فهرست مطالب

پژوهش های دانش انتظامی - سال سیزدهم شماره 1 (پیاپی 49، بهار 1390)

فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی
سال سیزدهم شماره 1 (پیاپی 49، بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/03/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمود صابر، مجتبی نقدی نژاد، حسین سمیعی زنوز صفحه 7
    در همه نظام های عدالت کیفری، نهادهای مختلفی جهت مبارزه با جرم فعالیت می کنند. پلیس یکی از مهم ترین این نهادهاست. دولت ها برای آنکه پلیس بتواند این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد، اختیاراتی وسیع را به این نهاد اعطا کرده اند. با این همه، اعمال این اختیارات بایستی به صورت صحیح و از راه های قانونی صورت گیرد. اعطای اختیارات گسترده به شخص یا نهادی خاص، با خطراتی روبروست. پلیس نیز از این قاعده مستثنی نیست. اعطای اختیارات گسترده به پلیس در فرایند کیفری او را در معرض سوء استفاده از قدرت، قرار می دهد. از این روی در نظام های مختلف کیفری، تاکید می شود که در کنار اعطای اختیارات به پلیس، معیارها و موازینی وضع شود تا از راه های مختلف بر عملکرد او نظارت شده و از تعدی به حقوق شهروندان جلوگیری شود. این معیارها در مقررات داخلی و اسناد بین المللی بازتاب یافته اند. چگونگی واکنش پلیس به جرایم و نحوه رفتار آنها با متهمان یکی از دغدغه های اصلی بشر بوده است. نگرانی های ایجاد شده نسبت به احتمال تعدی نیروهای پلیس به حقوق متهمان، موجب شده است که در اسناد بین المللی و حقوق داخلی کشورها، سازوکارهایی جهت ارتقای رعایت حقوق بشر، پیش بینی و توجه ماموران پلیس به رعایت آنها معطوف گردد.
    در این مقاله، ضوابط حاکم بر فرایند بازجویی از متهم از سوی پلیس در مرحله تحقیقات ابتدایی، یعنی بازجویی و تحقیقات لازم از متهم به هنگام دستگیری وی توسط پلیس تا ارجاع پرونده به دادسرا، با توجه به اسناد بین المللی و حقوق داخلی کشورهای انگلستان و فرانسه بررسی و تحلیل می-شوند. در نهایت وضعیت حقوقی کشورمان در این خصوص تبیین می-شود و کاستی ها و نواقص موجود نیز به همراه راهکارهای پیشنهادی ارائه می گردد
    کلیدواژگان: تحقیقات ابتدایی، متهم، حقوق بشر، پلیس
  • علی زنگی آبادی، مهدی زنگنه صفحه 41
    مفهوم احساس امنیت یکی از مولفه های کیفیت زندگی در شهرهاست و آسیب های اجتماعی از مهم ترین پیامدهای ناامنی به شمار می روند. فضاهای شهری به عنوان بستر زندگی و فعالیت شهروندان باید بتوانند با توجه به شباهت ها و تفاوت های میان افراد و گروه های سنی و جنسی و طبقات اجتماعی، محیطی امن، سالم و پایدار و جذاب را برای همه افراد فراهم کند و به نیاز تمامی اقشار اجتماعی پاسخ مناسب بدهند و پاسخگوی حداقل نیازها باشند. امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و رواج نا امنی های اجتماعی در شهرها، مطالعه موضوع امنیت اجتماعی، عوامل موثر برآن و راهکارهای تقویت امنیت در شهرها ضرورت یافته است. در پی چنین ضرورتی نوشتار حاضر بر آن است تا با مورد پژوهی شهر خواف، احساس امنیت شهروندان اجتماعات کوچک و مرزی نظام شهری کشور (نمونه ای از شهرهای مرزی خراسان رضوی) را مورد سنجش قرار دهد.
    روش تحقیق در این پژوهش توصیفی، تحلیلی بوده که اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه، جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزارSPSS، اطلاعات تجزیه و تحلیل شده و فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که بین احساس امنیت و شاخص هایی چون: سرمایه اجتماعی، عملکرد رسانه ها، نقش نیروی انتظامی، پایگاه اجتماعی افراد و فضای فیزیکی شهر رابطه معناداری وجود دارد. در پایان راهکارهایی برای ارتقای امنیت اجتماعی شهرهای مرزی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: امنیت، احساس امنیت اجتماعی، شهرهای مرزی، شهر خواف
  • غلامرضا محمدنسل، بهمن مرادی صفحه 67
    اخلال در انجام ماموریت ها، یکی از معضلاتی است که همواره در سازمان های مختلف محتمل است و آن ها را از رسیدن به اهداف باز می دارد. این امر در خصوص سازمان پلیس نیز مصداق دارد و لازم است که برای آن جاره اندیشی شود. هدف این تحقیق بررسی مسئله اخلال درانجام ماموریت های کلانتری-های فاتب و راهکارهای پیشگیرانه (وضعی) از آنها بوده است. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان کلانتری های فاتب بوده که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به تعداد 300 نفر از میان آنان انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بین آنها توزیع گردید. در این تحقیق، راهکارهای به دست آمده از تکنیک های پنجگانه پیشگیری وضعی برای جلوگیری از اخلال درانجام ماموریت، با استفاده از مقیاس معتبر مورد سنجش واقع و سپس داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (با آزمون فریدمن و خی دو) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون رتبه ای فریدمن نشان داد که به ترتیب: تغییر فضای اتاق های بسته کلانتری ها به اتاق های باز؛ تفکیک واحد اخذ گزارش و شکایات از واحد رسیدگی؛ ایجاد سامانه ثبت فرآیند کامل ماموریت ها و هوشمند نمودن آن به منظور اعلام هشدار در صورت نقص در انجام ماموریت؛ ارتباط سامانه کلانتری با سامانه مراجع قضایی برای کنترل و نظارت بر اجرای دستورات قضایی؛ راه اندازی تیم های نظارتی برای شناسایی و کنترل مکان های مراجعه ماموران در شیفت خدمت؛ تغییردیدگاه و رویکرد سلسله مراتب در ارزیابی از جرایم حوزه کلانتری ها، از راهکارهایی هستند که اجرای آنها حداکثر اثربخشی را در پیشگیری از اخلال در انجام ماموریت به همراه خواهد داشت.
    کلیدواژگان: اخلال، پیشگیری وضعی، کلانتری
  • داود دعاگویان، اصحاب حبیب زاده صفحه 105
    هدف اصلی این تحقیق آن است تا عوامل موثر تغییر الگوی مصرف از تریاک و مشتقات آن را به داروهای شیمیایی و صنعتی در جوانان (طبق بند 3 ماده 97 قانون برنامه چهارم توسعه در راستای ارتقای سلامت و مبارزه با مواد مخدر و روان گردان ها) شناسایی کند. بدیهی است که قبل از انجام هر اقدامی در جهت جلوگیری از مصرف این مواد در بین جوانان، ضرورت دارد که ابعاد این پدیده از نظر توجه به علل پیش رسی سن مصرف مواد مخدر در جوانان و رشد مصرف کراک، شیشه و قرص های اکستازی به جای تریاک و تصور غیر اعتیاد آور بودن این مواد در میان جوانان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. این تحقیق بر آن بود تا با توصیف تغییراتی که در مصرف مواد مخدر در بین جوانان به وجود آمده، علل این تغییر را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور از روش پیمایشی و انتخاب دو جامعه آماری کارشناسان و معتادان به این مواد دعوت شد تا تغییرات سنی شروع مصرف، تغییرات از نظر اولین مواد مصرفی، تغییرات ازنظر روند تغییر الگوی مصرف از مواد سبک به مواد سنگین و تغییرات از نظر تنوع مصرف این مواد در جوانان را از دیدگاه خود توصیف کنند. نتایج تحقیق نشان داد که: 1- میانگین سنی مصرف مواد صنعتی در بین جوانان کاهش یافته است.
    2- امروزه جوانان در آغاز مصرف از کراک و شیشه استفاده می کنند.
    3- زمان تغییر الگوی مصرف از 15 سالگی آغاز و در 18 سالگی به اوج می رسد.
    4- افزایش تعداد و زمان تحریک جنسی، مهم ترین عامل در انتخاب اولین ماده مخدر در بین جوانان محسوب می گردد.
    5- ارزانی، تقلید از سایرین، تنوع طلبی و مصرف این مواد در مهمانی ها از جمله مهم ترین عوامل تغییر الگوی مصرف در بین جوانان محسوب می گردد.
    کلیدواژگان: مواد مخدر، جوانان، تغییر الگوی مصرف مواد مخدر، مواد مخدر صنعتی، کراک، شیشه
  • یوسف بیانلو، حسین قدرتی، محمدحسین حسنی، مریم بیات صفحه 131
    سرقت یا همان دزدی یکی از رایج ترین جرایم در همه جوامع بوده و هست. در ایران سرقت یکی از جرایمی است که بسیار اتفاق می افتد و اهمیت نسبی آن در میان مجموعه جرایم رو به فزونی است. معمولا برای ترسیم تصویری از وضعیت سرقت در یک جامعه به آمار دادگاه ها و پلیس مراجعه می کنند (اجلالی، 1381: 63).
    هدف این تحقیق بررسی تطبیقی میزان وقوع سرقت های ایستگاهی و غیرایستگاهی در شهرهای استان زنجان می باشد. جامعه آماری این پژوهش، همه سارقانی است که در طول سال های 1386 و 1387 در شهرهای استان زنجان، اقدام به سرقت نموده اند که تعداد آنها 493 نفر بوده است. از میان این تعداد، 88 نفر به سرقت ایستگاهی اقدام نموده اند که ویژگی ها و مشخصات آنها به صورت دقیق تر مورد بررسی قرار گرفته است.
    روش تحقیق در این پژوهش به صورت ترکیبی بوده و با استفاده از روش های کیفی و کمی و به صورت اسنادی و میدانی انجام گردیده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه معکوس و در برخی موارد نیز به وسیله انجام مصاحبه و مشاهده جمع آوری گردیده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از آماره های ضرایب همبستگی مربوط به سطوح سنجش اسمی، ترتیبی و فاصله ای، آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک، آزمون همبستگی های مربوط به سطوح سنجش مختلف استفاده شده است. از جمله نتایج حاصل از این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره نمود:بین متغیرهای«نحوه سرقت و انگیزه سارقان» رابطه معنادار وجود داشته است همچنین بین متغیرهای «نحوه سرقت و سابقه کیفری»، «نحوه سرقت و داشتن اعتیاد به مواد مخدر»، «نحوه سرقت و نوع سرقت»، «نحوه سرقت و محل سکونت» و «نحوه سرقت و محل تولدسارقان» رابطه معناداری حاصل گردید در حالی که رابطه معناداری بین متغیرهای «نحوه سرقت و تاهل»، «نحوه سرقت و جنسیت» و «نحوه سرقت و سواد» وجود نداشته است.
    کلیدواژگان: سرقت، سرقت ایستگاهی، سرقت غیرایستگاهی، انگیزه های سرقت، امنیت اجتماعی
  • احمد فرهانی، دکترجلال شیرزاد، سید سعیدکشفی صفحه 156
    با توجه به نقش اساسی اتومبیل در زندگی کنونی و تعداد فراوان حوادث رانندگی و به تبع آن زیان های مالی و بدنی ناشی از آنها، همچنان مسئولیت ناشی از حوادث رانندگی یکی از مهم ترین مباحث مسئولیت مدنی و دعاوی ناشی از آن را تشکیل می دهد از همین روی قانون گذاران بسیاری از کشورها، به وضع و تصویب قوانینی خاص در خصوص تعیین و تبیین مسئولیت ناشی از حوادث رانندگی با هدف توسعه حمایت از زیان دیدگان حوادث رانندگی و تسریع و تسهیل جبران زیان قربانیان این-گونه حوادث اقدام نموده اند. در کشور ما نخستین بار در سال 1347، قانون بیمه مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث به تصویب رسید با وجود این، گذشت بیش از 40 سال از تصویب این قانون و عدم تناسب آن با مقتضیات زمانی و مکانی و نیازهای حقوقی و اجتماعی و اقتصادی موجب شد تا مقنن با تصویب قانون اصلاح قانون بیمه مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث در سال 1387، گام هایی مهم و اساسی در حوزه بیمه مسئولیت مدنی با توسعه حمایت از زیان دیدگان حوادث رانندگی بردارد و همزمان با توسعه حمایت از صنعت بیمه، قضازدایی وتسهیل فرایند جبران خسارات و در نهایت طراحی سازوکارهای تعاملی لازم میان مجریان و مخاطبان اجرای قانون، تضمینات کیفری و اداری مناسب اتخاذ نماید و بدین ترتیب تحولات و نو آوری های فراوانی را در این حوزه رقم زند.
    کلیدواژگان: مسئولیت مدنی، حوادث رانندگی، قانون اصلاح قانون بیمه اجباری، وسیله نقلیه موتوری زمینی، دارنده و راننده
  • هوشنگ نایبی، رحمت الله صدیق سروستانی، سهراب قهرمانی صفحه 195
    در فرایند شکل گیری و بروز رفتارهای خشونت آمیز عوامل متعددی نقش دارند. از جمله مهم ترین آنها فضاهای (مکان ها یا محیط) بی دفاع می باشند. شاید بتوان گفت که در هر فضای شهری مفروض، مقدار معینی از خشونت وجود دارد، اما خشونت ها در فضاهای مختلف شهری به طور تصادفی توزیع نشده اند، فضاهای بی دفاع و یا آلوده، محل اتفاق انواع و اقسام خشونت ها است، درحالی که در محله های دیگر یا هیچ گونه خشونتی رخ نمی دهد یا خشونت کمتری اتفاق می افتد. با این توصیف، مطالعات اندکی درباره ارتباط فضاها بخصوص فضاهای بی دفاع شهری با بروز رفتارهای خشن و بررسی ویژگی های فضاهای بی دفاع شهری صورت گرفته است.
    بر این اساس در این مقاله، ضمن بررسی ویژگی های فضاهای بی دفاع شهری و دسته بندی ویژگی ها، فضاهای بی دفاع یا جرم خیز بر حسب نوع خشونت از لحاظ ویژگی ها مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته اند تا علت تفاوت در نوع خشونت در فضاهای بی دفاع شهری روشن شود. روش تحقیق مبتنی بر اطلاعات جمع آوری شده به شیوه مشاهده، با تکنیک مشاهده نامه باز از 12 فضای (عمومی) بی دفاع یا جرم خیز شهر تهران از میان 108 نقطه جرم خیز (بر اساس گزارش نیروی انتظامی) است. نتایج این پژوهش نشان می-دهد که ویژگی های فضاهای بی دفاع شهری بر حسب نظریات مطرح شده در سه گروه ویژگی های فیزیکی، اجتماعی و فیزیکی- اجتماعی قابل دسته بندی هستند. این ویژگی ها بر حسب شدت و تعداد موارد مشاهده در فضاهای بی دفاع نیز به ویژگی های اختصاصی و نیمه اختصاصی و ویژگی های عمومی و نیمه عمومی قابل دسته بندی است.
    کلیدواژگان: فضا، فضای بی دفاع، فضای شهری، فضای بی دفاع شهری، خشونت
|
  • Mahmood Saber, Mojtaba Naghdinejad, Hosein Samiie, Zonoor Page 7
    Certain institutes act to deal with crimes in all criminal justice systems. Police is one of the most important of these institutes. The police need certain authorities given from the related governments to perform their mission in this respect which should in turn be correctly monitored.The present study tries to elaborate on the criteria for preliminary interrogation of the accused by the police according to the international documents and the internal rights and laws of U.K and France. The legal status of our country Iran are being explored in this respect and the related shortcomings are being clarified and are being presented with appropriate suggestions and working procedures.
    Keywords: Interrogation, Preliminary investigation, Accused, Human rights, Police
  • Ali Zangi Abadi, Mahdi Zangane Page 41
    Sense of security is among the life quality variables in the cities. Social harm is the most important consequence of lack of security. Urban areas should be so prepared as to provide people of all ages, social statuses, and genders with a safe, secure, and stable environment.The present study aims at measuring the sense of social security development in the citizens of small and border cities. Questionnaire was used to collect the required data to be analyzed by SPSS.The findings of the study showed that there is a significant relationship between sense of security and indices like social capital, media performance, the role of police, people's social status, and special features of cities.
    Keywords: Security, Sense of social security, Border cities, Khaf
  • Gholamreza Mohammad, Nasl, Bahman Moradi Page 67
    Disturbances on the way of missions are among the probable problems in different organizations which prevent them from development. This is the case for the police organization. The present study tries to explore the "disturbance" issue in Tehran police station's missions. Strategies attained from the situational prevention techniques were implemented in this study to prevent disturbance in missions. The collected data were analyzed; the findings demonstrated that the following strategies are effective enough: hanging the closed rooms to outdoor rooms; separating the report taking and complaints units from the other ones; developing the recording system for missions; linking the police station system with the judicial systems; developing the surveillance teams..
    Keywords: Disturbance, Situational prevention, Police stations
  • Davood Doagooyan Page 105
    The present study aims at determining factors contributing to the change in the drug abuse pattern among the young from traditional to industrial. No doubt, before taking any action into consideration in terms of preventing drug abuse among the young, It is a need to clarify different aspects of the issue. This study was to elaborate on the changes among the youngester's drug abuse pattern. Two different statistical samples were randomly selected from among the experts and the addicts. The findings of the study demonstrated that: 1.The average age of industrial drug abuse among the young has decreased;2.Crack and crystal are two types of drugs that the young start from;3.The age of drug abuse pattern change starts from 15;4.Increase in the number and time of sexual arousal was the most important factor in the selection of the first drug abused by the young;5.Cost-effectiveness, imitation from the peers, abuse in the parties were among the most important factors influencing the change in the drug abuse pattern.
    Keywords: Drug, The young, Abuse pattern, Industrial drugs, Crack, Crystal
  • Yoossef Bayanloo, Hosein Ghodrati, Mohammad Hosein Hasani, Maryam Bayat Page 131
    Theft is among the most common crimes committed in all societies. The present study aims at exploring the stationary and non stationary theft rates in the cities of Zanjan. All those who committed theft during 2007 to 2008 in the cities of Zanjan (N=493) were the statistical sample. The required data of this field study were collected via questionnaire, interview, and observation. SPSS was used to analyze the collected data. The sample findings are as follows:1.There is a significant relationship between "The theft technique and thieve's motivations".2.There are significant relationships between. "The theft technique and criminal records", "The theft technique and drug abuse", "The theft technique and the theft type", "The theft technique and residential place", and "The theft technique and the place of birth of thieves".
    Keywords: Theft, Stationary theft, Non stationary theft, Theft motivation, Social security
  • Ahmad Farhani, Jalal Shirzad, Saied Kashfi Page 156
    Regarding the role of automobiles in today's life and the increasing rate of accidents, liability due to traffic accidents has turned to become one of the most important issues in the related civil liability. Hence, law makers in many countries have attempted to ratify rules and regulations to clarify best the liability resulting from traffic accidents. The law of civil liability insurance of vehicle holders against the third party which suffered from lack of social, legal, and economic attentions was corrected and reviewed in 2008 which can be considered a great step forward.The present study tries to elaborate on different aspects of the law and the role of police in it.
    Keywords: Civil liability, Traffic accidents, Compulsory Insurance law, Vehicles, Drivers
  • Hooshang Nayebi, Rahmatollah Sadigh, Sarvestani, Sohrab Ghahremani Page 195
    Several factors are at work to form violent behaviors the most important of which is defenseless space. There are certain amounts of violence in each urban space, but the density of violence is high in defenseless spaces.The present study tries to explore the features attributed to urban defenseless spaces in order to identify the causes of difference in the types of violence committed in different defenseless spaces. 12 hot spots (defenseless spaces) from among 108 hot spots in Tehran were examined.The findings of the study demonstrated that the features of defenseless spaces can be categorized into three categories: physical, social, and physical-social; each of these categories can also be furthered grouped into specific, semi specific, public, and semipublic features.
    Keywords: Space, Defenseless space, Urban spaces, Urban defenseless spaces, Violence