فهرست مطالب

پژوهش های دانش انتظامی - سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1389)

فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1389)

  • 264 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1389/06/16
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی اعظم کریمایی، محسن مرادیان، علی عباسی صفحه 7
    مرجع امنیت اجتماعی در این مقاله جامعه و موضوع آن امنیت اجتماعی است. منظور از جامعه، مردمی است که در قلمرو جغرافیایی کشور ایران سکونت دارند و از گروه ها، طبقات، اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده اند. منظور از امنیت اجتماعی، آن بخش از اقدامات ایجابی دولت است که در راستای ارتقا و تامین امنیت اجتماعی صورت می گیرد و در حوزه ی ماموریت های ناجا قرار دارد. محقق تلاش کرده است تا این نقش را کاملا برجسته سازد و سهم آن را در تامین امنیت اجتماعی کشور مشخص کند. در این تحقیق از روش زمینه ای موردی با رویکرد همبستگی استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق عبارتند از: کلیه ی فرماندهان و مدیران جایگاه های 18 (سرتیپی) و بالاتر در ستاد ناجا، فرماندهان انتظامی استان ها و همچنین استادان دانشگاه هایی که در زمینه ی امنیت اجتماعی صاحب نظر و صاحب اثر هستند. برای تعیین و اندازه گیری متغیرها و شاخص ها، از روش میدانی شامل تکمیل پرسشنامه، مصاحبه با کارشناسان، تشکیل میزگرد و طوفان مغزی و از روش اسنادی شامل فیش برداری از متون دینی و مستندات بالادستی و مطالعه ی اسناد و مدارک، استفاده شده است. متغیرهای مستقل این تحقیق پیش گیری از وقوع ناهنجاری ها و جرایم اجتماعی، نظارت بر حفظ انضباط اجتماعی، رعایت حقوق شهروندی، تعامل اجتماعی با نهادها، سازمان ها و بخش خصوصی و ارایه خدمات اجتماعی می باشند. با توجه به ماهیت سؤال های پژوهشی از ابزارهای مناسب آماری نظیر آزمون رتبه ای فریدمن، تحلیل رگرسیونی و تحلیل مسیر استفاده شده و نقش هر متغیر بر امنیت اجتماعی مشخص گردیده است. سپس با استفاده از نرم افزار لیزرل مهم ترین شاخص ها در هر متغیر تعیین شده اند.
    نتایج نشان می دهند که ماموریت های اصلی نیروی انتظامی که در قالب نقش و به عنوان متغیر مستقل تحقیق آورده شد، بر متغیر وابسته امنیت اجتماعی تاثیر معنی دار و افزایشی دارد و با تغییر آنها می توان امنیت اجتماعی را در جامعه پیش بینی و تبیین نمود. هر چند میزان این همبستگی و معنی داری برای هر یک از مؤلفه های متغیر مستقل و تاثیر آن بر متغیر وابسته متفاوت است.
    کلیدواژگان: امنیت، امنیت اجتماعی، امنیت عمومی، پیشگیری، حقوق شهروندی، انضباط اجتماعی
  • بهرام بیات صفحه 51
    سرمایه اجتماعی برای پلیس به عنوان ظرفیت و قابلیت مشارکت مردم در توسعه نظم و امنیت عمومی از سال ها پیش تاکنون توجه نظریه پردازان علوم اجتماعی را به خود جلب کرده است. در مقاله حاضر با توجه به نظریه های سرمایه اجتماعی از یک سو و نظریه های آسیب های اجتماعی از سوی دیگر، مدل نظری استخراج و با تدوین فرضیه های تحقیق به آزمون آنها پرداخته شد. روش مطالعه از نوع پیشمایشی و واحد تحلیل فرد است که جامعه آماری آن تمام افراد بالای 18 سال ساکن شهر تهران اند. حجم نمونه 600 نفر بود که با توجه به دست نیافتن به برخی داده ها در فرایند جمع آوری اطلاعات به 587 نفر تقلیل یافت. سرمایه اجتماعی پلیس در این تحقیق با سه بعد آگاهی، اعتماد و مشارکت عملیاتی شد و برای امنیت عمومی شاخص میزان بروز جرایم مدنظر قرار گرفت. پایایی روایی داده ها از طریق تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت.
    نتایج حاصل از تحقیق حکایت از آن دارد که بین سرمایه اجتماعی پلیس با امنیت عمومی همبستگی معادل 17/0 (17/0 = r) وجود دارد. از میان ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی مورد بررسی در این تحقیق، دو بعد اعتماد پلیس و مشارکت با پلیس اثر مثبت و معنا دار قوی روی امنیت اجتماعی دارد. همچنین بعد آگاهی از فعالیت های پلیس نیز بر امنیت عمومی تاثیر دارد و در کل، میزان سرمایه اجتماعی پلیس بر امنیت عمومی تاثیرگذار است.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، امنیت عمومی، آگاهی، مشارکت، اعتماد
  • بختیار عباسلو صفحه 87
    ضابطین دادگستری جهت اجرای مهمترین وظیفه خود که همانا حفظ نظم و امنیت است، در صورتی که موجب خساراتی به دیگران اعم از متهم، مجرم، یا اشخاص دیگر شوند، با تحقق شرایطی عهده دار مسئولیت مدنی خواهند بود. به دلیل تعدد و تنوع ماموریت های پلیسی، مسئولیت مدنی نسبت به سایر مشاغل از تنوع بیشتری برخوردار است. در مجموع حوادث زیانباری که ضابطین دادگستری در آن مداخله دارند یا از طریق انجام فعل توام با تقصیر یا انجام فعل بدون تفصیر ویا ترک فعل تحقق می یابد. گاهی حادثه زیانبار ناشی از فعل توام با تقصیر آنها از قبیل تیراندازی، شکنجه، اجرای احکام مدنی بدون دقت، تعقیب و گریز غیر مجاز، بازداشت غیر مجاز اشخاص و متوقف نمودن وسایل نقلیه در محل غیر مجاز توسط پلیس راهنمایی و رانندگی واقع می شود، که در این قبیل موارد در مسئولیت مدنی آنها تردیدی نیست. در صورتی که حادثه زیانبار ناشی از فعل بدون تقصیر آنها باشد که بلاواسطه منجر به حادثه زیانبار گردد، مسئولیت جبران خسارت زیاندیده بر عهده سازمان مربوط خواهد بود. چنان چه فعل آنها با وصف فوق به صورت غیر مستقیم در حادثه زیانبار دخالت داشته باشد، به دلیل اینکه مبنای مسئولیت در این مورد قاعده تسبیب است و شرط لازم برای تحقق مسئولیت بر اساس این قاعده تقصیر است؛ بنابراین، فاقد مسئولیت خواهند بود. گاهی حادثه زیانبار ناشی از ترک فعل یا ترک وظیفه توسط ضابطین می باشد؛ از قبیل عدم مساعدت به اشخاصی که توسط دیگران در معرض ارتکاب جرم و جنایت واقع می شوند یا عدم کنترل بازداشت شدگان یا متوقف ننمودن وسایل نقلیه معیوب و رانندگان فاقد صلاحیت توسط پلیس راهنمایی و رانندگی. در این موارد نیز با وجود شرایطی به موجب قاعده تسبیب در مقابل زیاندیده عهده دار جبران خسارت خواهند بود. ضمن تشریح مبانی حقوقی مسئولیت مدنی، مصادیق وقایع زیانبار ناشی از ماموریت ضابطین با ذکر مثال های کاربردی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. علاوه بر این، موارد معافیت از مسئولیت مدنی تحت عناوین قاعده تحذیر، اضطرار، پذیرش خطر توسط زیاندیده، اعمال حاکمیت، اجرای دستورات قضایی اشتباه یا نادرست و دفاع مشروع، بررسی شده است. در اغلب موارد با مطالعه تطبیقی، راه حل های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته و راه حل مناسب انتخاب شده است.
    کلیدواژگان: مسئولیت مدنی، ضابطین دادگستری، فعل، تقصیر، ترک فعل
  • حمید جربانی، دکترمحمد فرجیها، صالح عبدی نژاد، سودابه عزیزی صفحه 131
    پلیس به عنوان مجری قوانین کیفری، مسئولیت انجام اولین مرحله از برخورد دستگاه کیفری با بزده دیده را بر عهده دارد. بی گمان اجرای قوانین کیفری در همه زمان هاو مکان ها به صورت کامل انجام نمی گیرد. ماموران پلیس با توجه به علل گوناگون از قبیل امکانات،تجهیزات، فرهنگ حاکم بر سازمان های پلیسی و فرهنگ جامعه،اولویت بندی اجرای ماموریت ها، تقدم مسائل کلان بر مسائل جزئی و مصلحت اندیشی و غیره سعی دارند تا قوانین کیفری را آن گونه که مدنظر مقنن است به اجرا درآورند. با این همه یک سلسله عوامل سازمانی و برون سازمانی مانع از اجرای کامل قوانین کیفری می شود که در نتیجه بحث اجرای ناقص قوانین کیفری مطرح می شود. هرچند نباید از عدم اجرای قوانین در برخی موارد دیگر غافل شد که در این نوشتار به بررسی برخی از آنها خواهیم پرداخت. این مقاله با روش کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.نظرات، عقاید و مفاهیم مرتبط در این مورد براساس منابع جدید، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. اعمال قوانین کیفری توسط پلیس یکی از پیچیده ترین فرآیندهای اجرای قوانین در دستگاه عدالت کیفری است که تحت تاثیر عوامل و شرایط و اوضاع و احوال گوناگون ممکن است به شکل های مختلف صورت بگیرد. شیوه هایی که گاه مورد نظر مقنن و برنامه ریزان و مسئولان پلیس نیست؛ اما در عمل اجرای قوانین کیفری به آن شیوه ها صورت می گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند ما را متوجه این نکته سازد که اجرای تمام قوانین کیفری آن گونه که مورد نظر واضعین قوانین است بنا به دلایل گوناگون امکان پذیر نیست. بنابراین ماموران پلیس در جهت اجرای قوانین کیفری نمی توانند شیوه اجرای کامل قوانین را در همه موارد به کار بگیرند و به ناگزیر، آگاهانه یا ناآگاهانه، در بسیاری از موارد به شیوه های دیگر اجرای قوانین کیفری روی می آورند.
    کلیدواژگان: اجرای قوانین کیفری، صلاحدید پلیس، بزه دیدگان، خشونت خانگی، خرده فرهنگ، عدالت کیفری
  • شهامت حسینیان، سردار محمد رفیع رفیع نیا، سرهنگ یونس عابدی صفحه 155
    پژوهش حاضر، بررسی رابطه برخی عوامل درون سازمانی با فرهنگ سازمانی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی است تا از این طریق زمینه برای سیاست گذاری و برنامه ریزی علمی فراهم شود.
    جامعه آماری این پژوهش، که در نیمه سال 1386 انجام گرفته، فرماندهان و دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی است. روش نمونه گیری فرماندهان به صورت تمام شمار بوده است به گونه ای که همه هفتاد و پنج فرمانده دانشجویی بررسی شدند تعداد دویست و بیست نفر دانشجو نیز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.
    نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش رابطه بین متغیرهای سبک رهبری فرماندهان صف، آموزش و ساختار سازمانی دانشگاه با فرهنگ سازمانی آنان بررسی و سپس تفاوت بین دیدگاه فرماندهان ودانشجویان در خصوص رابطه عوامل فوق با فرهنگ سازمانی آنان مطالعه گذاشته شد.
    نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین متغیرهای فوق با فرهنگ سازمانی دانشجویان رابطه وجود دارد. از طرف دیگر، بررسی فوق نمودار وجود تفاوت معنادار بین دیدگاه دانشجویان با فرماندهان خود درباره موضوع مورد مطالعه ما است.
    کلیدواژگان: سبک رهبری، آموزش، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی
  • رحمت الله صدیق سروستانی، نوروز نیمروزی صفحه 185
    این مقاله برآنست تا ارتباط بین مشارکت در روابط همسایگی و احساس امنیت در محلات شهر مشهد را مطالعه و بررسی کند می پردازد. تحقیق انجام شده از نوع توصیفی – تحلیلی است. روش مورد استفاده، روش پیمایشی است. جامعه آماری مورد بررسی، تمام خانوارهای ساکن در شبکه های همسایگی محلات شهر مشهد و نمونه مورد مطالعه، تعداد 85 شبکه همسایگی (در هر شبکه 5 خانوار) است. واحد مشاهده، زن خانوار است. همچنین بین متغیرهای اعتماد به همسایه ها، نگرش به محیط فیزیکی محله، تمایل به مشارکت در امور محله، سطح سواد فرد، عضویت در انجمن های اجتماعی محله و رتبه اقتصادی – اجتماعی منطقه محل سکونت از یک سو و احساس امنیت در محله از سوی دیگر، ارتباطی مثبت وجود دارد.
    کلیدواژگان: روابط همسایگی، احساس امنیت، نگرش به محله، شبکه همسایگی
  • سکینه خانعلی پور واجارگاه، حسین آقابابایی صفحه 221
    پس از شکست سیاست اصلاح و درمان بزهکاران، دیدگاه تازه ای متولد شد که با نگاه مدیریتی خود، تمامی عرصه های سیاست جنایی را تحت الشعاع قرار داد. این سیاست جنایی، در نقطه مقابل سیاست جنایی پیشین، درصدد کاهش و کنترل خطر بزهکاری است. پیشگیری وضعی از بزه نیز در این رویکرد، به عنوان عمده ترین ابزار جرم شناختی، حضور خود را به اثبات رسانده است. این نوع پیشگیری، از پیشرفت روزافزون فناوری ها، به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، تاثیر گرفته است و در واقع با به کارگیری این فناوری، به شیوه ای نوین و البته در جهت سیاست جنایی خطر مدار درصدد کاهش و کنترل بزهکاری برآمده است. این مطالعه به روش اسنادی و با اشاره به برخی تجارب موجود، به بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت خطر جرم پرداخته است. پرسش اساسی این پژوهش آن است که ICT چه نقشی در مدیریت خطر جرم دارد و به صورت خاص، پیشگیری وضعی چگونه به وسیله ICT می تواند به مدیریت خطر جرم کمک کند. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق شناسایی موقعیت های دارای خطر بزهکاری، مصون سازی آماج های جرم و مناطق پرخطر، تقویت نظارت و رؤیت پذیری و بالا بردن هزینه ارتکاب جرم به واسطه افزایش احتمال شناسایی و دستگیری مرتکب، به پیشگیری وضعی کمک و خطر ارتکاب جرم را مدیریت می کند.
    کلیدواژگان: سیاست جنایی خطر مدار، پیشگیری از جرم، پیشگیری وضعی از جرم، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت خطر جرم
|
  • Ali-Azam Karemae, Mohsen Moradian, Ali Abasi Page 7
    The present study aims at investigating the role of I. R. I in maintaining and presenting a suitable model. Senior commanders as well as university professors formed the statistical population of the study. Questionnaire، interview، conference، etc were the tools for gathering the required data. Independent variables of the study were: social crime and abnormality prevention. Supervising social order، citizenship right maintainance، social interaction with private institutions، and presenting social services. The findings show that I. R. I police play a significant role in maintaining social security.
  • Bahram Bayat Page 51
    Social capital for the police as a capacity and capability of the public cooperation in developing the public security and order has long attracted the attention of social science theory makers. In the present study، a theoretical model was made regarding the social capital as well as social harm theories. The statistical population of the study was formed by 587 people. Social in this study was operationalized through the three dimentions: Awareness، trust، and cooperation; crime rate was regarded as the index for public security. The findings of the study demonstrated that there is a coefficiency of. 17 between police social capital and public security. Police trust and cooperation proved to have significant relationship with social security.
  • Bakhtiar Abbasloo Page 87
    Since the police are involved in risky deisions، officers become subject to a wide range of investigations، complaints، and legal suits against them; when they fail to perform them or abuse their authority، the possibility of civil liability increases. Police may be responsible in the following cases: civil liability for police use of excessive force، police civil liability for failure to protect، police civil liability for negligent pursuits، police civil liability for failure to arrest intoxicated drivers، police civil liability for failure to prevent detainee suicide and the liability of traffic officers. This study tries to elaborate on the legal foundations for police civil liability and exemptions.
  • Hamid Jarbani, Mohammad Farajiha, Saleh Abdinezhad, Sodabeh Azizi Page 131
    The police as a recognized organization in criminal system of any country are liable for first contacts of victims. Criminal law enforcement is not performed completely in all places and periods. The police forces try to enforce the criminal laws based on legislature views reagarding factors such as: facilities، equipments، dominant culture of police organizations and society، priorities of mission enforcement، priority of major issues to minor issues. But some internal and external organizational obstacles exist in the course of criminal law enforcement. This article has benefitted from document and descriptive-analytic method. Some related views and opinions based on new resources، were analyzed. Criminal law enforcement by police is one of complex processes of law enforcement in criminal justice systems that is affected by different factors and circumstances and may be performed in various forms. The findings of this research show that enforcement of all criminal laws cannot be done exactly based on the legislature’s views and demands، so the police forces can not perform the method of complete law enforcement in all situations and places.
  • Shahamat Hoseinian, Mohammad- Rafi Rafiinia, Yoones Abedi Page 155
    The present study aims at studying the relationship between the Intra-organizational factors with the organizational culture of I. R. I police university students in order to pave the ground for policy making for I. R. I police and I. R. I police university senior managers. I. R. I police university commanders and senior students were the statistical population of the study. This study examined the relationship between the variables of the leadership styles of the line commanders، training، and organizational structure in the university with the organizational culture. The differences of the viewpoints of the commanders and students in relation to the mentioned issues were also discussed. The findings of the study proved significant relationships.
  • Rahmatollah Sadigh- Sarvestani, Norooz Nimroozi Page 185
    The present study tries to investigate the relationship between neighborhood cooperation and sense of security in Mashhad rural areas. All the households residing as the neighbors of the rural areas of Mashhad formed the statistical population from which 85 neighborhood networks were selected as the statistical sample. The findings demonstrate that “sense of security” is significantly related to such variables as neighbor trust، approach to the physical environment، cooperation in the neighborhood affairs، level of literacy، working in the social associations of the neighborhood and the economic-social level of the neighborhood.
  • Sakineh Khanalipoor- Vaojargah, Hosein Agha-Babaie Page 221
    After the defeat of the policy of treatment of the delinquents، a new viewpoint was formed which covered all criminal policies. Such policy tries to lesson and control the risk of delinquency. Situational crime prevention in such an approach acts as the major criminological tool. This type of prevention has been developed along with the development of technology، especially information and communication technology. The present study aims at exploring the role of information and communication technology in crime risk management. The findings demonstrate that information and communication technology helps situational crime prevention and crime risk through indentifying risky situations، hardening crime targets، enhancing supervision and visibility and increasing the cost of commiting crime.