فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی
پیاپی 43 (زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/11/28
  • تعداد عناوین: 9
|
  • احمد جعفری صمیمی، روزبه بالونژادنوری * صفحات 1-20
    با توجه به اهمیت و جایگاه قیمت نفت در اقتصاد، هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی فرضیه کارایی ضعیف در بازارهای اصلی نفت خام اوپک، برنت و WTI است. برای این منظور، از دو روش موجک ها و حرکت بروانی کسری و داده های روزانه قیمت نفت برای دوره 2003:1 – 2013:9 استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که سری زمانی قیمت نفت سبد اوپک و برنت، دارای وابستگی بلندمدت است. به این مفهوم که با توجه به این نتایج، فرضیه کارایی ضعیف در بازار نفت خام و در قیمت های سبد نفتی اوپک و برنت رد می گردد؛ اما شواهدی برای رد این فرضیه برای نفت WTI بدست نیامد. علاوه بر پیش بینی پذیری، یکی دیگر از پیامدهای وجود وابستگی بلندمدت و عدم وجود کارایی در یک سری زمانی این است که اثر یک تکانه بر قیمت نفت، به واسطه عواملی مانند بروز جنگ و یا بحران های مالی بین المللی، تا مدتی طولانی باقی خواهد ماند. بنابراین، توجه به این موارد در تعیین مخارج عمومی و سرمایه گذاری ها توسط دولت، مهم ترین پیشنهادهای این پژوهش را تشکیل می دهند.
    کلیدواژگان: فرضیه کارایی ضعیف، بازار نفت، موجک ها، حرکت بروانی کسری
  • حسن یوسفی *، داوود منظور صفحات 21-45
    ایران پس از روسیه در جایگاه دوم کشورهای دارنده ی ذخایر گازی قرار دارد و از پتانسیل بالایی برای تامین میزان قابل توجهی از نیاز گاز طبیعی اروپا برخوردار است. برای صادرات گاز ایران به اروپا مسیرهای متعددی متصور است که مهمترین آن ها مسیر ایران- ترکیه- یونان و مسیر ایران - عراق - سوریه - لبنان – یونان است. در این مقاله با استفاده از نظریه ی بازی ها تحت دو استراتژی تعاونی و غیرتعاونی به بررسی تعادل ناش برای بازی سه جانبه ی ترانزیت گاز ایران به اروپا از طریق ترکیه و عراق در افق 2020 و 2030 می پردازیم. براساس یافته های این مدل در صورت همکاری سه کشور و تشکیل ائتلاف سه گانه، سود هر سه کشور حداکثر خواهد شد.
    کلیدواژگان: گاز ایران، نظریه ی بازی ها، استراتژی تعاونی، استراتژی غیر تعاونی، خط لوله ی گاز
  • مجید اسلامی اندارگلی *، ابراهیم هادیان صفحات 47-85
    گسترش مصرف انرژی و روند روبه افزایش انتشار مواد آلاینده ناشی از احتراق حامل های انرژی در جهان موجب شده که بحران های زیست محیطی به عنوان یکی ازمهمترین چالش های فراروی دولت ها درقرن بیست ویکم شناخته شود. به همین دلیل دولت ها می کوشند تا با اتخاد سیاست ها و برنامه های مختلف، بر مشکلات زیست محیطی ازجمله آلودگی هوا فائق آیند. یکی از متداولترین نوع این سیاست ها که موجب کمترین عدم کارآیی در اقتصاد کشور می گردد، اخذ مالیات سبز می باشد که بر اساس هزینه اعمال می گردد. بر همین اساس در این مطالعه تلاش شده تا با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1384 و مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، آثار سیاست وضع مالیات سبز بر تقاضای حامل های انرژی فرآورده های نفتی و گاز طبیعی در قالب هفت سناریو بر سطح اشتغال در ایران بررسی شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با وضع مالیات بر حامل های انرژی، اشتغال به شدت کاهش یافته است. همچنین، در حالت اعمال شوک یکباره و بیشتر از 15% بدلیل عدم توانایی جایگزینی عوامل با یکدیگر اشتغال بسیار متاثر از سیاست مالیات سبز بوده ولی در حالت شوک تدریجی کمتر از 15% (بدلیل وجود توانایی جایگزینی عوامل با یکدیگر) این شاخص کمتر متاثر می شود.
    کلیدواژگان: مالیات سبز، آلودگی هوا، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، ایران
  • مرتضی صالحی سربیژن *، محسن دامرودی، اکبر توکلی صفحات 87-104
    پس از بحران های نفتی اخیر ارتباط بین قیمت های انرژی بویژه نفت و اثرات آن بر فعالیت های اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. از لحاظ تئوری مهم است که چگونگی تاثیر قیمت های نفت بر رشد اقتصادی در بلندمدت و کانال های انتقال آن مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس هدف مقاله این است که وجود ارتباط نامتقارنی بین شوک های قیمت نفت وGDP (نماینده فعالیت های کلان اقتصادی) را با استفاده از روش هم انباشتگی نامتقارن برای کشورهای برجسته شرق و جنوب شرق آسیا مورد بررسی قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد درحالی که هم انباشتگی استاندارد برای تمامی کشورها به جز تایلند رد شده است، شواهدی دال بر هم انباشتگی نامتقارن بین این دو متغیر وجود دارد.
    کلیدواژگان: هم انباشتگی نامتقارن، GDP، کشورهای جنوب شرق آسیا
  • جلال دهنوی *، محمد صادق جوکار، عباس فدایی، غلامعلی رحیمی صفحات 105-128
    چین در حال حاضر مهم ترین کشور جهان در زمینه شکل دادن آینده بازار انرژی و تحولات آتی آن است. تقاضای موجود انرژی این کشور به عنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان و تداوم رشد بالای اقتصادی طی دهه های اخیر دلالت بر نقش حائز اهمیت این کشور در شکل دهی تحولات بازار انرژی دارد. چشم اندازهای موجود نشان دهنده تداوم رشد بالای اقتصادی و بالتبع تداوم نیاز این کشور به مصرف و واردات انرژی است و از این رو این کشور هدف بسیاری از پروژه های صادرات انرژی از جمله صادرات گاز قرار گرفته است. این در حالی است که چین قابلیت تامین 90 درصد از انرژی مورد نیاز خود را دارد. این کشور، بزرگترین دارنده ذخایر زغال سنگ و ذخایر شیل گاز و سومین دارنده بزرگ ذخایر coalbed methane در جهان است و چین با علم به این واقعیت استراتژی ای در بازار انرژی مبتنی بر دو رکن یعنی «سیاست توسعه ی انرژی های پاک تر از قبیل انرژی های تجدید پذیر و گاز طبیعی و دوم»ایده تاریخی خودبسندگی«دنبال می کند که نتیجه آن تلاش های گسترده برای تامین انرژی از ذخایر داخلی است. در این مطالعه به بررسی تحولات در بازار گاز چین واثرات آن بر بازار گاز در سطح جهان پرداخته می شود. نتایج مبین آن است که طی سال های آتی سهم گاز در سبد انرژی چین افزایش قابل ملاحظه ای خواهد یافت. این مسئله به معنای افزایش واردات گاز چین نیست و بالعکس با توجه به سیاست چین در بازار انرژی باعث افزایش قابل ملاحظه تولید گاز غیرمتعارف و در نتیجه کاهش حجم واردات گاز توسط چین و بالتبع متناسب با کاهش واردات چین قیمت گاز در منطقه ی آسیا- پاسفیک کاهش خواهد یافت. اتفاقی که در بازار آمریکا در سال 2006 رخ داد و بسیاری از معادلات بازار گاز از جمله الگوی تجارت بر هم خورد و از آن به عنوان انقلاب نخست در بازار گاز یاد می شود. نتایج این مطالعه نشان دهنده قریب الوقوع بودن دومین انقلاب در بازار گاز این بار توسط اژدهای انرژی چین است.
    کلیدواژگان: استراتژی انرژی چین، ذخایر گاز نامتعارف، انقلاب شیل گاز
  • علی امامی میبدی *، صباح باقری صفحات 129-154
    پیش بینی قیمت نفت خام از مهم ترین موضوعات فرا روی اقتصاد انرژی است. پیش بینی مناسب قیمت نفت و آن هم قیمت نفت خام اوپک، به دلیل درگیر بودن تعدادی از کشورهای در حال توسعه این سازمان با قیمت نفت، می تواند در برنامه ریزی های سازمان و کشورهای عضو آن، اهمیت ویژه ای داشته باشد. برآورد و پیش بینی روند قیمت نفت، به خاطر نبود داده های تاریخی مهم و محدودیت اطلاعات مرتبط با شاخص های موثر بر روند قیمت نفت، کار بسیار دشواری است. این به نوبه خود، میزان نویز، پیچیدگی و نااطمینانی پارامترها در ارتباط با برآورد قیمت نفت را تشدید می کند. با این وجود، موفقیت در تدوین مدلی قابل اتکاء برای توصیف پیچیدگی های پویای این کالا، محدود است. در این تحقیق، از شبکه عصبی مصنوعی، شبکه عصبی- فازی و مدل ترکیبی تبدیل موجک- شبکه عصبی و داده های روزانه سبد نفت خام اوپک، برای مدل سازی و پیش بینی کوتاه مدت قیمت نفت خام اوپک، استفاده شده است. نتایج این مدل ها بر اساس معیارهای اندازه گیری دقت پیش بینی، مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اولا، نویززدایی داده ها می تواند عملکرد شبکه را بهتر کند و ثانیا، شبکه عصبی- فازی نسبت به دیگر مدل های استفاده شده در این مقاله، از قدرت پیش بینی بهتری برخوردار است
    کلیدواژگان: پیش بینی کوتاه مدت، سبد نفت خام اوپک، شبکه عصبی مصنوعی، شبکه عصبی، فازی، تبدیل موجک
  • صالح قویدل *، ماریه قویدل صفحات 155-180
    مروری ساده بر سوابق بحرانهای اقتصادی و مالی در دهه های گذشته نشان می دهد که تحولات اقتصادی یکی از عوامل تاثیر گذار بر تقاضای نفت و در واقع نقطه اولیه تحریک تولید، سرمایه گذاری و تجارت نفت و فرآورده های نفتی می باشد. این تحقیق با استفاده از داده های مربوط به چهار گروه قیمت نفت خام، متشکل از قیمت نفت خام اوپک، قیمت نفت خام سبک صادراتی ایران، قیمت نفت خام سنگین صادراتی ایران و قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت به صورت نمونه در دوره زمانی هفتگی از 01/07/2000 تا 11/04/2011، به دنبال بررسی اثر بحران مالی 2008 بر قیمت نفت خام است. نتایج بدست آمده با استفاده از مدل GARCH و الگوریتم ICSS نشان داد که بحران مالی2008 سبب ایجاد شکست ساختاری در نوسانات قیمت نفت خام شده است و بیشترین نقاط شکست در این دوره مربوط به قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت می باشد.
    کلیدواژگان: بحران مالی، قیمت نفت خام، نوسانات قیمت نفت، مدل GARCH، الگوریتم ICSS
  • حسین دست خوان *، ناصر شمس قارنه، اکبر اصفهانی پور صفحات 181-202
    نوسانات و تغییرات قیمت انرژی به طور اعم و نفت خام به طور اخص، به عنوان یکی از مهم ترین عناصر موجود در بازارهای کالایی، همواره مورد توجه و دغدغه قابل توجه مصرف کنندگان، تولیدکنندگان و دولت ها بوده است. اگرچه از دید کشورهای مصرف کننده، عمده حساسیت ها متوجه افزایش قیمت های انرژی و نفت خام به سبب اثر محدودکننده آن بر بخش صنعت و اقتصاد این کشورها بوده است، اما از دید تولیدکنندگان این محصول استراتژیک، عمده توجهات بر کاهش قیمت آن متمرکز بوده است. این نکته بیش از پیش می تواند مدنظر قرار گیرد که ساختار درآمدی عمده کشورهای تولید کننده نفت، بر پایه نفت و فروش این محصول و فرآورده های آن استوار است. لذا تغییرات قابل توجه در قیمت این محصول، می تواند اثرات قابل توجهی را بر درآمدهای این دولت ها گذاشته و بسیاری از فعالیت های جاری و عمرانی آن ها را با خدشه مواجه سازد. ارزش در معرض ریسک یک معیار ریسک است که مقدار مواجهه با ریسک (زیان) را در یک سطح اطمینان مشخص مورد ارزیابی قرار می دهد. با توجه به این که عمده متغیرهای موجود در بازارهای مالی و اقتصادی رفتار نرمالی را از خود نشان نمی دهند و احتمال بروز مقادیر حدی قابل توجه در این دسته از بازارها وجود دارد، لذا در این مقاله سعی شده است تا از تئوری مقادیر حدی به عنوان پایه محاسبه ارزش در معرض ریسک شرطی استفاده شود. نتایج حاصل از این مدل، با نتایج حاصل از مدل نرمال بر اساس(GARCH(1،1 و مدل توزیع t بر اساس (GARCH(1،1 مقایسه شده و اهمیت بکارگیری رویکرد فیلترسازی مبتنی بر تئوری مقادیر حدی را نشان می دهد.
    کلیدواژگان: تئوری مقادیر حدی، ارزش در معرض ریسک، مدل های GARCH، نوسان پذیری، ذخایر ارزی
  • امین قاسمی نژاد * صفحات 203-229
    در فضای رقابتی صنعت برق و با شکل گیری بازارهای مختلف برای انرژی، یکی از مسائل با اهمیت که نقش کلیدی را در برنامه ریزی شرکت های تولیدی، خریداران و بهره بردار سیستم ایفا می کند، مسئله قیمت انرژی برق و نحوه تعیین آن می باشد. یکی از سیستم های قیمت گذاری انرژی در بازارهای برق که در طی چند سال اخیر بسیار مورد توجه بازارهای برق بزرگ و پیشرو در جهان بوده است روش قیمت گذاری نهایی مکانی می باشد. در این مطالعه به پیاده سازی روش قیمت گذاری نهایی مکانی بر روی شبکه انتقال برق استان کرمان در سال 1391 پرداخته می شود. نتایج نشان می دهد که اعمال قیمت گذاری نهایی مکانی بر اثر تراکم در شبکه انتقال، موجب پدیدار شدن قیمت های متفاوت در باس های مختلف سیستم می گردد و قیمت های جدید از قیمت های فعلی مورد استفاده در شبکه انتقال استان کرمان بیشتر است و سود تولید کننده افزایش می یابد. افزایش مداوم کشش قیمت نسبت به فاصله نشان دهنده ی این است که تغییرات بیشتر قیمت ها نسبت به متغیر فاصله قدرت بازار و قدرت انحصار را افزایش می دهد
    کلیدواژگان: قیمت نهایی مکانی، شبکه انتقال، تجدید ساختار، بازار رقابتی
|
  • Dr. Ahmad Jafari Samimi, Roozbeh Balounejad Nouri * Pages 1-20
    According to the importance of oil prices on the economy, the main objective of the present study was to investigate the weak form efficiency hypothesis in main crude oil markets, OPEC, WTI and Brent. For this purpose, the two method of wavelets and fractional Brown motion and daily data of oil price for period 2003:1 - 2013:9 were used. The results showed that the OPEC basket price time series and Brent have long range dependence. This means that according to these results, the hypothesis that the weak form efficiency of Brent crude oil market and the OPEC basket price will reject, but evidence for rejecting the hypothesis was not for WTI crude oil. In addition to predictability, there is another consequence of long range dependence in a time series is a shock effect on oil prices, due to factors such as war or the international financial crisis, will remain so for a long time. Thus, consideration to this instance for determination public expenditures and investments by government, constitute the most important recommendations of this study.
    Keywords: Weak form Efficiency Hypothesis, Oil Market, Wavelets, Fractional Brownian Motion
  • Hassan Yousefi *, Davoood Manzoor Pages 21-45
    Iran stands in second position among the countries that have gas reserves after Russia and has a high potential for providing noticeable amount of Europe natural gas demand. There are a variety of routes for Iran’s gas export including Iran-Turkey-Greece and Iran-Iraq-Syria-Lebanon-Greece. We have analysed the Nash- equilibrium for trilateral game in Iran’s gas transit from Turkey and Iraq in 2020 and 2030 perspective under two cooperative and noncooperative strategies. We have concluded that if the three countries participate in a trilateral cooperation، the Nash equilibrium will take place and their profits will be maximized.
    Keywords: Iran's Gas Export, Game Theory, Cooperative Strategy, NonCooperative Strategy, Gas Pipeline
  • Majid Eslami Andargoli *, Ebrahim Hadian Pages 47-85
    The increased Energy consumption and pollutants emission caused that the environmental crisis be recognized as one of the most important challenges at the twenty-first century. Therefore, governments strived to overcome environmental problems by different policies and programs. One of the most common types of these policies is the green tax. These taxes are applied on the basis of cost and cause lower inefficiency in the Iran's Economy. Accordingly, this study tries to survey the green tax effects on the level of employment in the Iran's economic sectors. These investigations are done by the computable general equilibrium (CGE) model and the social accounting matrix (SAM) in the 2006 year. The results indicate that this policy sharply has fallen employment. Also, this criterion is highly influenced in case of sudden shocks and more than 15% and affected less with the gradual shocks less than 15%.
    Keywords: Green Tax, the Computable General Equilibrium Model, Emission Pollution, Iran
  • Pages 87-104
    After recent oil recessions, It’s very important to concern long-term relationship between energy prices (particularly oil) and its effects on economical activity. The aim of this paper is to study the asymetric relationship between oil prices shocks and GDP (proxied activities macro economic) by asymmetric cointegration approach for some eastern and south-eastern Asian countries. Results indicate that, while standard cointegration for all countries exept thailand is rejected, there is evidence for asymmetric cointegration between variables.
    Keywords: South, eastern Asian countries, GDP, Asymmetric cointegration
  • Jalal Dehnavi *, Mohammad Sadegh Jokar, Abbas Fadaee, Gholam Ali Rahimi Pages 105-128
    China, the world's largest energy consumer and the world's biggest carbon dioxide emitter is at present the most important country in shaping a new international energy landscape. China's current energy demand and its potential for economic growth mean that any change in its energy policy can dramatically affect the trajectory of the energy markets and would have a considerable effect on world's CO2 emissions: a noise caused by China may lead to news in markets. This study investigates China’s energy strategy and tries to explore its effect on natural gas usage, primary energy mix (PEM), and CO2 emissions. Besides, an econometrics technique presents to forecast China’s CO2 emissions over the period 2012-2020. Analysis indicates that reducing energy and carbon intensity are two key features of China's energy strategy (World Energy Outlook, 2011). Hence, natural gas, nuclear and renewable energies will be aggressively encouraged and those shares in PEM will increase remarkably over the next decades. Forecasts indicate the usage of fossil fuels will be increasing in step with high economic growth in China. In addition China will rely more on unconventional natural gas and more specifically shale gas that are more pollutant than conventional gas. Consequently, the total amount of CO2 emissions by China, instead of forecasted changes in its PEM, will not just decrease but also will increase constantly.
    Keywords: Shale Gas Revolution, China Strategy in Gas Market
  • Ali Emami Meibodi *, Sabah Bagheri Pages 129-154
    Forecasting crude oil price is among the most important issues facing energy economists. Forecasting Suitable of oil price and OPEC crude oil price too, due to involvement many of developing countries in the organization with oil price, can be planning by the organization and its member states, has special significance. Estimation and forecasting of oil price trend is a cumbersome task due to lack of significance historical data and limitations on information regarding of economic indicators affecting the oil price trend. This, in turn, intensifies the amounts of parametric noise, complexity and uncertainty associated with estimation of oil price trend. Nevertheless, the success in formulating a reliable model to describe the complex dynamics of this commodity is limited. In this study, artificial neural network, Neuro-Fuzzy network and wavelet transform-neuro hybrid model and daily OPEC basket oil price, for modeling and prediction of short-term OPEC crude oil price is used. The results of these models based on criteria of measuring forecast accuracy, are compared. Results of the study shows that, firstly, de-noise data can improve network performance and secondly, Neuro-Fuzzy network than other models used in this paper has better predictive power.
    Keywords: Short, term forecast, OPEC crude oil basket, artificial neural network, Neuro, Fuzzy network, wavelets transform
  • Saleh Ghavidel *, Marie Hosieni Pages 155-180
    This paper investigates the financial crises effects on price in oil market. We use data of West Texas Intermediate, OPEC basket, Iranian crude oil heavy and Iranian crude oil light price during 1 July 2000 to 11 April 2011 in weekly format. The approach in this paper is GARCH model and we use ICSS Algorithms for identify breakpoints for financial crisis. The resolute show that the financial crisis has effects on volatility change in three kind of oil price, West Texas Intermediate, OPEC basket, Iranian crude oil light. The financial crisis in 2008 reduced variance stability of return oil price.
    Keywords: Oil price, financial crisis, GARCH, ICSS
  • Hossein Dastkhan *, Dr. Naser Shams Gharneh, Dr. Akbar Esfahanipour Pages 181-202
    In general, energy prices volatility and oil price as a special case have a significant effect on the commodity markets. Although, most of concerns are about the oil price increase and its effect on the economic and industry sectors for oil consuming countries, the oil price declining is the most concern of the oil producing countries. This is the case because in most of these countries, the financial structure are relying on the oil selling revenues and huge variations in the oil price result significant effect on the revenues of government. Value at Risk is a risk measure which presents the exposure of risk for a determined significant level in a specific period of time. According to the fact that most of financial and commodity markets have non-normal behavior and there is a great chance for occurring extreme events, the extreme value theory have been used in this paper to calculate the VaR. The results of EVT model is compared with the results of GARCH-based normal and t-student model and the superiority of EVT model for estimating VaR in oil markets is verified. Keywords:
    Keywords: Extreme Value Theory, Value at Risk, GARCH Models, Volatility, Currency Reserves
  • Pages 203-229
    Considering the competitive milieu of electricity industry and the emergence of different energy markets, energy price and the ways of determining it are among the most important issues which play a key role in plans of the producing companies, buyers and the system users. In the recent years, locational marginal pricing in electricity market has become under the spotlight of the world’s great electricity markets. This study focuses on the implementation of the locational marginal pricing in Kerman’s electricity transmission network in 2012. The results showed that due to the density of the transmission network, implementation of locational marginal pricing has caused different prices in different system buses, and the new prices are higher than the present existing prices in Kerman’s electricity transmission network which means the increase of producers’ profit. The constant increase of price elasticity in proportion to the distance shows that the change of prices in relation with the distance variable increases the market’s potential of monopoly.
    Keywords: Locational Marginal Pricing, Transmition netwok, Restructure, Competetive market