مجله دانشکده پرستاری و مامایی مشهد
پیاپی 15-16 (بهار و تابستان 1382)

زمینه و هداف: اختلالات فشارخون بارداری یکی از سه علت عمده مرگ و میر مادران را تشکیل می دهند. استرس اکسیداتیو از جمله تشکیل پراکسیدهای لیپیدی که رادیکالهای شدیدا سمی ایجاد می کنند سبب آسیب سلولهای آندوتلیال می شوند، در پاتوفیزیولوژی پره اکلامپسی نقش مهمی ایفا می کند و اعمال سمی رادیکال های آزاد اکسیژن در حضور آنتی اکسیدانهایی نظیر ویتامین C، ویتامین E و بتا کاروتن خنثی می شود. به این منظور مطالعه ای با هدف «مقایسه وضعیت تغذیه در زنان مبتلا به پره اکلامپسی با زنان دارای فشار خون طبیعی» انجام شد.
در این مطالعه مورد شاهدی 103 زن مبتلا به پره اکلامپسی و 100 زن با بارداری طبیعی، بدون مشکلات طبی شناخته شده در طی دوره بستری پس از زایمان در دو مرکز آموزشی- درمانی شهرتبریز مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا یک سری مشخصات فردی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، سوال شد و سپس پرسشنامه بسامد خوراک در مورد آنها تکمیل شد. داده ها با استفاده از روش های آماری شامل: آزمون های t استیودنت، من ویتنی و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
تعداد دفعات مصرف روزانه میوه و سبزیجات در گروه مورد کمتر از گروه شاهد بود اما این اختلاف معنی داری نبود. 5/17 درصد افراد گروه مورد و 16 درصد افراد گروه شاهد، میوه و سبزیجات را کمتر از 5 وعده در روز استفاده کرده بودند. میانگین میزان متوسط مصرف روزانه ویتامین C در گروه مورد کمتر از گروه شاهد بود و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود. 4/18درصد از افراد گروه مورد و 13درصد از افراد گروه شاهد ویتامین C را کمتر از میزان توصیه شده 85 میلی گرم روزانه استفاده کرده بودند.
با توجه به نتایج این پژوهش، مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C در بارداری ممکن است منجربه پیشگیری از ابتلا به پره اکلامپسی و کاهش شدت آن گردد.

خستگی یکی از شکایات شایع زنان در طی بارداری است که در اثر بر هم خوردن تعادل انرژی بدن بدنبال تغییرات فیزیولوژیک ناشی از بارداری رخ می دهد و در صورتی که شدت یابد می تواند اثر سوئی بر نتیجه حاملگی داشته باشد در این راستا پژوهشی با هدف «مقایسه شدت خستگی در سه ماهه سوم بارداری در زنان شاغل و خانه دار مراجعه کننده به مراکز مراقبتهای دوران بارداری شهر مشهد در سال 80» انجام گردید.
این پژوهش یک مطالعه تحلیلی از نوع مقطعی است که بر روی 100 زن باردار شاغل و 300 زن خانه دار که دارای مشخصات واحد پژوهش بودند به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای انجام گردید. ابراز مورد استفاده شامل مقیاس DASS 21، چک لیست شدت خستگی و فرم مصاحبه بود تجزیه و تحلیل داده ها توسط آزمونهای آماری مجذور کای، آزمون تی، آنالیز واریانس یک طرفه و دو طرفه و مدلهای خطی عمومی انجام شد.
نتایج نشان می دهد که شدت خستگی در سه ماهه سوم بارداری در دو گروه شاغل و خانه دار تفاوت معنی داری دارد. بطوریکه در گروه شاغل 15 درصد افراد خستگی شدید داشته اند درحالیکه در گروه خانه دار فقط 3/1 درصد افراد خستگی شدید را تجزیه کرده بودند. همچنین میانگین نمره خستگی در گروه شاغل 13 3/55 و در گروه خانه دار 7/8 46 بوده است. یافته ها نشان می دهد که عوامل مؤثر بر خستگی در دو گروه شامل: رضایت از خواب، در امور منزل و اشتغال به کار بوده است.
پیشنهاد می گردد که برای پیشگیری از عوارض ناشی از خستگی شبکه های حمایتی ایجاد و قوانین متناسب با وضعیت زنان باردار شاغل وضع گردد.

یکی از عوارض تهدید کننده و خطرناک ناشی از اعمال جراحی ENT با بیهوشی عمومی، خونریزی در حین عمل جراحی می باشد. هیپوتانسیون از میزان خونریزی محل عمل کاسته و هوشبرهای وریدی و استنشاقی به نسبتهای مختلف موجب هیپوتانسیون می شوند. هدف کلی پژوهش عبارت بود از مقایسه میزان خونریزی در بیمارانی که نگهداری بیهوشی آنها با هالوتان و پروپوفل بوده است.
این بررسی یک تحقیق کارآزمایی بالینی انتخابی بود که به منظور مقایسه میزان خونریزی در افرادی که نگهداری بیهوشی آنان با داروی هوشبر استنشاقی هالوتان و یا هوشبر وریدی پروپوفل بوده و در بهمن ماه 82 در اتاق عمل گوش و حلق و بینی بیمارستان امام رضا (ع) تحت عمل جراحی قرار گرفته اند انجام شده است. بررسی بر روی 60 بیماریکه عمل جراحی رینوپلاستی و سپتورینوپلاستی داشته و 38 نفر آنها مرد و 22 نفرشان زن بوده اند صورت گرفته است. در یک گروه از واحدهای پژوهش نگهداری بیهوشی با هالوتان و در گروه دیگر با پروپوفل بوده است. در حین عمل جراحی وضعیت سر همه بیماران به میزان 30-15 درجه بالاتر از تنه بوده و برای همه بیماران پگ حلقی گذاشته شد. میزان خونریزی با شمارش گازهای خون آلود و مقدار خون ساکشن شده مشخص گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری t مستقل، مجذور کای و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
بیشترین افرادی که در سنین 30-17 سال تحت عمل جراحی قرار گرفته اند خانم ها بوده اند (8/81درصد) که 2/68 درصد آنها عمل جراحی رینوپلاستی داشته اند میزان خونریزی در بیماران گروه پروپوفل کمتر از بیماران گروه هالوتان بوده است (4/23 درصد).
نتیجه گیری و بحث: نتیجه این تحقیق مشخص کرد که هر دو داروی هالوتان و پروپوفل می توانند ایجاد هیپوتانسیون نمایند و میزان خونریزی را کاهش دهند.

اهمیت شیردهی و بویژه تغذیه انحصاری با شیر مادر در طی 4 تا 6 ماه اول زندگی بررسی شد، سلامت و کاهش مرگ و میر شیرخواران در مطالعات متعددی به اثبات رسیده است. برنامه بازدید منزل و بررسی سلامت مادر و کودک پس از زایمان علیرغم اهمیت بسیار زیادی که دارد تاکنون در کشور ما آنچنان مورد توجه قرار نگرفته است. پژوهش حاضر یک مطالعه شبه تجربی است که به منظور بررسی تاثیر یک برنامه مدون بازدید و مراقبت در منزل پس از زایمان بر الگوی تغذیه شیرخواران تا پایان 2ماهگی از مهرماه لغایت دی ماه 1376 در تهران انجام گرفته است.
در این پژوهش 110 نفر از زنان نخست زای سالم که در دو تا از بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران بستری و زایمان طبیعی و نوزادانی سالم داشتند انتخاب و به روش کنترل شده پی در پی به هر یک از دو گروه مطالعه و کنترل اختصاص یافته اند. مادران و شیرخواران دو گروه در روزهای سوم، دهم، پایان ماه اول؛ و پایان ماه دوم پس از زایمان در منزل برررسی می شدند. برنامه مدون ویزیت مادر و نوزاد و مراقبت در منزل برای 55 مادر و نوزاد در گروه مورد آزمایش انجام شد. الگوی تغذیه و وزن شیرخواران در هر ویزیت ثبت می شد. برای گروه بازدید منزل، یک برنامه مدون بازدید منزل شامل بررسی وضعیت سلامت مادر و شیرخوار، مراقبتهای لازم، آموزش و مشاوره های بهداشتی اجرا شد.
متغیرهایی نظیر تحصیلات همسر، طبقه اجتماعی اقتصادی، رتبه تولد و وزن هنگام تولد نوزاد و دریافت آموزش قبلی درباره شیردهی در دو گروه اختلاف معنی داری نداشت. در پایان 2ماهگی 4/76درصد از شیرخواران گروه بازدید منزل و 8/41درصد از شیرخواران گروه کنترل منحصرا با شیر مادر تغذیه می شدند. میزان استفاده از مایعات و مکمل در تغذیه شیرخوار در گروه کنترل بیشتر بود. الگوی تغذیه شیرخواران در دو گروه اختلاف واضحی نداشت. میزان شیردهی در شب و شیردهی برحسب تقاضای شیرخوار در گروه بازدید منزل و فاصله بین دو وعده شیردهی در گروه کنترل افزایش قابل توجهی نسبت به گروه دیگر داشت. شیرخواران گروه بازدید منزل در پایان ماه دوم از افزایش وزن واضحی برخوردار بودند.
یافته های این پژوهش حاکی از موثر بودن برنامه بازدید منزل پس از زایمان بر الگوی تغذیه شیرخواران و رفتارهای شیردهی مادران است. با توجه به اهمیت تداوم مراقبتها و مشاوره های بهداشتی پس از زایمان، برای ارتقاء سلامت مادران و شیرخواران و کمک به حفظ و تداوم شیردهی و بویژه ترویج تغذیه انحصاری با شیرمادر و نیز با توجه به لزوم داشتن رویکرد اجتماعی در ارائه خدمات بهداشتی، پیشنهاد می شود راهکارهای اجرای برنامه بازدید منزل پس از زایمان مورد توجه قرار گیرد.

عفونتهای ادراری40 درصد کل عفونتهای بیمارستانی را تشکیل داده و 80 درصد این عفونتها ناشی از سوندگذاری می باشد.با توجه به استفاده روتین از سوند به مدت24 ساعت پس از سزارین و وقوع عفونتهای بیمارستانی به دنبال سوند گذاری و تاثیر سوندگذاری بر رشد بیشتر میکرو ارگانیسم ها و در نتیجه بروز عفونت پژوهشی با هدف تعیین تاثیر برداشتن زودهنگام سوند فولی پس از سزارین بر میزان عفونت ادراری در بیمارستان قائم (عج) مشهد در سال 1380انجام گرفت.
در این کار آزمایی بالینی تصادفی 60 مادر 35-18 با حاملگی4-0 تحت سزارین اورژانس قرار گرفته و سونداژ آنان با کاتتر فولی سایز14 انجام شده و دارای کشت ادرار منفی در قبل از عمل بودند، به روش تخصیص تصادفی در دو گروه تجربی و شاهد قرار گرفتند. در گروه تجربی پس از گذشت 3- 2ساعت از عمل سزارین و در گروه شاهد24 ساعت پس از عمل(بصورت روتین)سوندبرداری انجام شد.در هر دو گروه تجربی و شاهد آزمایش میکروسکوپی مستقیم رنگ آمیزی گرم و کشت کلنی کانت ادرار در سه نوبت(قبل از انتقال به اتاق عمل، هنگام برداشتن سوند و روز سوم پس از عمل) انجام گردید.
در هنگام برداشتن سوند 1/7 درصد گروه شاهد دارای عفونت ادراری بودند در صورتیکه در گروه تجربی هیچ موردی از عفونت وجود نداشت. اما این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود) در روز سوم پس از عمل دو گروه از نظر عفونت ادراری دارای تفاوت آماری معنی دار بودند. بطوریکه3/23 درصد گروه شاهد مبتلا به عفونت ادراری بوده و هیچ موردی از عفونت در گروه تجربی وجود نداشت. بعلاوه هیچیک از افراد دو گروه در هنگام برداشتن سوند و روز سوم پس از عمل ابتلا به باکتریوری بدون علامت نداشتند.
بر اساس نتایج پژوهش برداشتن زودهنگام سوند فولی در جهت کاهش در صد عفونت ادراری موثر است. لذا پیشنهاد می گردد پس از سزارین سوند برداری بطور زودهنگام انجام شود.

سالهای زیادی است که جلوگیری از فلبیت ناشی از انفوزیون و ارتباط آن با انتخاب نوع پانسمان روی محل ورود کاتتر وریدی، بحث برانگیز شده و تا کنون مطالعات در مورد کارا یی روش های مختلف در این زمینه، کافی نبوده است. این پژوهش با هدف مقایسه میزان فلبیت در دو روش پانسمان با و بدون پماد بتادین در محل ورود کاتتر وریدی انجام شد.
در این مطالعه نیمه تجربی31 بیمار بستری در بخش CCU بیمارستان امام رضا (ع) شهربجنورد به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. پس از اجرای کاتتر بر روی یکی از وریدهای ناحیه ساعد،پانسمان ناحیه ورود کاتتر به طور تصادفی،به یکی از دو روش با یا بدون پماد بتادین صورت گرفت. در روش پانسمان بدون پماد، ضد عفونی محل با الکل 70 درصد و بعد با محلول بتادین انجام شده و پس از خشک شدن محل، گاز استریل 2×2 سانتی متر خشک گذاشته شد. در روش پانسمان با پماد، ابتدا ضد عفونی محل با محلول بتادین و پس از خشک شدن، با الکل 70 درصد انجام گردیده و سپس گاز استریل 2×2 سانتی متر آغشته به پماد بتادین در محل ورود کاتتر قرارگرفت. در طول هر شیفت، وضعیت ناحیه از نظر فلبیت در فرم چک لیست ثبت می گردید. مدت مطالعه برای هر یک از روش ها 72 ساعت بود. داده ها بوسیله پرسشنامه مشخصات فردی و چک لیست سنجش عوارض جمع آوری گردید.
نتایج نشان داد که از نظر بروز فلبیت، تفاوت معنی داری بین دو روش وجود ندارد و همچنین در سطح اطمینان 90 درصد، تفاوت معنی دار بین دو روش از نظر شدت فلبیت وجود دارد. بدین معنی که شدت فلبیت در روش با استفاده از پماد، بیشتر از روش بدون استفاده از پماد می باشد ضمنا بین ساعد مورد استفاده و بروز فلبیت در هر دو روش و همچنین بین ورید مورد استفاده و شدت فلبیت در روش بدون استفاده از پماد ارتباط معنی دار آمار ی بدست آمد بدین معنی که بروز فلبیت در هر دو روش، در افرادی که از ساعد دست راست آنها و نیز شدت فلبیت در روش بدون استفاده از پماد در افرادی که از وریدهای مدیان آنها جهت رگ گیری استفاده شده بود بیشتر می باشد. بین سن، جنس، نوع بیماری، سابقه بیماری، مدت بستری قبلی، تعداد و نوع دارو، طول مدت باقی ماندن کاتتر و بروز و شدت فلبیت ارتباطی بدست نیامد.
نتایج این پژوهش نشان داد که روش پانسمان ناحیه ورود کاتتر بدون استفاده از پماد بتادین ارجح است.

عادات غذایی ریشه در تجربیات بشر، عوامل فرهنگی و محیطی دارد هر چند که با عوامل اقتصادی، اجتماعی و مذهب آمیخته است. شناخت عادات تغذیه ای متداول در جامعه و مطالعه چگونگی تاثیر این عادات بر وزن هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد.
برای دستیابی به این هدف ابتدا 824 دختر، مقطع سوم، حائز مشخصات واحد پژوهش از 18 دبیرستان واقع در مناطق شش گانه آموزش و پرورش مشهد بصورت تصادفی_ خوشه ایمبتنی بر هدف انتخاب شدند که پس از همگن نمودن میانگین انرژی دریافتی و مصرفی سه روزه با تقریب (100 ± کیلو کالری)، 378 دانش آموز حجم کلی پژوهش را تشکیل دادند این نمونه ها فاقد هر گونه معلولیت جسمی یا بیماری مزمن بودند. پرسشنامه عادات غذایی در سه بخش مشخصات دموگرافیک (سن، رتبه تولد، طبقه اجتماعی، اقتصادی و.) اندازه های تن سنجی (وزن و قد) و عادات غذایی (صرف صبحانه روزانه، مصرف و...) تهیه و تکمیل گردید.
به کمک نرم افزار فود(1) و کلینیک (2)، انرژی دریافتی، متابولیسم پایه، صدکهای وزن و نیز میانگین درصد چربی، پروتئین و کربوهیدرات رژیم غذایی واحدهای مورد پژوهش محاسبه گشت و جهت تجزیه و تحلیل آماری از آزمونهای کای 2، تی و آنالیز واریانس استفاده شد، نتایج حاصل از این پژوهش بین بعد خانوار و نمایه توده بدنی ارتباط معنی دار آماری را نشان داد (047/0=p) همچانکه ارتباط بین طبقه اجتماعی و اقتصادی با نمایه توده بدنی معنی دار گزارش شد. (001/0= p) از یافته ها جنبی این پژوهش کاهش سن بلوغ با افزایش هر یک از شاخصهای مورد در بررسی عادات غذایی بین مصرف نوشابه گازدار، لبنیات غیر پاستوریزه و نمایه توده بدنی رابطه معنی دار آماری وجود داشت (002/0= p). آزمونهای آماری مصرف سس مایونز، نوع گوشت و روغن مصرفی، مصرف سبزیجات و میوه جات روزانه، صرف چای بلافاصله قبل از غذا را با نمایه توده بدنی را معنی دار نشان ندادند. در تجزیه و تحلیل میانگین درصد پروتئین، چربی و کربوهیدر ات به روش آنالیز واریانس تنها بین میانگین درصد پروتئین و نمایه توده بدنی اختلاف معنی دار پیدا شد. (0001/0= p). نتایج این تحقیق بر نیازهای آموزشی در مدارس خصوصا دختران جوان تاکید دارد، زیرا عدم تعادل در مصرف مواد مغذی انرژی زا (چربی، پروتئین، کربوهیدرات ها) و عادات غلط تغذیه ای کیفیت زندگی را کاهش می دهد.

هدف عمده آماده سازی پوست بیمار قبل از عمل جراحی، به حداقل رساندن تعداد میکروارگانیسم های ساکن پوست است. در این راستا روش هایی ارجح هستند که میکروارگانیسم های بیشتری را کاهش داده و تا حد امکان برای پوست مضر و تحریک کننده نباشند. در حال حاضر مواد ضدعفونی جهت استفاده در دوش تمام بدن و روش یک مرحله ای رنگ کردن پوست به جای روش دو مرحله ای در اتاق عمل توصیه می شود. از طرف دیگر با توجه به تنوع در تکنیک های رنگ کردن پوست و عدم اطمینان جراحان از نحوه آماده سازی پوست بیماران، این پژوهش به بررسی تاثیر دوش بتادین و پرپ یک مرحله ای در اتاق عمل با روش های روتین آماده سازی پوست بیماران انجام گرفته است.
در این پژوهش که یک کارآزمایی بالینی است 80 نفر از بیماران جراحی ترمیم فتق و برداشتن کیسه صفرا از طریق لاپاراسکوپ در بخش جراحی 2 و اتاق عمل مرکزی بیمارستان قائم مشهد بطور تصادفی به سه گروه تجربی، روتین 1 و روتین 2 تقسیم شدند به طوری که 40 نفر به روش تجربی (دوش بتادین، شیو نزدیک به زمان عمل، رنگ کردن پوست)، 20 نفربه روش روتین 1 (دوش صابون و شیو، رنگ کردن پوست) و 20 نفر به روش روتین 2 (دوش صابون و شیو، پرپ اول، رنگ کردن پوست) آماده شدند.
نتایج پژوهش بر اساس آزمون مجذور تی نشان داد که بین روش تجربی و دو روش روتین دیگر از لحاظ تعداد کلنی ناحیه انسزیون در مقایسه با قبل از آماده سازی تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین این آزمون تفاوت معنی داری بین روش تجربی و دو روش روتین دیگر از لحاظ تعداد کلنی ناحیه عمل در هنگام انسزیون جراحی نشان داد و تفاوت معنی داری نیز از نظر کاهش میزان ریکلینیزیشن در 24 ساعت بعد از عمل در روش تجربی نسبت به دو روش روتین دیگر وجود داشت. با استفاده از تست دقیق فیشر اختلاف معنی داری بین سه روش آماده سازی پوست وجود داشت و آزمون LSD موثر بودن روش تجربی را در کاهش تعداد کلنی پوست نسبت به دو روش دیگر مشخص ساخت. آماده سازی پوست بیمار(پرپ) به روش تجربی در مقایسه با دو روش دیگر روتین در کاهش فلور میکروبی پوست مؤثر تر بوده است.

کاتتریسم قلبی روش تشخیصی است که تجربه ای استرس زا برای بیماران بوده و ممکن است در معرض عوامل استرس زای متعدد قرار گیرند. شناسائی دقیق این عوامل اهمیت زیادی دارد. این پژوهش به منظور تعیین عوامل استرس زا در رتبه بندی آن از دیدگاه بیماران تحت کاتتریسم قلبی انجام شد. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی 100 بیمار تحت کاتتریسم قلبی در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1379 به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف شرکت داشتند. داده ها بوسیله فرم مشخصات فردی و پرسشنامه عوامل استرس زا اقتباس یافته از سه ابزار هیکیلا در سال 1999، کانلی در سال 1992 و لیسر در سال 1975 جمع آوری و مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که از دیدگاه بیماران عوامل استرس زای مربوط بیماری اهمیت و شدت استرس زائی بیشتری داشته و پس از آن عوامل استرس زای مربوط به بیمارستان استرس زا بوده اند. در رتبه بندی عوامل استرس زا عامل «نیاز به استفاده از وسایل دفع در بستر» با میانگین (84/0 ± 59/3) بالاترین رتبه استرس زائی و «وجود دستگاه ها و وسائل در اطراف بیمار» با میانگین (9/0±45/1) پائین ترین رتبه را کسب نموده اند. شدت استرس زائی عوامل در زنان بطور معنی داری بیشتر از مردان (002/0>p، 35/2=t) بوده است.
با توجه به نتایج، پرستاران نیاز به بررسی و شناخت صحیح عوامل استرس زا داشته تا بتوانند برنامه مراقبتی مناسب در جهت کاهش و رفع آن طرح ریزی نمایند.

زایمان یکی از مهمترین بحران ها در زندگی مادران می باشد و به عنوان واقعه ای که دارای ابعاد روانی، اجتماعی و احساسی عمیقی است برای همیشه در ذهن مادر مانده و ناخوشایند زایمان می تواند آثار روانی بدی بر جای گذارد. از آنجایی که رضایت مادر از تجربه زایمان عامل بسیار مهمی در رابطه با وضعیت روحی و سلامت روانی او و نیز ارتباطات وی با همسر، خانواده و فرزندانش می باشد، توجه به این عامل کلیدی بسیار مهم بوده و ثابت شده است که رضایت مادر با کیفیت مراقبت های دریافت شده در ارتباط مستقیم است.
لذا این پژوهش با هدف تعیین و مقایسه کیفیت مراقبت های فیزیکی و روانی حین زایمان از دیدگاه مادران نخست زا و چند زا انجام شد.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی است که به روش نمونه گیری سهمیه ای بر روی 250 مادر چند زا و 50 مادر نخست زا بستری در بخش های پس از زایمان بیمارستان های آموزشی شهر مشهد در سال 1381 انجام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش فرم مصاحبه، فرم سنجش کیفیت و فرم ثبت داده ها از پرونده بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها توسط آزمون های آماری مجذور کای، آزمون تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و دو طرفه و آزمون های خطی عمومی انجام شد.
64 درصد نخست زاها و 4/68 درصد چندزاها جهت کنترل دوران بارداری به مراکز بهداشتی مراجعه می کردند. مادران نخست زا و چند زا کیفیت مراقبت های فیزیکی و روانی را عمدتا در سطح متوسط (9/741/50) ارزیابی کردند.
با توجه به این که مادران در دو گروه کیفیت مراقبت های فیزیکی و روانی حین زایمان را متوسط ارزیابی کردند، توصیه به توجه بیشتر مادران از جنبه حمایت های روانی و مراقبت های فیزیکی می شود.

دانشجویان پرستاری و مامایی به دلیل مواجهه با محیطی پر تنش و وجود عوامل استرس زا در تجارب آموزشی و بالینی خود در معرض استرس بالایی قرار دارند که می تواند منتهی به از دست دادن سلامت روانی آنها شود. بنا براین بررسی وضعیت سلامت روانی آنها اهمیت بسزایی دارد. هدف از این مطالعه تعیین وضعیت سلامت روانی دانشجویان پرستاری ومامایی بود.
این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که در آن تعداد 209 نفر از دانشجویان پرستاری ومامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به روش نمونه برداری احتمالی و از نوع طبقه ای – خوشه ایو تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل: فرم مشخصات فردی، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ=28) وپرسشنامه علاقه به رشته تحصیلی بود. سپس داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج نشان داد که 1/32 در صد از دانشجویان دارای اختلال روانی بودند ودر این میان بیشترین میانگین مربوط به اختلال در بعد عملکرد اجتماعی بوده و پس از آن به ترتیب بعد علائم جسمانی، اختلال خواب واضطراب و بعد افسردگی بوده است.. همچنین بین میزان علاقه به رشته و وضعیت سلامت روانی دانشجویان ارتباط معکوس و معنی داری وجود داشت (001/0 =p 22/0- =r). با توجه به نتایج پژوهش، لازم است ضمن بررسی مشکلات این دانشجویان و فراهم کردن امکان مشاوره ودرمان وایجاد شرایط آموزشی مناسب موجبات کاهش سطوح استرس، وپیشگیری از اختلالات روانی دانشجویان را فراهم نمود.

با توجه به تجربیات و مشاهدات محقق و نیز تاکید فراوان علمای علم مدیریت در زمینه آموزش این علم و خصوصا اصل تفویض اختیار به جهت غنیمت شمردن فرصت مدیر و بکارگیری این فن برای رسیدن به بهترین و بیشترین نتیجه در کوتاهترین زمان و از بین بردن موانع ذهنی به منظور حصول موفقیت و پرداختن به تصمیمات مهمتر یادگیری این اصل برای مدیر پرستاری یک ضرورت است این مطالعه شبه تجربی با هدف کلی تعیین تاثیر یک برنامه مدون آموزشی بر میزان آگاهی مدیریتی مدیران پرستاری با تاکید بر اصل تفویض اختیار و اهداف جزئی، تعیین تاثیر یک برنامه مدون آموزشی بر میزان آگاهی مدیریتی (تاریخچه، علم و فرآیند مدیریت اصول مدیریت اختیار مسؤلیت تفویض اختیار) مدیران پرستاری انجام شده است.
بدین منظور سوپروایزرها و سرپرستاران علاقه مند و در دسترس بیمارستان قائم (عج الله ) مشهد که شامل 17 مدیر که با مدرک لیسانس و یا معادل و حداقل دو سال سابقه خدمت در سمت مدیریت بعنوان نمونه انتخاب و اطلاعات مورد نظر از آنان توسط پرسشنامه ای که شامل دو بخش مشخصات فردی و سؤالات چهار گزینه ای علمی بود طی سه مرحله از طریق برگزاری آزمون جمع آوری گردید آزمون مقدماتی قبل از آموزش، بعد از اجرای برنامه 10 روزه آموزش، یکماه بعد به منظور مشخص نمودن پایانی و ثبات یادگیری.
مواد آموزشی و پرسشنامه بر اساس مطالعه کتب و نشریات و مجلات تهیه و پس از تایید اعتبار علمی مورد استفاده قرار گرفت داده های آماری با استفاده از آزمون مجذور کای و تجزیه واریانس یکطرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که آموزش مدون در ارتقاء دانش مدیریتی مدیران پرستاری با ضریب اطمینان 99 درصد مؤثر می باشد پیشنهاد می شود به علت تاثیر متقابل آموزش و خدمات، درس مدیریت بویژه اصل تفویض اختیار بعنوان سر فصلی در آموزش رشته های گوناگون دانشگاهی بویژه پرستاری مورد استفاده قرار گرفته و به جهت بر طرف کردن نقاط ضعف احتمالی مدیران اجرایی در این زمینه دوره های آموزش ضمن خدمت با هدف ایجاد رضایت شغلی و علاقه مندی به حرفه برگزار گردد.