فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی
پیاپی 42 (تابستان 1393)

تحقیقات نشان می دهد که شرکت ها، اطلاعات مثبت را خیلی سریعتر از اطلاعات منفی (اخبار خوب، زودتر و اخبار بد، دیرتر) گزارش می دهند. این مقاله در پی بررسی اثر تغییر در اظهارنظر حسابرس بر به موقع بودن افشای اطلاعات مالی است که در آن از بهبود اظهارنظر حسابرس به عنوان «خبر خوب» یاد می شود. هم جهت و هم میزان تغییر اظهار نظر حسابرس مدنظر قرارمی گیرد و میزان تغییر بر حسب فاصله اظهارنظر با اظهارنظر مقبول (برای مثال، اظهارنظر مقبول با بند توضیحی به اظهار نظر مقبول شباهت بیشتری دارد تا اظهار نظر مشروط) اندازه گیری می شود. در این تحقیق، 97 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران در سال های 1382 تا 1391 بررسی شد.برای جمع آوری داده از نرم افزار رهاورد نوین و صورت های مالی و برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار SPSS نسخه20 و نرم افزار اکسل 2007 استفاده گردید. آزمون های آماری مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده، آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس و رگرسیون چندگانه است. نتایج پژوهش نشان می دهد شرکت هایی که افول در اظهارنظر حسابرسی را تجربه کرده اند،گزارش های مالی خود را دیرتر از سال قبل منتشر می کنند و این رابطهبه اندازه تغییر در اظهارنظر حسابرسی ارتباط دارد. اما شواهدی مبنی بر تاثیر بهبود در اظهار نظرحسابرسی بر به موقع بودن سود یافت نشد. به طور کلی، یافته ها به بخشی از این ادعا دست یافت که «خبرهای خوب زودتر و خبرهای بد دیرتر منتشر می شود».

در این تحقیق رابطه شاخص های کیفیت اطلاعات حسابداری و تاخیر واکنش قیمت سهام در قالب گروه فرضیه های اول و در گروه فرضیه دوم رابطه تاخیر واکنش قیمت سهام و بازدهی آتی سهام بررسی شده است. تا کنون در بیشتر تحقیقات صورت گرفته، در خصوص پیوند میان متغیرهای حسابداری و قیمت سهام شرکت ها، فرض کارایی بازار پذیرفته شده و با توجه به این فرض تحقیقات در محیط اقتصادی ایران صورت گرفته است. بنابراین، در این تحقیق به بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات حسابداری بر تاخیر واکنش قیمت سهام از یک سو و از سوی دیگر به بررسی تاثیر تاخیر واکنش قیمت سهام بر بازدهی آتی سهام پرداخته می شود.در گروه فرضیه های اول تاخیر واکنش قیمت سهام متغیر وابسته و سه شاخص کیفیت اطلاعات شامل کیفیت اقلام تعهدی، مربوط بودن و پایداری سود متغیر مستقل می باشند. همچنین در گروه فرضیه دوم صرف بازدهی شرکت متغیر وابسته و تاخیر واکنش سهام متغیر مستقل می باشد.
یافته های این تحقیق نشان دادکه کیفیت اقلام تعهدی با تاخیر واکنش قیمت سهام رابطه مستقیم و مربوط بودن با تاخیر واکنش سهام رابطه معکوس دارند. در این تحقیق بین پایداری سود و تاخیر واکنش سهام رابطه معناداری مشاهده نگردیده است. همچنین، در رابطه با فرضیه گروه دوم مشاهده گردید که تاخیر واکنش قیمت سهام قدرت تبیین بازده غیرعادی را ندارد.

در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر آستانه ای بودن و نبودن جریان نقد در هنگام آستانه ای بودن سود، بر قدرت توضیح دهندگی این دو مولفه از مدل بسط یافته ایستون و هریس بهره گرفته ایم. دربازهزمانی 7 سالهازسال 1385 تاسال 1391 تعداد سال شرکت های پژوهش برابر 665 بوده که با حذف داده های پرت به 594 سال شرکت با ویژگی داده های تابلویی و اثرات تصادفی رسیده است. در این پژوهش به منظور بررسی آستانه ای بودن و نبودن سود و جریان نقد از چارک بندی کمک گرفته شده است. همچنین در راستای مقایسه قدرت توضیح دهندگی، از آزمون زد کرامر استفاده شده است. با توجه به معنادار شدن آماره این آزمون به این نتیجه رسیدیم که آستانه ای بودن و نبودن جریان نقد در شرایطی که سود آستانه ای باشد، بر قدرت توضیح دهندگی این دو مولفه تاثیرگذار است و مجموعه سود آستانه ای و جریان نقد غیرآستانه ای دارای قدرت توضیح دهندگی بالاتری است.

مدیران شرکت ها برای این که سرمایه گذاران را در مورد چشم اندازهای آتی و اهداف و استراتژی های شرکت آگاه سازند، دست به افشای داوطلبانه اطلاعات می زنند. ارائه ی اطلاعات داوطلبانه مالی و غیرمالی در مورد شرکت باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، افزایش نقدشوندگی سهام و در نتیجه بهبود وضعیت مالی شرکت می شود. از این رو در پژوهش حاضر، رابطه بین سطح افشای داوطلبانه و عدم تقارن اطلاعاتی شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس تهران مورد بررسی قرار می گیرد. در این راستا، تاثیر اندازه شرکت، اهرم مالی، قیمت و حجم معاملات سهام نیز کنترل شده است. برای اندازه گیری متغیر سطح افشای داوطلبانه، از چک لیست بوتوسان (1997) که توسط کاشانی پور و همکاران (1388) تعدیل شده است، مورد استفاده قرار گرفت که شامل 71 شاخص در شش بخش کلی پیشینه اطلاعاتی، خلاصه ای از نتایج مهم تاریخی، آماره های کلیدی غیرمالی، اطلاعات بخش ها، اطلاعات پیش بینی و بحث و تحلیل مدیریت است. همچنین متغیر عدم تقارن اطلاعاتی با استفاده از مدل ونکاتش و چیانگ (1986) اندازه گیری شده است. برای آزمون فرضیه پژوهش رگرسیون چندمتغیره با استفاده از داده های ترکیبی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های بررسی 122 شرکت در دوره زمانی 1382 تا 1390 بیانگر آن است که بین سطح افشای داوطلبانه و عدم تقارن اطلاعاتی شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس تهران، رابطه معناداری وجود ندارد.

در این پژوهش به مطالعه رابطه بین کیفیت سود، هموارسازی سود و ریسک سهام با استفاده از اطلاعات نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، که به روش غربالگری در طی دوره 1381 الی 1390 انتخاب شده اند، پرداخته شده است و این مساله مورد بررسی قرار گرفت که وضعیت ریسک شرکت هایی که سودهای با کیفیت خود را هموار می کنند، چگونه است. از روش پنل دیتا برای برآورد مدل پژوهش و آزمون فرضیات پژوهش استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که ضریب همبستگی بین شاخص کیفیت سود و ریسک سهام نشان از وجود رابطه منفی و معنادار بین کیفیت سود و ریسک سهام است. از سوی دیگر ضریب همبستگی بین شاخص هموارسازی سود و ریسک سهام نشان از وجود رابطه مثبت و معنادار بین شاخص هموارسازی سود و ریسک سهام است.همچنین ریسک شرکت هایی که سودهای با کیفیت خود را هموار می نمایند، بیش از شرکت هایی است که سودهای بی کیفیت خود را هموار می کنند.

یکیازرفتار هاییکهنظریه هایمالیسنتیازتوجیه آنعاجزبوده اند و باید به کمک مالی رفتاری به دنبال تبیین آن بود،رفتار گروهی سرمایه گذاران است. رفتار گروهی در بازارهای مالی باعث فاصله گرفتن قیمت های سهام از ارزش های بنیادی آن ها می شود و این به معنای ورود آربیتراژرها، تشکیل حباب و فرار سرمایه ها از بازار می باشد.وجود صف های قابل توجه خرید و فروش سهام ومعکوس شدن روند آنها در روزهای معاملاتی بعد، عدم وجود چارچوب قانونی محکم، تاثیرپذیری شدید بورس از تحولات سیاسی و اقتصادی و حضور کمرنگ سرمایه گذاران حقیقی و خروج سریع آنها از بازار در هنگام کاهش شاخص بورس، شواهدی از بروز رفتار گروهی در بورس اوراق بهادار تهران است.با توجه به اهمیت رفتار گروهی در بازارهای مالی، و شواهد اولیه بروز این نوع رفتار در بورس اوراق بهادار تهران،این تحقیق به بررسی رفتار گروهی سرمایه گذاران در این بازار از سال 1385 تا سال 1390 پرداخته است. مدل استفاده شده در این تحقیق، مدل چانگ، چنگ و خورانا (2000) است. برای تخمین این مدل از رگرسیون استوار استفاده شده است.نتایج به دست آمده، نشان می دهد سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران رفتار گروهی دارند، و این نوع رفتار در بازار افزایشی بیشتر از بازار کاهشی است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ساز و کارهای حاکمیت شرکتی و کارایی مدیریت موجودی کالا در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. از متغیرهایساختار مالکیت (مالکیت شرکتی، مالکیت مدیریتی، مالکیت نهادی و تمرکز مالکیت) وترکیب هیئت مدیره (اندازه هیات مدیره، درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره و دوگانگی نقش مدیر عامل) به عنوان معیارهای اندازه گیری حاکمیت شرکتی و از نسبت میانگین موجودی کالا به فروش به عنوان معیار اندازه گیری کارایی مدیریت موجودی کالا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 75 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1384 تا 1390 است. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چندگانه برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که بین مالکیت شرکتی، مالکیت مدیریتی و مالکیت نهادی با کارایی مدیریت موجودی کالا رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد، اما بین تمرکز مالکیت با کارایی مدیریت موجودی کالا رابطه ای معناداری مشاهده نشد. همچنین رابطه متغیرهای اندازه هیات مدیره و کارایی مدیریت موجودی کالا مستقیم و معنادار و رابطه بین دوگانگی نقش مدیرعامل و درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره با کارایی مدیریت موجودی کالا شرکت ها معکوس و معنادار می باشد.