فصلنامه چشم انداز مدیریت بازرگانی
سال ششم شماره 3 (تابستان و پاییز 1386)

پس از ذکر مقدمهای کوتاه و کلی در خصوص اهمیت موقعیت کنونی اخلاق و فناوری اطلاعات، و نیز رابطه این دو، به واژگان کلیدی و تعاریف آنها پرداخته شده است. سپس گزارشی اجمالی از تئوری های متفاوت مطرح در خصوص فلسفه اخلاق و ارتباط این تئوری ها فناوری اطلاعات ارائه شده است. در مبحث پایانی نیز از رابطه فلسفه اخلاق مورد نظر دین مقدس اسلام با فناوری اطلاعات سخن رانده شده و بیان گردیده که رفتار اخلاقی انسان براساس اصول اخلاق اسلامی، رفتاری درونی است. بنابراین، اخلاق در فناوری اطلاعات بر پایه این اصول، میباید در درون اشخاص نهادینه شود؛ نه این که بخواهیم اخلاق حرفه ای را با زور قانون و مجازات، آن چنان که فلسفه سایر مکاتب میطلبد، حاکم کنیم.

عزت نفس یکی از ویژگی های رفتار انسانی است که در ایجاد انگیزۀ پیشرفت در کارکنان نقش مهمی را ایفا میکند، به طوری که موجب پویایی، بهرهوری، یادگیری و تحولپذیری انسان میشود. برای بررسی رابطه عزت نفس با انگیزه پیشرفت کارکنان، این تحقیق در "شرکت سهامی برق منطقهای کرمان" انجام شد. در این تحقیق، 300 پرسشنامه بین کارکنان شرکت توزیع گردید. پرسشنامه ها به منظور سنجش میزان عزت نفس و انگیزه پیشرفت، با چهار عامل هدفمداری، سختکوشی، رقابتجویی و مسئولیتپذیری طراحی شدند و میزان روایی 83 درصد و پایایی 84/0 را کسب کردند. نتایج آزمون مؤید ارتباط بین عزت نفس با سه عامل هدف مداری، سخت کوشی و مسئولیت پذیری از عوامل انگیزۀ پیشرفت است. بهمنظور تعمیم نتایج به کل جامعه، از معادلات رگرسیون چند متغیره استفاده شد.
نتایج تحقیق نشان میدهد، برای ارتقای عزت نفس کارکنان در سازمانها، لازم است برنامه های مؤثری تهیه شوند و با کنترل و بازنگری مستمر به اجرا درآیند تا در نتیجۀ آنها، زیر ساخت لازم برای ایجاد ارتباطات مؤثر، کار گروهی، نوآوری و در یک سخن، پیشرفت برای فرد و سازمان، فراهم آید.

به دلیل نقش اساسی تامین کنندگان در تعیین معیارهای کیفیت، هزینه و خدمات در دستیابی به اهداف زنجیره تامین، مسئله تخصیص سفارشات خرید به تامین کنندگان، یکی از مهمترین فعالیتهای مدیران خرید در یک زنجیره تامین محسوب میشود. این مسئله چند هدفه است که در آن، اهداف با یکدیگر در تعارضاند و بسته به موقعیت خرید، اهداف اهمیت و اولویتی متفاوت مییابند. در پرداختن به این موضوع، مشخص نبودن و مبهم بودن اطلاعات مربوط به محدودیتها و پارامترهای مسئله، تصمیمگیری را سخت و پیچیده می سازد. "تئوری فازی" یکی از ابزارهایی است که به خوبی میتواند، اینگونه مسائل را حل کند. در این مقاله، یک مدل چند هدفه فازی برای از بین بردن ابهامات اطلاعات و عدم قطعیت در این مسئله توسعه داده شده است. مدل توسعه داده، شامل سه تابع: هدف، کمینهسازی هزینه های کل، و بیشینه سازی کیفیت و سطح خدمات کل کالاهای خریداری شده است. در این مدل، با استفاده از مجموع وزندار توابع عضویت، تابع تصمیمگیری مناسب به گونهای ساخته می شود که در آن، وزن معیارها متناسب با اهمیت آنها در زنجیره تامین باشد. در خاتمه، مدل با یک مثال توضیح داده شده است.

"مدیریت ناب" را باید رویه پیچیده ای دانست که حول چندین ابزار کلیدی مفهومی و فیزیکی به نحوی شکل میگیرد که پیادهسازی آن به شکستن الگوهای کهنه و نصب الگوهای جدید میانجامد. تحقق این موضوع در یک سازمان، علاوه بر مجموعه ای از ابزارها، به چارچوبی برای بهکارگیری آنها نیازمند است و بدین ترتیب یک سیستم را طلب می کند. در این مقاله چگونگی طراحی فرایند پیادهسازی مدیریت ناب در "شرکت تابلوسازی برق مازندران" که ضرورت درهم آمیختن کیفیت بالا، هزینه پایین، نوآوری، انعطافپذیری و تحویل در کوتاهترین زمان را دریافته است، بنا به متدولوژی اجرایی و گام به گام سیستم مدیریت ناب پیشنهادی جکسون و جونز ارائه شده است. تیم "تجدید حیات" که مسئول اصلی طراحی و پیادهسازی سیستم مدیریت ناب است، در این تحقیق با راهبری محقق، وظایف خود را انجام داده است. سایر تیمها اعم از "جاریسازی" و "عملیاتی"، با نظر مدیر و یا مسئول مربوطه ساماندهی شده اند. در برنامه توسعه و خط مشی سالانه شرکت که توسط تیم تجدید حیات و تیم تمرکز تدوین شده است، بهطور خلاصه، دو کلید تولید و مهندسی ناب، به عنوان کلیدهای راهبردی، و افزایش سهم بازار و سرعت ارائه محصول به کارفرمایان، به عنوان تمهای بهبود مشخص شده اند

در مدلهای مرور مستمر، وضعیت موجودی یک قلم کالا به طور مداوم مورد بررسی قرار میگیرد و هنگامی که سطح موجودی به نقطه سفارش مجدد میرسد، سفارشی به میزان Q صادر می شود. در این مدلها، معمولا تقاضا به صورت احتمالی و سایر پارامترها به صورت قطعی در نظر گرفته میشوند. از آنجا که تعیین پارامترها به صورت قطعی اغلب غیر ممکن است، در این مقاله، کلیه پارامترهای هزینه، شامل هزینه نگهداری، هزینه سفارش و هزینه کمبود به صورت اعداد فازی مثلثی، و تقاضا به صورت احتمالی در نظر گرفته شده اند و با استفاده از مفهوم اصل گسترش و حساب فازی، یک مدل فازی ارائه شده است.سپس الگوریتمی برای به دست آوردن مقدار بهینه سفارش و نقطه بهینه سفارش مجدد در حالت فازی ارائه شده است. برای تشریح بهتر الگوریتم نیز از یک مثال عددی استفاده شده و در پایان، نتایج پژوهش آورده شده است.

از دیرباز، دولت خود را متولی مردم دانسته و در بهترین حالت، وظایف گستردهای برای خود تعریف کرده است تا بتواند، خدمتگذار مردم باشد. اما این گستردگی وظایف، با بزرگتر شدن دولت، آن را به مانعی در راه پیشرفت جامعه تبدیل میکرده است. از اواخر دههی 80، با شکلگیری پارادایم جدید مدیریت دولتی نوین، بحث خصوصیسازی و کوچک کردن دولت در جهان مطرح شد و اندیشمندان در تعریف نوین خود، وظیفهی دولت را به نظارت و سیاستگذاری محدود کردند.
از آنجا که در کشورهای مختلف جهان، بیش از 10 درصد تولید ناخالص ملی برای خرید کالا و خدمات توسط دولتها مصرف میشود، شفافسازی و رقابتی کردن مناقصات، هم از فساد دولتی جلوگیری میکند و هم به تقویت بخش خصوصی میانجامد. در ایران نیز قانون اخیر مناقصات، مفاهیم جدیدی را مطرح کرده که با الگوی سنتی ادارهی امور دولتی مغایر است و اجرای کامل آن میتواند، با افزایش نظارت گروه های ذینفع بر معاملات دولتی، و با اهمیت دادن به پاسخگویی دولت در قبال بخش خصوصی، ریسک معاملات و در نتیجه هزینه های مستقیم و غیرمستقیم دولت را کاهش دهد.

سیستمهای اطلاعاتی حسابداری، به عنوان یکی از زیرمجموعه های سیستمهای اطلاعاتی مدیریت، بخش عمدهای از اطلاعات مورد نیاز مدیران سازمان را فراهم میکند. بررسی کارایی و اثربخشی سیستمهای اطلاعاتی سازمان، به مدیریت کمک خواهد کرد تا نسبت به تقویت، اصلاح و یا تغییر این سیستمها اقدام کند. دسترسی به معیارهایی برای ارزیابی سیستمهای اطلاعاتی نیز میتواند، مدیریت را در مرحله تصمیمگیری برای انتخاب سیستم مناسب یاری دهد. با توجه به هزینه های نسبتا بالای پیادهسازی بسته های نرمافزاری آماده حسابداری در ایران، و چگونگی ایجاد ارزش افزوده توسط آنها، پرداخته است. بخش عمدهای از منافع و هزینه های مذکور فاقد معادلهای کمی هستند. از این رو، در تحقیق حاضر، منافع و هزینه ها از طریق مراجعه به استفادهکنندگان اصلی سیستم و دریافت قضاوتهای ذهنی آنها، تعیین شده اند و نسبت به تایید و یا رد وجود ارزش افزوده در استفاده از نرم افزارهای آماده حسابداری در سازمانها، اقدام شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده ارزش افزوده برای بسته های نرمافزاری آماده مالی ایرانی است و این در حالی است که برخی تحقیقات پیشین نشان دادهاند، این گونه نرمافزارها اگرچه برای کشورهای توسعه یافته مولد ارزش افزوده بودهاند، اما در کشورهای توسعه یافته چنین اثری نداشتهاند.