فهرست مطالب
فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)
سال یازدهم شماره 4 (زمستان 1390)
- تاریخ انتشار: 1390/11/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1مسائل زیست محیطی، بخصوص «تغییرات آب و هوایی»، به دلیل افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در چند دهه اخیر، مساله ای جهانی شده است. انتشار CO2 مهمترین عامل در افزایش گازهای گلخانه ای می باشد. سرانه انتشار CO2 در ایران از سال 1346 تا 1386، یازده برابر شده است و از CO2 سرانه در فرانسه، ترکیه، عربستان و بسیاری از کشورها بالاتر است.
در این مقاله، با استفاده از روش تجزیه عوامل انتشار CO2، به بررسی عوامل موثر بر انتشار CO2، اثر تولیدی، ساختاری، شدت انرژی و ترکیب سوخت و اثر باقیمانده پرداخته شده است.
محاسبات تحقیق نشان می دهد که طی 25 سال گذشته، اثر تولیدی و اثر شدت انرژی، مهمترین عوامل انتشار CO2 در ایران بوده، به طوری که بیش از 68 درصد انتشار CO2 ناشی از این دو اثر بوده و البته نتایج به تفکیک دوره های زمانی مختلف، متفاوت است. سهم اثر ترکیب سوخت در انتشار CO2 در ایران ناچیز و به این معنی است که ترکیب سوخت مصرفی در جهتی نبوده است که از انتشار CO2 جلوگیری نماید.
با توجه به نتایج حاصل از مدل، می توان با بهبود بهره وری انرژی (کاهش شدت انرژی) در صنایع ایران و بهبود ترکیب سوخت و اصلاح ساختار صنایع، بدون کاستن از تولید صنعتی، به کاهش انتشار CO2 دسترسی پیدا نمود و به عبارت دیگر، می توان بدون کاهش رشد صنعتی، انتشار CO2 را کاهش داد.
کلیدواژگان: انتشار CO2، صنایع ایران، محیط زیست، تجزیه عوامل -
صفحه 19با توجه به اهمیت زیاد تحقیقات کشاورزی و بهره وری عوامل تولید و چگونگی اثرگذاری این دو متغیر بر همدیگر، در این مقاله رابطه علیت میان دو متغیر مخارج تحقیقات و بهره وری در ایران برای دوره زمانی 86-1357 مورد بررسی قرار گرفته است. در مقاله، از مدل خود رگرسیونی برداری (VAR)، و آزمون علیت گرنجر و آزمون یوهانسون – جوسیلیوس برای بررسی چگونگی علیت آماری میان هزینه تحقیقات و بهره وری استفاده شده و نتایج نشان می دهد که رابطه یک طرفه ای از هزینه تحقیقات به بهره وری وجود دارد. همچنین برای بررسی و تعیین رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرها از روش هم انباشتگی یوهانسون – جوسیلیوس که دارای دو آزمون حداکثر مقدار ویژه و آزمون اثر استفاده شد که طبق آن یک بردار هم انباشتگی وجود داشت که رابطه پایداری میان دو متغیر تحقیقات و بهره وری را به طور دقیق نشان می دهند.
کلیدواژگان: مخارج تحقیقات کشاورزی، بهره وری، ریشه واحد، خود رگرسیونی برداری(var) -
صفحه 33ازدواج پدیده ای اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی است که سن ازدواج، نشانگر خوبی برای بررسی این پدیده به شمار می رود. الگوی ازدواج در کشور ما نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر دچار تغییرات محسوسی شده و افزایش میانگین سن ازدواج زنان در ایران از 9/19 در سال 1365 به 4/22 در سال 1375 و رسیدن به میانگین 3/23 در سال 1385 بر اساس نتایج سرشماری مرکز آمار ایران گویای این تغییر است.
این مقاله به بررسی عوامل موثر بر سن ازدواج زنان می پردازد و هدف از آن در درجه اول، یافتن عوامل موثر بر سن ازدواج زنان در چارچوبی اقتصادی است و در درجه بعدی، یافتن تاثیرات این عوامل بر اساس داده های موجود در ایران می باشد.
برای درک تاثیرگذاری این عوامل، از روش ارزیابی زمان وقوع رخداد و روش رگرسیونی کاکس (Cox Regression) استفاده گردیده است که به دلیل اینکه افراد ازدواج نکرده را نیز بر اساس نرخ وقوع در نظر می گیرد، کاستی های مربوط به روش های رگرسیون معمولی را در بررسی عوامل موثر بر سن ازدواج، در بر ندارد.
در این مقاله عوامل: شهری – روستایی بودن، قومیت، سطح تحصیلات، سرانه هزینه های خانوار، دسته (سال) تولد که منبع آن، داده های اقتصادی- اجتماعی خانوار سال 1380 و متغیرهای محیطی نسبت جنسی استانی، نرخ بیکاری استانی زنان و نرخ بیکاری استانی مردان که از داده های سرشماری سال 1375 استخراج گردیده است، مورد بررسی می باشد. برای مطالعه تاثیر عوامل فوق بر سن ازدواج زنان، از دو مدل: یکی شامل همه زنان بالای 10 سال و دیگری شامل زنان 10 تا 30 سال موجود در نمونه سال 1380، استفاده گردیده است.
نتایج پژوهش تاثیر مثبت سطح تحصیلات را بر سن ازدواج زنان ثابت می کند. همچنین متغیر شهری بودن در مقایسه با روستایی بودن در مجموع تاثیر منفی بر سن ازدواج زنان نشان می دهد. در میان قومیت های مختلف نیز تفاوت سن ازدواج دیده می شود؛ به طوری که در مدل اول، سن ازدواج زنان گیلانی نسبت به زنان مازندرانی بالاتر بوده و سن ازدواج زنان بلوچ و زنان لر نسبت به مازندرانی ها پایین تر می باشد و در مدل دوم، سن ازدواج ترکمن ها، کردها و گیلک ها نسبت به مازندرانی ها بالاتر بوده است.
همچنین نتایج نهایی نشان می دهد که سن ازدواج در میان خانوارهای طبقات اقتصادی بالاتر، پایین تر می باشد و نهایتا سن ازدواج در میان دسته های سنی اخیر نسبت به گذشته، با روندی افزایشی روبه روست.
کلیدواژگان: سن ازدواج زنان، رویکرد اقتصادی، رگرسیون کاکس، ایران -
صفحه 65در دهه های اخیر به علت بروز بحران آب، بیشتر کشورها به اتخاذ سیاست های جدید در مورد مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه آب گرایش پیدا کرده اند. در مناطق خشک و نیمه خشک ایران مانند استان فارس، آب مهمترین عامل محدود کننده توسعه اقتصادی و نیز مهمترین نهاده کشاورزی است. خشکسالی در سال زراعی 87-1386 نمونه ای از خطر این بحران کاهش عرضه آب است، لذا مدیریت تقاضای آب با صرفه جویی از منابع آب سطحی و زیرزمینی موجود، اهمیت ویژه ای می یابد.
اقتصاد کشاورزی ارتباط تنگاتنگی با مدیریت آب دارد. از جمله روش های کاربردی در اتخاذ سیاست، روش برنامه ریزی ریاضی مثبت استاندارد (PMP) جهت کالیبره نمودن مدل بخش کشاورزی است.
در این مطالعه، نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای و مصاحبه حضوری از زارعان دشت کشاورزی بکان شهرستان اقلید که دارای منابع فراوان آب زیرزمینی هستند، انجام شد.
دو سناریو در رابطه با قیمت و مقدار آب مصرفی جهت مدیریت تقاضای آب کشاورزی اعمال می شود که نتایج حاصل از دو سناریو با مقایسه درآمد خالص و سطح زیرکشت محصولات الگوی بهینه با الگوی مبنا، نشان می دهد که با اتخاذ سیاست در سطح 10 درصد کاهش در موجودی آب مصرفی و با دو برابر نمودن قیمت آب، الگوی کشت بهینه نسبت به حالت مبنا تغییر چندانی نمی کند. بنابراین، با مدیریت بهینه تقاضای آب می توان از اتلاف و هدرروی آن جلوگیری کرد زیرا؛ تلقی از آب به عنوان کالای اقتصادی و با ارزش، بهترین راه رسیدن به مصرف مناسب آب و مشوقی برای ذخیره و حفاظت از آن است.
کلیدواژگان: آبیاری زیر زمینی، برنامه ریزی ریاضی مثبت، سیاست آب، مدیریت تقاضای آب -
صفحه 83موضوع رفتار خانوارها در زمینه انتقال ارث و پس انداز متراکم شده به نسل آتی به عنوان عاملی اثر گذار بر نابرابری درآمد نسل های بعد و همچنین متغیری موثر در هزینه دولت در ارائه خدمات اقتصادی اجتماعی و تامین اجتماعی مورد مجادله بوده است.
در این تحقیق به کمک تحلیل پانل داده، در یک ساختار مبتنی بر فرهنگ سنتی در استان سیستان و بلوچستان، سعی شده تا تعیین شود که در شرایط دو گانگی سنتی ومدرن نوین شهری دراستان، تصمیم خانوار در زمینه ارثیه به شکل یکسان از کدامیک از عوامل اقتصادی و اجتماعی و جمعیت شناختی تاثیر می پذیرد.
در ابتدا مدل آلتونجی و ویلانوا یا رابطه «مشتق درآمد- ثروت» به عنوان چارچوب اصلی مطالعه در نظر گرفته شد. سپس با توجه به خیرخواهانه بودن رفتارخانوارهای استان، متغیرهای اثرگذار برای مدل تعیین شده است. داده های تابلویی (پانل) برای دوره زمانی 85-1380 استان، براساس قریب 1600 پرونده مالیات بر ارث و مراجعه حضوری، گردآوری و سپس مدل تصریح شده با استفاده از داده ها و نرم افزار استاتا 1/9 آزمون شده است. البته برای تعیین اثر ثابت یا تصادفی، از آزمون هاسمن استفاده شده است. در انتهای مقاله، نیز بررسی و جمع بندی نتایج مربوط به فرضیه ها ارائه شده است.
نتایج آزمون، دلالت بر رفتار متفاوت و همسو با ساختار هریک از جامعه های دو گانه دارد؛ یعنی، بهبود وضع اقتصادی خانوار در مورد شهرهای زاهدان، افزایش ارث و در مورد شهرهای با ساخت کم درآمد، کاهش ارث را نشان داد. به زبان ساده تر، نظریه واگنر مبنی بر رشد درآمد سرانه از نظر رفتار شهروندان با ساختار متفاوت اقتصادی و تغییر در کشش درآمدی کالاها برای خانوار ها از نظر تاثیر آن بر مدل انتقال ماترک- درآمد را می توان به خوبی در رفتار ضرایب کاملا متفاوت مشاهده نمود.
کلیدواژگان: ارث، رفتار خانوار، پانل داده، سیستان و بلوچستان -
صفحه 109این مقاله با استفاده از تحلیل اقتصادی جرم، به بررسی ارتباط بین سرقت و نحوه توزیع درآمد در ایران می پردازد و نتایج آن حاکی از این است که بین توزیع درآمد و سرقت، رابطه معنی داری وجود دارد؛ به این صورت که با تشدید نابرابری درآمد، تعداد جرایم از نوع سرقت نیز افزایش داشته است.
از دیگر نتایجی که این مقاله به آن دست یافته است می توان به ارتباط مستقیم نرخ جرم سرقت با نسبت شهرنشینی، نرخ طلاق، نرخ بیکاری و همچنین رابطه معکوس آن با درآمد ماهانه خانوارهای ایرانی اشاره کرد.
کلیدواژگان: جرم، توزیع درآمد، سرقت، بیکاری، طلاق، نسبت شهرنشینی -
صفحه 127مطالعات اخیر نشان می دهد که عامل وفور منابع در کشورهای صاحب منابع غنی باعث کندی رشد اقتصادی در این کشورها شده است؛ همچنین مروری بر ادبیات رشد اقتصادی نشان می دهد که توسعه انسانی و کیفیت نهادها و زیر ساخت های اجتماعی ازعوامل مهم تاثیرگذار بر روی رشد و توسعه اقتصادی محسوب می شود.
در این مطالعه، سعی شده است که با استفاده از داده های تابلویی، اولا پدیده بلای منابع آزمون شود و سپس عوامل موثر بر آن و نحوه تاثیرگذاری آنها مورد بررسی قرار گیرد. از عوامل متعدد موثر که در مطالعات موجود گزارش شده است، تمرکز اصلی بر روی توسعه انسانی و کیفیت نهادها خواهد بود.
نمونه انتخابی برای این مطالعه، دو گروه کشورهای صادرکننده عمده نفت خام (اقتصادهای نفتی) و دیگر کشورهای صادرکننده نفت خام (اقتصادهای غیر نفتی) طی دوره 2006-1996 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که پدیده بلای منابع در کشورهای نفتی مشاهده می شود. با توجه به مدل برآورد شده برای هردو گروه و مقایسه آنها، می توان علت وقوع این پدیده را به ضعف در نهاد ها و زیرساخت های اجتماعی و سطح توسعه انسانی، مربوط دانست.
کلیدواژگان: پدیده بلای منابع، کیفیت نهادها، سرمایه انسانی
-
Page 1This paper aims at identifying the factors that have influenced changes in the level of industrial CO2 in Iran. Environmental Problems, especially “climate change” due to significant increase in anthropogenic greenhouse gases, have been on the agenda since 1980s. Among the greenhouse gases, carbon dioxide (CO2) is the most important. By means of an algebraic decomposition method the observed changes are analyzed into five different factors: output level, energy intensity, fuel mix, structural change and residual. The results show that output and energy intensity had the most effect on increasing CO2 emissions. And CO2 emissions are possible to decrease without decreasing output if structure and efficiency energy and Fuel mix get improved.
-
Page 19The aim of this study is analyzing the relationship between expenditure on research and productivity in agricultural sector for time series of 1980-2007. For this purpose actuarial causality between the cost of research and productivity vector auto regression (VAR) has been used. The results showed that there is one-way relationship between research and productivity. Also the diagrams of reaction functions showed that both research costs and productivity variables are sensitively related to change in the rate of other variables. Also for analyzing and determining a long-term equilibrium relationship between variables Johansen-Juselius cointegretion method was used that includes two tests of maximum eigenvalue test and trace test where there is a vector of cointegretion relationships that shows there is stability relationship between research and productivity as well.
-
Page 33Marriage is a demographic, social and economic phenomenon and age of marriage is a good instrument for its analysis. Age pattern of marriage among women in Iran has recently changed. Mean age at first marriage increased from 19.9 years in 1986 to 22.4 years in 1996 and to 23.3 years in 2006. In this article various factors affecting age of marriage are identified. An economic approach to define and identify parameters and variables of the model and the mechanisms that affect marriage and its timing are also used. Under this approach an econometric model to identify socioeconomic factors affecting women’s marriage pattern in Iran is developed. Data is from the 2001 Socioeconomic Survey of Iranian Households and the 1996 census of Iran. Proportional Hazard Cox Regression model is used to analyze data. The application of Proportional Hazard Cox Regression technique indicates that education has a statistically significant and strong positive effect on woman’s age at the first marriage. Other significant factors include rural–urban residence, ethnic group, age group, and socioeconomic status of the household.
-
Page 65In recent decades, due to water crisis, most countries have been more interested in new policies for managing water demand instead of regulating the water supply. In dry and semi-dry areas of Iran such as Fars province, water scarcity is not only the important factor that impedes economic development but also special input in production. Drought in year 2007 could be considered as a risk of crisis in water supply. So, the purpose of this study is managing water demand through economizing surface water and groundwater resources which is of special importance in the region. It is self-evident that agricultural economy has a close relationship with water management. In this research the standard Positive Mathematical Programming (PMP) method is used to calibrate the agricultural sector model. A two-stage stratified random sampling through personal interviews of Bakan from Eghlid farmers has been applied, where abundant water resources and groundwater exist. By selecting a real sample of farms, model calculation for both areas is carried out. Two scenarios are identified. In the first scenario, by using PMP model for each group from water resources are calculated separately. They differ in terms of net revenue which is because of overly cost of construction and operation of wells between the two groups of surface water and groundwater. Results show that 10% decrease in water supply or doubling the prices will not change the optimal crop pattern in comparison to the base pattern. The results of model calculation shows that through running new irrigation methods (intensive irrigation) and also by effective pricing policies, investment can be encouraged in the water sector and in the area and therefore, through optimum management of water demand the water resources can be saved and any form of waste avoided.
-
Page 83Transfer of inheritance and accumulated savings to future generations as a factor affecting the income inequalities for the next generations and as a key variable in government expenses allocated to socio-economic services and social security has always been a controversial subject for research. In this study, using a panel data, in a structure based on traditional culture in Sistan and Baluchestan province, it is tried to determine how the households make decisions on inheritance and which social, economic and demographic factors have greater impact on such decisions in a dual urban life. For this purpose, firstly, the Altonji and Villanueva model or the "income-wealth derivative" was considered as a base framework. Then, with regard to the charitable behavior of the province households, some variables are set for the model. After that, the Data Panel for the years 2001-2006 with nearly 1600 tax cases are analyzed which are prepared through inheritance tax cases and personal visits. Then using the statistical software of STATA 9.1, data were analyzed. To determine the fixed and random effect, the Hausman test was also used. Finally, the results related to the scheme hypothesis are reviewed. Findings indicate a difference in behavior and some form of harmony respect to dual structures of each society. It means that, with improving the economic wellbeing in Zahedan city, inheritance increases, but in case of low-income societies, inheritance will decrease. In other words, Wagner theory, arguing per capita income growth from the perspective of citizens’ behavior within different structures and changes in income elasticity of goods for the households in terms of effects on the inheritance transfer model can be easily seen in different behavioral coefficients.
-
Page 127Empirical studies imply that natural resource abundance plays an important role on economic growth in natural-resource-rich countries. The growth literature shows that human capital, education, technology progress and institutional quality are effective factors on economic growth. This article using a panel data firstly investigates the Resource Curse Hypothesis and then analyzes the effective factors and how they affect RCH. Among several effective factors that are reported in present studies, in this paper the main focus is on Human Capital and Institutional Quality. The sample for this research is two groups of petroleum exporting countries: A) Major petroleum exporters and B) Other petroleum exporters which are analyzed for the period 1996-2006. Results show that Resource Curse is seen in major Petroleum Exporting Countries. The findings also confirm the importance of low institutional quality and inadequate investments in human capital in case of resource curse. The results confirm that natural resource abundance has a negative impact on growth if considered in isolation, but a positive direct impact on growth if other explanatory variables, such as human capital, institutional quality, openness and etc. are taken into account.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.