر همبستگی خوبی داشته اما در استفاده ازانها برای یک دوره زمانی پیوسته همواره مسایلی را باید مد نظر قرار داد. از این رو به منظور بررسی قابلیت داده های رقومی چند زمانه ماهواره لندست سنجنده +ETM در برآورد تاج پوشش و تولید گیاهی داده های ماهواره ای لندست 7 مربوط به سالهای مختلف منطقه استپی در استان مرکزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت در این تحقیق اطلاعات مربوط به تاج پوشش گیاهی و تولید فرم های مختلف رویشی متعلق به 60 پلات دو مترمربعی جمع آوری شد. عمل تطابق هندسی داده های ماهواره ای با استفاده از نقاط کنترل زمینی و با خطای هندسی کمتر از 0.5 پیکسل انجام گردید سپس به منظور حذف آثار مربوط به وضعیت هندسی نظاره و یکسان کردن شرایط تصویر برداری در سالهای مختلف تصحیح رادیومتری انجام شد و ارزش رقومی هر پیکسل به بازتاب طیفی تبدیل شد در ادامه شاخص های گیاهی مناسب مناطق خشک و شاخص های تصحیحات اتمسفری ایجاد شد و مقادیر بازتاب طیفی در محل قطعات نمونه برداری استخراج گردید نتایج حاصل از بررسی روابط همبستگی بین متغیرهای گیاهی و بازتابهای طیفی و شاخص های گیاهی نشان دهنده همبستگی معنی دار بین باندهای طیفی ETM 5، ETM 7 شاخص های TSAVI1GEMI،ARVI با تاج پوشش گندمیان بوته ای ها تاج پوشش و تولید کل در بین شاخص های گیاهی نشان داد با تکیه بر نتایج حاصل از این تحقیق می توان استنتاج نمود که کاربرد بازتاب طیفی درهنگام کاربرد تصاویر چند زمانه برای برآورد تاج پوشش های گیاهی و تولید در مناطق خشک از دقت بالاتری برخوردار است همچنین استفاده از شاخصهای تصحیحات اتمسفری برای کم کردن تغییرات شرایط اتمسفری در سالهای مختلف ضروری به نظر می رسد.