فهرست مطالب

تحقیقات مرتع و بیابان ایران - سال هجدهم شماره 3 (پیاپی 44، پاییز 1390)

فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال هجدهم شماره 3 (پیاپی 44، پاییز 1390)

  • 154 صفحه، بهای روی جلد: 30,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1390/12/20
  • تعداد عناوین: 12
|
  • اسماعیل علی زاده، حسین ارزانی، حسین آذرنیوند، عبدالرضا مهاجری، سید حسن کابلی صفحه 353
    تعیین شایستگی مرتع به تعبیری به معنای توسعه و استفاده پایدار از منابع طبیعی می باشد که امروزه در جهان از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد. از آنجایی که قسمت اعظم جمعیت دام سبک استفاده کننده از مراتع کشور را پس از گوسفند، بز تشکیل می دهد؛ از این رو در این تحقیق از خصوصیات چرایی (ازقبیل توانایی راهپیمایی در شیب و نوع ترکیب گیاهی مناسب)، سازگاری ها و قابلیت های این دام در طبقه بندی شایستگی مرتع استفاده شده است. بدین منظور از بین عوامل فیزیکی و پوشش گیاهی، سه عامل حساسیت خاک به فرسایش، تولید علوفه و منابع آب انتخاب شدند که به صورت سه زیرمدل ارائه شده است. برای انجام این تحقیق مراتع حوزه رودخانه قره آقاچ شهرستان سمیرم انتخاب گردید. اساس کلی روش بررسی در این تحقیق براساس روش توصیه شده فائو (1991) جهت ارزیابی اراضی بوده است. بنابراین مدل نهایی شایستگی مرتع نشان داد که 2 درصد مراتع منطقه دارای شایستگی متوسط (S2)، 2/62 درصد دارای شایستگی کم (S3) و 6/23 درصد فاقد شایستگی برای چرای بز می باشد و 3/14 درصد بقیه را اراضی غیرمرتعی تشکیل می دهند. البته از بین کلیه خصوصیات اراضی مطالعه شده، در درجه اول خصوصیات مربوط به پوشش گیاهی (ترکیب گیاهی و کلاس خوشخوراکی) و تولید علوفه و در درجه دوم عوامل محدودکننده شایستگی از مهمترین عوامل کاهش دهنده شایستگی بودند، و فقط در برخی مناطق دوری از منابع آب و شیب زیاد (شیب بالای 75%) سبب کاهش و یا محدودیت شایستگی چرا گردید.
    کلیدواژگان: شایستگی مرتع، سامانه اطلاعات جغرافیایی، رودخانه قره آقاچ
  • حسین آذرنیوند، علی طویلی*، سیدعلی صادقی سنگدهی، محمد جعفری، محمدعلی زارع چاهوکی صفحه 372

    آگاهی از نیازهای اکولوژیک و بوم شناختی گونه های مرتعی می تواند در جهت برنامه ریزی و مدیریت جوامع گیاهی و حفظ، احیاء و بهره برداری از اکوسیستم های مرتعی بسیار حائز اهمیت باشد. مطالعه پیش رو به بررسی خصوصیات اکولوژیک و رویشگاهی گونه نتر (Astragalus squarrosus) در رویشگاه های کاشان پرداخته است. از این رو، در هریک از مناطق مورد مطالعه نمونه برداری از خاک در طول چهار ترانسکت و در دو عمق30-0 و60-30 سانتی متری و نمونه برداری از گونه گیاهی نیز در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی انجام شد. بررسی خاک رویشگاه های نتر نشان داد که این گونه اغلب در خاکهای شنی لومی تا لومی شنی رویش داشته و در دامنه هدایت الکتریکی 4/0 تا 2/4 دسی زیمنس بر متر و pH 49/7 تا 17/8 توانایی ادامه حیات دارد. نتایج مطالعات پوشش گیاهی نشان داد که در رویشگاه های این گونه میانگین تولید سال جاری 3/78 کیلوگرم در هکتار و میانگین تراکم گونهA. squarrosus 9/1322 پایه در هکتار بوده است. نتایج بررسی های انجام شده بر روی خصوصیات کیفی علوفه در گونه A. squarrosus در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی نشان داد که با پیشرفت مرحله رویشی 6/3 درصد از میزان پروتئین خام و 82/0 درصد از میزان کربن آلی گیاه کاسته شده است. همچنین با کاهش ماده خشک قابل هضم (DMD) و انرژی متابولیسمی (ME) و افزایش 1/4 درصدی میزان دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF) در مرحله بذردهی، از ارزش غذایی گونه نتر بطور چشمگیری کاسته شده و کیفیت علوفه این گونه بشدت کاهش یافته است.

    کلیدواژگان: بوم شناسی، آت اکولوژی، فنولوژی، نتر، Astragalus squarrosus، کاشان
  • حمید ترنج زر، قوام الدین زاهدی امیری، محمد جعفری، حجت الله زاهدی پور صفحه 384
    این تحقیق به منظور دستیابی به مدل ارتباط مکانی ترکیب گونه های گیاهی با تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، در یک دشت کاملا مسطح در شمال تا شمال غرب کویر میقان، در شمال شرقی اراک انجام شد. با توجه به شرایط رویشگاه های منطقه، ابتدا نمونه برداری پوشش گیاهی در سه رویشگاه با استفاده از روش حداقل سطح نمونه انجام شد.سپس تعداد پلاتها و اندازه آنها با توجه به شرایط هر تیپ بدست آمد. در مرحله دوم نمونه برداری از خاک در عمق های 20-0 و 100-20 انجام شد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و میزان ماده آلی، آهک، گچ، هدایت الکتریکی، اسیدیته و درصد شن، سیلت و رس خاک و یونهای محلول (کلر، بیکربنات، سولفات سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم)، ثبت شد. با استفاده از روش های مناسب،TWINSPAN)) و (DCA) پوشش گیاهی طبقه بندی و گروه های گیاهی مشخص شد، سپس تغییرپذیرترین عوامل خاکی موثر بر پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از آنالیزهای PCA و CCA تعیین گردید، به طوری که رابطه بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی به وسیله روش های رسته بندی مشخص شد. البته نتایج حاصل ازTWINSPAN)) و (DCA) سه گروه گیاهی را تعیین نمود. بنابراین مهمترین عوامل خاکی موثر در پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از روش PCA، خصوصیاتی نظیر بافت، شوری، سدیم، منیزیم و آهک را نشان داد. همچنین با استفاده از آنالیز CCA، عوامل مهم موثر بر پوشش گیاهی بافت و شوری حاصل شد.
    کلیدواژگان: کویر میقان، متغیرهای فیزیکی و شیمیایی، رسته بندی، عوامل خاکی
  • ام البنین بذرافشان، محسن محسنی ساروی، آرش ملکیان، ابوالفضل معینی صفحه 395
    خشکسالی را در یک دوره زمانی با هوای نامعمول خشک که به حد کافی با فقدان آب به علت عدم تعادل هیدرولوژیک روبرو است تعریف می کنند. در خشکسالی چهار ویژگی عمده مورد مطالعه قرار می گیرد که عبارتند از: شدت، مدت، فراوانی و گستره خشکسالی. هدف از این تحقیق پهنه بندی شدت خشکسالی در استان گلستان می باشد. به این منظور، از شاخص بارش استاندارد (SPI) به عنوان شاخص منتخب جهت پایش خشکسالی در ایستگاه های واقع در داخل استان با طول دوره آماری مشترک 25 ساله (1975-2000) در مقیاس زمانی 6، 9، 12 و 24 ماهه استفاده گردید. بیشترین شدت خشکسالی بدست آمده در دوره 6 ماهه مربوط به ایستگاه سالیان تپه و در دوره 9، 12 و 24 ماهه مربوط به ایستگاه پل جاده می باشد. مقادیر SPI در سالهای خشکسالی شدید در مقیاس های زمانی با استفاده از تکنیک زمین آمار بر پهنه استان تصویر و طبقه بندی گردید. بررسی نقشه ها نشان می دهد که وسعت خشکسالی با افزایش مقیاس زمانی کاهش یافته و وضعیت خشکسالی ها در پهنه استان از سمت غرب به شرق کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: خشکسالی، شاخص بارش استاندارد، مقیاس زمانی، استان گلستان
  • الهام فخیمی ابرقویی، منصور مصداقی، پرویز غلامی، حسین نادری نصرآباد صفحه 408
    حفظ تنوع گونه ای یکی از اهداف اصلی مدیریت اکوسیستم است و با اندازه گیری تنوع و بررسی توزیع گونه ها می توان توصیه های مدیرتی لازم را ارائه نمود. در این تحقیق اثر شیب، ارتفاع از سطح دریا و جهت بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه-های گیاهی در مراتع اسثپی ندوشن یزد مورد بررسی قرار گرفت. روش نمونه برداری سیستماتیک-تصادفی بود و اندازه پلات های نمونه برداری براساس روش سطح حداقل تعیین گردید. براساس نتایج، ارتفاع از سطح دریا بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه های گیاهی منطقه تاثیر معنی داری داشت و دامنه ارتفاعی میانی (2600-2400 متر) تنوع، غنا و یکنواختی بالاتری داشتند. به طوری که شیب دامنه نیز تنوع و غنای گونه ای را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد و شیب های زیاد (50-30 درصد) بالاترین تنوع و غنای گونه ای را به خود اختصاص دادند. البته جهت دامنه تاثیر معنی داری بر شاخصهای تنوع زیستی نداشت.
    کلیدواژگان: خصوصیات توپوگرافی، تنوع گیاهی، مراتع استپی، ندوشن، یزد
  • صالح آرخی، مصطفی ادیب نژاد صفحه 420
    طبقه بندی کاربری اراضی با استفاده از تصاویر سنجش از دور یکی از مهمترین کاربردهای سنجش از دور است و بسیاری از الگوریتم ها برای این منظور توسعه یافته اند. این مطالعه کارایی الگوریتم های ماشین بردار پشتیبان (SVMs) را در طبقه بندی تصاویر ماهواره ای مورد بررسی قرار می دهد. ماشین های بردار پشتیبان یک گروه از الگوریتم های طبقه بندی نظارت شده یادگیری ماشینی هستند که در زمینه سنجش از دور مورد استفاده قرار گرفته اند. دقت طبقه بندی حاصل از SVMs باتوجه به نوع تابع کرنل متغیر است. در این مطالعه، الگوریتم های SVM برای طبقه بندی کاربری اراضی حوزه سد ایلام با استفاده از داده های ETM+ لندست مورد استفاده قرار گرفته است. طبقه بندی با استفاده از روش ماشین های بردار پشتیبان، بصورت خودکار و با استفاده از چهار نوع کرنل خطی، چندجمله ای، شعاعی و حلقوی اجرا شده است. در ضمن، کارکرد این روش با روش طبقه بندی حداکثر احتمال مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد که الگوریتم های SVM خصوصا سه کرنل خطی، چندجمله ای و شعاعی نسبت به روش طبقه بندی حداکثر احتمال از نظر دقت کل (حدود 10%) و ضریب کاپا (حدود 15%) برتری دارد. بنابراین این مطالعه کارایی و قابلیت الگوریتم های SVM را در طبقه بندی تصاویر سنجش از دور اثبات می نماید.
    کلیدواژگان: طبقه بندی نظارت شده، کاربری اراضی، روش حداکثر احتمال، ماشین های بردار پشتیبان، حوزه سد ایلام
  • مرضیه عباسی، سادات فیض نیا، حمیدرضا عباسی، یونس کاظمی، احمد قرنجیک صفحه 441
    شناخت منشا تپه های ماسه ای در طرح های کنترل فرسایش بادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه محدوده گسترش تپه ماسه های بلوچستان در 5 منطقه تحت تاثیر فرسایش بادی با استفاده از عکس هوایی و تصاویر ماهواره ای و نرم-افزار Arc GISمشخص شد و نقشه انواع رخساره های رسوبات بادی استان تهیه گردید. سپس 28 نمونه از رسوبات با توجه به شکل تپه ماسه و رخساره ها و گستره آنها به روش شبکه ای برداشت گردید. دانه بندی نمونه ها با استفاده از روش های استاندارد ASTM تعیین و عامل های آماری رسوب شناسی با استفاده از نرم افزارGRADISTAT محاسبه گردیده و منحنی های دانه بندی رسوبات ترسیم گردید. مرفوسکپی و کانی شناسی نمونه ها با کمک بینوکولر انجام شد. بررسی های دانه بندی رسوبات نشان می دهد که رسوبات تپه ماسه ای دارای جورشدگی خوب، بهتر از رسوبات رودخانه ای دارای انحراف استاندارد کمتر از 5/0 می باشد. همچنین کانی شناسی نمونه ها 84 درصد فراوانی ذرات متشکله را خرده سنگهایی مانند کوارتزیت، گرانودیوریت،... و 16 درصد ذرات بقیه را کانی های کوارتز، فلدسپات و کلسیت نشان می دهد. بنابراین با بررسی فرایند حمل ذرات به روش ویشر 5/0 درصد از ماسه ها به صورت جمعیت تعلیق و 5 درصد جمعیت غلطش و 5/94 درصد جمعیت جهش را تشکیل می دهند. نتایج حاصل از نمودار فردمن، تفکیک محیط رسوبی را نشان داد که 42/21 درصد رسوبات از نوع رودخانه ای و 43/71 درصد رسوبات بادی و 15/7 درصد هم پوشانی رسوبات رودخانه و تپه ماسه ای بوده است.
    کلیدواژگان: دانه بندی، کانی شناسی، رسوبات بادی، بلوچستان، تپه های ماسه ای
  • قاسم علی دیانتی تیلکی، بهمن شاکرمی، طمسعود بری، بهزاد بهتری صفحه 452
    شوری یکی از مهمترین استرس های محیطی است که در گیاهان مختلف اثرهای نامطلوبی روی جوانه زنی بذرها و رشد گیاهچه ها می گذارد. NaCl پرایمینگ از تکنیک های بهبود عملکرد بذر می باشد که در شرایط تنش شوری می تواند باعث افزایش درصد جوانه زنی، سبز شدن و رشد گیاهچه ها شده و میانگین زمان جوانه زنی بذرها را کاهش دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر NaCl پرایمینگ بر جوانه زنی و رشد اولیه بذرهای Festuca ovina تحت تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا«تصادفی در سه تکرار (هر تکرار50 عدد بذر) در داخل پتری دیش انجام شد. فاکتور اول شامل سه پیش تیمار NaCl پرایمینگ با غلظت 15، 30 و 45 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم با زمان 24 ساعت به همراه تیمار بدون پرایمینگ (شاهد) و فاکتور دوم سطوح مختلف استرس شوری (0، 5، 10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر) بودند که بعد از پرایمینگ اعمال شدند. درصد جوانه زنی و میانگین زمان جوانه زنی به طور معنی داری تحت تاثیر اثر متقابل شوری × پرایمینگ قرار گرفتند. به طوری که افزایش شوری باعث افزایش میانگین زمان جوانه زنی و کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و شاخص بنیه شد. پرایمینگ در شوری بالا (15 و20 دسی زیمنس بر متر) باعث افزایش معنی دار درصد جوانه زنی و کاهش معنی دار میانگین زمان جوانه زنی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که NaCl پرایمینگ به خصوص با غلظت 45 دسی زیمنس بر متر و زمان 24 ساعت در شوری بالا تاثیر خود را نشان داده و می تواند باعث افزایش عملکرد بذرهای گونه Festuca ovina از نظر جوانه زنی شود.
    کلیدواژگان: تنش شوری، Festuca ovina، NaCl پرایمینگ، جوانه زنی، رشد اولیه
  • علی جهانی، وحید اعتماد، محمد دولتی، نازی اوانی صفحه 463
    تولید نهال گیاهان بومی و غیر بومی در نهالستان یکی از مواد اولیه برای جنگل کاری در مناطق خشک بشمار می رود. یکی از عوامل موثر و تاثیرگذار بر روی تولید نهال در نهالستان تراکم بذر و عمق کاشت می باشد که در این ارتباط مطالعات وسیعی صورت گرفته است، بنابراین در این تحقیق سعی شده است تا تاثیر این دو عامل را بر فاکتورهای رویشی گونه زرد تاغ بررسی نماییم. تاغ کاری های حسین آباد استان قم با مساحت 3180 هکتار، در30 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان قم قرار دارد. در این طرح اثرهای دو تیمار عمق کاشت و تراکم کاشت بر روی گونه زرد تاغ (Haloxylon persicum) مورد مطالعه قرار گرفت. تیمار عمق کاشت در 4 عمق 1، 2، 3 و 4 سانتی متر و تیمار تراکم بذر در 5 سطح 100، 200، 300، 400 و 500 عدد بذر در واحد سطح (1000 متر مربع) انتخاب شد و هر یک از تیمارها در 30 تکرار انجام شد. اولین اندازه گیری ها 1 سال پس از کاشت در سال 78 از قطر یقه (میلی متر)، ارتفاع (سانتی متر) و درصد زنده مانی بذرها انجام گردید و نتایج ثبت شد. برداشت های بعدی 2 سال پس از کاشت (1380)،3 سال پس از کاشت (1381)، 5 سال پس از کاشت (1383)، 7 سال پس از کاشت (1385) و 9 سال پس از کاشت (1387) انجام شد. نتایج مقادیر قطر یقه، ارتفاع و درصد زنده مانی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده عمق کاشت 1 سانتی متر مناسبترین نتایج را از نظر قطر یقه، ارتفاع و درصد زنده مانی داشت و برای جنگل کاری پیشنهاد می گردد. همچنین تراکم کاشت 200 عدد بذر در واحد سطح جهت جنگل کاری با این گونه مطلوب می باشد.
    کلیدواژگان: تراکم کاشت، عمق کاشت، رویش ارتفاعی، زنده مانی، Haloxylon persicum
  • صدیقه زارع کیا*، علی احسانی، نیلوفر زارع، سیدتقی میرحاجی صفحه 474

    بررسی و مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی برای تنظیم برنامه های بهره برداری از گیاهان، تعیین زمان ورود و خروج دام، جمع آوری بذر، جلوگیری از برداشتهای بی موقع و شناخت ارزش غذایی گونه های گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی حائز اهمیت می باشد. در این بررسی فنولوژی سه گونه مهم مرتعیAstragalus chaborasicus، Poa sinaica وStipa hohenackeriana به مدت دو سال (1386 و 1387) در منطقه خشکه رود ساوه با استفاده از روش درجه روز رشد (GDD) مورد مطالعه قرار گرفت. ثبت مراحل فنولوژی این گونه ها هر هفته یکبار انجام گردید. آمار دما و بارندگی نیز از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی (سینوپتیک ساوه) جمع آوری شد که با استفاده از آن مجموع درجه روزهای رشد مراحل فنولوژیکی محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد که زمان آغاز و پایان مراحل فنولوژی در دو سال مختلف با هم متفاوت است ولی حرارتهای تجمعی در دو سال مختلف برای مراحل فنولوژی با کمی اختلاف تقریبا یکسان بود. به عبارت دیگر مراحل مختلف فنولوژی نیاز دمایی تقریبا ثابتی دارند که پس از کسب دمای لازم، ظهور مراحل مشاهده می شود و در نتیجه مجموع درجه روزهای رشد (GDD) برای پیش بینی مراحل فنولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد.

    کلیدواژگان: فنولوژی، Astragalus chaborasicus، Poa sinaica، Stipa hohenackeriana، درجه روز رشد و خشکه رود ساوه
  • میرصمد سیدموسوی، سیده خدیجه مهدوی، احمد احمدی صفحه 486
    حفظ، احیاء، توسعه و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده بخصوص پوشش گیاهی مستلزم شناخت دقیق و جامع آنها می باشد. مطالعات آت اکولوژی مدیریت پایه ای را برای مدیریت اکوسیستم ها بوجود می آورد. در مطالعه حاضر اکولوژی گونه Caragana grandiflora از خانواده بقولات در استان آذربایجان غربی و در منطقه پلدشت مورد تحقیق قرار گرفت. به منظور مطالعه آت اکولوژی این گونه گیاهی چندساله، ابتدا رویشگاه آن در منطقه به کمک بازدیدهای صحرایی و گزارشهای موجود مشخص شد، سپس ویژگی های اقلیمی و خاک رویشگاه، سیستم ریشه، فنولوژی، نحوه زادآوری و ترکیبات غذایی گیاه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که رویشگاه این گونه بسیار محدود بوده و به صورت لکه ای و پراکنده در شمال غربی منطقه مورد مطالعه واقع شده است. متوسط میزان بارندگی سالیانه در این رویشگاه 6/312 میلی متر و دمای متوسط سالیانه 8/12 درجه سانتی گراد می باشد. این گونه روی خاکهای آهکی با بافت شنی و با میزان اسیدیته برابر با 5/7 تا 67/7 و هدایت الکتریکی 05/1 تا 22/1 دسی زیمنس بر متر دیده می شود. این گونه دارای ریشه راست، منشعب و ریزومی می باشد که تا عمق حدود 2/1 متر در خاک نفوذ می کند و پس از برخورد با لایه سخت و غیرقابل نفوذ به طور افقی به طول 20/3 متر گسترش می یابد. بررسی نحوه حضور گونه مورد نظر نشان داد که پوشش تاجی این گیاه 63/18 تا 12/31 درصد است. در منطقه مورد مطالعه پدیده های فنولوژیکی در این گونه از اوایل اسفندماه با ظاهر شدن جوانه های رویشی آغاز می شود و تا پایان فروردین ماه ادامه دارد. دوره گلدهی آن از اواسط اردیبهشت ماه تا اواخر خردادماه است. از اواخر خردادماه درختچه پوشیده از میوه های نیام می شود و در تیرماه بذر بطور کامل می رسد. داده های آزمایشگاهی پس از وارد کردن در نرم افزارSPSS نخست از نظر نرمال بودن مورد بررسی قرار گرفتند. سپس با تجزیه واریانس و آزمون دانکن میانگین داده ها با یکدیگر مقایسه شد. اندام هوایی این گیاه در مرحله رویشی دارای 94/21 درصد و در مرحله گلدهی 37/29 درصد و در مرحله بذردهی 25/14 درصد پروتئین خام دارد. بنابراین پیشنهاد می شود از این گیاه برای اصلاح و احیاء مراتع مخروبه که دارای شرایط اکولوژیک شبیه به آنچه در رویشگاه های آن، در استان آذربایجان غربی وجود دارد بکار برده شود.
    کلیدواژگان: آت اکولوژی، فنولوژی، پلدشت، Caragana grandiflora
  • مریم دادگر، مسعود علیها، سیده انسیه فرامرزی صفحه 498
    فسفر از عناصر پرمصرف برای رشد گیاه می‎باشد. ترکیبات فسفری تقریبا نامحلول بوده و فسفر قابل استفاده در خاک به سرعت کاهش می‎یابد. استفاده از کودهای فسفاته به دلیل تثبیت فسفر در خاک و پایین بودن بازدهی جذب آن به وسیله گیاه همواره یکی از مسائل اساسی تولید بوده است. به طوری که برای بررسی رابطه بین فسفر قابل جذب به روش اولسن و بعضی از ویژگی های خاک نمونه برداری از عمق30-0 سانتی متر بر روی110 نمونه در ناحیه آبسرد (با انواع کاربری های مرتع، باغ و زراعت) انجام شد. بعضی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مانند درصد ذرات شن، سیلت، رس، ماده آلی، کربنات کلسیم، اسیدیته خاک، و فسفر قابل جذب اندازه گیری شدند و همبستگی بین فسفر قابل جذب با ویژگی های فوق تعیین شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین فسفر اندازه گیری شده به روش اولسن و بعضی از ویژگی های خاک وجود داشت که همگی در سطح یک درصد معنی دار بودند. علاوه بر این، همبستگی بین فسفر قابل جذب با اسیدیته خاک و درصد کربنات کلسیم منفی ولی همبستگی آن با درصد ماده آلی مثبت بود.
    کلیدواژگان: اسیدیته خاک، آبسرد، بافت، فسفر قابل جذب، کربنات کلسیم، ماده آلی
|
  • Alizadehe., Arzanih., Azarnivandh., Mohajeria., Kaboli, S.H Page 353
    Range suitability determination is considered as a step toward development and sustainable utilization of natural resources with a great significance in the world of today. Since the goats are the majority of the livestock populations using the country's rangelands after the sheep, grazing traits, adaptation and capabilities of goats were aplied in range suitability classification in the present study. The research was carried out in Ghareaghach river watershed located north-east of Semirom in Isfahan province.The framework of this research was based on F.A.O method (1991) for land evaluation. Physical factors, vegetation characteristics and water resources were considered to create three sub models including yield, water resources and soil erodibility. The final model of the range suitability in terms of range production showed that the studied rangelands were classified in three classes as moderate suitability (S2) for 2%, low suitability (S3) for 62.2% and not suitable (N) for 23.6% of the rangeland's area and 14.3% of the remaining lands was classified as non-rangelands. Among all studied land components, vegetation and forage production were identified as the first priorities to decrease land suitability for goats. Factors of distance from water sources and high slope (more than 75%) constituted the second priority for grazing suitability.
  • Azarnivandh., Tavilia., Sadeghi Sangdehi, S.A., Jafarim., Zare Chahouki, M.A Page 372

    Understanding ecological needs of range species is of utmost importance for range managers in conservation and utilization of rangeland ecosystems. The current research was conducted to find out ecological characteristics of Astragalus squarrosus in Kashan. In each study area, soil sampling was performed at depths of 0-30 and 30-60 cm along four transects. Vegetation sampling was done in three phonological stages of vegetative growth, flowering and seed ripening. Soil studies of the mentioned species showed that it mainly grew in soils with sandy loam to loamy sand textures, EC of 0/4 -4/2 ds/m and pH of 7/49 -8/17. According to the results of the vegetation studies, average of the current yield was 78/3 kg/ha and 1322/9 species per hectare was estimated as average of the density of A. squarrosus. Forage quality analysis at three phonological stages of vegetative growth, flowering and seed ripening showed that the amount of CP and OC were reduced up to 3.6% and 0/82 respectively. Decrease of DMD and ME and increase of ADF values at seed ripening stage was associated with a considerable decrease in palatability and subsequently forage quality.

  • Toranjzarh., Zahedi, Gh., Jafarim., Zahedi Poor, H Page 384
    The main objective of the present study was finding spatial relationship model of the plant species composition to physico-chemical soil variability, in north-west of Mighan Desert in Arak. According to the condition of the studied habitats, the study was based on a survey of three identified vegetation types. Sampling method for vegetation study was randomized systematic. Quadrate size was determined for each vegetation type using minimal area method. Soils sample were taken from 0-20 and 20-100 cm depths. The measured soil factors included, EC, organic matter, texture, lime, gypsum, available moisture, pH, and soluble ions (Ca2+, Mg2+, Na+, Co32-, H-Co3, Cl-, So42). The classification of vegetation was analyzed by TWINSPAN and DCA methods. To determine the most edaphically effective factors in distribution of vegetation, PCA and CCA were applied. Three main vegetation groups were identified by TWINSPAN analysis and DCA. The result indicated that soil salinity, soil texture, lime, and soluble ions (Mg2+, So42) played the main role in the distribution of plant species.
  • Bazrafshano., Mohseni Saravim., Malekiana., Moeini, A Page 395
    Drought is defined as the continuous and abnormal moisture deficit. The term of continuous means continuation of deficit and the term of abnormal means deviation of favorite index of natural condition from the mean. In every drought study four main characteristics are considered: severity, duration, frequency or return period and areal extent. The objective of this investigation is mapping drought severity in Golestan province. For this purpose, Standardized Precipitation Index (SPI) was used for drought monitoring in some meteorological stations located in Golestan province. This index was computed in a period of 25 years precipitation data (1975-2000) at four different time scales including 6,9,12, and 24 months. Consequently, the most sever drought in 6 month time scale was observed in Saliantapeh station while the highest severity in 9, 12, and 24 time scales was observed in Polejadeh station. The aerial extent SPI values for the most severe drought condition in different time scales were classified in Golestan province using geostatical techniques. The results showed that the area affected by drought decreased with increasing drought duration and the condition of drought in the province had west-east direction.
  • Fakhimi Abarghoiee., Mesdaghim., Gholamip., Naderi Nasrabad, H Page 408
    One of the main objectives of ecosystem managements is preservation of diversity. By measuring the diversity and evenness of the species, the necessary management recommendations will be presented. In this research, the effect of slope, aspect and elevation on richness and evenness of plant species were evaluated at steppe rangelands of Nodushan, in Yazd province. Systematic random sampling method was applied and the size of plot was determined by minimal area. The results showed that elevation had significant effects on diversity and frequency of species and moderate elevation ranges of 2400- 2600 had higher richness and evenness. Slope range had also significant effects on diversity and frequency and high slopes (30- 50%), had the highest diversity. Aspects had no significant effects on indices of diversity.
  • Arekhis., Adibnejad, M Page 420
    Land use classification using remotely sensed images is one of the most common applications in remote sensing, and many algorithms have been developed and applied for this purpose in the literature. This study investigates the efficiency of Support Vector Machines algorithms in image classification. Support Vector Machines (SVMs) are a group of supervised classification algorithms of machine learning that have been used in the remote sensing filed. The classification accuracy produced by SVMs may show variation depending on the choice of the kernel function. In this study, SVMs were used for land use classification of Ilam dam catchment using Land sat ETM+ data. The classification using SVM method was implemented automatically by using four kernel types, linear, polynomial, radial basis, sigmoid and the results were analyzed thoroughly. Results showed that SVMs, especially with use of radial, polynomial and linear function kernels, outperform the maximum likelihood classifier in terms of overall (about 10%) and kappa coefficient(about 15%) accuracies. So, this study verifies the efficiency and capability of SVMs in classification of remote sensed images.
  • Abassim., Feiznia, S. Abassi, H.R., Kazemiy., Gharanjik, A Page 441
    Source identification of sand dunes is of particular importance in projects of wind erosion control. In this study, the map of geomorphology and inventory map of sand dunes were prepared for five regions of Baluchestan under wind erosion using aerial photos, satellite images and Arc-View and Arc-GIS soft wares. Then, 28 samples were collected based on the form of sand dunes and geomorphological facies. The samples were analyzed for Granulometry, morphoscopy and mineralogy in the laboratory. Granulometric analysis was performed using dry–sieving technique and the curves and statistics were drawn and calculated using Gradistat software. The morphoscopic and mineralogic investigation were performed using binocular microscope. Granulometric analyses show that the sediments are well sorted, having better sorting than fluvial sediments, with standard deviation of less than 0.5. Morphoscopic analyses mostly show the effect of Aeolian transport on the grains. Mineralogical studies show that the most abundant particles in the sediments are rock fragments consisting of limestone, quartzite and granodiorite (%84), and the rest are minerals such as quartz, feldspat and calcite. About 94.5 percent of the particles have been transported in saltation. The results of differentiation of sediments according to sedimentary processes indicate that about %71.43 of sediments are transported and deposited by Aeolian processes, %21.42 by fluvial processes and %7.15 by overlapping of Aeolian and fluvial processes.
  • Dianati-Tilakig., Shakaramib., Tabarim., Behtari, B Page 452
    Salinity is one of the most important abiotic stresses that negatively affects the seed germination and growth of seedlings in plants. NaCl priming is of techniques to improve the seed performance and could increase germination percentage, growth of the seedlings and the mean time of seed germination under salinity conditions. This study was conducted to improve the seed performance of Festuca ovina under salinity stress conditions. A factorial experiment was applied based upon a completely randomized design with three replications (50 seeds per Petri dish). The effects of priming with three optimized dose (15, 30 and 45 dS/m) of NaCl solution for 24 h at 22±2 oC under dark conditions were assessed for improving seed traits of sheep fescue. NaCl primed Seeds were also examined at different salinity levels) 0, 5, 10, 15 and 20 dS/m). Germination percentage and mean germination time were significantly affected by interaction of salinity and priming. Root length, shoot length and vigor index was not affected significantly by priming treatments in all salinity levels. Germination percentage of primed seeds especially in high salinity levels (15 and 20 dS/m) was greater than to non-primed seeds. The results showed that NaCl priming (especially at 45 dS/m for 24 h) in high salinity levels could increase the seed yield of Festuca ovina in terms of seed germination.
  • Jahani, Etemad, Doolati, Avani Page 463
    Production of native and non native species in the nursurey is considered as one of the raw materials for reforestation in arid regions. Two important factors affecting the seedling production in the nursery are seed density and seed planting depth which extensive studies have been done in this area. Therefore in this research the effect of seed density and planting depth on height, diameter growth and viability of H. persicum have been investigated. Haloxylon plantations of Hossein Abad in Qom province with an area of 3180 hectares, is located 30 km south-east of Qom city. Planting depth in four levels of 1, 2, 3 and 4 cm and seed density in five levels of 100, 200, 300, 400 and 500 seeds per 1000 m2 were measured. All data were analyzed and the results showed that planting depth of 1 cm had the best results with regard to the basal diameter, height growth and viability percentage so is recommended for reforestration. Planting density of 200 seeds per 1000 m2 was also identified suitable for afforestation.
  • Sadegheh Zarekia* , Ali Ehsani , Nilufar Zare , Taghi Mirhaji Page 474

    Information on phenology of the range species is important to manage the plans of plant utilization, control of the livestock entry and exit, seed collection, and understanding of the nutritive value of plant species in different phenology stages. In this study, phenology of three important rangeland species namely Astragalus chaborasicus, Poa sinaica and Stipa hohenackeriana was studied in Khoshkehrood saveh region. Vegetative and reproductive data of the mentioned species were recorded once a week for two years (2007 and 2008). Growing Degree Days (GDD) were determined using climate data (temperature and precipitation) collected from the nearest station to Saveh. The results showed that start and end of the phonological stages differed in two different years while GDD was almost same for phonological stages. In other words, phenological stages have constant temperature requirement which after obtaining the required temperature the emergence of the stages are observed and thus GDD is applied for prediction of phenological stages.

    Keywords: فنولوژی_Astragalus chaborasicus_Poa sinaica_Stipa hohenackeriana_درجه روز رشد و خشکه رود ساوه
  • Mousavi , Mahdavi, Kh, Ahmadi Page 486
    Preservation, regeneration, development and management of renewable natural resources (especially vegetation cover) need precise and comprehensive knowledge. In this research, autecology of Caragana grandiflora sp. was studied in Poldasht, West Azarbayjan province. This species is a perennial plant from Fabaceae family. To study the autecology of this perennial plant species, the habitat was determined by field observations and available reports and then climatic and edaphic characteristics of the habitat, plant root system, phenology, reproduction and food compounds were analyzed. The results showed that the habitat of this species was very limited and scattered throughout the North West of the study area. Mean annual precipitation of the habitat was 312.6 mm and mean annual temperature was 12.8 ċ. This species grows in calcic soils with a sandy texture and a PH of 7.5 to 7.67 and an EC of 7.05 to 1.22 ds m-1. The roots of this species is straight, branched and rhizomic that penetrates up to 1.2 m into soil and spreads out up to 3.2 m when encounters a hard and impervious layer. Study of this plant showed that its canopy cover was from 18.63% to 31.12%. Phenological phenomena begin when it sprouts at late February and continues till middle April in the study area. The flowering period is from May to June. It is full of the fruits from middle June and the seed ripens in July. The Laboratory data was analyzed by SPSS software mean comparison was done by Duncan test. Aboveground organ of the plant contains 21.94, 29.37 and 14.25 crude protein respectively in growth, flowering and seeding periods. This species is recommended for range improvement and reclamation in rangelands which have similar ecological condition to West Azarbayjan.
  • Dadgarm., Aliham., Faramarzi, E Page 498
    Phosphorus is of macro elements for plant growth. Phosphorus compounds are almost insoluble and available phosphorous in soil is rapidly decreased. Use of phosphate fertilizers in soil has been always one of the fundamental issues in agriculture and production due to the low efficiency of phosphorus fixation in the soil and its uptake by plants. To study the relationship between available Phosphorus and some soil features, soil sampling was performed from 0-30 cm soil depth for 110 samples in Absard. Some soil physical and chemical characteristics such as percentage of sand, silt, and clay, organic matter, calcium carbonate, soil acidity, and available phosphorus were measured and correlation between phosphorus and above soil characteristics was determined. The results showed that significant correlation (P< 0.01) was found between P and some soil properties. In addition, there was a negative correlation between and soil acidity and percentage of calcium carbonate, but a positive correlation was found between phosphorus and organic matter.