فهرست مطالب

مطالعات فرهنگ - ارتباطات - پیاپی 18 (تابستان 1391)

فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات
پیاپی 18 (تابستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/10/02
  • تعداد عناوین: 7
|
  • فاطمه جواهری، سید حسین سراج زاده، سمیه شکفته صفحه 7
    با وجودی که طی چند سال گذشته در مورد گرایش های موسیقیایی جوانان ایرانی مطالعاتی انجام شده اما موسیقی زیرزمینی کمتر موضوع پژوهش قرار گرفته است. مقاله حاضر به بررسی مضامین مستتر در شعر موسیقی های زیرزمینی پرداخته است. در این راستا11 مورد از این شعرها که در زمان نگارش مقاله از شهرت بیشتری برخوردار بودند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، مضامین و دلالت های جامعه-شناختی آنها شناسایی شده است. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که شعرهای موسیقی های زیرزمینی دارای سوگیری انتقادی به شرایط فرهنگی اجتماعی جامعه ایران هستند و این ظرفیت را دارند تا با مباحث مطرح درعرصه عمومی ارتباط پیدا کنند.
    کلیدواژگان: موسیقی زیرزمینی، خرده فرهنگ جوانان، نقد اجتماعی، جامعه ایران
  • افسانه ادریسی، احسان رحمانی خلیلی، میترا معظمی، سیده نرگس حسینی امین صفحه 35
    اعتماد شیوه اجتناب ناپذیر زندگی اجتماعی و شرط اساسی برای یک جامعه سالم است. در رویکرد روان شناختی اجتماعی منشا اعتماد اجتماعی، در شخصیت افراد جستجو می شود. هدف این مقاله شناسایی رابطه گونه های شخصیتی با اعتماد اجتماعی می باشد. رویکرد مقاله توصیفی همبستگی، روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری شامل استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 1389 می باشد که در حجم نمونه هزار و 212 نفر اجرا شده است. یافته ها حاکی از آن است که میزان اعتماد اجتماعی در سه گروه تفاوت معناداری دارد. کمترین میزان اعتماد اجتماعی مربوط به دانشجویان و بیشترین آن در بین استادان است. رابطه اعتماد اجتماعی با گونه های شخصیتی برون گرایی، انسجامی و شناختی در هر سه گروه معنادار و رابطه آنها به صورت مثبت و مستقیم می باشد. همچنین رابطه اعتماد اجتماعی با گونه شخصیتی نژندی فقط در گروه استادان معنادار شده که این رابطه منفی و معکوس است
    کلیدواژگان: اعتماد اجتماعی، گونه شخصیتی، برون گرایی، نژندی، انسجامی و شناختی
  • علی مرشدی زاد، عباس کشاورزشکری، صالح زمانی صفحه 59
    مقاله پیش رو کوششی است که با در نظر گرفتن سه مولفه اساسی (خدا، فرد دین دار و دین داری) و با توجه به نظریه هویت و نظریه بازتابندگی آنتونی گیدنز انجام شده است. سینما نیز به عنوان یکی از اثرگذارترین ابزارهای رسانه ای در جهان معاصر، متن اصلی این بازنمایی است. سوال اصلی، توجه به چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب است. هدف از این مقاله، توصیف چگونگی بازنمایی هویت دینی (سنتی/ بازتابنده) در سینمای ایران است. روش تحقیق نیز مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی است و جامعه آماری، کلیه فیلم های سینمایی پس از انقلاب است که تاکیدی مستقیم یا غیرمستقیم به مولفه های هویت دینی داشته اند که تعداد 20 فیلم به عنوان نمونه و در مصاحبه با صاحب نظران سینمایی و به صورت هدفمند و غیرتصادفی استخراج شده است. نتایج به-دست آمده حاکی از حضور قطعی مولفه های هویت دینی در سینمای ایران است که در طول سه دهه پس از انقلاب از قالب سنتی به قالب بازتابنده منتقل شده است و این نتایج با تغییرهای اجتماعی و سیاسی سال های پس از انقلاب همخوانی دارد.
    کلیدواژگان: هویت، هویت دینی، هویت بازتابنده، هویت سنتی، خدا، فرد دین دار، دین داری، سینما
  • علی سروری مجد صفحه 83
    جامعه آرمانی یکی از آرزوهای بشر بوده و هست. یکی از شاخص های تحقق چنین جامعه ای ارتقاء فرهنگ در تمام شئون آن است.
    در این مقاله به طور اختصار به این سوال پاسخ داده می شود که فرهنگ چگونه در تحقق جامعه آرمانی قرآنی نقش آفرینی می کند؟ لذا به چند بعد از ابعاد فرهنگ در جامعه آرمانی مانند شکوفایی عقل، گسترش دانش، برادری و محبت، سلامت و بهداشت و توجه به محیط زیست اشاره شده است.
    اما از همه مهم تر آن است که ارتقاء فرهنگ بدون تحقق حکومت الهی و حضور امام شکل نخواهد گرفت. بنابراین در این مقاله به اختصار به موضوع امامت در قرآن و ویژگی های امام برای اعتلای فرهنگ در جامعه آرمانی قرآنی اشاره خواهد شد. بدیهی است امامی که خود مظهر عدل، علم و حکمت مطلق خداوند است و علمش وابسته به علم الهی و مبسوط الید برای تحقق تعالیم و دستورهای عادلانه الهی باشد و مردم هم عاقلانه و آگاهانه در خدمت این حاکمیت باشند خواهد توانست جامعه آرمانی را محقق سازد.
    کلیدواژگان: فرهنگ، جامعه آرمانی، قرآن، امامت
  • مصطفی عباسی مقدم صفحه 113
    امروزه ارتباطات و تبلیغات مهم ترین بستر انتقال و ترویج فکر، فرهنگ، ارزش ها و هرگونه پیام به دیگران است و همه مذاهب، مکاتب و ملل از رهگذر رسانه های گوناگون، سعی در تبلیغ همه جانبه مرام خویش دارند. در روزگار کنونی تقابل نظام سلطه جهانی با فرهنگ حق محور و توحیدی اسلام بیش از هر زمان تبلور یافته و صف مومنان و مستکبران را به روشنی جدا ساخته است. آیات حیات بخش قرآن به عنوان تکیه گاه جبهه توحیدی، مشحون از روش ها و تجربه های دعوت و ترویج انبیا و اولیاست و آبشخور جبهه استکباری، کیدها و مکرهای شیطانی است.
    در مقال، حاضر، با تکیه بر روش استناد به متون و دیدگاه ها، ضمن مرور و مقایسه روش های تبلیغی دو جبهه روشن می شود که مهم ترین ویژگی روش های تبلیغ قرآنی در مقام اجرا، پایبندی به ارزش ها و حقایق و جامع نگری و توجه به همه ابعاد حیات انسانی و پیشتازی اسوه ها در عمل و در عرصه دستاوردها، تاثیر پایدار و شورآفرینی و ایمان زایی است، در حالی که روش های تبلیغ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در جهان امروز به خاطر عدم پایبندی به حق و حقیقت، عدم انطباق قول و فعل، معنویت گریزی و استفاده از وسایل مشروع و نامشروع علی رغم توانایی ایجاد هیجان ها و انگیزش های زودگذر وجریان سازی مقطعی قادر به تاثیرگذاری درازمدت و ایمان آفرینی و ایجاد امید پایدار به سعادت و فلاح در انسان ها نیستند.
    کلیدواژگان: روش تبلیغ، ارتباط، پروپاگاندا، تبلیغ قرآنی، تبلیغات جهانی
  • رضا عبداللهی، محسن شورگشتی، بابک اخوت پور صفحه 145
    این مقاله به بررسی نقش رسانه های نوین در گسترش جنبش وا ل استریت می پردازد. این امر به دو علت است: اول اینکه جنبش های جدید اجتماعی دیگر به رسانه های جریان اصلی که وابسته به کانون های قدرت و ثروت اند اعتمادی ندارند و دوم اینکه رسانه های اجتماعی دارای ویژگی «اجتماعی بودن» هستند. اهداف طراحان شبکه های اجتماعی هر چه می خواهد باشد، مردم این شبکه ها را به کار می گیرند تا اخبار و اطلاعاتی را که به سختی از رسانه های حکومتی اعلام می شود منتشر کنند، اقدام های اعتراضی را برنامه ریزی و هماهنگ نمایند و به جهان بگویند که چه رویدادی در حال وقوع است. جنبش های اجتماعی نیاز دارند بر افکارعمومی تاثیرگذار باشند، چرا که افکارعمومی در بازتولید، حمایت و گسترش این جنبش ها نقشی جدی ایفا می کنند.
    جنبش های اجتماعی برای تداوم فعالیت خود و به ثمر نشاندن حرکت های اعتراضی نیازمند رسانه های گروهی جریان اصلی هستند، چرا که این رسانه ها بخش وسیعی از مردم در طبقات مختلف را دربرمی گیرند.
    تاثیر جنبش اشغال وال استریت و گسترش جامعه شبکه ای را باید خط بطلانی دانست بر برخی نظریه ها، مانند مارپیچ سکوت، جهالت چندجانبه، سکوت رسانه ها، نظریه تقویمی رسانه ها و نظریه برجسته سازی رسانه ها.
    کلیدواژگان: جنبش های اجتماعی، افکارعمومی، رسانه های اجتماعی، شبکه های اجتماعی
  • امیر لشکری، محمود عزیزی سلدوز صفحه 173
    «روضه خوانی» از گونه های مرسوم قصه گویی نمایشی مذهبی ایرانی است که اساسا کارکردی تبلیغی داشته، با گذشت زمان فراگیر شده و به رسمی مذهبی بدل گشته است؛ چنان که از چندین قرن پیش تاکنون به طور مستمر و همه ساله، روضه خوانی های عمومی و خصوصی بسیاری در سطح شهرها و روستاهای ایران در کنار دیگر آیین های عزاداری ماه های محرم و صفر برگزار می شده است. برقراری این مجالس و همچنین حضور در آن، به شکلی خودانگیخته بوده و با استقبال فراوانی از سوی اهل شیعه روبرو می شود و این به دلیل علاقه بسیار شیعه به امامانش و یادآوری مصائب ایشان در راه نجات دین و شریعت شان است. از این رو شیعیان حضور در این مجالس و گوش سپردن به روضه را ثوابی بزرگ می دانند. روضه خوانی به عنوان پدیده ای فراگیر که چندین قرن از عمر آن می گذرد، مستلزم توجه بیشتر و شناخت عمیق تر است؛ بنابراین این مقاله فرصتی است برای پرداختن به رایج ترین گونه نقل مذهبی در ایران یعنی روضه خوانی و بررسی هرچه بیشتر این موضوع که آیا نقل های مذهبی همچون روضه خوانی، علاوه بر کارکرد دینی و اجتماعی گسترده شان، از منظر زیبایی شناسی نیز غنی بوده و در شان یک هنر محسوب می شوند؟
    کلیدواژگان: نقل، نقالی مذهبی، روضه خوانی، روضه خوان، روضه الشهداء
|
  • Emeh Javaheri, Seyed Hossein Serajzadeh, Somayeh Shekofteh Page 7
    Although some research has been conducted on youth music trends in Iran in recent years, little has been done on underground music. This paper studies the explicit and implicit contents of underground lyrics. To do so, ten underground lyrics which were more popular at the time were selected and their sociological contents and implications were identified by quantitative and qualitative content analysis.The findings infer that the lyrics of underground music are most often critical towards socio-cultural situations of Iranian Society. Also, the underground music has potential to deal with public sphere issues.
    Keywords: Underground music, Youth subculture, Social critique, Iranian society
  • Afsaneh Edrisi, Ehsan Rahmani Khlili, Mitra Moazemi Page 35
    Trust is an unavoidable part of social life and a basic pre - condition for a healthy society. In social psychological approach, the origin of social trust is sought in individuals personality. The goal of this study is to examine the relation between personality types and social trust between three groups of faculty members, staff and students.This is a descriptive-correlational study and it is a survey. The statistical population consists of faculty members, staff and students of Azad Islamic university Tehran branch in year 2010. the sample size is equal to 1212. The results indicate that the extent of trust differs significantly among three groups of faculty members, staff and students. The lowest degree of trust is related to students and the highest degree is related to faculty members. Social trust has significant, positive and direct relationship with the three personality types of extroverted, cohesive, and cognitive in three groups. Social trust has a negative, indirect and significant relationship with neurotic personality type only in faculty members group
    Keywords: Social trust, personality type, extroversion, neuroticism, cohesive, cognitive, Islamic Azad University, Tehran branch
  • Ali Morshedizad, Abbas Keshavarz Shokri, Saleh Zamani Page 59
    This article tries to analyze representation of religious identity in Iranian cinema. The main question is that how religious identity is represented in Iranian cinema. Using qualitative content analysis, his research is done, and the statistical community for this research is post- revolutionary Iranian movies. Therefore, 20 movies are chosen and analyzed. To choose these movies, some interviews are conducted with specialists in Iranian cinema. The result of this research shows that Iranian cinema during the years after revolution has moved from traditional religiousness toward reflexive religiousness. This change is comparable with the social changes after revolution in Iran.
    Keywords: identity, religious identity. Reflexive identity, traditional identity, the God, religious man, religiousness, cinema
  • Ali Sorori Majd Page 83
    An ideal community has been one of the human aspirations. Cultural development is one of the essential factors in the way of making an Ideal community.What is the culture role in ascertaining an Ideal society? This is the question that we answer in this article, thus we refer to some dimension of culture in Ideal society such as Dehiscence of reason, Extension of knowledge, brotherhood and kindness, Health and Hygiene and environmental attentions. But the most important matter is that cultural development unavailable without theocracy and presence of Imam. Therefore supreme leadership of the Muslim community (Imammate) in The Quran and his characteristic for enrichment of culture in the Ideal Quranic society are among the topics of this article.It is clear that Imam with some features such as justice, knowledge, divine wisdom can ascertain God’s commandments and orders and people are the real followers of him deliberately. So he can make an Ideal society.
    Keywords: culture, Ideal society, Quran, Imamate
  • Mostafa Abbasi Moghaddam Page 113
    Nowadays, communications &propaganda are the most important ways in witch thought, culture & every kind of message is transferred to others. Every religion & group is going to propagate its principals. In the long road of communication, choosing various & best ways can lead to success more than every other factor. At the present time, that hegemonic world system contrasts monotheist culture, revitalizing verses of the holy Quran are replete with methods of prophetic teachings witch stand against satanic miss chiefs & propaganda. In this article, propaganda methods are considered through a focus on documents & methods. The most important characteristics of Quranic teachings & propaganda are: adherence to Islamic values & facts, comprehensiveness & attention to all aspects of human being including achievements, faith & interest. In the other hand, in today's world, political & social propagation methods do not adhere to the truth. Words are different from actions. They are away from spirituality &they use any legitimate & illegitimate means. Their motifs are temporary & their effects are not long term & don’t lead to mans salvation.
    Keywords: Propaganda method, communication, Quran, world propagation
  • Reza Abdollahi, Mohsen Shourgashti, Babak Okhovvat Pour Page 145
    In this research an attempt has been made to survey the role of new media in “Occupy wall street” movement. It may caused by two reasons; First, new social movements do not trust on traditional media which represent money institutions and power owners. Second, social media are sociable. People use social networks to distribute information and news which are censored by governmental media. In this way, social media affect public thoughts and consequently this will support social movements. Group media are working in a vast impression zone, hence social movements need access to group media and develop oppositive stream. Network society development and “Occupy wall street” effects, have questioned some old media theories like Spiral of Silence, Framing and ….
    Keywords: social movements, public thoughts, social media, social network
  • Amir Lashkari, Mahmud Azizi Soldoz Page 173
    Rowzə-xānī is one of the common types of Iranian religious show storytelling (narration) which has advertising function and has been comprehensive over time and converted into religious tradition so that many public and private Rowzə-xānī had been held in cities and villages of Iran besides other mourning rituals of Moharram and Safar months. Holding these sessions as well as attending these session is spontaneous and is welcomed by the Shiites due to interest of Shiite in their imams and recollection of their sufferings in the way of their religion and traditions. For this reason, the Shiites consider attendance in these sessions and listening to preachment of the narrator as an action pleasing to God. Preachment requires more attention and deeper recognition as comprehensive phenomenon which has life of many centuries. This article is an opportunity for dealing with the most common variety of religious narration in Iran i.e. Rowzə-xānī.
    Keywords: Storytelling, Religious Storytelling, Rowzə xānī Rowzə xān, Rowzə al Šohadā