فهرست مطالب

مطالعات تجربی حسابداری مالی - پیاپی 16 (زمستان 1385)

فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی
پیاپی 16 (زمستان 1385)

  • 132 صفحه، بهای روی جلد: 6,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/10/01
  • تعداد عناوین: 5
|
  • محسن خوش طینت، صغری براری نوکاشتی صفحات 1-18

    انتشار صورتهای مالی و اعلام سود حسابداری، اطلاعاتی را به بازار سرمایه منتقل میکند و باعث تغییرات در قیمت و حجم مبادالات سهام میگردد. سوالاتی از این قبیل که آیا از نظر تجربی رابطه ای بین اعلام سود حسابداری و تغییرات قیمت سهام و بازده غیرعادی سهام در دوره زمانی اطراف تاریخ اعلام سود سالانه وجود دارد؟ و اعلامیه های سود اطلاعاتی را به بازار سرمایه منتقل میکند؟ و به طور کلی آیا سود اعلام شده دارای محتوای اطلاعاتی است؟ همواره مد نظر حسابداران میباشد.
    با توجه به اینکه بازده غیرمنتظره سهام پس از اعلام سود مربوط به برخی شرکتها، بیشتر از دیگر شرکتها میباشد، این موضوع باعث ایجاد این سوال میشود که چرا بازار به اخبار خوب و بد شرکتها نسبت به برخی شرکتهای دیگر واکنش بیشتری نشان میدهد؟
    عوامل زیادی بر ضریب واکنش سود تاثیر دارند که از میان آنها، اندازه شرکت از مواردی است که در ادبیات موضوع در سطح جهان بارها آزمون شده و به عنوان عوامل قوی و تاثیرگذار بر محتوای اطلاعاتی گزارشهای مالی و به خصوص اعلام سود، شناخته شده است. بنابراین سوالهای تحقیق ما به شرح زیر است:
    آیا سهامداران نسبت به اعلام خبرسود واکنش نشان میدهند؟
    آیا ضریب واکنش نسبت به اعلام سود در بین شرکتها با اندازه های مختلف، متفاوت میباشد؟

    برای یافتن پاسخ سوالهای فوق، ما نمونه ای شامل 101 شرکت را در دوره ی سه ساله 1382-1384 مورد بررسی قرار دادیم. نتایج تحقیق نشان داد که بین اعلام سود سالانه و بازده غیرمنتظره اطراف تاریخ اعلام سود رابطه معنی داری وجود دارد. البته مقادیر ضریب همبستگی و ضریب تعیین نشان دهنده یک رابطه مستقیم اما ضعیف میباشد. سپس جهت بررسی سوال دوم، ما ابتدا شرکت ها را براساس اندازه بر مبنای ارزش جمع دارایی ها در پایان سال در سه طبقه، کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم کرده و سپس برای هر طبقه، آزمون جداگانه انجام دادیم. نتایج نشان داد که بین اعلام سود سالانه و بازده غیرمنتظره در اطراف تاریخ اعلام سود درطبقه شرکتهای بزرگ رابطه معنی داری مشاهده نشد. اما در طبقات شرکتهای کوچک و متوسط رابطه معنی دار بود. و میتوان نتیجه گرفت که بین اندازه شرکت و محتوای اطلاعاتی اعلام سود رابطه معکوس وجود دارد. بنابراین به افشاء اطلاعات در شرکتهای کوچک و متوسط باید بیشتر توجه شود زیرا برای استفاده کنندگان اهمیت زیادی دارد.

    کلیدواژگان: اعلام سود، سود سالانه هرسهم، سود غیرمنتظره، اندازه شرکت، بازده غیرمنتظره
  • مجید شریعت پناهی، محسن سهرابی عراقی صفحات 19-41

    با توجه به اینکه نه تنها مدیران به دلیل تصمیم گیری در ارتباط با اتخاذ شیوه های مختلف مدیریت علاقه مند میباشند که بتوانند تا حدودی بروز یا عدم بروز بحران مالی را در سازمان تحت مدیریت خود پیش بینی نمایند، بلکه سرمایه گذاران، ارگانهای مختلف دولتی ار قبیل اداره مالیات، بیمه و... نیز مایل هستند تا بدانند وضعیت مالی شرکت در آینده چه روندی را خواهد داشت. لذا در این تحقیق سعی شده است که با استفاده از روش های آماری چند متغیره، مدلی را جهت پیش بینی وقوع بحران مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ارایه داد.
    با مطالعه تحقیقات انجام شده در گذشته، چه توسط محققین و چه توسط دانشجویانی که قصد تهیه پایان نامه داشته اند، و نظر اکثر کارشناسان مالی، ابتدا به دنبال اثبات این موضوع رفتیم  که آیا نسبتهای مالی میتواند وقوع بحران، ورشکستگی یا هرگونه وخامت اوضاع مالی شرکتها را پیش بینی نماید یا نه؟ و اگر چنین است چه نسبتهای مالی با چه ضرایبی میتواند این تمیز را بین دو گروه شرکتهای دارای بحران مالی و فاقد بحران مالی مشخص نماید.
    در این تحقیق برای تعریف بحران مالی از سنجه Q توبین استفاده گردید، بدین مفهوم که شرکتهای دارای بحران مالی، شرکتهایی هستند که Q توبین آنها (حاصل تقسیم ارزش بازار شرکت بر ارزش جایگزینی دارایی های شرکت) کوچک تر از یک باشد و بر عکس Q توبین بالای یک نمایانگر عدم وجود بحران مالی میباشد.
    در نهایت، همانطور که در ادامه مقاله خواهد آمد، به سوال تحقیق مبنی بر وجود رابطه بین نسبتهای مالی و بحران مالی پاسخ مثبت داده شد و مدلی شامل پنج نسبت مالی به شرح، سود قبل از مالیات بر بدهی جاری، ارزش بازار بدهی، نرخ بازار دارایی ها، سود انباشته به کل دارایی ها و بدهی بلندمدت به دارایی به ترتیب با ضرایب 0.713، 0.93، 0.38، 3.646، و 0.22 نیز جهت تمیز دو گروه شرکت ارایه گردید.

    کلیدواژگان: نسبت های مالی، بحران مالی، Q توبین، زداسکور
  • فرخ برزیده، مرتضی معیری صفحات 43-69

    یکی از مهمترین عوامل کیفی صورتهای مالی، به موقع بودن اطلاعات مندرج در آنها میباشد. درک و شناسایی این موضوع که مدت زمان حسابرسی میتواند عاملی مهم و اثرگذار بر به موقع بودن ارایه اطلاعات مالی میباشد، باعث گردید تا مطالعات، درباره تاخیر ارایه گزارش حسابرسی، آغاز گردد. تحقیق حاضر نیز سعی دارد تا در جهت این مطالعات، مسئله تاخیر حسابرسی (به موقع بودن گزارش حسابرسی) را بین شرکتهای ایرانی مورد بررسی قرار دهد. در این تحقیق، تاخیر حسابرسی، به عنوان فاصله زمانی (تعداد روز) از تاریخ پایان سال مالی شرکتها الی تاریخ گزارش حسابرسی آنها تعریف گردیده است. نمونه انتخابی دربرگیرنده تعداد 233 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سالهای 1382 الی 1384 میباشد. نتایج آمار توصیفی حاکی از آن است که میانگین تاخیر در ارایه گزارش حسابرسی حدود 84 روز بوده است. جهت انجام این تحقیق پنج فرضیه عنوان گردید تا ارتباط بین تاخیر در ارایه گزارش حسابرسی، با اندازه شرکت، سودآوری شرکت، رسیک شرکت (ریسک مالی)، حسابرس و تاریخ پایان سال مالی مورد بررسی قرار گیرد. جهت انجام بررسی های لازم، از تجزیه و تحلیل های همبستگی یک متغیره، همبستگی چند متغیره، و نیز آزمون t استفاده شده است. نتایج تحقیق انجام شده بر نمونه انتخابی، حاکی از آن است که تاخیر در ارایه گزارش حسابرسی به طور با اهمیتی برای شرکتهای دارای تاریخ پایان سال مالی منتهی به 29 اسفند، بیشتر بوده است و سایر فرضیه های تحقیق مورد پذیرش قرار نگرفت.

    کلیدواژگان: تاخیر در ارائه گزارش حسابرسی، اندازه شرکت، اعتبار موسسه حسابرسی، ریسک شرکت و سودآوری شرکت
  • محمدحسین قائمی، معصومه نعمت الهی صفحات 71-89

    تحقیق انجام شده با عنوان بررسی رفتار هزینه توزیع و فروش و عمومی و اداری و بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکتهای تولیدی که از نوع تحقیقات کاربردی محسوب میشود با استفاده از تجزیه و تحلیل اطلاعات مندرج در صورتحساب سود و زیان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای اطلاعات دوره زمانی 1375 الی 1383 انجام پذیرفته و هدف از انجام آن یافتن رابطه علت و معلولی درآمد فروش و هزینه و بررسی صفت چسبندگی دو هزینه مذکور بوده است. چسبندگی هزینه در این تحقیق به معنی آن است که با افزایش فعالیت هزینه ها با سرعت بیشتری افزایش میابند نسبت به زمانی که با کاهش فعالیت کاهش میابند. به منظور بررسی چسبندگی با استفاده از رابطه درآمد فروش با هریک از هزینه های مذکور چسبندگی هزینه ها از طریق رگرسیون سه متغیره بررسی شد.
    طبق نتایج این تحقیق، هر یک از هزینه های بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینه توزیع و فروش و عمومی و اداری چسبنده میباشد.

    کلیدواژگان: چسبندگی، هزینه، درآمد فروش
  • عباس هشی صفحات 91-125

    گزارش حسابرسی مستقل حاوی اظهار نظر مطلوب (منصفانه) که همراه گزارش های مالی با بازار سرمایه ارایه میشود، مورد استفاده افراد ذی نفع و ذی علاقه قرار میگیرد. در مقررات بازار سرمایه، پذیرش و تداوم نام شرکتها در فهرست بورس، مستلزم ارایه گزارشهای مالی شفاف و خالی از اشکال است. به همین دلیل نام شرکتی که گزارشگری حاوی عدم اظهار نظر و یا اظهار نظر منفی حسابرس است، از فهرست بورس حذف میشود که تبعات نامطلوب برای شرکت و افراد ذی نفع در آن  به همراه دارد. در بازار سرمایه اکثر کشورها (از جمله چین)، در مواردی که گزارش حسابرس حاوی اظهار نظر مشروط و یا بندهای توضیحی موثر بر صورتهای مالی است، مهلت مشخصی برای رفع اشکالات به شرکتها داده میشود تا با رفع آنها، امکان صدور گزارش اصلاح شده فراهم شود. از آنجا که در بازار سرمایه ی ایران صدور گزارش حسابرسی تعدیل شده مرسوم تر است، در این مقاله پژوهشی به مطالعه عوامل موثر بر مطلوبیت (منصفانه بودن)  گزارشگری مالی در چهارچوب اعتباردهی به آنها از طریق ارایه گزارش حسابرسی حاوی اظهارنظر مطلوب (منصفانه) پرداخته شده است. برای مطالعه، 143 شرکت فهرست شده در بورس و اوراق بهادار برای یک دوره 7 ساله به روش مناسب آماری انتخاب و مورد آزمون قرار گرفت و عوامل و متغیرهای موثر بر گزارشگری مالی شرکتها در بازار سرمایه مشخص گردید. یافته های پژوهش نشان میدهد که بهبود گزارشگری مالی طی دوره زمانی مورد مطالعه در بازار سرمایه از روند مناسبی برخوردار بوده است.

    کلیدواژگان: افشا، گزارشگری مالی، مطلوبیت گزارشگری مالی، اندازه شرکت نوع مالکیت، نوع صنعت
|
  • Mohsen Khoshtinat, Soghra Barari Nokashti Pages 1-18

    Financial statements release and announcement earnings convey some information to the capital market and causes changes in price and exchange volume of stocks. Accountants concern with such questions as: is there a relationship between accounting and the stock price changes and the abnormal returns around the date of annual and do convey any information to the capital market? And do announcement earnings have any informational content?
    Since unexpected stock returns of some companies after the announcement earnings is more than the other companies, it may raise a question that why the market reaction to the good and bad news of some companies is more and greater than if s reaction to other?
    There are many factors affecting earnings response coefficient. The size of the company is one of these factors and has been examined more frequently in the literature and has been recognized as a powerful factor affecting informational content of financial statements and more specially announcement earnings. So our research has some questions as below:1- Do stockholders respond to announcement earnings news?
    2- Is coefficient of respond to announcement earnings different among the companies of different size?
    To find the answer of these questions we have studied a sample consisting of l O I companies during a 3 years period stating from 1382 (1382 to l</strong>384). The results of our research show that there is a meaningful relation between the annual announcement earnings and unexpected return around the date of declares. But the quantities for R and   R2    show a   direct   weak   relation.   Then to consider   the second question we first classified the companies   in to three classes:    small sized, middle sized and large, based on their total assets book value and then we did separate tests for each class. There results show no meaningful relation between annual announcement earnings and unexpected returns around the declaration date in large companies. But there has been a meaningful relation i n the small and middle sized companies classes so we can conclude that there is a reverse relationship between the company size and informational context of two announcement earnings. Then there should be more focus on disclosure in small and middle sized companies because they are more important to users.

    Keywords: Annual earnings per share, Unexpected earning, Announcement earnings, Company size, Unexpected returns
  • Majid Shariatpannahi, Mohsen Shorabi Araghi Pages 19-41

    Men have always been interested in predicting different events, such as financial distress in different firms.
    In this research also has been tried to answer if it is possible to predict financial distress on the base of financial ratios, and if the answer is yes, to present a model in order to distinguish these two groups on the base of the Tobin's Q.
    By applying Multiple Discriminant Analysis (M.D.A.) and SPSS for data analysis, the conclusion shows that the following five financial ratios can do this distinguishment.
    -      Earning before tax to current debt
    -      Market valve to debt
    -      Return on asset
    -     Retained profit to asset
    -     Long debt to asset

  • Farokh Barzideh, Morteza Moayeri Pages 43-69

    An important qualitative attribute of financial statements is timeliness of their information. The recognition that the length of the audit may be the single most important  determinant  affecting  the timeliness of reporting, has motivated recent research on audit delay. The present study investigates the determinants of audit delay in Iran. We examine the determinants of "audit delay," the number of calendar days from fiscal year-end to the audit report date. The sample comprises233 companies listed in the Tehran Stock Exchange during the period 1382-1384. Descriptive statistics indicate the average audit delay to be 84 days for the three years under study. Five hypotheses relating audit delay to company size, company profitability, company risk (financial risk), auditor and year-end are tested in this study. Univariate and multivariate analyses and t-test of differences are performed to test the hypotheses of the study. The results for the sample of 233 listed Iranian companies showed that audit delay was significantly related to the companies that have 29 Esfand year-end. Other four hypotheses found not to be significantly associated with audit delay.

    Keywords: Audit delay, Company size, Auditor reputation, Company risk, Company profitability
  • Mohammad Hosein Ghaemi, Masoomeh Nematolahi Pages 71-89

    A fundamental assumption in cost accounting is that the relation between costs and volume is symmetric for volume increases and decreases. In this study, we investigate whether costs are "sticky" that is, whether costs increase more when activity rises than they decrease when activity falls by an equivalent amount. We find, for 77firms over 9 years, that selling, general, and administrative (SG&A) costs increase on average 0.41 % per 1% increase in sales but decrease only 0.16 % per I % decrease in sales. We find, for 77firms over 9 years, that cost of goods sold increase on average 0.97 % per I % increase in sales but decrease only 0.77 % per I % decrease in sales according to our investigation SG&A costs and cost of goods sold are sticky.

  • Abbas Hoshi Pages 91-125

    The financial statements accompanied by independent auditors’ unqualified report which presents to capital market are used by interested beneficiary users. According to rules and regulations of the capital market, acceptance of the companies in the stock exchange list and its continuity requires transparent financial reports free of material misstatements.
    Therefore name of those companies that have adverse or disclaimer audit opinion on their financial reports will be deleted from stock exchange list resulting unfavorable consequences for the company and its beneficiary users.
    In capital market of  many  countries  including  China,  in  case of qualified audit report that includes serious explanatory paragraphs affecting financial statements, the companies would have specific period of time to remove the deficiencies and  to have the opportunity to issue  corrected  (restated)  financial reports. In Iran’s capital market, issuing adjusted audit reports is more common, hence in this research we study the factors affecting desirability of financial reporting in the frame work of giving them credibility through issuance of unqualified audit report.
    In this study, 143 companies listed in stock exchange are selected through a statistical process and examined for a period of seven years, and thus the factors and variables affecting the companies’ financial reporting are determined in the capital market.
    The  research  findings  show  that  during  the  period  under  review the financial  reporting have  improved  and benefited  a favorable trend  in  the  capital  market.

    Keywords: Disclosure, Financial reporting, Financial reporting fairness, Entity’s size, Type of ownership, Type of Industry