ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 116 (فروردین 1392)

بعد از حوادث یازده سپتامبر و در حال و هوای «جنگ علیه تروریسم»، فیلم‌های سیاسی پلیسی هالیوود از یک ویژگی جدید رایج فرهنگی برخوردار شده‌اند. این مقاله با اتکا به ادبیات موجود در حوزه مطالعات پسااستعماری و پرداختن به بازنمایی‌های موجود در فرهنگ عامه، فیلم سینمایی قلمرو پادشاهی (2007) را تحلیل می‌کند؛ فیلمی سیاسی پلیسی با داستانی الهام گرفته از بمب‌گذاری‌های تروریستی در عربستان سعودی. این مقاله با نقد و بررسی کنش‌های روایی فیلم، به گفتمان‌های نژادی و جنسیتی موجود در آن توجهی ویژه ‌دارد. این مقاله، روش‌های پیچیده بازنمایی مسلمانان به عنوان افرادی خطرناک، عقب‌مانده و غیرمتمدن را در فرهنگ عامه آمریکا آشکار می‌سازد. در این تحلیل، آشکار می‌شود که بازنمایی‌های صورت گرفته از مسلمانان در سینمای هالیوود، نه تنها بنیادگرایانه است، بلکه هم‌زمان درصدد برخورد با این شخصیت‌ها نیز بر می‌آید؛ رویکردی که خاستگاه آن، شعار «جنگ علیه تروریسم» است و عمیقا با پروژه موردنظر امپراطوری غرب ارتباط دارد. ساختارشکنی شخصیت‌های مسلمان در سینمای هالیوود، تثبیت تصاویر جنیست‌محور و نژادپرستانه از «دیگران» (به ویژه مسلمانان) را نشان می‌دهد؛ دیگرانی که هم «روی پرده سینما» ظاهر می‌شوند و هم در «دنیای واقعی» با پروژه‌های استعماری خشونت‌آمیز رابطه دارند.

تصاویر امریکایی‌های اصیل در رسانه بیانگر نوعی تمرکز اجتماعی بر مادی‌گرایی است. ایده داشتن «چیزهای بهتر در زندگی» بر مصرف‏کنندگان افریقایی امریکایی تاثیر گذاشته و منجر شده است. آنها اشیایی چون جواهرات، کفش و انواع خاصی از لباس را بخرند. هنرمندان و مشاهیر این تصاویر را در کلیپ‌های تصویری و نمآهنگ‌های تلویزیونی، در قالب عناوینی چون «بلینگ بلینگ4» و «زندگی افسانه‌ای» به نمایش می‌گذارند که در آنها عادت‌های خرج کردن غیرعادی، برجسته و خوب جلوه داده می‌شود. این پژوهش، ترویج مادی‌گرایی در رسانه و اثر آن را بر مصرف‌کنندگان سیاهپوست امریکایی بررسی می‌کند. در این تحقیق به منظور ارایه‌ پژوهش‌های انجام شده در باب تاثیر رسانه بر مصرف‌کنندگان سیاهپوست امریکایی، از نظریه وابستگی استفاده می‌شود؛ فرآیندی که پیش‌بینی می‌کند مردم برای برآوردن نیازهایی خاص یا دست یابی به اهدافی خاص، به اطلاعات نیاز دارند.

حتی ده سال پیش، فکر قانونی کردن ازدواج تک‌جنسیتی هم در استرالیا نامعقول بود، اما اکنون سه لایحه در پارلمان استرالیا مطرح است که هر یک از آنها خواستار تعریف مجدد ماهیت ازدواج است.3 بی‌شک، بررسی دقیق سیر منتهی به این نقطه، آگاهی‌بخش خواهد بود. این مقاله ضمن مطرح ساختن دو دیدگاه متقابل زناشویی و تجدیدنظرطلبانه درباره ازدواج، به طور کلی تبیین می‌کند که چرا استدلال تجدیدنظرطلبان که بر نسبیت‌ تقلیل‌گرا و دگرگونی حقوق بشر مبتنی است، به طور بنیادین، مخدوش است. به علاوه، دیگر موضوعات مهم در بحث، از جمله نسبت بین قانون و اخلاق، پیوند بین پیش‌گیری از بارداری و هم‌جنس‌بازی و نقش رسانه‌ها در شکل دادن افکار عمومی را به بحث می‌گذارد و با نتیجه‌گیری حاصل از بازتعریف ازدواج به پایان می‌رسد.

مشکلات اجتماعی و خانوادگی با مشکلات اقتصادی پیوندی ناگسستنی دارند و خانواده عنصری است که اجتماعات، ملت و جهان ما را به هم متصل می‌کند. امروزه، نهاد خانواده در کشور آمریکا در حال ضعیف شدن و فرو ریختن است.
جنیس شا کروز، با پیوند دادن مشکلات اقتصادی به مشکلات خانوادگی جامعه آمریکا و مطرح کردن مشکلات خانواده‌های آمریکایی و کسانی که به این مشکلات دامن می‌زنند، در پی یافتن راه حلی برای بالا بردن ارج و منزلت ارزش‌های اجتماعی در خانواده‌های آمریکایی است. در این مقاله، نویسنده، فرهنگ سازی‌های غلط صاحبان اندیشه و ستارگان موسیقی و به طور کلی، گروه‌های مرجع را از علل مهم پایین آمدن جایگاه ارزش‌های اجتماعی در نسل آینده جامعه آمریکایی می‌داند.

دو گروه اقلیت و اکثریت وضع نابرابری در مقابل قانون دارند. اقلیت نخبگان مجرم که کنترل بخش اصلی اقتصاد آمریکا و اروپا را در دست دارند، از راههای خلاف قانون مثل گریز از مالیات، پول‌شویی4 و کلاه‌برداری سرمایههای هنگفتی کسب کردهاند. و آنها چنان قدرت سیاسی و نفوذی در حکومت دارند که دستگاه قضایی و انتظامی توان یا اراده مقابله با آنها را ندارد و حتی از آنها حمایت میکند.
از سوی دیگر، اکثریت شهروندان عادی شامل طبقات متوسط و کارگر و به ویژه اقلیتهای مهاجر، نژادی و مذهبی که به شدت زیر نظر دستگاههای امنیتی و انتظامی هستند، از حقوق اولیه خود محروم میشوند، مالیات بیشتری میپردازند و روز به روز فقیرتر میشوند. ازاینرو، خواهان حفظ حقوق اولیه خود، افزایش کارکرد رفاهی دولت، دخالت و نظارت بیشتر آن در خدمات عمومی هستند. این در حالی است که اقلیت نخبگان حاکم خواهان تغییراتی مثل خصوصی کردن خدمات و حذف نظارت و دخالت دولتند.
نویسنده معتقد است راهحل آن، تغییر اساسی در قدرت سیاسی است که لازمهی آن، ایجاد شوراهای صنفی و تقویت اقلیتهای حاشیهای و سر کار آمدن نمایندگان واقعی و منتخب اکثریت به جای نخبگان سیاسی اقتصادی کنونی است.

دولت‎های لیبرال با استفاده از قدرت‎ خود، هر تهدید قریب الوقوعی را نسبت به امنیت ملی به اندازه‎ای مهم جلوه می‎دهند که در راستای محافظت از آن، انواع آزادی‎ها را محدود و دموکراسی را سرکوب می‎کنند. نویسنده در این مقاله به سه جنبه نظارت همگانی مردم به وسیله دولت بریتانیا اشاره می‎کند که باعث شده فضایی در جامعه این کشور ایجاد شود که بتوان این اقدام را توجیه کرد. اولین جنبه از کنترل دموکراتیک قدرت، تعریف کردن آن چیزی است که تهدید می‎نامیم. جنبه دوم آن، قدرت تعیین واکنش‎های مناسب در برابر این تهدیدهاست و جنبه سوم، ظرفیت بازنگری در استفاده از این دو قدرت بیان شده است. دولت‎ها با استفاده از این قدرت‎ها توانستند فضای ابهام‎گونه‎ای پیرامون مفاهیم اصلی امنیت ملی، تهدید و تروریسم به وجود آورند که به وسیله آن، بیشتر آزادی‎های حیاتی (مانند آزادی بیان، تجمع، اعتراض و حریم خصوصی) را سرکوب کنند.

در گذشته‌ای نه چندان دور، اروپاییان با پندار خودبرتربینی، به مناطق جهان از جمله جهان اسلام تاختند تا از یک سو، استیلای همه جانبه خود را در این مناطق تثبیت کنند و از سوی دیگر، منابع مادی و انسانی آنها را به تاراج ببرند. این سیاست همیشگی دولت‌های استعمارگر غربی در قبال مناطق مختلف جهان بوده است. امروز نیز شاهد همین روند، اما با بهانه‌های جدید هستیم. آمریکا به عنوان دولت استعمارگر جدید در صحنه جهانی و حامیان اروپایی آن به عنوان استعمارگران قبلی به بهانه جنگ با تروریسم و با هدف تثبیت استعمار نوین، جنگ‌هایی را در خاورمیانه به عنوان مهد جهان اسلام به راه انداخته‌اند. در مقابل، کشورهای اسلامی به دلیل ضعف رهبری و وجود حکومت‌های استبدادی، موضع منفعلانه در این زمینه دارند و حتی جریت بیان واقعیت‌ها را ندارند. با این حال، ملت‌های مسلمان به دنبال آزادی و استقلال خود هستند. نکته دیگر این است که به گواه تاریخ، حکومتهای استعمارگر با استعمار کشورهای مختلف از حدود قوانین الهی تخطی می‌کنند و تیشه به ریشه خود می‌زنند که سرنوشت امپراتوریهای گذشته شاهد این مدعاست.

مقوله رفتار و چگونگی تغییر آن امری است که هم دین و هم دانش روان‎شناسی و شاخه‎های مربوط بدان پرداخته است. در این راستا، اندیشمندانی از جهان مسیحیت که به جمع‎بندی قابل قبولی از دین خود دست نیافته بودند، درصدد برآمدند فارغ از سخنان دینی، رفتار انسان را به طور تجربی، بررسی و در باب شخصیت آدمی نظریه‎پردازی کنند. آنان تا آنجا پیش رفتند که اندیشه‎ها و مکاتبی را به منزله دین جدید مطرح کردند. نویسند‎گان مقاله، دست‎کم چهار شخصیت برجسته را که با رها کردن مسیحیت در این وادی افتادند، نام می‎بردند و به طور جسته‎گریخته، نمایی از اندیشه‎های آنان را بیان می‎کنند. البته یکی از عوامل اثر‎گذار در رها کردن دین مسیحی، وجود برخی آموزه‎های نادرست در مسیحیت است. ‎با این حال، مقاله پیش رو، نقدهایی را از جنبه‎های متفاوت نسبت به این اندیشمندان به‎ عمل می‎آورد. بر این اساس، تاکید نویسندگان مقاله به نوعی رد این مکاتب دین‎گونه یا ایفای نقش آنها به عنوان دین و تاکید بر بازگشت به دین آسمانی یعنی مسیحیت و گفته‎های کتاب مقدس است.

این نوشتار بر آن است تا بحثی در باب یوگای اصیل و یوگای غربی مطرح کند. یوگای اصیل مکتبی است با پیشینه‎های دینی، فکری و فلسفی مخصوص به خود که از تمرینات فیزیکی و برخی امور ریاضتی خاص نیز بهره می‎گیرد. این مکتب هنگامی که وارد قلمرو فرهنگ غرب شد و به تدریج با استقبال و پذیرش عموم روبه‌رو شد، به سبب برخی عوامل، ماهیت دینی و فرهنگی پیشین خود را از دست داد و به اصطلاح، سکولاریزه شد. بحث حاضر با پرداختن به این تغییر موضع بیان می‎کند که این تغییر ماهیت در مکتب یوگا چگونه آن را به یک کالا در بازار موسوم به معنویت تبدیل کرده است که می‎توان آن را معامله قرار داد.

پیشرفتهای فن‌آورانه از جمله هوش مصنوعی، توانایی اندیشیدن خلاقانهی انسان را زدودهاند. امروزه حتی برای جمع زدنهای ساده و ثبت فهرست یا مسیرها به ابزار فن‌آورانه متوسل شدهایم و خود این امر، منجر به از دست رفتن حافظه میشود. گاهی اوقات، ما نمیتوانیم جزییات ساده یا شماره تلفن‌ها را به یاد آوریم؛ زیرا تمام این اطلاعات در کامپیوترهای کوچک دستیمان ذخیره شدهاند. باید این موضوع را بررسی کنیم که چگونه پیشرفتهای گوناگون فن‌آورانه ما در زندگیهایمان نفوذ کردهاند. با هوشمندتر شدن روزافزون فن‌آوری به ویژه رایانه‌ها، کمتر از مغزمان استفاده میکنیم و نتیجهی آن چیزی جز تسلیم کامل زندگی‌مان به این ابزار نیست. این مقاله به بررسی دیدگاه مارتین هایدگر درباره فلسفه فن‌آوری می‌پردازد.

رهایی انسان از زندان تن، تعالی و رسیدن به الوهیت به زمان فلاسفه‌ای نظیر افلاطون برمی‌گردد. دانشمندان غربی بر این باورند که فضای مجازی یا اینترنت همانا تحقق نظریه «جاودانگی» فلاسفه است. آنها با اضافه کردن پوشش دینی و مذهبی به اقدامات خود سعی دارند عوام را با خیال‌ها و توهم‌های پوچ‌شان همراه کنند. بهشت دیجیتالی، جاودانگی روح و خلق انسان، ایده‌ها و عقایدی هستند که دانشمندان پیرو مکتب فن‌آوری با تکیه بر آنها سعی دارند قدرت لایتناهی و الوهیت خداوند متعال را به سخره بگیرند و در توهمی باطل، کنترل جهان هستی را به دست آورند.