فهرست مطالب

اقتصاد مقداری - سال ششم شماره 4 (پیاپی 23، زمستان 1388)

فصلنامه اقتصاد مقداری
سال ششم شماره 4 (پیاپی 23، زمستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/09/26
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حمید ناظمان، مرتضی بکی حسکویی صفحه 1
    یکی از مسایل مهم در کشورهای صادر کننده نفت، تخصیص بهینه درآمدهای نفتی در راستای دست یابی به رشد و توسعه پایدار است. در این مقاله یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویای بهره برداری منابع پایان پذیر ارایه می شود. مدل تعادل عمومی قابل محاسبه ی پویا دارای دو بخش پویا و ایستا است که بخش پویای مدل نسبت به مدل ایستا حل می شود. بخش ایستای مدل حاضر، یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه استاندارد است. در قالب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه ی استاندارد، دولت در هر دوره با استفاده از سیاست های اقتصادی نرخ پس انداز اجتماعی، میزان بهره برداری از ذخایر نفت و گاز را به نحوی تعیین می کند که تابع رفاه اجتماعی بین زمانی حداکثر شود. سپس در قالب یک مدل فنی- مهندسی نفت میزان سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز را تعیین می کند. وجوه قابل سرمایه گذاری باقیمانده بر اساس سودآوری بخش های مختلف اقتصادی تخصیص داده می شود. مدل با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی ایران 1380 کالیبره شده و از حل مساله ی بهینه سازی بین زمانی، مسیر بهینه برداشت ذخایر هیدروکربوری، سرمایه گذاری بخش نفت و گاز و تشکیل سرمایه در سایر بخش ها استخراج شده است.
    کلیدواژگان: تخصیص بهینه درآمدهای نفتی، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویا، مدل فنی، مهندسی نفت، ماتریس حسابداری اجتماعی
  • علی قنبری، محسن خضری، رقیه ترکی سمایی صفحه 29
    در مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (CAPM) بازده ی انتظاری دارایی ها به سطح ریسک سیستماتیکشان بستگی دارد، به طوری که ریسک سیستماتیک دارایی، در ارتباط با پرتوفولیوی بازار اندازه گیری می شود. از این رو، هدف این مقاله تخمین مدل CAPM در مقیاس های زمانی مختلف است. آنالیز موجک، روشی جدید در زمینه ی مالی است و به عنوان روش تجربی در بررسی رابطه ی میان بازده سهام و ریسک سیستماتیک در مقیاس زمانی مختلف در این مقاله استفاده شده است. نمونه ی مورد استفاده در این تحقیق متشکل از 15 سهام، در فاصله ی سال های 1388-1383 در بورس اوراق بهادار تهران است. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه ی بین بتای سهام و بازده آن در مقیاس کوتاه مدت و میان مدت قوی تر است. بنابراین، بورس اوراق بهادار تهران در مقیاس 1 تا 4 (2-32 روزه) کاراتر بوده است. از این رو، پیش بینی CAPM در چهارچوب چند مقیاسی، در افق های کوتاه مدت و میان مدت، در مقایسه با دیگر افق ها مناسب-تر است.
    کلیدواژگان: موجک، CAPM، ریسک سیستماتیک، بورس اوراق بهادار تهران
  • مرتضی سامتی، آزاد خانزادی، مهدی یزدانی صفحه 51
    افزایش قیمت نفت باعث افزایش ذخایر ارزی کشورهای صادر کننده ی نفت می شود و قدرت تجویز این درآمدها را به اقتصاد داخلی افزایش می دهد. تزریق نادرست این منابع به اقتصاد ملی، می تواند اقتصاد کشور های صادر کننده ی نفت را دچار پدیده ای به نام بیماری هلندی می کند. از سوی دیگر، در صورت اتخاذ سیاست های پولی و مالی نامناسب، نابرابری درآمد در این کشورها افزایش می یابد. اقتصاد ایران نیز به علت اینکه یکی از عرضه کنندگان اصلی نفت در اقتصاد جهانی است، ممکن است که دچار چنین پدیده ای شود. این مطالعه سعی در آشکار ساختن اثر رشد چشم گیر حجم پول طی سال های گذشته بر متغیرهای نابرابری در اقتصاد ملی دارد. نتایج حاصل از این تحقیق گواه بر این مطلب است که مصارف و درآمدهای دولتی باعث افزایش نابرابری ها شده است. همچنین، اثر درآمدهای نفتی بر نابرابری در توزیع درآمد تا حدودی مبهم است و خود این متغیر باعث کاهش نابرابری ها می شود، ولی نظام توزیع موجود این اثر را کاهش می دهد و به طور آشکار نرخ رشد عرضه پول، باعث افزایش نابرابری شده است.
    کلیدواژگان: درآمدهای نفتی، نابرابری در توزیع درآمد
  • مهدی صادقی شاهدانی، کامران ندری، وهاب قلیچ صفحه 73
    میزان و نوع دخالت دولت در مسائل اقتصادی و چگونگی اثرگذاری آن بر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله مباحث مورد بحث در چند دهه ی اخیر در میان اقتصاددانان است. توزیع درآمد از جمله مباحث مهم اقتصادی - اجتماعی است که سنجش اثرات مذکور بر آن، هدف کلی این پژوهش را تشکیل داده است. فرضیه ی اصلی این پژوهش این است که تمایز نوع دخالت دولت در امور اقتصادی (تصدی گرایانه و حاکمیتی)، تاثیرات متفاوتی را بر توزیع درآمد جامعه بر جای می-گذارد. در این پژوهش ابتدا چارچوب تحلیلی بحث ارائه شده است. سپس اقدام به استخراج شاخص های تقریبی از دو نقش تصدی گری و حاکمیتی برای دولت در مسائل اقتصادی شده است و در ادامه با استفاده از برخی از شاخص های توزیع درآمد، نوع اثرات این دو نقش متفاوت دولت بر توزیع درآمد ایران در سری زمانی 1385-1348 توسط مدل ARDL مورد برآورد قرار گرفته استنتایج تحقیق نشان داد که افزایش اندازه ی دولت در بعد تصدی گری باعث بدتر شدن شاخص های توزیع درآمد و افزایش اندازه ی دولت در بعد حاکمیتی منجر به بهبود این شاخص ها شده است.
    کلیدواژگان: دولت، توزیع درآمد، نقش حاکمیتی، نقش تصدی گری، مدل ARDL
  • مهدی خداپرست مشهدی، سارا صمدی، محمود هوشمند، مصطفی سلیمی فر صفحه 101
    در سال های اخیر حمایت از حقوق مالکیت فکری اهمیت بیشتری یافته است. حقوق مالکیت فکری را می توان حقوق قانونی ناشی از فعالیت های فکری در زمینه های صنعتی، علمی، ادبی و هنری دانست. امروزه بسیاری از کشورها در جستجوی اطلاعات عملی برای چگونگی استفاده از مالکیت فکری برای ارتقای رشد اقتصادی هستند. این تحقیق به بررسی ابعاد تاثیر مالکیت فکری در ارتقای رشد اقتصادی، از منظر مخارج تحقیق، توسعه و تعداد محققان می پردازد. این تحقیق با استفاده از روش داده های ترکیبی (پانل) تاثیر حمایت از تامین حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی را به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بررسی می کند. نمونه ی مورد بررسی شامل 35 کشور در دوره ی زمانی 2005- 1985 است. نتایج تحقیق نشان داد که حمایت از تامین حقوق مالکیت فکری به طور مستقیم تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد. همچنین حمایت از تامین حقوق مالکیت فکری به طور غیر مستقیم (از طریق R&D و تعداد محققان) تاثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی دارد.
    کلیدواژگان: حقوق مالکیت فکری، رشد اقتصادی، سازمان جهانی حقوق مالکیت فکری، داده های ترکیبی (پانل)
  • بهزاد سلمانی، بهزاد امیری صفحه 125
    در این مقاله به بررسی تاثیر توسعه ی مالی بر رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه طی دوره ی 2004- 1960 با استفاده از روش داده های تابلویی نامتوازن پرداخته شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که در دوره ی مورد بررسی توسعه ی مالی تاثیر مثبت و معنی دار بر رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه داشته است. همچنین، نتایج تحقیق نشان داد که استفاده از معیارهای مختلف توسعه ی مالی، افزودن سایر متغیرهای موثر بر رشد اقتصادی و نمونه های آماری و دوره های زمانی متفاوت تاثیری بر نتایج تحقیق ندارد و نتایج تحقیق از استحکام برخوردار است.
    کلیدواژگان: توسعه ی مالی، رشد اقتصادی، توسعه ی اقتصادی
  • مصطفی کریم زاده، خدیجه نصراللهی، دکترسعید صمدی، رحیم دلالی اصفهانی، مجید فخار صفحه 147
    یکی از ویژگی های اقتصادهای نفتی وجود بیماری هلندی در این اقتصادها است. با افزایش قیمت نفت و درآمدهای نفتی، ثروت یک کشور افزایش می یابد، افزایش ثروت موجب تقویت و رشد بخش غیرقابل مبادله ی اقتصاد و تضعیف بخش قابل مبادله ی اقتصاد می شود. در این حالت، فعالیت هایی از قبیل بخش خدمات و ساختمان رشد می کنند و در عوض فعالیت هایی مانند بخش صنعت دچار رکود می گردند، در این زمان بیماری هلندی اتفاق می افتد. هدف اصلی این پژوهش بررسی بیماری هلندی در اقتصاد ایران با ملاحظه ی سرمایه گذاری قابل مبادله و غیر قابل مبادله است. برای این منظور از تکنیک همجمعی برای دوره ی زمانی 86-1350 استفاده شده است. برای رسیدن به این هدف ابتدا تابع سرمایه گذاری بر اساس نظریه های متعارف سرمایه گذاری و همچنین با ملاحظه ی مکانیزم تاثیر گذاری رابطه ی مبادله بر سرمایه گذاری تصریح گردید. به منظور برآورد الگوی تصریح شده از روش جوهانسن- جوسلیوس استفاده شد. بردارهای همجمعی برآورد شده نشان دهنده ی تاثیر مثبت تولید ناخالص داخلی و سطح عمومی قیمت ها و تاثیر منفی نرخ بهره بر سرمایه گذاری هر دو بخش بود. از طرفی دیگر، تاثیر گذاری رابطه ی مبادله بر سرمایه گذاری بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله متفاوت بود، به طوری که رابطه ی مبادله بر سرمایه گذاری بخش قابل مبادله تاثیر منفی و بر سرمایه گذاری بخش غیر قابل مبادله تاثیر مثبت داشت. به عبارتی دیگر، نتیجه بررسی حاکی از تایید وجود بیماری هلندی در اقتصاد ایران بود.
    کلیدواژگان: بیماری هلندی، رابطه ی مبادله، سرمایه گذاری بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله، نظریه ی کوردن و نیری
|
  • Hamid Nazeman , Mortaza Baky-Haskuee Page 1
    Efficient and optimal allocation of oil income for sustainable development is an important issue in oil exporting countries. In this paper we present a dynamic computable general equilibrium model of exhaustible resource extraction. It is a two sector model, in which the dynamic sector is optimized with respect to static one. The static sector is a standard CGE model developed by Dervise and et. al (1982) for developing economies. In this framework, at each period of time, state sets saving rate by a set of economic policies and also sets the extraction rate of natural resources to maximize Intertemporal social welfare function. Then it determines oil sector investment by using a geo-engineering oil model, namely Maximum Efficient Recovery. Residual investible funds are allocated between non-oil sectors based on their shares in total profitability. Model is calibrated by 1380 social accounting matrix and optimal path of hydrocarbon extraction, investment in oil and gas sector and non-oil sector derived by solving Intertemporal optimization problem.
  • Ali Ghanbari , Mohsen Khezri , Roghie Torky Samaei Page 29
    The capital asset pricing model (CAPM) states that the expected return on an asset depends upon its level of systematic risk. The asset’s systematic risk is measured relative to that of the market portfolio. This paper attempts to estimate the CAPM at different time scales. In this study, we adopt wavelets analysis, a relatively new and innovative approach in finance proposed by Gencay et al. (2002), as the key empirical method for examining the relationship between the return of the stock and its systematic risk at different time scales. The proposed procedure is acted on a sample, composed of 15 selected stocks, listed on Tehran Stock Exchange (TSE) actively traded over 2004-2009. It has proved that the relationship between the return of a stock and its beta is more robust at medium and short scales. This evidence shows that the Tehran Stock Exchange market is more efficient in the 1 until 4 scale (2-32 days). This finding, therefore, shows that the predictions of the CAPM are more relevant at short and medium-term horizon and in a multi-scale framework as compared to the other horizons.
  • Morteza Sameti , Azad Khanzadi , Mehdi Yazdani Page 51
    An increase in oil prices lead to an increase in foreign exchange reserves in oil exporting countries and so the power of prescribing these revenues to national economy is increases. The incorrect injection of these revenues leads to Dutch disease in these countries. On the other hand, adopting unreasonable monetary and fiscal policies will increase inequality in these countries. Iran is one of these oil exporting countries so Iran's economy is not exempt of this problem. This study attempts to appear the impacts of money supply on inequality variables in Iranian economy over last years. The results of this study shows that governmental consumes and incomes increases inequality. Furthermore the effects of oil revenues on income inequality are unknown and these revenues decreases income inequality but distribution system decreases this effect and clearly growth rate of money supply increases income inequality.
  • Mahdi Sadiqi Shahdani , Kamran Nadri , Vahhab Qelich Page 73
    The kind and scale of intervention government in economy and manner of its effecting on macro economic factors, have discussed ever between economists in recent decades.Income distribution topic is one of the important economic-social topics that said effects evaluating on that, creates the general goal of this research. So difference between kinds of intervention government in economy (possessive & governing) creates different effects on society income distribution, is the main hypothesis of this research.First the subjective principles are expressed in this research, and then proximate indexes of possessive role and governing role of government in economic topics are derivated. Thenceforth by some income distribution indexes, effects kinds of these different government roles on Iran income distribution in time series 1979-2006 via ARDL model are regressed.The result of this research shows that increasing the governing role of Government and decreasing the possessive role of Government, improve the income distribution indexes.
  • Mahdi Khodaparast Mashhadi , Sarah Samadi , Mahmood Hooshmand , Mostafa Salimifar Page 101
    In recent years, protection of intellectual property rights has become more significant. Intellectual property rights can be regarded as the legal rights derived from intellectual activities in industrial, scientific, literature and art fields. Today, most countries seek to find workable models to apply intellectual property for their economic growth improvement. Current study show the effects of intellectual property protection on economic growth through research and development (R&D) expenditures and the number of researchers. Panel data method is used to estimate this effect directly and indirectly for a sample of 35 countries from 1985 to 2005. Research findings showed the protection of intellectual property rights have a positive effect on economic growth directly, and R&D & researchers via intellectual property rights have a positive and significant effect on economic growth indirectly.
  • Behzad Salmani , Behzad Amiri Page 125
    One of the main important issues in financial management is In this study, we investigate the impact of financial development on economic growth in developing countries using an unbalanced panel data model for the period 1960-2004. The results indicate there is a positive and significant effect of financial development on economic growth of developing countries. The results are robust and are not sensitive with respect to other determinants of economic growth, different financial development proxies, different samples and different time periods.
  • Mostafa Karimzadeh , Khadijeh Nasrollahi , Saed Samadi , Rahim Dallali Isfahani , Majid Fakhar Page 147
    Volatility of terms of trade has particular features in oil exporting countries. A large part of the variability of the terms of trade is associated with extreme movements in oil prices. In this paper we study Dutch Disease in Iranian economy with emphasis on impact of terms of trade on tradeable and non-tradeable investment by cointegration technique in period (1971-2003). First, we consider Corden and Neary theory about Dutch Disease. Second, we derived the investment function according present value criteria, accelerator principle and neoclassical theory of investment. This model included of GDP, CPI, rate of interest and terms of trade. Third, we estimated this model by Johnsen-Juselius cointegration technique. We find a long run relationship among these variables. Our results verified existence of Dutch Disease in Iranian economy.