فهرست مطالب

کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی - پیاپی 11 (پاییز و زمستان 1384)

نشریه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی
پیاپی 11 (پاییز و زمستان 1384)

  • ویژه نامه زبان و ادب فارسی
  • 192 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1385/08/08
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمود درگاهی صفحه 7
    شعر خیام از دیر باز موضوع تفسیرها و برداشت های گونه گون قرار گرفته است. در این میان، دسته ای از مفسران شعر وی، اندیشه او را از نوع اندیشه های عرفانی خوانده اند. اما بدیهی است که چنین تفسیری منطبق بر مبانی و معیارهای هیچ یک از مکتب های عرفان و تصوف اسلامی نبوده و بیرون از هنجارهای یک پژوهش علمی صورت گرفته است. در حالی که اصول و آداب یک تفسیر دقیق اقتضا می کند که ابتدا یکایک مبانی اندیشه عرفانی را تعریف و آنگاه مبانی اندیشه خیام را بر آنها عرضه کنیم، و از این طریق میزان همانندی یا ناهمانندی آن دو را با یکدیگر دریابیم.
    کلیدواژگان: عرفان، زبان عرفان، خیام، حیات و مرگ
  • غلامرضا رحمدل شرفشادهی صفحه 31
    در این مقاله پس از بیان مختصری از پیشینه ساخت شکنی، چند حکایت دفتر دوم مثنوی مولوی با بهره گیری از فلسفه ساخت شکنی دریدا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. افشانش وضعی و افشانش انتقالی، الگوهای دوگانه ای هستند که تحلیل حکایات بر محور آن شکل می گیرد. هدف از طراحی این مقاله آن است که زیر ساخت روانشناختی و روساخت عرفانی و اخلاقی و اجتماعی نمونه هایی از حکایات مثنوی مورد بررسی قرار گرفته، روابط درونی اجزاء متن و کرت بندی معانی در زنجیره متن باز نموده شود.
    کلیدواژگان: افشانش، ساخت شکنی، آشنایی زدایی، مثنوی، مولوی
  • حسین شمس آبادی، احمد فعانی صفحه 97
    از گذشته بسیار دور، تحقیق و نگارش درباره اعجاز قرآن توجه دانشمندان بسیاری را به خود جلب کرده است. مفسران و فقها و متکلمان و محدثان هر یک بر پایه دیدگاه های خاص خود سالهایی از عمر خویش را صرف تحقیق و تدبر در اعجاز قرآن کرده اند و نتیجه پژوهش های خویش را به صورت کتابهای مستقل و غیر مستقل در اختیار امت اسلام قرار داده اند. اما راهی که در این نوشتار در راستای اعجاز قرآن در پیش گرفته شده، بررسی ساختار زبانی آن است. با رشد و گسترش مباحث زبان شناسی در حوزه های تئوری و کاربردی، دانشمندان جهان عرب نیز به ارزشهای این دانش پی برده و قوانین و شیوه های آن را به دقت مورد بررسی قرار دادند. اما بیشتر این تلاشها پیرامون متون شعری و نثری انجام می شد و قرآن کریم به عنوان یک زبان از این مطالعات زبانی بویژه در زمینه زبان شناسی نوین بی بهره بود.
    در این جستار تلاش می شود تا از دید زبان شناسی و تنها به عنوان یک متن زبانی به قرآن کریم پرداخته شود.
    در تحلیل یا تفسیر زبان شناسی نمی توان قرآن را از یک جنبه زبانی فهمید بلکه بایستی همه جنبه های زبانی را لحاظ کرد؛و این همان شیوه تحلیل شمولی همه جانبه است. اما این پرسش به ذهن می رسد که آیا واقعا می توان از راه تحلیل زبانی به ارزش و مفاهیم بلند قرآنی دست یافت؟ به دیگر سخن آیا می توان قرآن را به شیوه تحلیل زبان شناسانه مورد بررسی قرار داد؟
    کلیدواژگان: قرآن کریم، ساختار شناسی، معجزه، بلاغت، تئوری نظم، تفسیر
  • یحیی کاردگر صفحه 117
    بی تردید سنت ها یکی از مهمترین منابع و مآخذ نوآوری ها به شمار می روند. این سخن هر چند قابل قبول می نماید؛ اما ارائه شواهد و مصادیق عینی، خود می تواند بیش از یک سوم سهم سنت را در خلاقیت های ادیبانه آشکار سازد و از سویی دیگر، یکی از مهمترین راه های شکل گیری نوآوری ها را معرفی کند. از اینرو در این نوشتار مسعود سعد به عنوان یک شاعر متقدم و سنتی و سعدی به عنوان یک شاعر متاخر و نوآور مورد مقایسه قرار گرفتند. به راستی که آشنایی با پیشینه ادب فارسی، یکی از مهمترین عوامل موفقیت سعدی در عرصه نوآوری است. در این میان سهم مسعود و تاثیر شعر او در حیطه زبان، محتوا و بلاغت بر آثار سعدی غیر قابل انکار است.
    کلیدواژگان: سنت، نوآوری، مسعود سعد، سعدی، زبان، محتوا، بلاغت
  • کمال موسوی صفحه 151
    مقاله حاضر کوششی است برای بازشناساندن چهره ادبی شیخ الرئیس قاجار آن گونه که درخور و شایسته اوست؛ بویژه تلاشی است برای بیان تسلط او بر واژگان زبان عربی و تبحر وی در به کارگیری کلمات، اصطلاحات و ترکیبات، اعم از صرفی و نحوی و بلاغی که در زبان عربی رایج است. این مهم در اثر غور و تدقیق در شرح و توضیح ابیات قصیده «شکوائیه» او حاصل آمده و جایگاه رفیع شیخ الرئیس را در علوم عربیه و فنون ادبی آشکار می سازد.
    اشارات و تلمیحات به آیات شریفه قرآنی و استشهاد به احادیث نبوی که در جای جای این قصیده دیده می شود، دلالت بر گستره معلومات و وسعت اطلاعات و احاطه او بر مبانی مستحکم اسلامی دارد و مجموعه این خصائص، بر شخصیت والای صاحب قصیده گواهی صادق است.
    کلیدواژگان: مدایح نبوی، تولیت آستان قدس رضوی، شعر عربی در ایران، شیخ الرئیس قاجار، شکوائیه
  • گزارش
|
  • Dr.M. Darghahi Page 7
    Khayyam’s poems have been interpreted differently for many years. A group of interpreters of his poem(s) have considered his thoughts as mystic. But it is obvious that such an interpretation is not compatible with any of the criteria of schools of Islamic mysticism and it is beyond the norms of scientific research. It must be stated that it is prerequisite for the doctrines of precise interpretation to define every mystic thought, and then evaluate Khayyam’s thoughts against them. In this way, we can recognize the range of similarities and dissimilarities of the two.
  • Dr. Gh.Rahmdel Page 31
    In this essay, after presenting a brief background of deconstructionism, I have studied and analyzed a few stories from the second chapter of Mathnavi Molavi by applying Drida' deconstruction method. The aim of this essay is to study psychological substructure and moral social super structural of Mathnavi through sampling a few stories. Moreover, the internal relationships of text components are represented in the sequence of stories.
  • Dr.H. Shamsabadi, Dr. A. Faghani Page 97
    It is quite a long time since numerous researchers and writers have exercised their minds and tried their hands at analyzing and understanding the mystery and miracle of the Holy Quran. Researchers including interpreters, jurisprudents, theologians, and Hadith experts have all invested a lifetime asset of scientific and technical views in contemplating this divine miracle. The results of such critical approaches have been countless independent and authentic materials offered to the Muslim nations and the world alike. This paper employs a linguistic approach and looks into the structure of Quranic language. With the development of theoretical and applied linguistics, Arab scholars, too, have shown a growing critical interest in modern linguistic methods of inquiry. However, these attempts have mainly covered poetic and prosaic texts, and have overlooked Quranic language as a rich source of linguistic study. Thus, this paper treats the Quran as a text which could be linguistically analyzed.
  • Dr. Y. Kardgar Page 117
    Undoubtedly, tradition is one of the most important sources of innovation. Although this sounds true, presenting proofs and examples can, on the one hand, illustrate the share of tradition in literature, and one the other hand, introduce one of the most significant ways of innovating. Therefore, Mas`oud Sa`d as an early traditional poet – and Sa`di- as a recent innovative poet are compared. Infact, knowing the bachground of Persian literature is one of the most important factors of sa`dis innovative achievements. Here, Mas`oud's areas of language, content, and rhetorics are undeniable.
  • Dr. Kamal Moosavi Page 151
    The main goal of this essay is to reveal the Arabic literary tradition of a great Persian scholar named Sheikh – al – Rais Qajar, The grandson of Fath – Ali Shah Qajar.After completing his studies in various branches of Arabic literature including morphology, syntax and rhetorics, this prince wrote an Arabic ode under the title of " complaint " praising the Prophet – peace be upon him – then complaining to him of some of the then authoritie's rudness to himself. We have translated the
  • Pages 2-8
  • Mehdi Mollaee, Dr. Ali M. Fazilatfar Page 9